1, 2. Sin-o ang makabenepisyo sa maayo nga pagbinagbinag sang Ambahanon ni Solomon, kag ngaa? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

‘MALIPAYON gid sila nga nagatulukay kag nagauyatay sing kamot! Indi manigar nga nagahigugmaanay gid sila!’ Amo ini ang madumduman sang gulang nga bag-o lang nagkasal sa isa ka mag-asawa. Sa punsion, samtang nagapatunga ang bag-o nga mag-asawa para magsaot, nagahunahuna sia: ‘Magapadayon ayhan ang ila pag-asawahay sa tion sang mga pagtilaw? Pagligad sang mga tuig, magabaskog ayhan ang ila gugma ukon magatahaw ini kag maalimunaw?’ Kon magpabilin ini nga mabakod kag magapadayon, ang gugma sa tunga sang babayi kag lalaki mangin tuman gid katahom. Pero, bangod madamo nga mag-asawa ang nagabulagay, makatarunganon gid mamangkot kon posible bala ang nagapadayon nga gugma.

² Talagsa lang ang matuod nga gugma bisan sang tion ni Hari Solomon. Nagakomento parte sa nagakatabo sa moral sang iya tion, si Solomon nagsulat: “Ang isa ka lalaki sa tunga sang isa ka libo nakita ko, apang ang isa ka babayi sa tunga nila tanan wala ko makita. Yari karon, ini lamang ang nakita ko, nga ang Dios naghimo sang tawo nga matadlong, apang sila nagpangita sing madamu nga padugi.” (Man. 7:26-29) Bangod sang mabaskog nga impluwensia sang mga dumuluong nga babayi nga nagasimba kay Baal, nagnubo ang mga talaksan sa moral sa sina nga tion amo nga nabudlayan si Solomon nga makakita sing isa ka lalaki ukon isa ka babayi nga may maayo nga moral. * Pero ang binalaybay nga iya ginsulat sang mga 20 ka tuig antes sini, nga amo ang Ambahanon ni Solomon, nagapakita nga ang nagapadayon nga gugma mahimo magluntad sa tunga sang lalaki kag babayi. Maathag man nga ginapakita sini kon ano gid ang gugma kag kon paano ini ginpakita. Ang minyo kag di-minyo nga mga sumilimba ni Jehova makatuon gid parte sa sina nga gugma paagi sa pagbinagbinag sing maayo sa sini nga libro sa Biblia.

3. Ngaa posible ang matuod nga gugma sa tunga sang lalaki kag babayi?

³ Basaha ang Ambahanon ni Solomon 8:6. Ang ekspresyon nga “ang kalayo ni Jah” nga gingamit sa paglaragway sang gugma nagasugid sing mabaskog parte sini. Ang matuod nga gugma amo “ang kalayo ni Jah” bangod si Jehova ang Ginahalinan sina nga gugma. Gintuga niya ang tawo sa iya dagway nga may ikasarang sa paghigugma. (Gen. 1:26, 27) Sang ginhatag sang Dios ang una nga babayi nga si Eva sa una nga lalaki nga si Adan, nakasambit si Adan sing malip-ot nga binalaybay. Pat-od gid nga nangin suod si Eva kay Adan, kay “ginkuha” sia kay Adan. (Gen. 2:21-23) Bangod ginhatagan ni Jehova ang mga tawo sing ikasarang sa paghigugma, posible na mapakita sang lalaki kag babayi ang mabakod kag wala nagakapaslawan nga gugma sa isa kag isa.

4, 5. Isugid sing malip-ot ang kasaysayan sa Ambahanon ni Solomon.

⁴ Ang gugma sa tunga sang lalaki kag babayi may iban pa nga potensial luwas nga nagapabilin ini kag nagapadayon. Ang pila sa sini ginlaragway sing maayo sa Ambahanon ni Solomon. Ang pagsulat sini kaangay sa ambahanon sa opera, kag parte ini sa gugma sang pamatan-on nga babayi sang Sunem, ukon Sulem, kag sa iya pinalangga nga manugbantay sing panong. Bangod naluyag si Solomon sa katahom sang babayi, gindala sia sa kampo ni Solomon, nga malapit sa ulubasan nga ginabantayan sang babayi. Pero sa umpisa pa lang, maathag na nga ginahigugma gid niya ang manugbantay. Samtang ginapangaluyagan sia ni Solomon, ginpabutyag sang babayi ang iya handum nga makaupod ang iya pinalangga. (Amb. 1:4-14) Nakasulod ang manugbantay sa kampo, kag nagbayluhanay sila sing ekspresyon sang pagpalangga.—Amb. 1:15–17.

⁵ Nagpauli si Solomon sa Jerusalem, nga dala ang pamatan-on nga babayi, kag ginsundan sia sang manugbantay. (Amb. 4:1-5, 8, 9) Wala gid nagmadinalag-on ang tanan nga panikasog ni Solomon nga pagpangaluyag sa babayi. (Amb. 6:4-7; 7:1-10) Sang ulihi, gintugutan sang hari nga magpauli ang babayi. Ang ambahanon natapos sa handum sang babayi nga ang iya pinalangga ‘mangin subong sa gasela’ nga nagadalagan sa pagsugata sa iya.—Amb. 8:14.

6. Ngaa mabudlay makilala ang mga nagahambal sa drama?

⁶ Puno sing kahulugan kag matahom ang ginkomposo ni Solomon nga ginatawag nga “Ambahanon sang mga Ambahanon,” pero mabudlay mahibaluan ang nagahambal sang mga linya, pagpakig-istorya sa kaugalingon, kag mga damgo sa ambahanon. (Amb. 1:1) Suno sa The New Interpreter’s Dictionary of the Bible, “ang mga butang pareho sang pagbalay sini, istorya, pagsaysay, kag mga karakter indi amo ang panguna nga ginapatalupangod.” Gani agod indi matublag sa liriko kag sa mabinalaybayon nga komposisyon sini, ang ngalan sang mga nagahambal mahimo nga wala ginlakip. Pero, mahibaluan gihapon kon sin-o ang nagahambal paagi sa ila ginasiling ukon ginasiling sa ila. *

7, 8. Ano ang masiling sa mga ekspresyon sang “gugma” sa Ambahanon ni Solomon? Maghatag sing mga halimbawa.

⁷ Ang Ambahanon ni Solomon puno sing pagpabutyag sing “gugma” sa tunga sang pamatan-on nga babayi kag manugbantay. Bisan pa pagpabutyag ini sang gugma sang mga taga-Sidlangan sang nagligad nga mga 3,000 ka tuig kag mahimo nga indi pamilyar sini ang mga bumalasa subong, puno ini sing kahulugan, kag balatyagon nga pamilyar sa aton. Halimbawa, gindayaw sang manugbantay ang matahom nga mata sang dalaga paagi sa pagpaanggid sini sa mga mata “sang mga alimokon.” (Amb. 1:15) Ginpaanggid naman sang dalaga ang mga mata sang manugbantay, indi sa mga mata sang alimokon, kundi sa mga alimokon mismo. (Basaha ang Ambahanon ni Solomon 5:12.) Sa panulok sang dalaga, ang iya maitom nga kalimutaw nga napalibutan sing puti subong katahom sang alimokon nga nagapaligo sa gatas.

⁸ Indi tanan nga ekspresyon sang gugma sa ambahanon nagapatalupangod sang pisikal nga katahom. Binagbinaga ang ginsiling sang manugbantay parte sa ginsiling sang dalaga. (Basaha ang Ambahanon ni Solomon 4:7, 11.) Ang iya bibig daw “nagatolo subong sang uludlan sang dugus.” Ngaa? Bangod ang uludlan sang dugos mas matam-is kag mas manamit sangsa dugos nga nahanginan. Ang “dugus kag gatas yara sa idalum sang [iya] dila,” buot silingon pareho sang dugos kag gatas, ang iya ginasiling manami kag maayo. Maathag nga sang nagsiling ang manugbantay sa dalaga nga, “magayon ka sing bug-os, . . . wala sing dagta sa imo,” indi lang pisikal nga katahom ang iya ginapamensar.

9. (a) Ano ang nadalahig sa gugma sa tunga sang mag-asawa? (b) Ngaa importante nga ang mag-asawa magpabutyag sing pagpalangga sa isa kag isa?

⁹ Ang kahimusan sa pag-asawahay indi lang isa ka kontrata ukon pormal nga kasugtanan nga wala sing gugma kag pagpalangga. Ang matuod, ang gugma amo ang pundasyon sang Cristiano nga pag-asawahay. Pero ano ini nga sahi sang gugma? Gugma bala ini nga ginpahulag sang mga prinsipio sang Biblia? (1 Juan 4:8) Nadalahig bala sa sini ang kinaugali nga pagpalangga—ang gugma sa tunga sang pamilya? Ini bala nga gugma nagalakip sang mainit kag mapinalanggaon nga kaangtanan subong sang matuod nga mag-abyan? (Juan 11:3) Romantiko bala ini nga gugma? (Hulu. 5:15-20) Huo, ang matuod kag nagapadayon nga gugma sa pag-asawahay nagalakip sa sini tanan. Ang gugma mabatyagan gid kon ginapabutyag ini. Importante gid nga indi pagtugutan sang mag-asawa ang ila mga hilikuton kada adlaw nga magpauntat sang ila pagpabutyag sing pagpalangga! Ina nga pagpabutyag makabulig gid sa kalig-unan kag kalipay sa pag-asawahay. Sa mga kultura nga ang mga ginikanan ang nagapili sang mangin tiayon sang ila bata kag halos wala pa nagkilalahay ang lalaki kag babayi antes sang ila kasal, ang ila pagpabutyag sang gugma paagi sa hambal magabulig para magtubo ang ila gugma kag mangin mabakod ang ila pag-asawahay.

10. Ano ang epekto sang handumanan sang paghigugma nga ginpabutyag?

¹⁰ Ang pagpabutyag sang mag-asawa sing pagpalanggaanay may isa pa ka maayo nga epekto. Si Hari Solomon nagtanyag sa Sulamnon nga babayi sing “bulawan, nga may mga tampok nga pilak.” Grabe gid ang pagdayaw niya sa iya, nga nagasiling nga sia “magayon subong sang bulan, matin-aw subong sang adlaw.” (Amb. 1:9-11; 6:10) Pero nagpabilin nga mainunungon ang dalaga sa iya pinalangga nga manugbantay. Ano ang nagpabakod kag naglugpay sa iya sa tion sang ila paglayuay? Ginasugiran niya kita sa sini. (Basaha ang Ambahanon ni Solomon 1:2, 3.) Amo ini ang pagpabutyag sang manugbantay sang “gugma” sa iya. Para sa dalaga, “maayo pa [ini] sa alak” nga nagapasadya sa tagipusuon, kag ang iya ngalan nagapatawhay kaangay sang “lana nga ginbobo” sa ulo. (Sal. 23:5; 104:15) Ang matahom nga handumanan sang paghigugma nga ginpabutyag sadto magapabaskog sang nagapadayon nga gugma. Importante gid nga pirme ihambal sang mag-asawa nga palangga nila ang isa kag isa!

11. Ano ang matun-an sang di-minyo nga mga Cristiano sa Sulamnon nga babayi sa pagpasumpa sini nga indi pagpukawon ang iya gugma?

¹¹ May matun-an man ang di-minyo nga mga Cristiano sa Ambahanon ni Solomon, ilabi na ang mga nagapangita sing mapamana ukon mapangasawa. Wala ginahigugma sang dalaga si Solomon. Ginpasumpa niya ang mga anak nga babayi sang Jerusalem nga nagasiling: “Indi ninyo pagpukawa ang akon gugma sa wala pa ang husto nga tion.” (Amb. 2:7; 3:5, NW ) Ngaa? Bangod indi nagakaigo nga higugmaon gilayon ang bisan sin-o nga bag-o mo lang nakilala. Gani, kon gusto sang isa ka Cristiano nga mangasawa, maalamon nga hulaton niya sing mapailubon ang isa nga iya gid ginahigugma.

12. Ngaa ginhigugma sang Sulamnon nga babayi ang manugbantay?

¹² Ngaa ginhigugma sang Sulamnon nga babayi ang manugbantay? Matuod nga guapo sia, nga kaangay sang “gasela”; ang iya mga kamot makusog kaangay sang “singsing nga bulawan”; kag ang iya mga tiil matahom kag mabakod kaangay sang “mga haligi nga marmol.” Pero indi lang sia makusog kag guapo. “Subong sang mansanas nga kahoy sa tunga sang mga kahoy” amo ang iya “hinigugma sa tunga sang mga anak nga lalaki.” Para mabatyagan ini sang babayi nga matutom kay Jehova sa isa ka lalaki, kinahanglan nga mahunahunaon sa espirituwal ang lalaki.—Amb. 2:3, 9; 5:14, 15.

13. Ngaa ginahigugma sang manugbantay ang dalaga?

¹³ Kamusta naman ang Sulamnon nga babayi? Bisan pa matahom sia katama amo nga naguapahan sa iya ang hari nga sa sina nga tion may “kan-uman ka hara kag kawaloan ka babayi, kag mga ulay nga dimaisip,” ginkabig niya ang iya kaugalingon subong “bulak sang Saron”—nga isa ka kinaandan nga bulak. Ang babayi dalayawon gid sa kaugdang kag pagpaubos. Indi katingalahan nga kaangay sia sang “lirio sa tunga sang mga tunuk,” nga pinasahi gid para sa manugbantay! Matutom sia kay Jehova.—Amb. 2:1, 2; 6:8.

14. Ano ang ginatudlo sang gugma nga ginlaragway sa Ambahanon ni Solomon para sa di-minyo nga mga Cristiano nga gusto magminyo?

¹⁴ Sa Kasulatan, ginlaygayan gid ang mga Cristiano nga magminyo “lamang sa Ginuo.” (1 Cor. 7:39) Ang di-minyo nga gusto magminyo nagalikaw nga maluyag sa mga indi tumuluo kundi sa mainunungon lamang nga mga sumilimba ni Jehova. Dugang pa, ang pag-atubang sa matuod nga nagakatabo sa kabuhi samtang ginahuptan sang mag-asawa ang kalinong kag espirituwalidad nagakinahanglan sing pagtuo kag debosyon sa Dios—nga maayo nga mga kinaiya sang imo gusto pangasaw-on ukon pamanahon. Amo ini nga mga kinaiya ang nakita sang manugbantay kag sang dalaga sa isa kag isa.

15. Paano nangin halimbawa ang Sulamnon nga babayi sa diosnon nga mga soltero kag dalaga?

¹⁵ Basaha ang Ambahanon ni Solomon 4:12. Ngaa ginlaragway sang manugbantay ang iya hinigugma subong “katamnan nga nalikupan”? Ang napaderan ukon nakudalan nga hardin indi masudlan sang bisan sin-o lang. Masudlan lamang ini paagi sa natrangkahan nga gawang. Ang Sulamnon nga babayi kaangay sa sina nga hardin bangod ang iya pagpalangga para lang sa iya mangin bana—ang manugbantay. Bangod wala sia nagpadala sa pagpangaluyag sang hari, ginpamatud-an niya nga pareho sia sa “kuta” kag indi sa “ganhaan” nga bukas katama. (Amb. 8:8-10) Sing kaanggid, ang diosnon nga soltero kag dalaga nagatigana lamang sang ila gugma kag pagpalangga sa ila palaabuton nga tiayon.

16. Ano ang ginatudlo sang Ambahanon ni Solomon parte sa pagnobyahanay?

¹⁶ Sang ginhagad sang manugbantay ang Sulamnon nga babayi nga maglagaw sila sa tion sang tigpamulak, wala sia gintugutan sang iya mga utod nga lalaki. Sa baylo, ginpabantay nila sia sa ulubasan. Ngaa? Wala bala sila sing salig sa dalaga? Nagahunahuna bala sila nga basi maghimo sila sing imoralidad? Ang matuod, nagahalong lang sila agod indi mabutang sa kahimtangan nga masulay ang ila utod. (Amb. 1:6; 2:10-15) May leksion nga matun-an sa sini ang di-minyo nga mga Cristiano: Sa tion sang pagnobyahanay, dapat maghalong sila para mahuptan nga putli ang ila relasyon. Likawi nga magkamuhanon lang. Bisan pa nagakaigo ang matinlo nga pagpabutyag sing pagpalangga, maghalong nga mabutang sa kahimtangan nga mahimo kamo masulay.

17, 18. Paano ka nakabenepisyo sa pagbinagbinag sang Ambahanon ni Solomon?

¹⁷ Masami nga nagapakasal ang naganobyahanay nga mga Cristiano bangod sang ila daku nga gugma kag pagpalangga sa isa kag isa. Bangod ang kahimusan nga ginsugdan ni Jehova nagapadayon, importante nga tinguhaan sang mag-asawa nga magpabilin ang dabdab sang ila gugma kag huptan ang kahimtangan nga magatubo ang ila gugma.—Mar. 10:6-9.

¹⁸ Sa pagpangita sing mangin tiayon, gusto mo makita ang isa nga mahigugma mo gid kag dayon pabaskugon ina nga gugma para indi mag-ugdaw, subong sang ginapakita sa Ambahanon ni Solomon. Nagapangita ka man sing tiayon ukon may tiayon ka na, kabay pa nga maeksperiensiahan mo ang matuod nga gugma—“ang kalayo ni Jah.”—Amb. 8:6, NW.