1, 2. Ngaa nagakabagay nga kalayo ang gingamit nga ilustrasyon sa gahom sang dila?

SANG Oktubre 1871, nasunog ang kagulangan sa aminhan-nasidlangan sang Wisconsin kag amo ini ang pinakamakahalalit nga sunog sa kagulangan sa kasaysayan sang Estados Unidos. Samtang nagalapta ang kalayo, nagpatay ini sang masobra 1,200 ka tawo kag nagsunog sang mga duha ka bilyon nga kahoy. Mahimo nagsugod ini sa mga igrab lang sang nagalabay nga mga tren sa riles. Matuod gid ang ginasiling sang Santiago 3:5: “Tuman kagamay lang nga kalayo ang kinahanglan agod masunog ang daku nga kagulangan!” Ngaa nasiling ini sang manunulat sang Biblia?

² Gin-athag sa bersikulo 6 ang punto sa ilustrasyon ni Santiago: “Ang dila kaangay sang kalayo.” Ang dila nagapatuhoy sa aton ikasarang sa paghambal. Pareho sang kalayo, ang aton ginahambal mahimo mangin makahalalit gid. Nagsiling pa gani ang Biblia nga “ang kamatayon kag ang kabuhi yara sa gahom sang dila.” (Hulu. 18:21) Pero indi buot silingon nga indi na kita maghambal kay basi may masiling kita nga makahalit, daw pareho lang ina nga indi na kita maggamit sang kalayo kay basi makahalit man ini. Kinahanglan lang nga kontrolon naton ini. Kon kontrolon naton ang kalayo, magamit naton ini sa pagluto sang aton pagkaon, sa pagpainit-init, kag sa pagpasanag sang palibot kon gab-i. Kon kontrolon naton ang aton dila, magamit  naton ang gahom sini sa pagpadungog sa Dios kag sa kaayuhan sang iban.—Sal. 19:14.

3. Ano ang tatlo ka bahin sang paghambal nga binagbinagon naton?

³ Ang ikasarang sa pagpabutyag sang aton panghunahuna kag balatyagon isa ka dalayawon nga regalo halin sa Dios, paagi man ini sa aton paghambal ukon pagsenyas. Paano naton magamit ini nga regalo sa pagpalig-on sa iban, indi sa pagpaluya sa ila? (Basaha ang Santiago 3:9, 10.) Binagbinagon naton ang tatlo ka importante nga bahin sang paghambal: kon san-o maghambal, kon ano ang ihambal, kag kon paano maghambal.

4. Maghatag sing mga halimbawa sang “tion sa paghipos.”

⁴ Ang paghambal bahin sang aton matag-adlaw nga pagkabuhi, pero indi buot silingon nga sige na lang kita hambal. Ang matuod, ang Biblia nagasiling nga may “tion sa paghipos.” (Man. 3:7) Ang paghipos kon nagahambal ang iban pagpakita sang pagtahod. (Job 6:24) Ang pagpugong sang aton dila nga indi pag-isugid ang kompidensial nga butang pamatuod sang kaalam kag paghantop. (Hulu. 20:19) Ang pagpugong sang aton dila kon akig kita maalamon gid.—Sal. 4:4.

5. Paano naton mapakita ang aton apresasyon sa regalo sang Dios nga ikasarang sa paghambal?

⁵ Sa pihak nga bahin, nagasiling man ang Biblia nga may “tion sa paghambal.” (Man. 3:7) Kon hatagan ka sang imo abyan sang matahom nga regalo, mahimo nga indi mo ini pagtaguon. Sa baylo, ipakita mo ang imo apresasyon paagi sa paggamit sini. Mapakita naton ang aton apresasyon sa regalo ni Jehova nga ikasarang sa paghambal paagi sa paggamit sini sing maalamon. Mahimo maglakip ini sa pagpabutyag sang aton mga balatyagon, pagsugid sang aton mga kinahanglanon, pagpalig-on sa iban, kag pagdayaw sa Dios. (Sal. 51:15) Paano naton mahibaluan ang pinakamaayo nga “tion sa paghambal”?

6. Paano ginalaragway sang Biblia nga importante nga hibaluon ang nagakaigo nga tion sa paghambal?

⁶ Ang ginsiling sang Hulubaton 25:11 nagalaragway nga importante nga hibaluon ang nagakaigo nga tion sa paghambal: “Ang pulong nga ginahambal sa nagakaigo nga tion daw mga mansanas nga bulawan sa pilak nga suludlan.” Matahom na ang bulawan nga mga mansanas. Pero mas matahom pa gid ini kon ibutang sa pilak nga suludlan. Sing kaanggid, kon hibaluon naton ang nagakaigo nga tion sa paghambal, mangin mas manami ini pamatian kag makabulig gid. Paano?

7, 8. Paano ginsunod sang aton mga kauturan sa Japan ang halimbawa ni Jesus sa paghibalo sang nagakaigo nga tion sa paghambal parte sa pagkabanhaw?

⁷ Mahimo kinahanglan gid sang aton ginahambalan ang aton isiling, pero kon indi naton mahibal-an kon san-o ini dapat ihambal, mangin wala ini sing pulos. (Basaha ang Hulubaton 15:23.) Halimbawa, sang Marso 2011, may linog kag tsunami sa nasidlangan nga bahin sang Japan, nga naghalit sing bug-os sa mga siudad. Masobra 15,000 ka tawo ang napatay. Bisan pa nga nahalitan man ang mga Saksi ni Jehova, gingamit nila ang tagsa ka kahigayunan nga lugpayan paagi sa Biblia ang mga napatyan. Pero madamo sa ila ang Budhista kag may diutay lang ukon wala gid sing nahibaluan sa mga panudlo sa Biblia. Nahantop sang aton mga kauturan nga indi pa nagakaigo nga tion nga sugiran ang nagapangasubo nga mga biktima parte sa pagkabanhaw pagkatapos mismo sang tsunami. Sa baylo, gingamit nila ang ila regalo nga ikasarang sa paghambal sa pagpalig-on kag pagpaathag halin sa Biblia kon ngaa natabo ining malain nga mga butang sa mga inosente.

⁸ Nahibaluan ni Jesus kon san-o indi dapat maghambal, pero nahibaluan man niya ang nagakaigo nga tion sa paghambal. (Juan 18:33-37; 19:8-11) Ginsilingan niya sadto ang iya mga disipulo: “Madamo pa kuntani ako sing isugid sa inyo, apang indi pa ninyo ini  mahangpan subong.” (Juan 16:12) Ginsunod sang mga Saksi sa nasidlangan nga bahin sang Japan ang halimbawa ni Jesus. Pagligad sang duha ka tuig kag tunga pagkatapos sang tsunami, nakigbahin sila sa bug-os kalibutan nga kampanya sa pagpanagtag sang Kingdom News Num. 38, nga may tig-ulo nga “Mabuhi Pa Bala Liwat ang mga Patay?” Mas madamo nga tawo sa sina nga tion ang handa na nga magbaton sang makalilipay nga mensahe sang pagkabanhaw, kag madamo nga tagbalay ang nagbaton dayon sang tract. Siempre, nanuhaytuhay ang mga kultura kag relihioso nga mga pagpati, gani dapat mahinantupon kita sa paghibalo sang nagakaigo nga tion sa paghambal.

9. Sa ano nga mga kahimtangan mas mapuslanon ang paghibalo sang nagakaigo nga tion sa paghambal?

⁹ May mga kahigayunan nga dapat mahantop naton ang nagakaigo nga tion sa paghambal. Halimbawa, mahimo maglain ang aton buot sa ginsiling sang isa bisan pa maayo ang iya motibo. Maalamon kon manumdom kita anay kon bala salapakon ini antes kita maghambal. Kon dapat gid kita maghambal, indi maalamon nga hambalon naton ang ginalainan sang aton buot samtang akig pa kita kay basi makahambal kita sing masakit. (Basaha ang Hulubaton 15:28.) Sing kaanggid, dapat mahinantupon man kita kon nagapaambit sang kamatuoran sa aton indi tumuluo nga mga paryente. Luyag naton nga makilala nila si Jehova, pero dapat mangin mapailubon kita kag mahinantupon. Ang paghambal sang husto nga mga tinaga sa nagakaigo nga tion mahimo makabulig nga malab-ot ang ila tagipusuon.

10. (a) Ngaa dapat pilion naton ang husto nga mga tinaga? (b) Maghatag sing halimbawa sang makasakit nga paghambal.

¹⁰ Ang mga tinaga may ikasarang sa paghalit kag subong man sa pag-ayo. (Basaha ang Hulubaton 12:18.) Kinaandan sa kalibutan ni Satanas nga gamiton ang mga tinaga para sakiton ang balatyagon sang iban. Ang kalingawan nagaimpluwensia sa madamo nga ‘bairon ang ila dila kaangay sang espada’ kag ‘ipuntariya ang ila masakit nga mga pulong kaangay sang mga baslay.’ (Sal. 64:3) Dapat ini likawan sang isa ka Cristiano. Ang isa ka halimbawa sang “masakit nga mga pulong” amo ang pagpang-insulto para pakanubuon ukon akigan ang iban. Kon kaisa ang pagpang-insulto ginatuyo nga kaladlawan, pero mahapos lang ini nga mangin indi matinahuron. Ang masakit nga pagpang-insulto isa ka sahi sang masakit nga hambal nga dapat “isikway” sang mga Cristiano. Ang lahog makapatahom sang aton ginahambal, pero dapat naton likawan ang nagapang-insulto nga mga lahog nga makasakit ukon magapakahuya sa iban para lang magpakadlaw. Ang Biblia nagalaygay sa aton: “Indi maggua ang dunot nga pinamulong sa inyo baba, kundi ang maayo lang nga pinamulong nga makapabakod suno sa kinahanglanon, agod mahatag sini ang maayo sa mga nagapamati.”—Efe. 4:29, 31.

11. Paano nadalahig ang aton tagipusuon sa pagpili sang husto nga mga tinaga?

¹¹ Gintudlo ni Jesus nga “sa kabuganaan sang tagipusuon nagahambal ang baba.” (Mat. 12:34) Gani ang pagpili sang husto nga mga tinaga nagasugod sa tagipusuon. Makita sa aton ginahambal kon ano gid ang aton ginabatyag parte sa iban. Kon puno ang aton tagipusuon sang gugma kag kaluoy, mangin positibo kag makapalig-on ang aton mga ginahambal.

12. Paano naton mapauswag ang aton ikasarang sa pagpili sang husto nga mga tinaga?

¹² Para makapili sang husto nga mga tinaga, kinahanglan man ang pagpamensar sing maayo kag paghantop. Bisan ang maalam nga si Hari Solomon ‘nagpamalandong kag maid-id nga nagpanalawsaw’ para “makakita sing matahom nga mga tinaga kag makasulat sing sibu sang mga pulong sang kamatuoran.” (Man. 12:9, 10) Nabudlayan ka bala mangita pirme sang “matahom nga mga tinaga”? Kon amo, dapat dugangan mo ang imo bokabularyo. Ang isa ka  paagi amo ang pagtalupangod kon paano ang mga tinaga ginagamit sa Biblia kag sa aton Cristianong publikasyon. Hibalua ang kahulugan sang indi pamilyar nga mga ekspresyon. Pero labaw sa tanan, tun-i kon paano gamiton ang mga tinaga para buligan ang iban. Parte sa kaangtanan ni Jehova sa iya panganay nga Anak, aton mabasa: “[Si] Jehova naghatag sa akon [si Jesus] sing dila nga natudluan, agod masabat ko sing husto nga mga pulong ang mga ginalapyo.” (Isa. 50:4) Makabulig sa aton nga mahibaluan ang husto nga mga tinaga kon pamalandungan anay naton ang aton inughambal. (Sant. 1:19) Pamangkuton naton ang aton kaugalingon, ‘Mahangpan bala sang akon ginaistorya ang gusto ko isiling sa iya? Ano ayhan ang iya reaksion sa sini?’

13. Ngaa dapat mahapos hangpon ang aton ginahambal?

¹³ Ginagamit sa Israel sadto ang mga trumpeta subong senyales para tipunon ukon palakton ang katawhan, kag para pahibaluon ang mga soldado nga magsalakay. Gani, nagakabagay nga gingamit sa Biblia ang tunog sang trumpeta para iilustrar nga dapat mahapos hangpon ang aton ginahambal. Ang indi maathag nga tunog sang trumpeta mangin makahalalit sa nagasalakay nga mga soldado. Sa amo man nga paagi, kon indi mahangpan ang aton ginahambal, mahimo mangin makalilibog ini ukon makapatalang. Pero kon ginatinguhaan naton nga mangin simple kag maathag ang aton ginahambal, indi dapat nga mangin masakit ini ukon indi mataktikanhon.—Basaha ang 1 Corinto 14:8, 9.

14. Maghatag sang halimbawa sang paggamit ni Jesus sang mahapos hangpon nga mga tinaga.

¹⁴ Nagpahamtang si Jesus sang pinakamaayo nga halimbawa sa pagpili sang husto nga tinaga. Binagbinaga ang iya malip-ot pero tumalagsahon nga pamulongpulong sa Mateo kapitulo 5 asta 7. Wala naggamit si Jesus sang tuman kadamo ukon indi mahangpan nga mga pulong; kag wala man sia naggamit sing matigdas ukon masakit nga mga tinaga. Sa baylo, maathag kag simple ini nga nagtandog sang tagipusuon sang iya mga tagpalamati. Halimbawa, para mabuhinan ang kabalaka sang mga tawo sa ila matag-adlaw nga pagkaon, ginsambit niya kon paano ginaatipan ni Jehova ang mga pispis. Ginpaanggid niya dayon ang iya mga tagpalamati sa mga pispis, kag namangkot sia: “Indi bala mas importante pa kamo sangsa ila?” (Mat. 6:26) Mahigugmaon gid ini nga pangatarungan sa simple kag mahapos hangpon nga mga tinaga nga nagatandog sang tagipusuon! Binagbinagon naton ang ikatlo nga bahin sang aton paghambal.

15. Ngaa dapat mangin mainayuhon ang aton paghambal?

¹⁵ Ang paagi naton sa paghambal pareho ka importante sa aton ginahambal. Sang namulongpulong si Jesus sa sinagoga sa iya banwa nga Nazaret, ‘natingala gid ang mga tawo sa iya matahom nga mga pulong.’ (Luc. 4:22) Ang mainayuhon nga paghambal nagatandog sang tagipusuon kag wala ini nagabuhin sa epekto sang aton ginahambal. Ang matuod, mahimo nga mas batunon pa gani ang aton ginahambal kon mainayuhon kita. (Hulu. 25:15) Mailog naton ang mainayuhon nga paghambal ni Jesus kon mangin malulo kita, matinahuron, kag ginahunahuna naton ang balatyagon sang iban. Sang makita ni Jesus ang panikasog sang kadam-an para lang makapamati sa iya, naluoy sia kag “gintudluan niya sila sing madamo nga butang.” (Mar. 6:34) Bisan sang gin-insulto si Jesus, wala sia magbalos insulto.—1 Ped. 2:23.

16, 17. (a) Kon nagapakighambal kita sa mga miembro sang aton pamilya kag sa aton suod nga mga abyan sa kongregasyon, paano naton mailog si Jesus? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.) (b) Maghatag sing mga halimbawa sang benepisyo sang mainayuhon nga paghambal.

¹⁶ Mahimo nga indi kita malulo kag mataktikanhon kon suod sa aton ang aton ginaistorya. Basi magbatyag kita nga okey lang mangin prangka sa ila. Mahimo nga amo kita sini kon nagaistorya sa miembro sang aton pamilya  ukon sa isa naton ka suod nga abyan sa kongregasyon. Nagbatyag bala si Jesus nga puede na niya mahambalan sing masakit ang iya mga disipulo kay suod sia sa ila? Wala! Sang padayon nga nagbinaisay ang iya suod nga mga sumulunod kon sin-o ang pinakamataas sa ila, mainayuhon sila nga gintadlong ni Jesus kag naggamit sia sang ilustrasyon parte sa bata. (Mar. 9:33-37) Mailog sang mga gulang ang halimbawa ni Jesus paagi sa paglaygay suno “sa espiritu sang kalulo.”—Gal. 6:1.

¹⁷ Bisan pa may maghambal sa aton sing masakit, ang pagsabat sing mainayuhon may maayo nga resulta. (Hulu. 15:1) Halimbawa, ang bata nga tin-edyer sang nagasolo nga iloy may ginatago nga sala. Ang maayo sing intension nga utod nga babayi nagsiling sa iloy: “Makapasubo gid nga napaslawan ka sa paghanas sa imo bata.” Naghunahuna anay sing makadali ang iloy antes nagsabat: “Matuod nga indi maayo ang kahimtangan niya subong, pero padayon gihapon ang paghanas sa iya. Istoryahan ta lang ini pagkatapos sang Armageddon kay didto ta gid mabal-an kon napaslawan gid ako.” Bangod sining malulo nga sabat, nangin maayo gihapon ang kaangtanan sining duha ka utod, kag napalig-on man ang anak nga nakabati sang ila paghambalanay. Narealisar niya nga wala mangampo ang iya iloy sa iya. Gani gin-untatan niya ang malain nga pagpakig-upod. Sang ulihi, ginbawtismuhan sia kag nag-alagad sa Bethel. Kaupod man naton ang aton mga kauturan, aton pamilya, ukon ang mga indi naton kilala, dapat nga ang aton paghambal pirme nga “mainayuhon, nga daw gintimplahan sing asin.”—Col. 4:6.

18. Paano ang pagsunod sa halimbawa ni Jesus makabulig sa aton nga gamiton ang gahom sang aton dila para sa kaayuhan?

¹⁸ Ang ikasarang sa pagpabutyag sang aton panghunahuna kag balatyagon paagi sa tinaga makatilingala gid. Kabay nga sundon naton ang halimbawa ni Jesus paagi sa paghibalo kon san-o ang nagakaigo nga tion sa paghambal, pagpili sang husto nga mga tinaga, kag sa pagtinguha nga mangin mainayuhon kita sa paghambal. Kon amo sini, ang gahom sang aton dila makapaayo sa aton mga tagpalamati kag makapahamuot ini kay Jehova, ang Manughatag sang hamili nga regalo nga ikasarang sa paghambal.