SA PAGLIGAD sang mga tinuig, pila ka beses na nga ginrebisar ang New World Translation of the Holy Scriptures, pero ang 2013 nga rebisyon sini amo ang may pinakamadamo nga pagbag-o. Halimbawa, mga 10 porsiento ang nabuhin nga mga tinaga sa sini nga badbad. Gin-islan ang pila ka panguna nga termino sa Biblia. Ang pila ka kapitulo ginhimo nga binalaybay, kag may mga footnote nga gindugang sa regular nga edisyon. Indi mabinagbinag sa sini nga artikulo ang tanan nga pagbag-o, pero binagbinagon naton ang pila lang nga importante gid.

Ano nga panguna nga mga termino sa Biblia ang ginbag-o? Suno sa nagligad nga artikulo, ang mga termino nga “Sheol,” “Hades,” kag “kalag” gin-islan. Pero may pila pa ka termino nga ginbag-o man.

Halimbawa, ang “lugak nga paggawi” gin-islan sing “matampalason nga paggawi,” nga nagakahulugan sing matinamayon nga panimuot nga ginapadaku sang Griego nga termino sini. (Gal. 5:19) Sa baylo sang “mahigugmaon nga kaayo,” gin-islan ini sang sibu nga termino nga “mainunungon nga gugma.” Eksakto ini sa kahulugan sang termino sa Biblia nga masami ginapaanggid sa “katutom.”—Sal. 36:5; 89:1.

May mga termino nga ginbadbad sadto sa isa lang ka ekspresyon, pero subong ginabadbad na ini suno sa konteksto. Halimbawa, ang Hebreo nga ʽoh·lamʹ, nga ginbadbad sadto nga “tion nga indi pat-od,” may kahulugan man nga “sing dayon.” Ipaanggid kon ano ang epekto sini sa mga bersikulo subong sang Salmo 90:2 kag Miqueas 5:2.

Ang Hebreo kag Griego nga mga termino nga ginbadbad nga “binhi” pirme makita sa Kasulatan, nga ginagamit sa panguma kag may malaragwayon nga kahulugan nga “kaliwat.” Ang una nga mga edisyon sang New World Translation pirme naggamit sang “binhi,” lakip ang sa Genesis 3:15. Pero, ang termino nga “binhi” nga nagakahulugan sing “kaliwat” wala na ginagamit sa Ingles, gani  ang rebisyon naggamit sang “kaliwat” sa Genesis 3:15 kag sa mga bersikulo nga may labot sa sini. (Gen. 22:17, 18; Bug. 12:17) Ang iban nga teksto ginbadbad suno sa konteksto.—Gen. 1:11; Sal. 22:30; Isa. 57:3.

Ngaa gin-islan ang madamo nga literal nga pagbadbad? Suno sa Apendise A1 sang 2013 nga rebisyon, ang maayo nga badbad sang Biblia “nagasugid sang husto nga kahulugan sang tinaga kon sala ang kahulugan sang literal nga badbad.” Kon mahangpan sa iban nga lenguahe ang mga ekspresyon sa orihinal nga lenguahe, ginabadbad ini sing literal. Amo sini ang ginhimo sa ekspresyon nga “nagausisa sang . . . tagipusuon” sa Bugna 2:23 kay mahangpan ini sa madamo nga lenguahe. Pero sa sini man nga bersikulo, ang “nagausisa sa mga batobato” mahimo indi dayon mahangpan, gani ang “mga batobato” gin-islan sing “pinakamadalom nga panghunahuna,” nga amo ang orihinal nga kahulugan. Amo man sini sa Deuteronomio 32:14, diin ang literal nga ekspresyon nga “sapay sang batobato sang trigo” gin-islan sing “pinakamaayo nga trigo,” nga mas maathag. Sing kaanggid, mas maathag sa kalabanan nga lenguahe ang “indi ako maayo maghambal” sangsa “wala matuli ang akon mga bibig.”—Ex. 6:12.

Ngaa ang mga ekspresyon nga “mga anak nga lalaki ni Israel” kag ang “mga bata nga lalaki nga wala sing amay” ginbadbad nga “mga Israelinhon” kag “kabataan nga wala sing amay”? Sa Hebreo, may tinaga sila nga nagapakilala kon nagapatuhoy ini sa lalaki ukon sa babayi. Pero, ang ginagamit kon kaisa para sa lalaki nagapatuhoy sa lalaki kag babayi. Halimbawa, ang konteksto sang pila ka bersikulo nagapakita nga ang “mga anak nga lalaki ni Israel” nagapatuhoy sa lalaki kag babayi, gani ang kalabanan sini nga ekspresyon ginbadbad nga “mga Israelinhon.”—Ex. 1:7; 35:29; 2 Hari 8:12.

Sing kaanggid, ang Hebreo nga tinaga para sa lalaki nga nagakahulugan “mga anak nga lalaki” sa Genesis 3:16 ginbadbad nga ‘mga anak’ sa una nga mga edisyon sang New World Translation. Pero sa Exodo 22:24, ini nga tinaga gin-islan na para kon basahon: “Mailo ang inyo mga anak [Hebreo, “mga anak nga lalaki”].” Ginsunod ini sa iban nga teksto, gani gin-islan ang “bata nga lalaki nga wala sing amay” sing “wala sing amay nga bata” ukon “ilo.” (Deut. 10:18, footnote; Job 6:27) Pareho ini sa pagbadbad sang Griego nga Septuagint.

Ngaa ginpasimple ang pagbadbad sang madamo nga tinaga sa Hebreo? May duha ka panguna nga klase sang berbo sa Hebreo, ang isa padayon pa nga ginahimo, kag ang isa tapos na. Ang una nga mga edisyon sang New World Translation naggamit pirme sang isa ka berbo kag isa pa ka dugang nga termino, pareho sang “nagsugod sa” ukon “nagpadayon sa” para ipakita nga padayon pa ukon sulitsulit ang ginahimo. * Ang mga ekspresyon pareho sang “pat-od” kag “gid” gingamit para ipakita nga natapos na ang ginhimo.

Sa 2013 nga rebisyon, ining gindugang nga mga termino wala gingamit magluwas kon kinahanglanon gid para mahangpan. Halimbawa, indi na kinahanglan ibutang nga sulitsulit nga nagsiling ang Dios, “Magluntad ang kapawa,” gani sa rebisyon  gingamit ang tinaga nga “nagsiling” para ipakita nga natapos na ini. (Gen. 1:3) Pero, maathag nga sulitsulit nga gintawag ni Jehova si Adan, gani ginsambit sa Genesis 3:9 ang “makapila nga nagpanawag.” Sa kabilugan, ginbadbad ang mga tinaga sing mas simple, nga nagapokus sa buhat sa baylo nga kon bala natapos ini ukon wala suno sa Hebreo. Ang isa sini nga kaayuhan amo nga mapagua ang pagkasimple sang Hebreo nga lenguahe.

Ngaa mas madamo nga kapitulo subong ang ginhimo nga binalaybay? Madamo nga bahin sang Biblia ang ginsulat nga binalaybay sa orihinal. Sa moderno nga mga lenguahe, ang binalaybay masami nga makilala sa pareho nga tunog sini sa punta sang kada linya, pero sa Hebreo nga binalaybay, ang pinakaimportante nga bahin sini amo ang pagpaanggid kag pagpatuhay. Gani ang Hebreo nga binalaybay wala nabase sa tunog, kundi sa lohiko nga pagpasunod sang mga ideya.

Sa una nga mga edisyon sang New World Translation, binalaybay ang Job kag Salmo para ipakita nga sa orihinal ginaamba ini ukon ginabasa sing matunog. Bangod sini, mapadaku ang importante nga mga punto kag mahapos ini sauluhon. Sa 2013 nga rebisyon, ang Hulubaton, Ambahanon ni Solomon, kag ang madamo nga kapitulo sa mga libro sang mga tagna ginhimo man sa sini nga paagi para ipakita nga mga binalaybay ini kag para ipatalupangod ang mga pagpaanggid kag pagpatuhay. Ang halimbawa sini amo ang Isaias 24:2, diin ang tagsa ka linya may pagpatuhay, kag ang nagasunod nga linya nagasakdag sa nauna para ipadaku nga wala sing makalikaw sa paghukom sang Dios. Kon makita sang bumalasa nga binalaybay ini, mahibaluan niya nga wala lamang ginasulitsulit sang manunulat sang Biblia ang iya ginahambal, kundi, gingamit niya ini nga paagi para mapadaku ang mensahe sang Dios.

Sa Hebreo, ang kinatuhayan sang ordinaryo nga dinalan sa binalaybay indi maathag kon kaisa, amo nga indi palareho ang mga badbad sang Biblia kon ano ang ila ginahimo nga binalaybay. Depende ini sa mga manugbadbad. Ang pila ka bersikulo may ordinaryo nga mga dinalan pero ang mga tinaga sini binalaybay, kay nagagamit ini sing mga paglaragway kag pagpaanggid para mapadaku ang isa ka punto.

Ang bag-o nga bahin, ang Balayan sang Kaundan, makabulig para makilala kon sin-o ang mga nagahambal sa dumaan nga binalaybay nga Ang Ambahanon ni Solomon.

Ano ang epekto sa rebisyon sang pagtuon sa mga manuskrito sa orihinal nga mga lenguahe? Ang orihinal nga New World Translation ginbase sa Hebreo nga manuskrito sang mga Masorete kag sa bantog nga Griego nga sinulatan nanday Westcott kag Hort. Nag-uswag pa gid ang pagtuon sang dumaan nga mga manuskrito sang Biblia, amo nga nangin maathag pa gid ang pila ka bersikulo sa Biblia. Ang mga kopya sang Dead Sea Scrolls natigayon man. Mas madamo nga Griego nga manuskrito ang natun-an. Mas madamo nga manuskrito nga reperensia ang matigayon sa kompyuter, amo nga mas mahapos ang pag-analisar sang kinatuhayan sang mga manuskrito para mahibaluan kon diin ang nagasakdag gid sa bersion sang Hebreo ukon Griego nga sinulatan. Ginpanginpuslan ini nga mga reperensia sang New World Bible Translation Committee para tun-an ang pila ka bersikulo, amo nga may pila ka pagbag-o.

Halimbawa, mabasa sa 2 Samuel 13:21 sa Griego nga Septuagint ang subong sini: “Apang indi niya luyag nga masaklaw si Amnon, bangod ginahigugma niya sia, kay sia ang iya panganay.” Wala ini malakip sa una nga mga bersion sang New World Translation kay wala ini sa manuskrito sang mga Masorete. Pero makita ini sa Dead Sea Scrolls, amo nga ginlakip ini sa 2013 nga rebisyon. Amo man sini ang rason kon ngaa gindugangan ang ngalan sang Dios sing lima ka beses sa Unang Samuel. Ang pagtuon sa Griego nga mga manuskrito nagresulta man sa pagbag-o sang pagpasunod sang mga ideya sa Mateo 21:29-31. Gani ang pila ka pagbag-o ginbase suno sa pamatuod sang madamo nga manuskrito sa baylo nga sundon ang isa lang ka manuskrito sa Griego.

Pila lang ini sang mga pagbag-o nga nagpahapos sa pagbasa kag paghangop sang madamo nga nagatamod sa New World Translation subong regalo halin sa Dios nga nagapakigkomunikar.