Nagahisanto Bala ang Ebolusyon sa Biblia?

POSIBLE bala nga ginhimo sang Dios ang tawo gikan sa sapat paagi sa ebolusyon? Ginmaniobra bala niya ang bakterya nga mangin isda, mangin reptilya kag mamalya, tubtob sa ulihi nangin amo, antes nangin tawo? Ang pila ka mga sientista kag mga lider sang relihion nagapati sa ebolusyon kag sa Biblia man. Siling nila ang tulun-an sang Biblia nga Genesis isa ka sugilanon lamang. Mahimo mamangkot ka, ‘Ang teoriya bala nga ang tawo naghalin sa sapat nagahisanto sa Biblia?’

Agod mahangpan naton kon sin-o kita, diin kita nagapadulong kag paano kita dapat magkabuhi, importante nga mahibaluan naton kon diin kita naghalin. Nian, mahangpan naton kon ngaa ginatugutan sang Dios ang pag-antos kag kon ano ang iya katuyuan para sa palaabuton sang mga tawo. Indi mangin maayo ang aton kaangtanan sa Dios kon nagaduhaduha kita nga sia ang aton Manunuga. Gani, usisaon naton sa Biblia kon diin naghalin ang tawo, kon ano ang iya kahimtangan karon, kag kon ano ang iya palaabuton. Nian, mahibaluan naton kon bala ang teoriya sang ebolusyon nagahisanto sa Biblia.

Sang Isa Pa Lang ang Tawo

Wala nagapati ang mga ebolusyonista nga sa ginsuguran may isa lamang ka tawo, kay suno sa ila ang sapat amat-amat nga nangin tawo. Apang, ang Biblia nagasiling nga naghalin kita sa isa ka tawo, si Adan. Suno sa Biblia, si Adan isa ka tawo nga nagkabuhi gid anay. Ginasambit sini ang ngalan sang iya asawa kag sang pila niya ka mga anak. Ginatul-id sini kon ano ang iya ginhimo, kon ano ang iya ginsiling, kag kon san-o sia nagkabuhi kag napatay. Para kay Jesus, indi ini isa ka sugilanon lamang para sa mga tawo nga wala sing tinun-an. Kay nagsiling sia sa may tinun-an nga mga lider sang relihion: “Wala bala ninyo mabasahi nga sia nga nagtuga sa ila sa ginsuguran naghimo sa ila nga lalaki kag babayi?” (Mateo 19:3-5) Nian, ginkutlo ni Jesus ang mga pulong nga nasulat sa Genesis 2:24 tuhoy kay Adan kag kay Eva.

Si Lucas nga isa istoryador kag manunulat sang Biblia, nagpakilala kay Adan subong isa ka tawo nga nagkabuhi gid anay kaangay ni Jesus. Gin-asoy ni Lucas ang kaliwatan ni Jesus pabalik kay Adan. (Lucas 3:23-38) Subong man, sang magpamulongpulong si apostol Pablo sa atubangan sang kadam-an nga may mga pilosopo nga nakaeskwela sa kilala nga mga eskwelahan sa Gresya, nagsiling sia: ‘Ang Dios nga naghimo sang kalibutan kag sang tanan nga butang sa sini . . . naghimo gikan sa isa ka tawo sang tagsa ka pungsod sang mga tawo, agod magpuyo sa bug-os nga kadaygan sang duta.’ (Binuhatan 17:24-26) Maathag nga suno sa Biblia, naghalin kita sa “isa ka tawo.” Nagahisanto bala ang ebolusyon sa ginatudlo sang Biblia tuhoy sa kahimtangan sang tawo sa ginsuguran?

Kon Paano ang Tawo Nangin Di-himpit

Suno sa Biblia, gintuga ni Jehova ang una nga tawo nga himpit. Imposible nga magtuga ang Dios sing di-himpit nga mga butang. Ang kasaysayan tuhoy sa pagpanuga nagasiling: “Ang Dios nagtuga sang tawo sa iya kaugalingon nga dagway . . .  Kag nakita sang Dios ang tagsa ka butang nga nahimo niya, kag yari karon, tama gid kaayo.” (Genesis 1:27, 31) Ano ang himpit nga tawo?

Ang himpit nga tawo may kahilwayan sa pagdesisyon kag mailog gid niya ang mga kinaiya sang Dios. Ang Biblia nagsiling: “Ang Dios naghimo sang tawo nga matadlong, apang sila nagpangita sing madamu nga padugi.” (Manugwali 7:29) Nagrebelde si Adan sa Dios, gani sia kag ang iya mga anak nangin di-himpit. Amo kon ngaa pirme lang kita nagakapaslawan bisan pa luyag naton nga himuon kon ano ang husto. Si apostol Pablo nagsulat: “Ang luyag ko, wala ko ini ginahimo; apang ang ginadumtan ko amo ang akon ginahimo.”—Roma 7:15.

Suno sa Biblia, ang himpit nga tawo magakabuhi sing dayon nga may himpit nga panglawas. Maathag ini suno sa ginsiling sang Dios kay Adan nga kon wala sia nagrebelde sa Dios, wala kuntani sia mapatay. (Genesis 2:16, 17; 3:22, 23) Sang gintuga ni Jehova ang tawo, kuntani wala sia magsiling nga “tama gid kaayo” kon magamasakit ukon magarebelde man lang sila sa ulihi. Ang pagkadihimpit amo ang rason kon ngaa ang lawas sang tawo nagabalatian kag may mga depekto bisan pa gintuga ini anay nga himpit. Gani, ang ebolusyon wala nagahisanto sa Biblia. Ginapakita sang ebolusyon nga ang tawo sang una, isa ka sahi sang sapat nga amat-amat nga nag-uswag. Ginapakita naman sang Biblia nga ang tawo sang una himpit, apang amat-amat nga naglain.

Ang pagpati nga gingiyahan sang Dios ang ebolusyon tubtob nagluntad ang tawo wala nagahisanto sa ginasiling sang Biblia tuhoy sa personalidad sang Dios. Kon Dios ang naggiya sa ebolusyon, magakahulugan ini nga sia man ang naggiya kon ngaa ang katawhan karon nagabalatian kag nagaantos. Apang, ang Biblia nagasiling tuhoy sa Dios: “Ang Igang, ang iya binuhatan himpit; kay ang tanan niyang dalanon katarungan. Dios sang katutum kag walay kalautan, matadlong kag matarung sia. Nahimoan nila sia sing malaut, sila indi niya mga anak, kasawayan nila ini.” (Deuteronomio 32:4, 5) Gani, nagaantos karon ang katawhan indi bangod gingiyahan sang Dios ang ebolusyon kundi bangod nangin di-himpit ang isa ka tawo kag nagrebelde ang iya mga anak sa Dios. Karon nga nabinagbinag na naton ang tuhoy kay Adan, binagbinagon naman naton ang tuhoy kay Jesus. Nagahisanto bala ang ebolusyon sa kon ano ang ginatudlo sang Biblia tuhoy kay Jesus?

Nagahisantuanay Bala ang Ebolusyon kag ang Cristianismo?

“Si Cristo napatay tungod sa aton mga sala.” Mahimo nga pamilyar ka sa sining sadsaran nga panudlo sang Cristianismo. (1 Corinto 15:3; 1 Pedro 3:18) Agod mahangpan naton kon ngaa wala nagahisanto ang ebolusyon sa sini nga teksto, hibaluon anay naton kon ngaa gintawag kita sang Biblia nga mga makasasala kag kon ano ang epekto sini sa aton.

Makasasala kita bangod indi naton mailog sing bug-os ang dalayawon nga mga kinaiya sang Dios,  subong sang gugma kag hustisya. Amo kon ngaa ang Biblia nagsiling: “Ang tanan nakasala kag wala makalab-ot sa himaya sang Dios.” (Roma 3:23) Suno sa Biblia ang sala amo ang rason kon ngaa nagakapatay kita. “Ang sudlot nga nagaresulta sa kamatayon amo ang sala,” siling sang 1 Corinto 15:56. Ang napanubli naton nga sala amo man ang panguna nga rason kon ngaa nagabalatian kita. Ginpakita ni Jesus nga ang balatian naangot sa sala sang ginsilingan niya ang paralitiko, “Ang imo mga sala ginapatawad,” nian, ang tawo nag-ayo.—Mateo 9:2-7.

Paano nagabulig sa aton ang kamatayon ni Jesus? Ginapakita sang Biblia ang kinatuhayan ni Adan kag ni Jesus, sa pagsiling: “Subong nga kay Adan ang tanan nagakapatay, amo man kay Cristo ang tanan buhion.” (1 Corinto 15:22) Sang ginhalad ni Jesus ang iya kabuhi, gintubos niya ang sala nga napanubli naton kay Adan. Busa, ang tanan nga nagatuo kay Jesus kag nagatuman sa iya makabaton sing kabuhi nga walay katapusan, ang paglaum nga nawasi ni Adan.—Juan 3:16; Roma 6:23.

Gani, nakita mo bala ang pagsumpakilay sang ebolusyon kag sang Cristianismo? Kon wala kita nagapati nga “kay Adan ang tanan nagakapatay” paano kita makalaum nga “kay Cristo ang tanan buhion”?

Ngaa Madamo ang Nagapati sa Ebolusyon?

Ginasugid sa aton sang Biblia kon paano ang mga panudlo kaangay sang ebolusyon nangin popular. Ini nagsiling: “Magaabot ang isa ka hut-ong sang tion nga indi sila magbatas sa makapapagros nga panudlo, kundi, suno sa ila kaugalingon nga mga kailigbon, magatipon sila sang mga manunudlo para sa ila kaugalingon agod pakalamon ang ila mga dulunggan; kag ipalayo nila ang ila mga dulunggan sa kamatuoran, samtang magaliso sila sa butig nga mga sugilanon.” (2 Timoteo 4:3, 4) Bisan pa masami ginapaathag ang ebolusyon sa sientipiko nga mga termino, ang matuod isa ini ka relihioso nga doktrina. Nagatudlo ini sing pilosopiya sang kabuhi kag panimuot sang isa tuhoy sa Dios. Ang mga panudlo sini nagaganyat sa makagod nga huyog sang mga tawo nga patihan lamang nila ang luyag nila patihan. Madamo nga tawo nga nagapati sa ebolusyon ang nagasiling nga nagapati man sila kuno sa Dios. Apang, puede man nila patihan nga wala gintuga sang Dios ang mga butang, nga wala sia nagapasilabot sa mga tawo, kag indi sia maghukom sa mga tawo. Isa ini ka pagpati nga nagapakalam sa mga dulunggan sang mga tawo.

Ang mga sumalakdag sang ebolusyon wala nagatudlo pasad sa kamatuoran, kundi napahulag sila sang ila “kaugalingon nga mga kailigbon” ayhan sang handum nga batunon sang kaupod nila nga mga sientista, nga ang kalabanan sini nagapati sa ebolusyon. Ang propesor sa biochemistry nga si Michael Behe, nga halos sa bug-os niya nga kabuhi nagtuon tuhoy sa masibod nga pagpanghikot sang buhi nga mga selula, nagpaathag nga wala sing basihan ang mga sientista nga nagatudlo sing ebolusyon ukon ang amat-amat nga pag-uswag sang desinyo sang selula. Posible bala ini? “Ang amat-amat nga pag-uswag sang desinyo sang selula wala ginasakdag sang siensia,” siling niya. “Wala sing balasahon tuhoy sa siensia . . . nga nagapaathag kon paano natabo ukon mahimo natabo ang pagtuhaw sang bisan ano nga nagaluntad kag masibod nga biokemiko nga sistema paagi sa amat-amat nga pag-uswag sang mga molekula. . . . Ang ginasiling ni Darwin tuhoy sa amat-amat nga pag-uswag sang molekula panikal lamang.”

Kon wala man lang gali sing pamatuod ang mga ebolusyonista, ngaa ginawaragwag gid nila ini? Si Behe nagpaathag: “Indi gusto mahibaluan sang madamo nga tawo, lakip na sang kilala kag respetado nga mga sientista nga basi may isa gid man ka labaw sa kinaugali nga puersa nga nagtuga sang mga butang.”

Madamo nga klero ang nagapati sa ebolusyon kay luyag nila nga silingon sila nga maalam. Kaangay sila sang mga tawo nga ginlaragway ni apostol Pablo sa iya sulat sa mga Cristiano sa Roma. Nagsiling sia: “Ano man ang mahimo mahibaluan tuhoy sa Dios dayag sa tunga nila . . . Ang iya di-makita nga mga kinaiya, bisan ang iya dayon nga gahom kag pagka-Dios, maathag nga makita kutob  sang pagtuga sa kalibutan, bangod mahantop ini sa mga butang nga gintuga, gani wala sila sing ibalibad; bangod, bisan kilala nila ang Dios, wala nila sia ginhimaya subong Dios ukon ginpasalamatan sia, kundi ang ila mga pangatarungan nangin wala pulos kag ang ila di-maalamon nga tagipusuon nangin madulom. Bisan pa nagasiling nga maalam sila, nangin buangbuang sila.” (Roma 1:19-22) Ano ang himuon mo agod indi ka mapatalang sang butig nga mga manunudlo?

May Ebidensia nga Pagtuo sa Manunuga

Tuhoy sa kahulugan sang pagtuo, ginapakita sang Biblia nga importante gid nga may ebidensia ang pagtuo. Ini nagsiling: “Ang pagtuo amo ang masaligan nga pagpaabot sa mga butang nga ginalauman, ang maathag nga pagpasundayag sang mga katunayan bisan indi makita.” (Hebreo 11:1) Ang tunay nga pagtuo sa Dios dapat napasad sa mabakod nga ebidensia nga may Manunuga. Ginapakita sang Biblia kon diin mo masapwan ang ebidensia.

Ang gin-inspirar sang Dios nga manunulat sang Biblia nga si David nagsiling: “Magapasalamat ako sa imo, kay ginhimo ako sing makahalangawa kag makatilingala.” (Salmo 139:14) Kon pamalandungan naton ang makatilingala nga desinyo sang aton lawas kag ang iban pa nga buhi nga mga butang, magadayaw gid kita sa kaalam sang aton Magbubuhat. Ang tagsa ka bahin sang aton lawas gindesinyo gid sing maayo nga magbinuligay agod mabuhi kita. Ang mga butang nga gintuga sang Dios sa kahawaan, nagahatag man sing ebidensia nga ang mga paghulag kag posisyon sini eksakto gid kag mahim-ong. Si David nagsulat: “Ang mga langit nagapahayag sang himaya sang Dios; kag ang kahawaan nagapakita sang binuhatan sang iya mga kamut.”—Salmo 19:1.

Ang Biblia bugana sa ebidensia ukon pamatuod nga may Manunuga. Kon usisaon mo ang Biblia makita mo nga madamo ini sing pamatuod nga ang awtor sini amo ang Manunuga kay ang 66 ka tulun-an nagahisantuanay, ang mga saad sini nagakatuman, kag may mataas ini nga talaksan sa moral. Kon mahangpan mo ang mga prinsipio sa Biblia magatubo ang imo pagsalig nga ang Biblia amo gid ang Pulong sang Manunuga. Halimbawa, kon bangod sa pagtuon mo sa Biblia nahangpan mo kon ano ang Ginharian sang Dios, kon ngaa nagaantos kita, kon ano ang palaabuton naton, kag kon paano kita magmalipayon, makita mo ang pamatuod sang kaalam sang Dios. Mabatyagan mo man ang nabatyagan ni Pablo sang magsiling sia: “O pagkadalom sang kamanggaran kag kaalam kag ihibalo sang Dios! Indi gid mahangpan sing bug-os ang iya mga paghukom kag indi mausoy sing bug-os ang iya mga dalanon!”—Roma 11:33.

Samtang ginausisa mo ang mga ebidensia kag nagabakod ang imo pagtuo, makumbinsi gid ikaw nga kon ginabasa mo ang Biblia, ang Manunuga mismo ang imo ginapamatian. Sia nagsiling: “Ginhimo ko ang duta, kag gintuga sa sini ang tawo; ang akon mga kamut nagbitad sang mga langit, kag ang tanan nilang kasoldadosan ginsogo ko.” (Isaias 45:12) Indi mo gid paghinulsulan nga nanikasog ka nga pamatud-an nga si Jehova amo ang Manunuga sang tanan nga butang.

[Blurb sa pahina 14]

Ginsilingan ni apostol Pablo ang Griego nga mga pilosopo: “Ang Dios . . . naghimo gikan sa isa ka tawo sang tagsa ka pungsod sang mga tawo”

[Blurb sa pahina 15]

Ginapakita sang ebolusyon nga ang tawo sang una, isa ka sahi sang sapat nga amat-amat nga nag-uswag. Ginapakita naman sang Biblia nga ang tawo sang una himpit, apang amat-amat nga naglain

[Blurb sa pahina 16]

“Ang amat-amat nga pag-uswag sang desinyo sang selula wala ginasakdag sang siensia”

[Blurb sa pahina 17]

Nagadayaw gid kita sa kaalam sang aton Magbubuhat kon makita naton ang makatilingala nga desinyo sang buhi nga mga butang