KON mag-away ang mag-asawa, buot silingon bala sini nga wala na sila nagahigugmaanay? Indi! Si Fernando kag si Sarah, nga ginsambit sa ibabaw, nagahigugmaanay gid. Apang, bisan ang pinakamalipayon nga mag-asawa, may mga di-paghangpanay kon kaisa.

Ngaa nagakatabo ini, kag ano ang himuon mo agod indi sini paggub-on ang inyo pag-asawahay? Sanglit ang pag-asawahay kahimusan sang Dios, nagakaigo gid nga usisaon naton ang ginasiling sang iya Pulong, ang Biblia, tuhoy sini.—Genesis 2:21, 22; 2 Timoteo 3:16, 17.

Luyag sang kalabanan nga mag-asawa nga magatamdanay sila sing mahigugmaon kag mainayuhon. Apang, ang Biblia nagasiling nga “ang tanan nakasala kag wala makalab-ot sa himaya sang Dios.” (Roma 3:23) Amo nga kon may mga di-paghangpanay, ang mga emosyon mahimo nga mabudlay kontrolon. Kag kon magbaisay na, ang iban mahimo indi makapugong sa pagsinggit kag sa paghambal sing masakit nga mga tinaga. (Roma 7:21; Efeso 4:31) Ano ang iban pa nga mga kabangdanan sang tension?

Masami nga magkatuhay ang paagi sang mag-asawa sa pagpakigsugilanon. “Sang bag-o pa lang kami makasal,” siling ni Michiko, “natukiban ko nga magkatuhay gali kami sing paagi sa pagpakigsugilanon. Luyag ko hambalan indi lamang kon ano ang natabo kundi kon ngaa kag kon paano man ini natabo. Ang akon naman bana daw interesado lamang sa nangin resulta.”

Ang problema ni Michiko indi pinasahi. Sa madamo nga pag-asawahay, mahimo luyag sang isa nga hambalan sing tul-id ang kabangdanan sang di-paghangpanay, samtang indi naman luyag sang iya tiayon nga makigbais kag gusto pa niya nga indi na ini paghambalan. Kon kaisa, kon labi nga ginapilit sang isa nga hambalan ini, labi naman nga ginalikawan ini sang iya tiayon. Napiyaran mo bala ini sa inyo pag-asawahay? Ang isa bala sa inyo maluyag nga hambalan ini sing tul-id, samtang ang isa naman indi?

Ang isa pa ka butang nga dapat binagbinagon amo ang impluwensia sang gindak-an nga pamilya sang isa ka indibiduwal. Mahimo may epekto  ini sa paghangop niya kon paano maghambalanay ang mag-asawa. Si Justin, nga lima ka tuig na nga kasal, nagsiling: “Naghalin ako sa hipuson nga pamilya kag nabudlayan ako nga ipabutyag ang akon ginabatyag sa iban. Naugot sa sini ang akon asawa. Ang ila pamilya pirme nagahambalanay, gani mahapos para sa iya nga ipabutyag sa akon ang iya ginabatyag.”

Natukiban sang mga manugpanalawsaw nga ang pinakamaayo nga tanda sang malipayon nga pag-asawahay indi ang masunson nga pagpahayag sang mag-asawa sang ila gugma sa isa kag isa. Indi man ang pag-intiendihanay nila sa seksuwal nga mga butang kag ang kalig-unan sa pangwarta. Sa baylo, ang pinakamaayo nga tanda sang madinalag-on nga pag-asawahay amo kon daw ano kaayo ginalubad sang mag-asawa ang mga di-paghangpanay nga nagautwas.

Dugang pa, nagsiling si Jesus nga kon magpakasal ang lalaki kag babayi, indi ang tawo kundi ang Dios ang nagatingob sa ila. (Mateo 19:4-6) Gani, ang madinalag-on nga pag-asawahay nagapadungog sa Dios. Sa pihak nga bahin, kon ang bana wala nagapakita sing gugma kag patugsiling sa iya asawa, mahimo nga indi pagpamatian ni Jehova nga Dios ang iya mga pangamuyo. (1 Pedro 3:7) Kon ang asawa wala nagatahod sa iya bana, si Jehova mismo ang wala niya ginatahod, kay si Jehova amo ang nagtangdo sa bana subong ulo sang pamilya.—1 Corinto 11:3.

Bisan ano pa ang imo paagi sa pagpakigsugilanon ukon bisan ano pa ang imo gindak-an nga pamilya, may makasalaklaw nga mga hambal nga dapat likawan agod matuman mo ang mga prinsipio sang Biblia kag malubad sing madinalag-on ang mga di-paghangpanay. Pamangkuta ang imo kaugalingon sang masunod:

‘Ginabatuan ko bala ang huyog nga magbalos?’

“Ang paglubag sang ilong nagapagowa sing dugo, gani ang pagpilit sang kasingkal nagapagowa sing kaawayon,” siling sang isa ka maalamon nga hulubaton. (Hulubaton 30:33) Ano ang buot silingon sini? Binagbinaga ini nga halimbawa. Ang paghambalanay nga sa primero, tuhoy lang sa magkatuhay nga opinyon sa pagbadyet (“dapat kita magkinot”), mahimo magdul-ong sa pagmulay sa pagkatawo sang kada isa (“gastador ka gid”). Matuod, kon mulayon sang imo tiayon ang imo pagkatawo, nga daw subong ‘ginalubag niya ang imo ilong,’ mahimo nga magabalos ka kag mulayon man sia. Apang, ang pagbalos nagadul-ong lamang sa kaakig kag sa paglala sang di-paghangpanay.

Ang manunulat sang Biblia nga si Santiago nagpaandam: “Yari karon! Daw ano ka gamay nga kalayo ang kinahanglan agod masunog ang daku nga kagulangan! Bueno, ang dila kalayo.” (Santiago 3:5, 6) Kon indi pagpunggan sang mag-asawa ang ila dila, ang magagmay nga mga di-paghangpanay mahimo maglala kag magresulta sa indi na makontrol nga away. Kag kon ang mag-asawa pirme lang nagaaway, ang gugma nila sa isa kag isa magabugnaw.

Sa baylo nga magbalos, mailog mo bala si Jesus, nga sang gintamay sia, “wala sia magbalos”? (1 Pedro 2:23) Ang pinakamadasig nga paagi agod magbugnaw ang baisay amo ang pag-ugyon sa pagtamod sang o tiayon kag pagpangayo sing pasaylo.

‘Ginabalewala ukon ginatamay ko bala ang balatyagon sang akon tiayon?’

“Kamo tanan mag-isa sa hunahuna, nga nagapakita sang simpatiya,” sugo sang Pulong sang Dios. (1 Pedro 3:8) Binagbinaga ang duha ka rason kon ngaa nabudlayan ka nga sundon ini nga laygay. Una, mahimo nga wala mo mahangpan sing bug-os ang ginahunahuna, ukon ginabatyag, sang imo tiayon. Halimbawa, kon mas ginapaligban sang imo tiayon ang pila ka butang sangsa imo, mahimo magasiling ka, “Kadali sa imo magbatyag.” Mahimo gusto mo lang buligan ang imo tiayon nga tamdon niya sing  nagakaigo ang problema. Apang, ini nga mga komento indi makapahaganhagan sang iya ginabatyag. Dapat mabatyagan sang mga bana kag mga asawa nga ang tawo nga ila ginahigugma nakahangop sa ila ginabatyag.

Mahimo man tamayon sang isa ang balatyagon sang iya tiayon bangod sa sobra nga bugal. Agod pakataason ang iya kaugalingon, mahimo pirme niya pakanubuon ang iya tiayon. Mahimo niya sia insultuhon ukon ikomparar sa iban. Binagbinaga ang halimbawa sang mga Fariseo kag mga escriba sang panahon ni Jesus. Kon ang iban, bisan isa pa sia ka Fariseo, indi mag-ugyon sa opinyon sining mga bugalon, nagagamit sila sing nagapang-insulto kag matinamayon nga mga tinaga. (Juan 7:45-52) Si Jesus tuhay sa ila. Kon nagapakighambal ang iban kay Jesus, may empatiya sia sa ila.—Mateo 20:29-34; Marcos 5:25-34.

Binagbinaga ang imo reaksion kon nagapabutyag ang imo tiayon sang iya opinyon. Ang imo bala hambal, tingog, kag pangguyahon nagapakita sing empatiya? Ukon imo bala dayon ginabalewala ang opinyon sang imo tiayon?

‘Pirme ko bala ginahunahuna nga maiyaiyahon ang akon tiayon?’

“Nahadluk bala si Job sa Dios sa wala sing pulus? Wala mo bala sia pagkudali palibut kag sa iya balay kag sa tanan nga iya, sa tagsa ka luyo?” (Job 1:9, 10) Paagi sa sini nga pinamulong, ginduhaduhaan ni Satanas ang mga motibo sang matutom nga si Job.

Kon ang mag-asawa indi maghalong, mahimo man sila mahulog sa sini nga huyog. Halimbawa, kon ginregaluhan ka ukon ginlutuan sang imo tiayon sing manamit nga pagkaon, nagahunahuna ka bala nga may pangayuon sia nga balos ukon may ginatago sia sa imo? Kon makahimo sia sing sala, buot bala silingon nga wala na gid sia sing pasunaid sa imo? Madumduman mo bala dayon ang iya man ginhimo sang nagligad kag ginadugang ini sa indi mo malipatan nga mga ginhimo niya?

Si apostol Pablo nagsulat nga ang ‘gugma wala nagaisip sang kahalitan.’ (1 Corinto 13:4, 5) Ang matuod nga gugma indi bulag sa kamatuoran nga kita mga di-himpit kag makahimo sing kasaypanan. Apang wala ini nagaisip sang kahalitan. Nagsiling man si Pablo nga ang gugma ‘nagapati sa tanan nga butang.’ (1 Corinto 13:7) Ini nga sahi sang gugma wala nagahimo sa tawo nga mapinatihon sa tanan nga ginasugid sa iya, kundi nagabulig ini sa iya nga mangin masinaligon. Indi ini maduhaduhaon. Ang gugma nga ginapalig-on sang Biblia nagabulig sa tawo nga mangin mapinatawaron kag indi maduhaduhaon sa motibo sang iban. (Salmo 86:5; Efeso 4:32) Kon ginapakita sang mag-asawa ini nga sahi sang gugma sa isa kag isa, ang ila pag-asawahay mangin malipayon.