Nahibaluan Mo Bala?

Ngaa nagaumpisa sa gab-i ang pagsaulog sang mga Judiyo sang Adlaw nga Inugpahuway?

Sang ginhatag ni Jehova nga Dios sa iya katawhan ang kasuguan tuhoy sa Adlaw sang Katumbasan, nagsiling sia: “Indi kamo mag-obra sa sini nga adlaw, . . . Halin sa pagtunod sang adlaw . . . tubtob sa pagtunod sang adlaw . . . , saulogon ninyo ini nga adlaw sa pagpahuway.” (Levitico 23:28, 32, Maayong Balita nga Biblia) Ini nga sugo nagapahangop nga ang pag-isip sang tagsa ka adlaw nagaumpisa sa gab-i, ukon sa pagtunod sang adlaw, kag matapos sa madason nga pagtunod sang adlaw. Gani sa mga Judiyo, ang isa ka adlaw nagaumpisa sa gab-i tubtob sa masunod nga gab-i.

Ini nga paagi sang pag-isip sang mga adlaw nahisanto sa paagi mismo sang Dios. Tuhoy sa una nga malaragwayon nga adlaw sang pagpanuga, ang Biblia nagsiling: “Naggab-i kag nag-aga: ang nahauna nga adlaw.” Ang nagsunod nga “mga adlaw” sang pagpanuga ginaisip man sing subong sini, nga nagaumpisa sa ‘gab-i.’​—Genesis 1:5, 8, 13, 18, 23, 31, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano.

Indi lamang mga Judiyo ang nagaumpisa sa pag-isip sang mga adlaw sa gab-i. Ginahimo man ini sang mga taga-Atenas, taga-Numidia, kag taga-Fenicia. Apang sa mga taga-Babilonia, ang pagbutlak sang adlaw amo ang umpisa sang bag-o nga adlaw. Ang mga taga-Egipto naman kag mga taga-Roma nagaumpisa sini sa tungang-gab-i kag matapos ini sa madason nga tungang-gab-i, nga amo ang naandan sang mga tawo subong. Apang tubtob subong, sa pagtunod sang adlaw gihapon ginaumpisahan kag ginatapos sang mga Judiyo ang ila pagsaulog sang Adlaw nga Inugpahuway.

Ano ang “isa ka adlaw nga inugpahuway nga pagpanglakaton”?

Sa tapos masaksihan ang pagkayab ni Jesus sa langit gikan sa Bukid sang mga Olibo, ang mga disipulo ni Jesus nagbalik sa Jerusalem, nga may kalayuon nga “isa ka adlaw nga inugpahuway nga pagpanglakaton.” (Binuhatan 1:12) Ang isa ka tawo sarang makalakat sing 30 kilometros ukon kapin pa sa isa ka adlaw. Apang, ang Bukid sang mga Olibo malapit lang sa Jerusalem. Gani, ano ang buot silingon sang “isa ka adlaw nga inugpahuway nga pagpanglakaton”?

Ang Adlaw nga Inugpahuway amo ang isa ka adlaw nga nagapahuway ang mga Israelinhon sa bisan ano nga mga buluhaton. Ginsugo sila nga likawan bisan ang pagdabok sing kalayo sa sina nga adlaw. (Exodo 20:10; 35:2, 3) “Magpabilin ang tagsa ka tawo sa iya duug,” sugo ni Jehova. “Dili maghalin ang bisan sin-ong tawo sa iya duug sa adlaw nga ikapito.” (Exodo 16:29) Bangod sa sini nga kasuguan, makapahuway ang mga Israelinhon sa ila bisan ano nga buluhaton, kag makapamalandong sila sing maayo sa ila pagsimba kay Jehova nga Dios.

Apang, ang Judiyo nga mga lider sang relihion mga mautihon sa kasuguan. Indi sila kontento sa prinsipio nga ginhatag sa kasuguan ni Jehova. Amo nga naghimo pa sila sing kasuguan kon daw ano lamang kalayo ang mahimo lakton sang isa ka tawo sa Adlaw nga Inugpahuway, subong abi kon maglakat sia agod magsimba. Tuhoy sa sini, ang Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature nagsiling: “Bangod sang istrikto nga kasuguan tuhoy sa pagsaulog sang Adlaw nga Inugpahuway . . . , ginpatuman nga wala sing Israelinhon ang dapat maglakat sing lampas sa isa ka espesipiko nga kalayuon, nga gintawag nila nga isa ka adlaw nga Inugpahuway nga pagpanglakaton.” Ginpat-od nila nga ang kalayuon sini 2,000 ka maniko, ukon 890 metros.

[Piktyur sa pahina 11]

Ang Jerusalem kon tan-awon gikan sa bukid sang mga Olibo