Ang Kabuhi sang Unang Siglo nga mga Cristiano

Ang Ila Balay

“Wala ako magpugong sa . . . pagtudlo sa inyo sing dayag kag sa mga balay.”—BINUHATAN 20:20.

PAGSULOD mo sa daku nga gate, makita mo dayon ang isa ka siudad sang unang siglo. Ari ini sa ibabaw sang pukatod pareho sang kalabanan nga siudad. Sa ibabaw nayon, makita mo ang dalagku kag puti nga mga villa. Ang ila mga balay may mga hardin kag katahom tulukon kon masilakan sang adlaw. Diri nagaistar ang mga manggaranon. Sa ubos sini, may mga balay naman nga nagaidas sa higad sang dalan nga may lainlain nga korte kag kadakuon. Dalagku man ini nga mga balay nga human sa bato kag may pila ka panalgan. Diri nagaistar ang maarang-arang sing pangabuhi nga mga negosyante kag mga tag-iya sang kadutaan. Sa ubos pa gid sini, may magagmay kag ordinaryo nga mga balay. Daw mga kahon ini nga nagainikit-ikit sa mga eskinita ukon nagapunsok sa isa ka gamay nga lugar. Diri nagaistar ang mga pigado.

Samtang nagalabay ka sa nagaginutok nga dalan, mapanimahuan mo ang nagapaninghamot nga mga linuto sang mga babayi. Mabatian mo ang nagahinampang nga mga kabataan kag ang gahod sang mga kasapatan. Makita mo man ang mga lalaki nga nagasinako sa ila magalong kag mabaho nga mga balaligyaan.

Ang kalabanan sang Cristiano nga pamilya nagaistar sa sini nga mga balay kag diri sila nagasimba kag nagatuon parte sa Dios.

Ang Balay sang mga Pigado Pareho man sa aton subong, ang kadakuon kag sahi sang balay nagadepende sa lugar kag ikasarang sa pangabuhi sang isa ka pamilya. Ang pinakagamay nga balay (1) madulom kag wala sing dibisyon, kag dira nagagawi ang bilog nga pamilya. Ang kalabanan sa sining magagmay nga balay  human sa daga. Ang iban naman human sa ordinaryo nga mga bato. Sa masami, bato man ang pundasyon sini.

Ang mga dingding nga napalitadahan kag ang salog nga nahanigan sang bato dapat pirme kay-uhon. May isa lang ini ka buho sa atop ukon sa dingding nga ginaguwaan sang aso. Pila lang ang ila gamit sa balay.

Ang ila atop nga human sa daga nagatungtong sa kahoy nga balayan kag ginasuportahan sang mga poste. Ginapalitadahan man ini para indi magtulo. Para makasaka sa atop, may hagdanan sila nga ginabutang sa gua sang balay.

Bisan amo lang sini ang balay sang mga Cristiano, manami ini istaran. Kag bisan pigado lang sila, malipayon sila kag manggaranon sa espirituwal.

Ang Balay sang Maarang-arang sing Pangabuhi Ang mas daku-daku, human sa bato, kag up & down nga balay (2) sang maarang-arang sing pangabuhi may kuarto para sa mga bisita. (Marcos 14:13-16; Binuhatan 1:13, 14) Ining daku nga kuarto sa ibabaw, puede hiwatan sang pagtilipon kon may mga kapiestahan. (Binuhatan 2:1-4) Ini nga sahi sang balay kag ang dakudaku pa sa sini, (3) ginapanag-iyahan sang mga negosyante kag sang tag-iya sang mga kadutaan. Human ini sa bato nga apog. Ang salog sini kag ang mga dingding sa sulod napalitadahan kag ang mga dingding naman sa gua napintahan sing puti.

May hagdanan ini pasaka sa atop kag sa mga kuarto sa ibabaw. Ang tapan nga mga atop may barandilya para wala sing may mahulog ukon maaksidente. (Deuteronomio 22:8) Kon mainit, nagahimo sila sing hayubhayob sa atop. Diri sila nagapahunayhunay, nagatuon, nagapamalandong, ukon nagapangamuyo.—Binuhatan 10:9.

Dalagku ang mga kuarto sini nga mga balay, gani puede pa ini himuon nga sala, kuarto, kusina, kag kalan-an sang iban nila nga pamilya.

Ang Balay sang mga Manggaranon Ini nga mga balay (4) may lainlain nga desinyo kag kadakuon pareho sa estilo sa balay sang mga Romano. May daku ini nga kalan-an (triclinium), nga ginapalibutan sang dalagku nga mga kuarto nga amo ang ginahiwatan pirme sang mga okasyon sang pamilya. Ang iban nga balay may duha ukon tatlo ka panalgan (5) kag may mga hardin ini.

 Ini nga mga balay mahimo nga may malahalon nga mga kagamitan, nga ang pila sini nakulapan sang ivory kag bulawan. May mga linya ini sang tubig pasulod sa balay kag may mga palaliguan. Ang mga salog sini mahimo nga human sa kahoy ukon marmol nga lainlain sing kolor. Ang mga dingding naman mahimo ginsampawan sang kahoy nga sedro. May mga bagahan man ini nga nagahatag sang init kon tigtulugnaw. Ang mga bintana sini may birha kag ginabutangan sing kurtina. May mga bintana man nga ginguhab sa dingding nga puede mapungkuan.—Binuhatan 20:9, 10.

Ano man ang kadakuon ukon desinyo sang ila balay, ang mga Cristiano sang una maalwan gid kag maabiabihon. Ang mga kauturan nga nagabisita sa ila banwa para magpalig-on kag magbantala upod sa ila, ginaamuma gid nila asta nga makasaylo sa lain nga banwa.—Mateo 10:11; Binuhatan 16:14, 15.

‘Ang Puluy-an ni Simon kag ni Andres’ Gin-amuma gid si Jesus sa “puluy-an ni Simon kag ni Andres.” (Marcos 1:29-31) Ang balay sining mga mangingisda (6) mahimo nga ordinaryo lang kag upod sa nagapinunsok nga mga balay.

Ang bintana kag puertahan sini nga mga balay nagaatubang sa mahawan nga lugar, kag diri sila pirme nagatipon, nagaluto, nagagaling, nagakaon, kag nagainistoryahanay.

Ang mga balay sa Capernaum human sa mga bato nga halin sa bulkan. Ang ila atop human sa daga ukon tisa nga ginsampaw sa tabun-ak kag nagapatong sa mga balayan. Sa gua sang balay may hagdanan pasaka sa ila tapan nga atop. (Marcos 2:1-5) Ang ila salog ginahanigan sang bato kag ginahapinan.

Ang mga balay nagailidas lang sa baybayon sang Dagat sang Galilea. Ang Capernaum isa ka maayo nga ilistaran para sa mga mangingisda kay diri sila nagakuha sang ila palangabuhian.

“Sa mga Balay” Lainlain ang balay sang mga Cristiano sang unang siglo. May mga balay nga wala sing dibisyon nga human sa daga. May ara man dalagku nga mga balay kag matahom nga mga villa.

Ini nga mga balay ginagamit man sa pagtuon parte sa Dios kag sa pagsimba sang bilog nga pamilya. May mga tion nga nagatipon man sila sa balay sang isa ka pamilya para magtuon sang Kasulatan kag makig-upod sa iban nga mga Cristiano. Ang mga natun-an nila diri ginasunod gid nila samtang ginahimo nila ang pinakaimportante nga hilikuton, ang pagtudlo kag pagwali “sa mga balay,” sa bilog nga teritoryo sang Roma.—Binuhatan 20:20.