Nahibaluan Mo Bala?

Ngaa nagsiling si Jesus nga “wala sing tawo nga nagasulod sang bag-o nga alak sa daan nga mga suludlan nga panit”?

▪ Sa panahon sang Biblia, kinaandan na nga ginabutang ang alak sa suludlan nga panit sang sapat. (Josue 9:13) Ini nga mga suludlan human sa panit sang mga sapat pareho sang kanding. Paano ini ginahimo? Ginautod anay ang ulo kag mga tiil sang kanding kag dayon, ginalaplap ang panit sing mahalungon para indi magisi ang tiyan. Dayon nagagamit sila sing kemikal para i-proseso ini. Pagkatapos, ginatahi ang tanan nga buho magluwas sa liog ukon sa isa ka tiil kay amo ini ang ginahimo nga baba sang suludlan. Ang baba sini ginatakpan ukon ginahigtan.

Bangod sa kadugayon, ang panit nagatig-a kag wala na nagaunat. Gani, indi dapat nga isulod sa daan nga panit nga suludlan ang bag-o nga alak. Ngaa? Kay ang bag-o nga alak padayon pa nga nagabati kag mahimo mabusdik ang daan kag matig-a na nga panit nga suludlan. Ang bag-o naman nga suludlan nagaunat, gani kon magbati ang bag-o nga alak indi ini mabusdik. Gingamit ni Jesus ini nga ilustrasyon kay pamilyar sa sini ang mga tawo sang panahon niya. Ginsugid niya kon ano ang matabo kon ibutang ang bag-o nga alak sa daan nga suludlan: “Busdikon sang bag-o nga alak ang mga suludlan nga panit, kag mauyang ini kag ang mga suludlan nga panit maguba. Kundi ang bag-o nga alak dapat isulod sa bag-o nga mga suludlan nga panit.”—Lucas 5:37, 38.

Sin-o ang mga “manugpatay” nga ginsambit sang tion nga gindakop si Pablo sang mga Romano?

▪ Suno sa rekord sang Binuhatan, gindakop sang isa ka kumander sang militar sang Roma si apostol Pablo sang may natabo nga ginamo sa templo sa Jerusalem. Si Pablo ang ginsuspetsahan nga lider sang rebelde nga grupo sang “apat ka libo ka tawo nga manugpatay.” (Binuhatan 21:30-38) Sin-o ining mga manugpatay?

Ang Griegong tinaga nga gingamit para sa “manugpatay” naghalin sa Latin nga tinaga nga sicarii, nga nagakahulugan “nagagamit sing sica,” ukon sundang. Ang historian sang unang siglo nga si Flavius Josephus nagsiling nga ang Sicarii isa ka grupo sang panatiko nga mga Judiyo. Ini nga grupo madugay na nga kaaway sang mga Romano nga nagapamatay para pangapinan ang ila pungsod.

Nagsiling si Josephus nga ang mga Sicarii “nagapamatay kon adlaw. Ginahimo nila ini sa mga siudad ilabi na kon may kapiestahan kay madamo sing tawo. Ginatago nila sa ila mga bayo ang ila sundang nga amo ang ginabuno nila sa ila mga kontra.” Kon matumba na kag mapatay ang ila kontra, nagapakunokuno sila nga naakig sa ginhimo nga krimen para indi sila pagsuspetsahan. Nagsiling pa si Josephus nga sang ulihi, ang mga Sicarii amo ang nanguna sa pagrebelde sang mga Judiyo batok sa Roma sang 66-70 C.E. Amo ina ang rason kon ngaa gusto gid dakpon sang kumander sang Roma ang lider sang mga Sicarii.

[Retrato sa pahina 15]

Daan nga panit nga suludlan sang alak

[Retrato sa pahina 15]

Laragway sang isa ka manugpatay