Nahibaluan Mo Bala?

Magluwas sa Biblia, ano ang ebidensia nga si Jesus matuod gid nga persona?

▪ May sekular nga mga manunulat, nga nagkabuhi halos lapitlapit sang tion ni Jesus, nga espesipiko nga nagsambit sa iya. Ang isa sa ila amo si Cornelius Tacitus nga nagsulat parte sa maragtas sang Roma nga ginagamhan sadto sang mga emperador. Suno sa iya, ginakunokuno nga si Emperador Nero ang responsable sa sunog nga halos nag-ubos sa Roma sang 64 C.E. Nagsiling si Tacitus nga ang mga Cristiano amo ang ginpasibangdan ni Nero. Nagdugang sia: “Si Christus, nga amo ang ginhalinan sang ila ngalan [nga Cristiano], ginpapatay sang procurador nga si Poncio Pilato sang nagagahom si Tiberio.”—Annals, XV, 44.

Ang Judiyo nga historian nga si Flavius Josephus nagsambit man parte kay Jesus. Ginsugid niya kon ano ang natabo sang tion nga napatay si Festus, ang Romano nga gobernador sang Judea sang 62 C.E., kag sang nag-abot ang iya manugbulos nga si Albinus. Si Josephus nagsiling nga gintipon sang Mataas nga Saserdote nga si Ananus (Annas), “ang mga hukom sang Sanhedrin kag gindala sa atubangan nila ang pila ka tawo. Isa sa sini si Santiago, ang utod ni Jesus nga ginatawag Cristo.”—Jewish Antiquities, XX, 200 (ix, 1).

Ngaa gintawag si Jesus nga Cristo?

▪ Ginasugid sa aton sang Ebanghelyo nga sang ginpahibalo ni anghel Gabriel si Maria nga magabusong sia, nagsiling ang anghel nga ngalanan niya ang bata nga Jesus. (Lucas 1:31) Madamo nga Judiyo sang una ang may amo sini nga ngalan. Magluwas sa ginsambit sa Kasulatan, 12 ka tawo nga may ngalan nga Jesus ang ginhinambitan sang Judiyo nga historian nga si Josephus. Ang bata ni Maria gintawag nga “Nazaretnon.” Nagapakilala ini nga sia si Jesus nga taga-Nazaret. (Marcos 10:47) Nakilal-an man sia nga “Cristo” ukon Jesucristo. (Mateo 16:16) Ano ang kahulugan sini?

Ang tinaga nga “Cristo” naghalin sa Griegong tinaga nga Khri·stosʹ, sa Hebreo naman Ma·shiʹach (Mesias). Literal ini nga nagakahulugan nga “Isa nga Hinaplas.” Ini nga termino gingamit man sa iban nga tawo antes kay Jesus. Halimbawa sanday Moises, Aaron, kag Hari David gintawag man nga hinaplas. Buot silingon, ginhatagan sila sang Dios sing awtoridad kag responsibilidad. (Levitico 4:3; 8:12; 2 Samuel 22:51; Hebreo 11:24-26) Si Jesus, nga gintagna nga Mesias, amo ang panguna nga representante ni Jehova. Gani, nagakaigo lang nga tawgon sia nga “Cristo, ang Anak sang buhi nga Dios.”—Mateo 16:16; Daniel 9:25.

[Retrato sa pahina 15]

Larawan ni Flavius Josephus