Nahibaluan Mo Bala?

Ano ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia nga ara sa iya lawas “ang mga marka sang isa ka ulipon ni Jesus”?—Galacia 6:17.

▪ Mahimo nga sarisari ang pag-intiende sa sini sang mga tagpalamati ni Pablo sang unang-siglo. Halimbawa, para makilala sang una ang mga bihag, mga kawatan sa templo, kag naglayas nga mga ulipon, ginamarkahan ang ila panit sang nagabaga nga salsalon. Kon ang tawo may amo sini nga marka, ginakabig sia nga makahuluya.

Pero, may iban pa nga kahulugan ang mga marka sa panit. Sang una, masami nga amo ini ang palatandaan sang tribo ukon relihion sang isa ka tawo. Halimbawa, suno sa Theological Dictionary of the New Testament, “ginadedikar sang mga Sirianhon ang ila kaugalingon sa mga dios nga sanday Hadad kag Atargatis paagi sa pagpamarka sa ila butkon ukon liog . . . May marka man nga dahon sang ivy ang mga deboto ni Dionysus.”

Madamo nga komentarista subong ang nagasiling nga ang buot silingon ni Pablo amo ang mga pinalian sang sarisari nga pagpaantos sa iya bilang Cristiano nga misyonero. (2 Corinto 11:23-27) Pero mahimo man nga indi literal nga mga marka ang buot silingon ni Pablo, kundi ang iya pagkabuhi nga amo ang nagapakilala sa iya nga isa ka Cristiano.

Ang mga siudad bala nga dalangpan sa Israel sang una nangin palanaguan sang mga kriminal?

▪ Sang una, madamo nga templo sang mga pagano ang nangin palanaguan sang mga nagpalagyo ukon mga kriminal. Amo man sini ang papel sadto sang mga monasteryo kag mga simbahan sang nagapangangkon nga mga Cristiano. Pero, base sa kasuguan sang Israel parte sa mga siudad nga dalangpan, masigurado naton nga indi ini palanaguan sang mga kriminal.

Suno sa kasuguan nga ginhatag sang Dios kay Moises, proteksionan lamang sa mga siudad nga dalangpan ang mga nakapatay sing indi hungod. (Deuteronomio 19:4, 5) Makapalagyo sia sa pinakamalapit nga siudad nga dalangpan, para indi sia mabalusan sang pinakamalapit nga lalaki nga paryente sang biktima. Pagkatapos niya mapaathag ang natabo sa tigulang nga mga lalaki sang siudad, ang nakapatay pagahukman sa siudad nga nagasakop sang lugar diin natabo ang pagpatay. Diri may kahigayunan sia nga pamatud-an nga inosente sia. Usisaon sang mga tigulang kon bala nagadumtanay na nga daan ang nakapatay kag ang biktima.—Numeros 35:20-24; Deuteronomio 19:6, 7; Josue 20:4, 5.

Kon mapamatud-an nga inosente ang nakapatay, magabalik sia kag magatener sa siudad nga dalangpan. Ini nga mga siudad indi prisuhan. Nagaobra diri ang mga nagadangop para mangin mapuslanon sila nga pumuluyo. Kon mapatay na ang mataas nga saserdote, ang tanan nga nagdangop makagua na sa sini nga mga siudad nga indi maano.—Numeros 35:6, 25-28.

[Mapa sa pahina 15]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

MGA SIUDAD NGA DALANGPAN

1 KEDES

2 GOLAN

3 RAMOT-GILEAD

4 SIQUEM

5 BEZER

6 HEBRON

Suba Jordan