Iluga ang Ila Pagtuo

Nagbatas Sia Bisan Pa May mga Kapaslawan

NABATYAGAN ni Samuel ang kasubo sa Shilo. Daw mabaha na ang luha. Pila ayhan ka pamalay ang may nagahaya nga mga babayi kag kabataan kay nabalitaan nila nga ang ila mga tatay, bana, anak, kag mga utod indi na makapauli? Mga 30,000 ka soldado nga Israelinhon ang napatay sang mapierde sila sang mga Filistinhon. Antes sini, may mga 4,000 na nga napatay sa lain pa gid nga inaway.—1 Samuel 4:1, 2, 10.

Isa lang ini sa nagaasud-asod nga mga trahedya. Ang Mataas nga Saserdote nga si Eli may duha ka malain nga anak nga sanday Hofni kag Finehas. Gindala nila pagua sa Shilo ang balaan nga kaban sang katipan. Ining balaan nga kaban simbulo sang presensia sang Dios kag ginabutang ini sa balaan nga bahin sang tabernakulo ukon templo nga human sa tolda. Gindala sang mga tawo sa inaway ang Kaban kay abi nila anting-anting ini para magdaug sila. Pero naagaw ini sang mga Filistinhon, kag ginpatay sanday Hofni kag Finehas.—1 Samuel 4:3-11.

Ginatos ka tuig na nga ginarespeto ang tabernakulo sa Shilo bangod ari diri ang Kaban. Pero ginkuha na ini. Sang nabalitaan ini sang 98 anyos nga si Eli, nagtingkaya sia sa iya ginapungkuan kag napatay. Sina man nga adlaw, ang iya umagad napatay sang magbata ini. Antes sia mapatay, nagsiling sia: “Ang himaya nagtaliwan sa Israel.” Nagbag-o na ang kahimtangan sa Shilo.—1 Samuel 4:12-22.

Paano atubangon ni Samuel ining grabe nga mga hitabo? Madula ayhan ang iya pagtuo samtang ginabuligan niya ang mga tawo nga wala na ginaproteksionan kag ginakahamut-an ni Jehova nga Dios? Kon kaisa, ginatilawan man ang aton pagtuo bangod sa mga kabudlayan kag kapaslawan. May matun-an kita kay Samuel parte sa sini.

“Naghimo sang Pagkamatarong”

Ang masunod nga rekord sa Biblia amo ang parte sa balaan nga Kaban, kon paano nag-antos ang mga Filistinhon bangod gin-agaw nila ini, kag sang napilitan sila nga iuli ini. Sang ginsambit liwat si Samuel, mga 20 ka tuig na ang nagligad. (1 Samuel 7:2) Ano ang ginhimo ni Samuel sa sini nga mga tinuig? Ginasugiran kita sang Biblia.

Antes sini nga mga hitabo, “ang polong ni Samuel nag-abut [“padayon nga ginpaalinton,” NW] sa bug-os nga Israel.” (1 Samuel 4:1) Sa tapos sini, ginsugid sang Biblia nga ginalibot ni Samuel ang tatlo ka siudad sa Israel kada tuig, ginahusay ang mga gamo, kag ginasolbar ang mga isyu. Dayon, nagapauli sia sa Rama. (1 Samuel 7:15-17) Ginapakita sini nga masako si Samuel, kag sa sulod sang 20 ka tuig, madamo ang iya ginhimo.

Ang imoralidad kag kalainan sang mga anak ni Eli nagpaluya sang pagtuo sang mga tawo. Gani, madamo ang nagsimba sa iban nga dios. Pagkatapos sang 20 ka tuig nga pagpangabudlay ni Samuel, ginsilingan niya ang katawhan: “Kon sa bug-os ninyo nga tagiposoon magbalik kamo sa GINOO, niyan isikway ang mga dios nga dumuloong kag ang Astarot sa tunga ninyo, kag ituhoy ang inyo tagiposoon sa GINOO, kag alagda sia lamang, kag luwason kamo  niya gikan sa kamut sang mga Filistinhon.”—1 Samuel 7:3.

Nag-antos ang katawhan sa “kamut sang mga Filistinhon.” Napierde na ang mga soldado sang Israel, gani pagusto na ang mga Filistinhon sa pagpaantos sa katawhan sang Dios. Pero ginpasalig ni Samuel ang katawhan nga magabag-o ang kahimtangan kon magbalik sila kay Jehova. Mabalik ayhan sila? Nalipay gid si Samuel sang ginpangguba nila ang ila mga idolo kag “nag-alagad sa GINOO lamang.” Ginpatipon niya ang katawhan sa Mispa, nga isa ka banwa sa aminhan nga Jerusalem. Nagtipon ang katawhan, nagpuasa, kag naghinulsol sa ila pagsimba sa iban nga dios.—1 Samuel 7:4-6.

Pero, nabalitaan sang mga Filistinhon ining pagtinipon kag kahigayunan na nila ini. Nagpadala sila sing mga soldado sa Mispa para pamatyon ang mga sumilimba ni Jehova. Nabalitaan ini sang mga Israelinhon. Hinadlukan sila kag ginpangabay nila si Samuel nga mangamuyo para sa ila. Gani nangamuyo sia kag naghalad. Samtang ginahimo ang sagrado nga seremonya, nag-abot ang mga Filistinhon. Pero ginsabat ni Jehova ang pangamuyo ni Samuel. Naakig gid si Jehova kag ‘sina nga adlaw nagpadaguob sia sing puwerte ka tunog gani nagsinala-sala ang mga Filistinhon.’—1 Samuel 7:7-10, APD.

Ang mga Filistinhon bala pareho sang mga bata nga nagapanago sa likod sang ila mga nanay kon magdaguob? Indi, mga maisog sila kag isganan nga mga soldado. Kon amo, indi ini bastabasta nga daguob. Hinadlukan bala sila sa ‘puwerte nga ka tunog’? Nagdaguob bala bisan wala sing gal-um, ukon naglanog ang daguob sa kabukiran? Ano man ang rason, grabe gid ang kahadlok kag pagsalasala sang mga Filistinhon. Imbes nga mang-atake, nagpinalagyo sila. Ginlagas sila sang mga Israelinhon halin sa Mispa pakadto sa bagatnan-katundan sang Jerusalem kag ginpamatay sila.—1 Samuel 7:11.

Importante gid ini nga inaway. Sugod sadto, wala na magsalakay ang mga Filistinhon samtang si Samuel ang hukom. Nabawi sang katawhan sang Dios ang tanan nga siudad nga gin-agaw sa ila.—1 Samuel 7:13, 14.

Pagligad sang ginatos ka tuig, ginlakip ni apostol Pablo si Samuel sa listahan sang matutom nga mga hukom kag mga propeta nga “naghimo sang pagkamatarong.” (Hebreo 11:32, 33) Daku ang nabulig ni Samuel para ipadapat kon ano ang maayo kag matarong sa pagtan-aw sang Dios. Nahimo niya ini tungod naghulat sia kay Jehova kag wala magbiya sa iya asaynment bisan pa may mga kapaslawan. Mainapresyahon man si Samuel. Sang magdaug sila sa Mispa, nagpahimo sia sing monumento para madumduman ang pagbulig ni Jehova sa iya katawhan.—1 Samuel 7:12.

Gusto mo man bala ‘maghimo sang pagkamatarong’? Kon amo, iluga ang pagpasensia, pagpaubos, kag pagkamapinasalamaton ni Samuel. Kinahanglan naton ini nga mga batasan. Natun-an ini ni Samuel sang tin-edyer pa sia, kag nakabulig ini sa iya sang naagyan niya ang mas grabe nga mga kapaslawan pagtigulang niya.

“Ang Imo mga Anak nga Lalaki Wala Nagalakat sa Imo mga Dalanon”

Sang liwat nga ginsambit si Samuel, “tigulang na” sia. Dalagku na ang iya duha ka bata  nga sanday Joel kag Abias, kag ginapabulig niya sila sa paghukom sa katawhan. Pero, wala nila ini ginhimo sing husto. Bisan pa masaligan kag matarong si Samuel, gingamit sang iya mga bata ang ila posisyon para patikuon ang hustisya kag manguarta.—1 Samuel 8:1-3.

Isa ka bes, nagreklamo ang mga tigulang nga lalaki sang Israel sa tigulang na nga propeta. “Ang imo mga anak nga lalaki wala nagalakat sa imo mga dalanon,” siling nila. (1 Samuel 8:4, 5) Bal-an bala ini ni Samuel? Wala nagsiling ang Biblia. Pero, indi pareho kay Eli, indi sia kunsintidor nga amay. Ginsabdong kag ginsilutan ni Jehova si Eli bangod wala niya madisiplina ang iya kabataan. Ginpadunggan pa niya ang iya kabataan sangsa Dios. (1 Samuel 2:27-29) Wala sing nakita si Jehova nga amo sini nga sala kay Samuel.

Wala ginsambit sang Biblia ang kahuy-anan, kasakit, kag kapaslawan ni Samuel sang nabal-an niya ang kalainan sang iya kabataan. Pero, naintiendihan gid sang madamo nga ginikanan ang iya ginbatyag. Subong, ang pagrebelde sa mga ginikanan nagakatabo bisan diin. (2 Timoteo 3:1-5) Ang mga ginikanan nga nagaeksperiensia sini malugpayan kag mabuligan sang halimbawa ni Samuel. Wala gid sia nagpadala sa kalainan sang iya kabataan. Dumduma nga kon ang kabataan indi madala sa pagtudlo kag pagdisiplina, mahimo madala sila sa halimbawa sang ila ginikanan. Ang katutom sang mga ginikanan pareho ni Samuel, nagapahalipay sa ila Amay, si Jehova nga Dios.

“Himoi Kami sing Hari”

Wala gid ginapensar sang mga anak ni Samuel kon daw ano ang epekto sang ila ginpanghimo. Ang tigulang nga mga lalaki sang Israel nagsiling kay Samuel: “Karon himoi kami sing hari sa paghukom sa amon kaangay sang tanan nga pungsud.” Ginasikway na bala nila si Samuel pagkatapos sang iya dinekada nga pag-alagad bilang hukom ni Jehova? Hari na ang gusto nila nga mangin hukom, kag indi propeta pareho ni Samuel. Ang mga pungsod sa palibot nila may mga hari, kag gusto sang mga Israelinhon nga may hari man sila! Ano ang reaksion ni Samuel? Para sa iya, “ang butang malaut.”—1 Samuel 8:5, 6.

 Talupangda ang sabat ni Jehova sang ginpangamuyo ini ni Samuel: “Pamatii ang tingug sang katawohan sa tanan nga ginasiling nila sa imo; kay wala sila magsikway sa imo, kondi nagsikway sila sa akon agud nga indi ako maghari sa ila.” Nagmag-an ang pamatyag ni Samuel. Pero grabe ini nga pag-insulto sa Labing Gamhanan nga Dios! Ginpaandaman ni Jehova ang mga Israelinhon paagi sa iya propeta kon ano ang kabaylo sang ila pagpangayo sang hari. Sang ginsugid ini sa ila ni Samuel, namilit sila: “Indi! kondi buut kami nga may hari sa ibabaw namon.” Bangod matinumanon sa Dios, gintangduan ni Samuel ang hari nga ginpili ni Jehova.—1 Samuel 8:7-19.

Pero paano nagtuman si Samuel? Naakig bala sia kag napilitan lang? Nagpadala bala sia sa kapaslawan kag kalain sang buot? Mahimo nga amo sini ang himuon sang kalabanan, pero lain si Samuel. Gintangduan niya si Saul kag ginkilala bilang pinili ni Jehova. Ginhalukan niya si Saul, nga tanda sang iya pagbaton kag pagpasakop sa bag-o nga hari. Ginsilingan niya ang katawhan: “Nakita bala ninyo sia nga ginpili sang GINOO? Wala sing kaangay niya sa bug-os nga katawohan.”—1 Samuel 10:1, 24.

Wala gintan-aw ni Samuel ang malain sa tawo nga ginpili ni Jehova, kundi ang maayo. Sa iya bahin, nagpabilin sia nga matutom sa Dios sa baylo nga pahamut-an ang mga tawo. (1 Samuel 12:1-4) Ginhimo man niya ang iya asaynment. Ginpaandaman niya ang katawhan sa mga butang nga makaguba sa ila relasyon sa Dios kag ginlaygayan sila nga magmatutom kay Jehova. Namati ang katawhan kag nangabay kay Samuel nga ipangamuyo sila. Makapaumpaw ang sabat ni Samuel sa ila: “Malayo sa akon nga magpakasala ako batok sa GINOO, nga mag-untat ako sa pagpangamuyo tungud sa inyo; apang tudloan ko kamo sa maayo kag matarung nga dalanon.”—1 Samuel 12:21-24.

Nagalain man bala kon kaisa ang imo buot kon iban ang ginhatagan sing posisyon ukon pribilehiyo? Ginapahanumdom kita sang halimbawa ni Samuel nga indi gid kita dapat mahisa. Ginahatagan sang Dios ang iya tagsa ka matutom nga sumilimba sing makalilipay kag mapuslanon nga buluhaton.

“Tubtub Pa Bala San-o nga Maglalaw Ka kay Saul?”

Husto gid si Samuel sang gintan-aw niya ang maayo kay Saul. Mapainubuson si Saul bisan pa mataas sia, guapo, maisog, kag maalam. (1 Samuel 10:22, 23, 27) Magluwas sini, may kahilwayan pa sia sa pagpili kag paghimo sang iya gusto. (Deuteronomio 30:19) Gingamit niya bala ini sa maayo?

Makapasubo nga kon ara na sa poder ang isa ka tawo, masami nga nagakadula ang iya pagkamapainubuson. Wala magdugay, nag-arogante si Saul. Ginlapas niya ang sugo ni Jehova nga ginsugid sa iya ni Samuel. Isa ka bes, wala makahulat si Saul kag naghalad sia bisan nga si Samuel lang ang may kinamatarong sa paghimo sini. Ginsabdong ni Samuel si Saul kag ginsilingan nga ang masunod nga hari indi na halin sa iya pamilya. Imbes nga mamati sa disiplina, nagpadayon si Saul sa iya grabe nga mga kalainan.—1 Samuel 13:8, 9, 13, 14.

Paagi kay Samuel, ginsilingan ni Jehova si Saul nga makig-away sa mga Amaleknon.  Nagsugo si Jehova nga patyon ang malain nga hari nga si Agag. Pero wala niya ginpatay si Agag kag ginpanguha pa niya ang mga sapat kag mga pagkabutang nga dapat laglagon. Sang ginsaway sia ni Samuel, ginpakita ni Saul nga naglain na gid sia. Sa baylo nga batunon ang pagtadlong, nagrason pa sia. Ginpakamatarong niya ang iya kaugalingon, ginlain ang istorya, kag ginbasol ang katawhan. Sang ginbalewala ni Saul ang disiplina paagi sa pagsiling nga ang nakuha niya nga mga sapat ihalad man niya kay Jehova, nagsiling si Samuel: “Yari karon, ang pagtuman maayo pa sang sa halad.” May kaisog nga ginsaway sia ni Samuel kag ginsugid sa iya ang desisyon ni Jehova: Kuhaon kay Saul ang pagkahari kag ihatag ini sa iban—sa mas maayo nga tawo.—1 Samuel 15:1-33.

Napaslawan gid si Samuel sa ginhimo ni Saul. Bilog nga gab-i niya ini nga ginpangamuyo kay Jehova. Naglalaw pa gani sia para kay Saul. Nakita sadto ni Samuel ang kaayo kag mga ikasarang ni Saul, pero napaslawan sia sa iya ginpaabot. Naglain na si Saul kag gintalikdan niya si Jehova. Gani, wala na nagpakigkita si Samuel sa iya. Sang ulihi, ginlaygayan ni Jehova si Samuel: “Tubtub pa bala san-o nga maglalaw ka kay Saul, sa ginatan-aw nga ginsikway ko sia sa pagkahari sa ibabaw sang Israel? Pun-a ang imo sungay sing lana, kag lakat ka; ipadala ko ikaw kay Jesse nga taga-Bet-lehem, kay sa tunga sang iya mga anak nga lalaki nakaaman ako sa akon sing hari.”—1 Samuel 15:34, 35; 16:1.

Ang katuyuan ni Jehova wala nagabag-o bisan pa talikdan sia sang indi perpekto nga mga tawo. Kon talikdan sia sang isa ka tawo, mangita si Jehova sang iban nga magahimo sang Iya kabubut-on. Gani, gin-untatan ni Samuel ang paglalaw para kay Saul. Ginsugo sia ni Jehova nga magkadto sa balay ni Jesse nga taga-Betlehem, kag nakita niya didto ang guapuhon nga mga anak ni Jesse. Pero ginpahanumdom na nga daan ni Jehova si Samuel: “Dili ka magtolok sa iya nawung ukon sa iya kataason . . . kay ang GINOO nagatan-aw indi subong sang pagtan-aw sang tawo; ang tawo nagatolok sa gowa nga dagway, apang ang GINOO nagatolok sa tagiposoon.” (1 Samuel 16:7) Sang ulihi, nakita gid man ni Samuel ang ginpili ni Jehova—ang kamanghuran nga si David!

Sang madali na lang mapatay si Samuel, nakita niya nga husto gid si Jehova nga ibulos kay Saul si David. Nagbato si Saul sa Dios kag bangod sa kahisa gusto niya patyon si David. Samtang si David may maayo nga batasan—maisog, matutom, may pagtuo, kag mainunungon. Gani, nagbakod pa gid ang pagtuo ni Samuel. Nakita niya nga wala sing kapaslawan nga indi mapaumpawan kag masolusyunan ni Jehova. Kon kaisa, mas maayo pa ang resulta sini. Nag-edad sing halos isa ka gatos si Samuel. Nagbilin sia sing maayo nga halimbawa. Sang napatay sia, indi katingalahan nga nagkasubo gid ang Israel! Bisan subong, maayo gid kon pamangkuton sang mga alagad ni Jehova ang ila kaugalingon, ‘Mailog ko bala ang pagtuo ni Samuel?’

[Piktyur sa pahina 25]

Paano makabulig si Samuel para maatubang sang iya katawhan ang grabe nga kasubo kag kapaslawan?

[Piktyur sa pahina 26]

Paano naatubang ni Samuel ang kapaslawan sang maghimo sing malain ang iya mga anak?