Nahibaluan Mo Bala?

Ano ang “escarlata” nga pirme ginasambit sa tulun-an sang Exodo?

▪ Suno sa Biblia, ang kumbong ukon tela nga nagaserbe nga dingding kag puwertahan sang tabernakulo, ang sentro sang pagsimba sa Israel sang una, human sa “asul kag sa purpura kag sa escarlata kag sa lino nga manipis nga binolong.” (Exodo 26:1; 38:18) Subong man, ang “mga panapton nga balaan” sang mga saserdote human sa “escarlata” nga hilo.—Exodo 28:1-6.

Ang escarlata (coccus scarlet), nga ginatawag man kermes, isa ka masili nga pula nga lugom. Ginakuha ini sa lawas sang babayi nga insekto. Ining wala sing pakpak nga insekto sa pamilya sang Coccidae nagaistar sa kahoy nga kermes oak (Quercus coccifera), nga makita sa Middle East kag sa Mediterranean Coast. Ang escarlata nga kolor ara sa itlog sini nga insekto. Ini nga mga insekto daw gisantes kadaku kon may itlog, nga nagatapik sa dahon kag singil sang kermes oak. Kon kuhaon ini kag dunuton, ang kolor escarlata magagua, nga matunaw sa tubig kag puede ilugom sa tela. Ginsambit sang Romano nga historian nga si Pliny the Elder ang escarlata kag ginlakip niya ini sa mga kolor nga ginpabaloran gid sang iya panahon.

Sin-o nga manunulat sang Cristianong Griegong Kasulatan ang presente sang Pentecostes 33 C.E.?

▪ Sa walo ka manunulat sini nga bahin sang Kasulatan, posible nga anom sa ila ang presente.

Mabasa sa tulun-an sang Binuhatan ang sugo ni Jesus sa iya mga disipulo: “Indi kamo maghalin sa Jerusalem, kundi padayon kamo nga maghulat sa ginsaad sang Amay.” (Binuhatan 1:4) Ginapakita man sini nga tulun-an nga ang mga manunulat sang Biblia nga sanday Mateo, Juan, kag Pedro nagtuman sini nga sugo kag nagtipon “sa isa ka duog,” upod sa iban nga disipulo. Ara man didto ang mga utod sa iloy ni Jesus. (Binuhatan 1:12-14; 2:1-4) Ang duha sa ila, si Santiago kag si Judas, nagsulat sang ulihi sang mga tulun-an sang Biblia nga may ngalan nila.—Mateo 13:55; Santiago 1:1; Judas 1.

Sa iya Ebanghelyo, ginsambit ni Marcos ang isa ka pamatan-on nga lalaki nga nalagyo sang gab-i nga gindakop si Jesus. Maathag nga iya kaugalingon ang iya ginpatuhuyan, kay ang iban nga disipulo nagbiya na kay Jesus. (Marcos 14:50-52) Gani, mahimo nga si Marcos isa sa una nga mga disipulo, kag posible nga ara sia sang Pentecostes.

Ang duha pa ka manunulat sang Cristianong Griegong Kasulatan amo sanday Pablo kag Lucas. Sang Pentecostes 33 C.E., si Pablo indi pa sumulunod ni Jesus. (Galacia 1:17, 18) Mahimo nga si Lucas indi man presente, kay wala niya ginlakip ang iya kaugalingon sa ‘mga nakasaksi’ sa ministeryo ni Jesus.—Lucas 1:1-3.

[Retrato sa pahina 22]

mga insekto nga ginagamit sa paghimo sang lugom

[Credit Line]

Courtesy of SDC Colour Experience (www.sdc.org.uk)

[Retrato sa pahina 22]

Si Pedro nga nagapamulongpulong sang Pentecostes 33 C.E.