Nahibaluan Mo Bala?

Ang mga tawo bala sang panahon ni Jesus nagatokar gid man sang mga plawta kon may patay?

▪ Suno sa Biblia, ginapatokar ang mga plawta sa makalilipay nga mga okasyon. (1 Hari 1:40; Isaias 5:12; 30:29) Pero ginsiling man sini nga ginpatokar ang mga plawta sang may napatay. Sa sini nga kahimtangan, mga plawta lang ang instrumento nga ginsambit. Suno sa Ebanghelyo ni Mateo, ginpangabay sang isa ka Judiyo nga manugdumala si Jesus nga ayuhon ang iya bata nga babayi, nga malapit na mapatay. Pero pag-abot ni Jesus sa balay sang manugdumala, “nakita [niya] ang mga manugtokar sing plawta kag ang nagaginahod nga kadam-an,” kay napatay na ang bata.—Mateo 9:18, 23.

Husto bala ang ginsulat ni Mateo parte sa sini nga kustombre? Ang translator sang Biblia nga si William Barclay nagsiling: “Sang una, sa Roma, Gresya, Fenicia, Asiria, Palestina kag sa halos bilog nga kalibutan, ang masubo nga tunog sang plawta ginapatuhoy lamang sa kamatayon kag trahedya.” Suno sa Talmud, sang unang siglo C.E., bisan ang pinakaimol nga Judiyo nga nabalo nagasuhol sang duha ka manugplawta kag isa ka babayi para maglalaw sa iya napatay nga asawa. Ang historian sang unang siglo nga si Flavius Josephus, nagsulat nga sang nakalab-ot sa Jerusalem ang balita parte sa pagsalakay sang Roma sa Jotapata, sa Galilea, kag ang pagpamatay sa mga pumuluyo sini sang 67 C.E., “madamo nga nasubuan ang nagsuhol sang mga manugplawta para magtokar sa ila lubong.”

Ano ang krimen nga nahimo sang mga ginlansang kaupod ni Jesus?

▪ Ini nga mga kriminal ginatawag sang Biblia nga mga “kawatan.” (Mateo 27:38; Marcos 15:27) Suno sa pila ka diksionaryo sang Biblia, naggamit ang Kasulatan sing lainlain nga tinaga sa tagsa ka kriminal. Ang Griego nga tinaga nga kleptes, nagapatuhoy sa kawatan nga sekreto nga nagapangawat para indi madakpan. Amo sini ang ginhimo ni Judas Iscariote, nga sekreto nga nangawat sa kahon sang kuarta sang mga disipulo. (Juan 12:6) Ang tinaga naman nga lestes, masami nagapatuhoy sa isa nga nagapangawat sing mapintas ukon sa isa nga rebelde sa gobierno. Amo sini ang krimen sang mga ginlansang kaupod ni Jesus. Ang matuod, ang isa sa ila nagsiling: “Ginabaton naton sing bug-os ang nagakadapat sa aton tungod sa mga butang nga aton ginhimo.” (Lucas 23:41) Ginapakita sini nga indi lamang pagpangawat ang ila nahimo.

Pareho sadtong duha ka makawat, si Barabas gintawag nga lestes. (Juan 18:40) Ginapamatud-an ini sang Lucas 23:19 nga nagasiling nga “ginbilanggo [sia] bangod sa pagribok batok sa panguluhan nga natabo sa siudad kag bangod sa pagpatay.”

Gani posible nga indi lamang pagpangawat ang nahimo sang mga ginlansang kaupod ni Jesus, kundi mga rebelde man sila ukon nakapatay. Ano man ang rason, para kay Gobernador Poncio Pilato sang Roma, bagay sila sa silot nga kamatayon paagi sa paglansang.