ISA ka adlaw sang Mayo, manami ang panahon sa Altay Republic—isa ka matahom nga lugar sa bagatnan-katundan nga bahin sang Siberia. Makita namon sa bintana ang madabong nga kagulangan kag ang asul nga kabukiran nga nakulapan sang niebe. Ini nga lugar nga naligwin kag batuhon ginaistaran sang mga Altaic—mga taga-Asia nga may kaugalingon nga lenguahe. Nakasaho gid sila sa Kabukiran sang Altai, nga ang ngalan ginkuha sa Turkic-Mongolian nga tinaga nga nagakahulugan “bulawanon.”

Mga pila pa lang ka tuig nga nakatuon kami sang akon asawa sang Russian Sign Language kag nagaduaw sa sign-language nga mga kongregasyon kag mga grupo sang mga Saksi ni Jehova nga mga apa. Sa sini nga pungsod, ang sobra sa 100 ka tribo kag 70 ka kultura nagagamit sang Russian nga lenguahe. Pero ang mga apa nga kaupod namon nagagamit sang Russian Sign Language. Ang mga apa suod sa isa kag isa, kag madamo sa amon nakilala ang maabiabihon kag nalipay magsugid sang ila kabuhi. Amo gid sini ang mga apa sa Altay.

Sa siudad sang Gorno-Altaysk, nabalitaan namon nga may mga apa sa gamay nga baryo nga 250 kilometros ang kalayuon. May pila ka Saksi didto, pero indi sila kahibalo mag-sign language. Nabalaka kami sa sining mga apa nga Altaic, gani nagbiyahe kami para pangitaon sila. Nalipay gid sa sini ang mag-asawa nga apa nga sanday Yury kag Tatyana, gani nag-upod sila sa amon. Ginkarga namon sa amon salakyan ang DVD nga mga publikasyon sa sign-language kag ang isa ka DVD player. Nagdala man kami sing daku nga termos, mga tinapay kag soriso, kag bag-ong luto nga piroshki—manamit nga pasta sang Rusya nga may repolyo kag patatas. Dayon gin-esprihan namon ang amon lawas, bayo, kag sapatos sang insect repellent para makalikaw sa encephalitis.

Makita namon sa alagyan ang matahom nga kabukiran. Makaparepresko ang mahamot nga hangin sa sini nga lugar. Makalilipay makita ang isa ka panong sang Siberian nga usa nga nagahalab sa hilamon. Ang balay sang mga Altaic human sa kahoy kag mahipid nga metal ang mga atop. Sa tupad sini nga mga balay, may mga kamalig nga ginatawag ayyl, nga seis-aguas kag korte apa ang atop. Ang iban sini daw mga tolda nga gintaklapan sang panit  sang kahoy. Madamo nga pamilya sang mga Altaic ang nagaistar sa ayyl halin sa Mayo asta Septiembre kag nagabalik sa ila balay kon tigragas kag tigtulugnaw.

Gin-abiabi gid kami sang mga Saksi didto, kag gindala sa balay sang apa nga mag-asawa nga Altaic. Nalipay sila nga makita kami kag gusto nila mahibaluan kon taga-diin kami kag kon ano ang amon tuyo. May kompyuter sila, gani sang ginpakita namon ang DVD, gusto nila nga tan-awon ini. Gulpi lang naglinong nga daw wala sang tawo. Nagpilit ang ila mata sa kompyuter, kag kon kaisa ginailog nila ang mga senyas kag nagatangotango kay naintiendihan nila ini. Ginbudlayan kami sa pagkuha sang ila atension para mabalik namon sa umpisa ang DVD, nga nagapakita sang matahom nga paraiso sa duta. Sa isa ka eksena, ginpaathag namon kon ano ang himuon sang Dios para sa mga tawo kag kon sin-o ang mabuhi sing wala katapusan sa kahimtangan nga nakita nila. Natandog gid kami sa ila interes, kag antes kami maghalin, ginsugiran nila kami nga may mag-asawa pa nga apa nga nagaistar sa pihak nga baryo.

Pagbiyahe namon liwat, nag-agi kami sa batuhon kag nagalikoliko nga alagyan sa kabukiran pakadto sa mas gamay nga baryo. Nakita namon didto ang isa ka pamilya nga apa—ang bana, asawa, ila gamay nga bata, kag ang nanay sang asawa—nga nalipay kay may bag-o sila nga mga bisita. Nagsulod kami sa gamay nga puertahan sang ila ayyl, nga nagapaninghamot sing kahoy kag buttermilk. Ang korte apa nga atop sini may buho sa ibabaw nga ginalutsan sang kasanag. Sa isa ka pamusod, may kalan kag ginpaputi nga pugon. Ang mga dingding may madamol nga tela nga pula. Ginhandaan kami sang mag-asawa sing pagkaon sang mga Altaic—pinirito nga mga doughnut kag tsa. Ginpamangkot namon sila kon bala posible nga mangin abyan sila sang Dios. Ginpamensar nila ini. Ang nanay sang asawa nagsiling nga sang bata pa sia, nagdala sia sing pagkaon sa kabukiran para ihalad sa mga dios. “Ambot kon ngaa ginhimo ko ato,” siling niya samtang nagayuhum. “Ina ang amon kustombre.”

Nalipay sila sang ginpatan-aw namon sa ila ang DVD parte sini nga topiko. Gusto nila ipadayon ang pagbinagbinag, pero paano? Mahapos kuntani makontak ang mga apa paagi sa text, pero wala didto sang signal. Gani nagpromisa kami nga sulatan sila.

Nagatunod na ang adlaw sang naghalin kami kag nagbiyahe pabalik sa Gorno-Altaysk. Kapoy kami pero malipayon. Sang ulihi, ginpamangkot namon ang mga Saksi didto kon kamusta na yadto nga pamilya kag nahibaluan namon nga kada duha ka semana, ang bana nagapabanwa para magtuon sang Biblia kag magtambong sa pagtilipon sa bulig sang isa ka Saksi nga kahibalo mag-sign language. Nalipay gid kami nga nagbunga ang amon pagtinguha!

Ang pagpangita namon sing sinsero nga mga apa mapaangid sa pagpangita sang mga bahandi sa kabukiran. Ginpakamaayo gid kami sang nakakita kami sang mga hiyas, nga wala namon gin-ekspektar. Para sa amon, bulawanon pirme ang kabukiran sang Altay, kay nakilala namon diri ang sinsero nga mga tawo.