Pagkabuhi sang Panahon sang Biblia—Ang Mangingisda

“Samtang nagalakat sia [si Jesus] sa higad sang dagat sang Galilea, nakita niya ang duha ka mag-utod, si Simon nga ginatawag Pedro kag si Andres nga iya utod, nga nagaladlad sang pukot sa dagat, kay mga mangingisda sila. Kag nagsiling sia sa ila: ‘Magsunod kamo sa akon, kag himuon ko kamo nga mga mangingisda sing mga tawo.’”—MATEO 4:18, 19.

ANG isda, pagpangisda, kag mga mangingisda pirme ginasambit sa Ebanghelyo. Naggamit pa gani si Jesus sing pila ka ilustrasyon parte sa pagpangisda. Indi ini katingalahan kay naghinguyang sia sing daku nga tion sa pagpanudlo malapit sa Dagat sang Galilea ukon sa baybayon sini. (Mateo 4:13; 13:1, 2; Marcos 3:7, 8) Ining matahom nga linaw nagalaba sing mga 21 kilometros kag nagalapad sing mga 11 kilometros. Mga pito ka apostoles ni Jesus ang mangingisda. Sila sanday Pedro, Andres, Santiago, Juan, Felipe, Tomas, kag Natanael.—Juan 21:2, 3.

Ano ayhan ang kahimtangan sang mangingisda sang panahon ni Jesus? Hibaluon naton ang parte sa ila kag sa ila hilikuton. Maapresyar mo pa gid ang mga apostoles kag magadugang ang imo paghangop sa mga ginhimo kag mga ilustrasyon ni Jesus. Una, binagbinagon naton kon ano ang kahimtangan kon mangisda sa Dagat sang Galilea.

 “Nag-abot ang Mabaskog nga Unos sa Dagat”

Ang Dagat sang Galilea nahamtang sa rift valley, kag mga 210 metros ini sa idalom sang nibel sang dagat. Batuhon ang pangpang sang baybayon sini, kag sa aminhan, yara ang mataas nga Bukid Hermon. Kon tigtulugnaw, matugnaw nga hangin ang nagahuyop sa mabalod nga tubig, pero kon tig-ilinit, mainit naman nga hangin. Hinali lang nga may unos nga nagahalin sa bukid sa palibot kag nagawaswas sa mananagat. Nakaeksperiensia sini si Jesus kag ang iya mga disipulo.—Mateo 8:23-27.

Ang mga mangingisda nagagamit sang sakayan nga human sa kahoy nga mga 8 metros kalaba kag mga 2 metros kalapad. Kalabanan sang ila sakayan may palo kag may kamarote sa idalom sang ulin. (Marcos 4:35-41) Ining mahinay pero mabakod nga sakayan makasarang sa waswas sang hangin kag sa bug-at sang lambat nga ginaguyod sini.

Ang duha ka bugsay nga nagaangot sa magtimbang nga bahin sang sakayan amo ang ginagamit sang mga mangingisda sa pagkontrol sini. Mga anom ukon kapin pa ka mangingisda ang yara sa isa ka sakayan. (Marcos 1:20) Dugang pa, ang sakayan may karga man nga mga kagamitan kag suplay pareho sang lino nga layag (1), kalat (2), bugsay (3), pundo (4), mga bayo (5), pagkaon (Marcos 8:14) (6), alat (7), ulunan (Marcos 4:38) (8), kag lambat (9). Mahimo man sila magdala sang ekstra nga pataw (10), subong man sang pamato (11), kagamitan sa pagkay-o (12), kag mga sulo (13).

“Nakakuha Sila sang Madamo Gid nga Isda”

Pareho sang unang siglo, ang pinakamaayo nga pangisdaan subong sa Dagat sang Galilea nahamtang sa bukana sang madamo nga tuburan kag suba nga nagapadulong sa dagat. Sa sining mga duog, nagakaanod ang mga tanom pa dagat kag ginaamag sang mga isda. Para madakop ini, ang mga mangingisda sang panahon ni Jesus nagapangisda sa kagab-ihon nga nagagamit sang mga sulo. Isa ka bes, ang pila ka disipulo ni Jesus wala sing nakuha sa bilog nga gab-i. Pero pagkasunod nga adlaw, ginsugo sila ni Jesus nga iladlad ang ila pukot kag nakakuha sila sang madamo gid nga isda nga halos malunod na ang ila sakayan.—Lucas 5:6, 7.

Kon kaisa nagakadto ang mga mangingisda sa madalom. Duha ka sakayan ang nagabuligay sa pagpangisda. Ginaladlad nila ang pukot sa magtimbang nga sakayan; dayon magabugsay sila sing todo para likupan ang mga isda. Ginabutong nila dayon ang  kalat nga naangot sa pukot para mabatak ang ila kuha. Ang pukot mahimo masobra 30 metros kalaba kag mga 2 metros kalapad, nga bastante na para madakop ang panong sang isda. Ang ibabaw nga bahin sini may pataw, kag sa idalom sini may pamato. Ginaladlad sang mangingisda ang ila pukot kag ginabatak ini kada oras.

May lain naman nga teknik sa pagpangisda sa manabaw. Ginaguyod sang sakayan ang punta sang pukot halin sa pangpang pakadto sa tunga kag pabalik sa pangpang para malikupan ang mga isda. Ginabutong dayon ini sang mga tawo sa pangpang kag ginadala sa higad ang mga kuha para painpainon. Ginasulod nila sa suludlan ang mapuslan. Ang pila ginabaligya dayon. Ang kalabanan ginabulad kag ginaburo ukon ginatabal, ginatago sa mga banga, kag ginaeksport sa Jerusalem ukon sa iban nga pungsod. Ang mga wala sing himbis ukon sirik, pareho sang mga sili, ginakabig nga mahigko kag ginahaboy. (Levitico 11:9-12) Ginpatuhuyan ni Jesus ini nga metodo sang pagpangisda sang ginpaanggid niya “ang ginharian sang langit” sa pukot kag ang nagkalainlain nga isda sa maayo kag malain nga tawo.—Mateo 13:47-50.

Ang nagaisahanon nga mangingisda mahimo maggamit sang bunit nga may bronse nga taga. Ukon mahimo sia maggamit sang laya. Para gamiton ini, dapat mag-ubog sia sa tubig, iplastar ang laya sa iya butkon, kag iitsa ini. Ining manipulon nga laya magahumlad sa tubig kag magalugdang. Mahimo sia makakuha sang pila ka isda kon butungon niya ang laya.

Mahal ang mga pukot kag kabudlay mentinahon, gani dapat halungan. Ang kalabanan nga tion sang mangingisda ginagamit niya sa pagpamuna, paghugas, kag paghalay sang pukot—mga ulubrahon nga ginahimo kada tapos pangisda. (Lucas 5:2) Si apostol Santiago kag ang iya utod nga si Juan nagapamuna sa ila sakayan sang gin-agda sila ni Jesus nga magsunod sa iya.—Marcos 1:19.

Lakip sa isda nga gusto gid sang mga mangingisda sang unang siglo amo ang nagapanong nga tilapia. Amo ini pirme ang ginasud-an sang kalabanan sa Galilea. Mahimo nga nakakaon man si Jesus sining manamit nga isda, kag mahimo nga duha ka binulad nga tilapia ang gingamit niya sa paghimo sang milagro sa pagpakaon sa linibo. (Mateo 14:16, 17; Lucas 24:41-43) Amo man ini nga isda ang nagaum-om sang iya mga boto. Pero kon wala sia sang mga boto, bato ukon sensilyo ang iya ginaum-om.—Mateo 17:27.

Sang unang siglo, ang madinalag-on nga mga mangingisda pasensioso kag mapisan. Ang mga nagabaton sang pangagda ni Jesus nga mag-upod sa iya sa paghimo sing disipulo dapat may amo man sini nga kinaiya para mangin epektibo nga “mga mangingisda sing mga tawo.”—Mateo 28:19, 20.

[Retrato sa pahina 19]

Tan-awa ang publikasyon