NAGATAN-AW sing masinulub-on si Jose sa sidlangan, nga nagahunahuna nga tani makapalagyo sia sa guban. Mahimo nga sa uluunhan lang sadtong mga bakulod ang ila puluy-an sa Hebron. Ang iya amay nga si Jacob, nga mahimo nagapahuway na sina nga gab-i, wala nakahibalo sa natabo sa iya paborito nga anak. Pero indi na sia makapauli; kag mahimo nga indi na niya makita liwat ang iya pinalangga nga amay. Ginabantayan gid sia sang mga negosyante samtang ginatuytuyan ang ila mga kamelyo sa dalan padulong sa bagatnan. Ginapanag-iyahan na nila sia, kag indi nila luyag nga makapalagyo pa sia. Para sa ila, ining pamatan-on malahalon pareho sang mahumot nga gum kag lana nga hamili gid sa ila kay daku ang maginansia nila sa sini sa Egipto.

Mahimo nga wala pa mag-17 anyos sadto si Jose. Imadyina nga nagabalikid sia nga nagasid-ing sa katundan, diin nagahinunod na ang adlaw sa Daku nga Dagat, samtang ginapaligban niya kon paano natabo ining malain nga butang sa iya. Daw indi sia makapati nga diutayan lang sia patyon sang iya mismo mga utod kag dayon ginbaligya sia subong ulipon. Mabudlay gid para sa iya nga punggan ang iya paghilibion. Wala sia kahibalo kon ano ang matabo sa iya.

Paano ini natabo kay Jose? Kag ano ang matun-an naton sa pagtuo sang pamatan-on nga ginbiktima kag ginsikway sang iya mismo pamilya?

Naghalin si Jose sa daku gid nga pamilya, pero wala sing kalipay kag paghiusa. Ang paglaragway sang Biblia sa pamilya ni Jacob pamatuod nga indi maayo ang poligamya, isa ka naandan na nga kustombre nga gintugot sang Dios sa iya katawhan asta nga ginbalik liwat sang iya Anak ang orihinal nga talaksan sang monogamya. (Mateo 19:4-6) Si Jacob may indi magkubos 14 ka kabataan sa apat ka babayi—sa iya duha ka asawa nga sanday Lea kag Raquel, kag sa ila alagad nga sanday Zilpa kag Bilha. Sugod pa sadto, palangga gid ni Jacob ang matahom nga si Raquel. Wala gid niya ini nabatyagan kay Lea, ang magulang ni Raquel, nga ginpaasawa sa iya sing pilit. Nagahisaay gid ang duha ka babayi, kag naapektuhan sini ang  ila kabataan.—Genesis 29:16-35; 30:1, 8, 19, 20; 37:35.

Madugay na nga baw-as si Raquel, kag sang nagbata sia kay Jose, ginkabig gid ini ni Jacob nga espesyal. Halimbawa, sang ang ila pamilya nakigkita kay Esau, nga utod ni Jacob nga nagadumot sa iya, ginpat-od ni Jacob nga si Raquel kag ang bata nga si Jose mahamtang sa pinakahilway nga posisyon sa ulihi sang grupo. Mahimo nga inang kululbaan nga adlaw may daku gid nga epekto kay Jose. Imadyina kon ano ang iya nabatyagan sina nga aga, samtang natingala sia kon ngaa ang iya tigulang pero mabaskog pa nga amay nagakiangkiang na. Mahimo nakibot gid sia sang nahibaluan ang rason: Ang iya amay nakigdumog sa gamhanan nga anghel sang nagligad nga gab-i! Ngaa? Bangod gusto ni Jacob nga pakamaayuhon sia ni Jehova nga Dios. Ang iya padya amo nga gin-islan ang iya ngalan sing Israel. Ang bug-os nga pungsod magadala sang iya ngalan! (Genesis 32:22-31) Pagligad sang tion, nahibaluan ni Jose nga ang mga anak ni Israel amo ang mangin amay sang mga tribo sina nga pungsod!

Sang ulihi, naeksperiensiahan sang pamatan-on nga si Jose ang una nga trahedya sa iya kabuhi sang napatay ang iya pinalangga. Napatay ang iya iloy sang ginbun-ag sini ang iya manghod nga si Benjamin. Naglalaw gid ang iya amay. Handurawa si Jacob nga ginapahiran ang mga luha ni Jose, nga nagasugid sa iya sang amo man nga paglaum nga naglugpay anay kay Abraham nga lolo ni Jacob. Mahimo nga nalipay si Jose sang nahibaluan niya nga pagabanhawon ni Jehova ang iya iloy! Mahimo nga nagdalom pa gid ang iya gugma sa maalwan nga “Dios . . . sang mga buhi.” (Lucas 20:38; Hebreo 11:17-19) Sang mapatay ang iya asawa, ginpalangga gid ni Jacob ang iya duha ka bata kay Raquel.—Genesis 35:18-20; 37:3; 44:27-29.

Madamo nga bata ang magapasubir ukon magalain ang batasan bangod sining pinasahi nga pagtratar; pero natun-an ni Jose sa iya mga ginikanan ang maayo nga mga kinaiya, napalambo ang mabakod nga pagtuo, kag nahibaluan ang husto kag sala. Sang 17 anyos sia, sang ginabuligan niya ang iya mga magulang nga nagabantay sang karnero, natalupangdan niya nga may sala sila nga ginahimo. Nasulay bala sia nga taguon ini agod mapahamut-an sila? Ginhimo gid niya ang husto. Ginsugid niya ini sa iya amay. (Genesis 37:2) Ayhan ang iya kaisog sa paghimo sini nagpadayaw pa gid sa iya amay. Isa gid ka maayo nga halimbawa nga pamensaron sang Cristiano nga mga pamatan-on! Kon ginasulay ka nga taguon ang serioso nga sala sang iban, ayhan sang imo utod ukon abyan, maayo gid nga ilugon mo ang halimbawa ni Jose kag pat-uron nga mahibaluan ini sang yara sa posisyon nga magbulig sa nakasala.—Levitico 5:1.

May matun-an man kita sa pamilya ni Jose. Bisan wala na sing poligamya sa mga Cristiano subong, mahimo nga may ikaduha nga pamilya sila,  kag kaupod nila ang ila mga manding, manak, kag utod sa amay ukon iloy. Makatuon sila sa pamilya ni Jacob nga ang paboritismo kag pagpasulabi makadula sang paghiusa sang pamilya. Ginahimo sang maalamon nga mga ginikanan nga may ikaduha nga pamilya ang ila masarangan nga pasaligon ang ila kabataan kag manak nga palangga gid ang kada isa sa ila kag may pinasahi sila nga mga kinaiya nga makaamot sa kalipay sang pamilya.—Roma 2:11.

Mahimo nga bangod sang maisog nga panindugan ni Jose sa kon ano ang husto, ginpadunggan sia ni Jacob. Ginpahimuan pa sia gani sing pinasahi nga bayo. (Genesis 37:3) Bisan pa kon kaisa ginalaragway ini nga bayo nga may samaysamay ukon madamo sing kolor, mahimo nga malaba ini kag matahom, nga ayhan nagalab-ot sa punta sang butkon kag tiil. Mahimo nga amo ini nga bayo ang ginasuksok sang kilala nga tawo ukon sang prinsipe.

Pat-od nga maayo ang tuyo ni Jacob, kag mahimo man nga nalipay gid si Jose sa ginpakita nga pagtamod kag pagpalangga sang iya amay. Pero daku nga problema ang madulot sini nga bayo. Ang isa ka rason amo nga si Jose manugbantay sang karnero. Mabudlay ini nga trabaho. Imadyina ang pamatan-on nga nagasuksok sang malahalon nga bayo samtang nagalatas sa matag-as nga hilamon, nagasaka sa kabatuhan, ukon nagabulig sa karnero nga nasangit sa kahoykahoy. Pero, ang mas malain pa, ano ang epekto sini sa kaangtanan ni Jose sa iya mga utod?

Ang Biblia nagsabat: “Sang nakita sang iya mga utud nga ang ila amay naghigugma sa iya sing labi pa sa tanan niya nga utud, gindumtan nila sia, kag indi sila makahambal sa iya sing madaiton.” * (Genesis 37:4) Halangpunon man ang ila pagpangimon, pero indi maalamon nga nagpadala ang mga utod ni Jose sa ila emosyon. (Hulubaton 14:30; 27:4) Nagakahisa ka man bala kon ang isa makabaton sing atension ukon dungog nga gusto mo? Dumduma ang mga utod ni Jose. Tungod sang ila kahisa nakahimo sila sing butang nga ginhinulsulan gid nila. Ang ila halimbawa nagapahanumdom sa mga Cristiano nga maalamon nga “magkasadya upod sa mga tawo nga nagakasadya.”—Roma 12:15.

Mahimo nga nabatyagan ni Jose ang kaakig sang iya mga utod. Gani gintago bala niya ang iya bayo sang malapit na sia sa ila? Mahimo nga amo sini kuntani ang iya himuon. Pero dumduma nga luyag ni Jacob nga ang bayo mangin tanda sang iya kahamuot kag pagpalangga. Luyag ni Jose nga saligan sia sang iya amay, gani ginsuksok gid niya ini. Makabulig gid sa aton ang iya halimbawa. Bisan pa wala nagapasulabi ang aton Amay sa Langit, kon  kaisa ginapaboran niya ang iya matutom nga mga alagad. Dugang pa, luyag niya nga mangin pinasahi sila sa sining malaut kag imoral nga kalibutan. Kaangay sang pinasahi nga bayo ni Jose, ang paggawi sang matuod nga mga Cristiano nagapatuhay sa ila sa iban. Ina nga paggawi nagaresulta sa kaimon kag kaakig. (1 Pedro 4:4) Taguon bala sang isa ka Cristiano ang iya matuod nga identidad subong alagad sang Dios? Indi, pareho sang ginhimo ni Jose nga wala niya gintago ang iya bayo.—Lucas 11:33.

Wala pa madugay antes sini, may duha ka tumalagsahon nga damgo si Jose. Sa iya una nga damgo, nakita niya ang iya kaugalingon kag mga utod, nga nagabugkos sang linaylay. Samtang nagatindog ang iya binugkos, ang binugkos sang iya mga utod nagpalibot sa sini nga nagayaub. Sa iya ikaduha nga damgo, ang adlaw, bulan, kag 11 ka bituon nagyaub kay Jose. (Genesis 37:6, 7, 9) Ano ang himuon ni Jose sa sining makatilingala kag maathag nga mga damgo?

Ang mga damgo naghalin kay Jehova nga Dios. Mga tagna ini, kag luyag sang Dios nga isugid ni Jose ang mensahe sini. Buot silingon, himuon ni Jose ang himuon man sang mga propeta sa ulihi nga isugid nila ang mga mensahe kag paghukom sang Dios sa Iya batinggilan nga katawhan.

Malulo nga ginsugiran ni Jose ang iya mga utod: “Pamati kamo sining damgo nga gindamgo ko.” Nahangpan sang iya mga utod ini nga damgo, kag wala gid nila ini maluyagan. Nagsabat sila: “Magahari ka bala sa amon sa pagkamatuud? Ukon magagahum ka bala sa amon sa pagkamatuud?” Ang sugilanon nagpadayon: “Gani sila nagdumut pa gid sa iya tungud sang iya mga damgo kag sang iya mga polong.” Sang ginsugid ni Jose ang ikaduha nga damgo sa iya amay kag sa iya mga utod, naglala pa gid ang ila reaksion. Mabasa naton: “Ang iya amay nagbadlong sa iya, kag nagsiling sa iya, ‘Ano bala nga damgo ining gindamgo mo? Magakari gid bala ako kag ang imo iloy kag ang imo mga utud sa pagyaub sa duta sa imo?’” Pero, ginhunahuna ini sing maayo ni Jacob. Mahimo bala nga nagapakigkomunikar si Jehova sa sining pamatan-on?—Genesis 37:6, 8, 10, 11.

Si Jose indi ang una ukon katapusan nga alagad ni Jehova nga ginsugo niya nga magsugid sang tagna nga indi magustuhan sang iban kag magaresulta pa gani sang paghingabot. Si Jesus ang pinakadaku sa mga propeta, kag ginsilingan niya ang iya mga sumulunod: “Kon ginhingabot nila ako, hingabuton man nila kamo.” (Juan 15:20) Ang tanan nga mga Cristiano mahimo makatuon sa pagtuo kag kaisog sang pamatan-on nga si Jose.

Wala madugay, ginpalakat ni Jacob si Jose. Nagabantay sang karnero ang iya mga magulang sa aminhan malapit sa Siquem, ang lugar nga may naengkuentro sila kasan-o lang. Nabalaka si Jacob sa iya kabataan amo nga ginpadala niya si Jose para kamustahon sila. Mahanduraw mo bala ang ginabatyag ni Jose? Nahibaluan niya nga grabe na gid ang pagdumot sang iya mga utod sa iya! Ano ayhan ang ila reaksion kon mahibaluan nila nga ginsugo sia sang ila amay? Pero nagtuman gihapon si Jose.—Genesis 34:25-30; 37:12-14.

Malawig ini nga paglakbay, ayhan apat ukon lima ka adlaw nga pagpanglakaton. Ang Siquem mga 80 kilometros sa aminhan sang Hebron. Pero sang sa Siquem na sia, nahibaluan niya nga ang iya mga utod nagsaylo sa Dotan, nga mga 22 kilometros paaminhan. Sang malapit na sia sa Dotan, nalantawan sia sang iya mga utod nga nagapadulong. Gani nagbukal dayon ang ila dugo. Ang sugilanon nagasiling: “Nagsinilingay sila, ‘Nagapakari ining paladamgo. Kari kamo karon, patyon naton sia kag iholog sia sa isa sang mga boho; niyan magasiling kita nga ang isa ka talonon nga sapat nagtukub sa iya, kag tan-awon naton kon ano ang madangatan sang iya mga damgo.’” Pero ginkumbinsi ni Ruben ang iya mga utod nga ihulog si Jose nga buhi sa buho, agod masalbar niya ini sa ulihi.—Genesis 37:19-22.

Nagpalapit si Jose sa ila, nga nagalaum nga maayo ang pagtratar nila sa iya. Pero, ginsakit nila sia! Gin-uba nila ang iya pinasahi nga bayo, ginguyod sia pakadto sa nahubsan nga bubon, kag gintiklod sia. Nahulog si Jose! Sang nakamarasmas sia, gintinguhaan niya nga magtaklas pero indi niya masarangan. Langit lang ang makita niya samtang  nagahinay ang tingog sang iya mga utod. Nagsinggit sia sa ila, nga nagapakiluoy, pero wala nila sia ginsapak. Nabatas pa gani nila nga magkaon sa uluunhan lang. Sang nakahalin si Ruben, nagplano sila liwat nga patyon sia, pero ginkumbinsi sila ni Juda nga ibaligya na lang sia sa mga negosyante nga nagalabay. Malapit ang Dotan sa alagyan sang mga negosyante pakadto sa Egipto, kag wala madugay naglabay ang guban sang Ismaelnon kag Midianhon. Antes pa makabalik si Ruben, nabaligya na nila sia subong ulipon sa bili nga 20 ka siklo. *—Genesis 37:23-28; 42:21.

Nagbalik na kita sa umpisa sini nga artikulo. Samtang nagalakbay sila pabagatnan padulong sa Egipto, daw nadula na ni Jose ang tanan. Ginpuersa sia nga dal-on! Sa sulod sang mga tinuig, wala sia sing mahibaluan parte sa iya pamilya—ang kabalaka ni Ruben sang wala na si Jose pagbalik niya; ang kasubo ni Jacob sang ginpapati sia nga ang iya pinalangga nga si Jose patay na; ang parte sa iya lolo nga si Isaac nga nagakabuhi pa; kag ang parte sa iya pinalangga nga manghod nga si Benjamin nga ginakahidlawan gid niya. Pero nadula na bala ang tanan kay Jose?—Genesis 37:29-35.

May nabilin pa kay Jose nga indi makuha sang iya mga utod: ang iya pagtuo. Madamo sia sing nahibaluan parte sa iya Dios nga si Jehova, kag wala sing makakuha sini sa iya—bisan pa nadulaan sia sang puluy-an, nag-antos sang naulipon sia sa Egipto, kag bisan pa sang kahuy-anan sang ginbaligya sia subong ulipon kay Potifar nga manggaranon sa Egipto. (Genesis 37:36) Ang pagtuo ni Jose kag ang iya determinasyon nga mangin suod sa iya Dios labi pa nga nagbaskog bangod sining mga kabudlayan. Sa masunod nga mga artikulo, mahibaluan naton kon paano nangin mapuslanon ang iya pagtuo sa iya Dios nga si Jehova, subong man sa problema sang iya pamilya. Maalamon gid nga ilugon naton ang pagtuo ni Jose!