May mga ebidensia bala nga nasapwan ang mga arkeologo nga nagasuporta sa rekord sang Biblia? Sang 2014, ginsabat sang isa ka artikulo sa magasin nga Biblical Archaeology Review ini nga pamangkot: “Pila ka karakter sa Hebreo nga Biblia ang napamatud-an na nga matuod sang mga arkeologo?” Ang ila sabat: “Indi magnubo sa 50!” Ang isa ka tawo nga wala nasulat sa listahan sa sini nga artikulo amo si Tattenai. Sin-o sia? Hibaluon naton ang malip-ot nga ginsiling sang Biblia parte sa iya.

Sakop anay sang Emperyo sang Persia ang Jerusalem. Ini nga siudad makita sa lugar nga ginatawag sang mga taga-Persia nga Tabok sang Suba, nga amo ang katundan sang Eufrates. Sa tapos mapierde sang mga taga-Persia ang Babilonia, ginhilway nila ang Judiyo nga mga bihag kag gintugutan sila nga tukuron liwat ang templo ni Jehova sa Jerusalem. (Esdras 1:1-4) Pero, ginpamatukan sang mga kaaway sang mga Judiyo ini nga proyekto kag gingamit ini nga rason para akusahan ang mga Judiyo nga nagarebelde batok sa Persia. (Esdras 4:4-16) Sa idalom sang paggahom ni Dario I (522-486 B.C.E.), ginpangunahan sang opisyal sang Persia nga si Tattenai ang imbestigasyon parte sa sini nga akusasyon. Gintawag sia sang Biblia nga “gobernador sa Tabok sang Suba.”—Esdras 5:3-7.

Nakita ang pila ka cuneiform nga may ngalan ni Tattenai kag ginapatihan nga lakip ini sa mga dokumento sang isa ka pamilya sang una. Ang cuneiform nga nagaangot sa isa ka miembro sini nga pamilya sa sini nga karakter sang Biblia amo ang isa ka nasulat nga promisa nga may petsa nga ika-20 nga tuig ni Dario I, sang 502 B.C.E. Ginsambit sini ang nagsaksi sa transaksion nga isa ka alagad “ni Tattannu, ang gobernador sa Tabok sang Suba”—nga amo si Tattenai, nga mabasa sa libro sang Biblia nga Esdras.

Ano ang ginasugid sa aton parte sa iya? Sang 535 B.C.E., ginbahinbahin liwat ni Ciro nga Daku ang iya mga sakop sa mga probinsia, kag isa sa sini amo ang probinsia nga ginatawag Babilonia kag Tabok sang Suba. Sang ulihi, gintunga ini nga probinsia sa duha kag ang isa sa sini gintawag lang nga Tabok sang Suba. Sakop sini ang Coele-Syria, Fenicia, Samaria, kag Juda kag mahimo nga ang manugdumala sini ara sa Damasco. Si Tattenai ang manugdumala sa sini nga rehiyon sugod sang mga 520 asta 502 B.C.E.

Sang natapos ni Tattenai ang imbestigasyon sa Jerusalem parte sa akusasyon nga rebelyon, nagpadala sia sing sulat kay Dario nga nagasiling nga suno sa mga Judiyo may pahanugot sila halin kay Ciro sa pagtukod liwat sang templo ni Jehova. Sang gin-usisa ang mga rekord sang palasyo, napamatud-an nga husto ang mga Judiyo. (Esdras 5:6, 7, 11-13; 6:1-3) Gani ginmanduan si Tattenai nga indi magpasilabot, kag gintuman niya ini.—Esdras 6:6, 7, 13.

Ang matuod, wala gid man sing talalupangdon nga ginhimo “si Tattenai nga gobernador sa Tabok sang Suba” nga may epekto sa kasaysayan. Pero talupangda nga ginsambit sia sang Biblia kag husto nga titulo ang gingamit sa iya. Ina nga kamatuoran nagahatag sa aton sang isa pa gid ka ebidensia nga ang mga nasapwan sang mga arkeologo padayon nga nagapamatuod nga sibu gid ang kasaysayan sa Biblia.