Ang Dumaan nga Iskultura sa Egipto Nagapamatuod sang Nasulat sa Biblia
Ini nga iskultura, nga may mga laragway nga gintigib sa pader, walo ka metro ang kataason kag makit-an malapit sa alagyan pasulod sa dumaan nga templo sa Karnak, sa Egipto, nga para sa ila dios nga si Amun. Suno sa mga iskolar, ginapakita sang sini nga iskultura ang mga kadalag-an sa inaway sang Paraon nga si Sisak sa mga kadutaan nga ara sa aminhan-sidlangan sang Egipto. Nalakip diri ang Juda kag ang naaminhan nga ginharian sang Israel.
Makita sa iskultura si Amun nga nagahatag sang masobra 150 ka bihag kay Sisak, ukon Sheshonk. a Ang kada bihag nagarepresentar sa isa sa mga nabihag nga mga banwa ukon katawhan. Ang ngalan sang nabihag nga mga banwa natigib sa lawas sang kada bihag. Ang pila sa mga ngalan mabasahan pa, kag ang iban sini pamilyar sa mga nagabasa sang Biblia. Pila sini amo ang Bet-sean, Gibeon, Megiddo, kag Sunem.
Nasulat sa Biblia ang pagsalakay sang Egipto sa Juda. (1 Hari 14:25, 26) Gindetalye pa gani sini ang pagsalakay ni Sisak. Ini nagasiling: “Sang ikalima nga tuig sang paggahom ni Hari Rehoboam, ginsalakay ni Hari Sisak sang Egipto ang Jerusalem. . . . May 1,200 sia ka kangga kag 60,000 ka manugkabayo, kag indi maisip nga mga soldado . . . nga nag-upod sa iya halin sa Egipto. Naagaw niya ang mga siudad nga may mabakod nga depensa sang Juda kag sang ulihi nakalab-ot sia sa Jerusalem.”—2 Cronica 12:2-4.
Indi lang ang iskultura nga makita sa Karnak ang nagapamatuod sang pagsalakay ni Sisak sa teritoryo sang Israel. May isa ka bato nga bahin sang monumento ang nakita sa banwa sang Megiddo, nga isa ka lugar nga mabasa sa Biblia. Natigib sa sini nga bato ang ngalan nga “Sheshonk.”
Ang sibu nga rekord sang Biblia parte sa pagsalakay ni Sisak sa Juda isa ka pamatuod nga ang mga manunulat sang Biblia masaligan gid. Kay man, indi lang parte sa mga kadalag-an sang ila pungsod ang ila ginsulat, kundi pati man ang ila mga kapierdihan. Ang kalabanan nga manunulat sang una wala nagasugid sang bug-os nga kamatuoran sa ila mga sinulatan.
a “Sisak” ang gingamit sa Biblia bangod amo ini ang pagmitlang sa Hebreo nga lenguahe.