Lub vaj kaj siab zoo li cas? Yog ib lub vaj zoo nkauj heev uas muaj xyoo ntoo ntsuab xwb xiab. Niaj hnub no muaj ntaub ntawv qhia txog tej qhov chaw zoo nkauj li ntawd. Tibneeg ntseeg tias yog yus mus xyuas tej chaw ntawd, yus yuav kaj siab heev ua rau yus tsis nco txhawj txog ib yam dabtsi. Tiamsis qhov tseeb, thaum yus rov los txog tsev, yus tseem nyuaj siab li qub.

Txawm li ntawd los, thaum peb xav txog tej chaw zoo nkauj thiab xis nyob li ntawd, twb ua rau peb kaj siab lawm hov ntau. Ua li, lub vaj kaj siab puas yog ua npau suav xwb? Yog npau suav xwb, vim li cas tibneeg ho xav pom ua luaj? Puas muaj ib hnub yuav muaj tau lub vaj kaj siab tiag?

Tibneeg yeej xav txog lub vaj kaj siab los lawm ntev. Tej txhia kuj yog vim lawv nyeem txog “lub vaj rau ntawm Edee uas nyob sab hnub tuaj” uas phau Vajlugkub tham txog. Vim li cas tibneeg thiaj nyiam lub vaj Edee ua luaj? Vim “Vajtswv [Yehauvas] ua kom txhua yam ntoo uas zoo saib zoo noj tawm hauv av tuaj.” Lub vaj ntawd zoo nkauj heev thiab xis nyob kawg li. Tsis tas li ntawd xwb, qhov uas ua rau lub vaj zoo nkauj tshaj yog qhov uas “hauv lub plawv vaj muaj ib tsob ntoo uas pub txojsia.”​—Chiv Keeb 2:8, 9.

Phau Chiv Keeb kuj qhia tias muaj 4 tug dej ntws tawm hauv lub vaj Edee mus. Niaj hnub no tseem tshuav 2 tug, tus Thaiki lossis Hedekaus (Hiddekel) thiab tus Yufeti. (Chiv Keeb 2:10-14) Ob tug dej no ntws mus rau hauv ceg hiavtxwv Pawxia hauv tebchaws Ailaj (Iraq) uas thaum ub yog tebchaws Pawxia.

Cov Pawxia nyiam ua vaj kawg li. Hauv lub tsev qub txeeg qub teg (Philadelphia Museum of Art), uas nyob hauv xeev Pheexauvenyia (Pennsylvania), tebchaws U.S.A., muaj ib daim ntaub pua tsev Pawxia uas luag ntos li 500 xyoo dhau los lawd. Daim ntaub no, luag ntos txog ib lub vaj loog uas muaj ntoo thiab paj tawg zoo nkauj heev. Pawxia lo lus “vaj loog” txhais tias “vaj kaj siab.” Daim ntaub pua tsev no zoo nkauj heev, zoo nkaus li lub vaj Edee uas phau Vajlugkub piav txog.

Niaj hnub no ntau haiv neeg yeej paub zoo txog zaj keeb kwm txog lub vaj Edee. Ua li cas lawv thiaj paub? Tibneeg khiav mus nyob qhovtwg, lawv kuj coj zaj keeb kwm ntawd nrog lawv mus. Tiamsis ib tiam dhau tiam tibneeg muab lwm yam kev ntseeg qho ntsis los txuam rau lawm. Thaum kawg nyias thiaj muaj nyias ib zaj. Niaj hnub no thaj chaw twg zoo nkauj, neeg thiaj muab hu ua vaj kaj siab.

Cov neeg nrhiav tebchaws ib txhia ntseeg tias lawv nrhiav tau lub vaj Edee lawm. Xws li, xyoo 1881, thaum tus thawj tub rog Askiv Tshalau Kaudee (Charles Gordon) mus txog koog povtxwv Xesau (Seychelles) mus pom lub vaj Vali Du Me (Vallée de Mai) * zoo nkauj heev, nws thiaj hais tias yuav tsum yog lub vaj Edee xwb ntag. Xyoo 1492, thaum tus yawg Ithali hu ua Khixatafaw Khaulanpa (Christopher Columbus) mus txog lub povtxwv Hixapeenyaula (Hispaniola) uas nimno hu ua Dauminikas Lephanplis thiab Hedis (Dominican Republic thiab Haiti), nws kuj hais tias nws nrhiav tau lub vaj Edee lawm thiab.

Phau ntawv Mapping Paradise muaj tshaj li 190 daim ntawv qhia kev uas qhia txog tej tebchaws puag thaum ub. Ntau daim kuj teeb Adas thiab Eva nkawd, thaum nyob hauv lub vaj Edee thiab. Muaj ib daim hu ua Npi-atis Au Li-enpanas (Beatus of Liébana) uas nyob kwv lam 800 xyoo dhau los lawm. Hauv daim ntawv no muaj ib daim duab txog ib lub vaj kaj siab.  Muaj 4 tug dej ntws tawm hauv lub vaj ntawd mus uas hu ua “Thaiki,” “Yufeti,” “Pisoo,” thiab “Kihoo,” ib tug ntws mus rau ib ceg kaum. Qhov no qhia tias txojkev ntseeg Khixatia tau huam vam mus rau 4 ceg nkaum ntuj thoob ntiajteb lawm. Tej duab zoo li no qhia tias txawm tsis paub tseeb tias lub vaj Edee nyob qhovtwg lawm los, tibneeg tseem nco ntsoov tias twb muaj lub vaj Edee ib zaug lawm tiag.

Yauhas Mitoo (John Milton) yog ib tug yawg Askiv uas txawj sau paj huam heev. Nws nyob kwv lam 400 xyoo dhau los lawm. Nws sau ib zaj paj huam hu ua Paradise Lost uas piav txog Adas txojkev txhaum thiab thaum nws raug ntiab tawm hauv lub vaj Edee. Hauv thawj phau, nws sau txog cov lus cog tseg tias muaj ib hnub twg tibneeg yuav rov tau txojsia nyob mus ib txhis: “Thaum ntawd thoob plaws lub ntiajteb yuav ua ib lub vaj kaj siab.” Tom qab ntawd nws rov sau ib zaj ntxiv hu ua Paradise Regained.

Txhua haiv neeg yeej paub txog lub vaj kaj siab hauv ntiajteb no. Tiamsis vim li cas nimno tibneeg tsis ntseeg lawm? Ib yam li phau Mapping Paradise tau hais, vim ‘cov neeg tshawb fawb kev ntseeg txhob txwm tsis qhia tias lub vaj kaj siab nyob qhovtwg lawm tiag.’

Cov thawj coj feem coob qhia tias tibneeg yuav mus nyob saum ntuj ceeb tsheej, lawv yuav tsis nyob hauv ib lub vaj kaj siab hauv ntiajteb no. Tiamsis phau Vajlugkub cog lus tias: “Cov ncaj ncees yuav tau [lub ntiajteb] ua lawv teej lawv tug, thiab tau nyob rau hauv mus ib txhis.” (Ntawv Nkauj 37:29) Nimno lub ntiajteb tsis zoo li lub vaj kaj siab lawm. Ua li, lub vaj kaj siab puas tseem yuav muaj tiag?

Vajtswv Yehauvas tau tsim lub vaj Edee. Txawm lub vaj ntawd poob lawm los, nws cog lus tias nws yuav rov kho dua tshiab. Yuav ua li cas thiaj kho tau? Yexus tau qhia kom peb thov Vajtswv li no: “Thov cia koj lub [Nceeg Vaj] los. Thov cia muaj raws li koj lub siab nyiam rau hauv ntiajteb ib yam li muaj saum ntuj ceeb tsheej.” (Mathai 6:10) Lub Nceeg Vaj ntawd yog ib lub tseem fwv uas Yexus Khetos ua tus kav. Nws yuav muab tibneeg tej tseem fwv tshem huvsi mus. (Daniyee 2:44) Thaum lub Nceeg Vaj kav lawd, Vajtswv tej lus cog tseg txog lub vaj kaj siab hauv ntiajteb no yuav muaj tiav.

Yaxaya uas yog ib tug cev Vajtswv lus tau sau tias hauv lub Vaj Kaj Siab tibneeg yuav nyob sib haum xeeb, yuav tsis muaj kev nyuaj siab ntxhov plawv li lawm. (Yaxaya 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23) Peb txhawb koj siv mentsis sijhawm los nyeem cov nqe ntawd hauv koj phau Vajlugkub. Koj yuav pom tseeb tias Vajtswv cog lus li cas rau cov uas mloog nws lus. Lub sijhawm ntawd tibneeg yuav tau 2 yam uas Adas muab ua poob lawm. Lawv yuav tau nyob hauv lub vaj kaj siab thiab yuav tau txais Vajtswv tej koob hmoov uas zoo kawg nkaus.​—Qhia Tshwm 21:3.

Vim li cas peb thiaj ntseeg tau tias lub Vaj Kaj Siab yuav muaj tiag tsis yog npau suav xwb? Rau qhov phau Vajlugkub hais tias: “Lub ntuj yog [Yehauvas] li, tiamsis lub ntiajteb nws pub rau ib tsoom neeg.” (Ntawv Nkauj 115:16) “Vajtswv tus tsis txawj dag tau cog lus tseg thaum chiv keeb los lawm.” (Titau 1:2) Yog li ntawd, peb yeej cia siab tias yuav muaj lub Vaj Kaj Siab tiag. Peb yuav tau nyob hauv lub Vaj Kaj Siab mus ib txhis!