Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 16

Oi Hamomokania Emu Ruma Bese ese Mauri Hanaihanai Do Ia Abia

Oi Hamomokania Emu Ruma Bese ese Mauri Hanaihanai Do Ia Abia

1. Iehova ena ura ruma bese maurina dekenai be dahaka?

 IEHOVA ese headava lalonai Adamu bona Heva ia hatamonaia neganai, Adamu ia moale dainai idia torea Heberu ane ginigunana ia gwauraia. (Genese 2:22, 23) To, Havaraia Tauna ia ura ena tanobada natudia ia hamoalea sibona lasi. Ia ura headava tatau bona edia hahine bona ruma bese ese ena ura do idia karaia. Tau bona hahine ginigunadia ia hamaoroa, ia gwau: “Emui bese do umui havaraia, do umui momo herea. Tanobada ena gabu ibounai dekenai do umui noho, bona unai tanobada do umui biagua. Davara ena gwarume bona ataiai manudia, bona mauri gaudia, tanobada dekenai idia marere gaudia ibounai do umui biagua.” (Genese 1:28) Unai be moale ia havaraia gaukarana badana! Bema Adamu bona Heva ese mai edia kamonai ida Iehova ena ura ibounai idia badinaia, idia bona edia natudia be do idia moale bada!

2, 3. Hari inai negai ruma bese be edena bamona moale bada idia davaria diba?

2 Hari inai negai danu, ruma bese idia moale bema Dirava ena ura idia karaia hebou. Aposetolo Paulo ia gwau: “Bema Dirava [ita badinaia] noho, . . . inai kara ese ita do ia durua bada herea . . . inai tanobada ena mauri dekenai, bona gabeai do ita abia mauri dekenai danu.” (1 Timoteo 4:8) Dirava ia badinaia bona Baibel lalonai Iehova ena hakaua herevadia ia badinaia ruma bese be hari ‘inai mauri dekenai’ do ia moale. (Salamo 1:1-3; 119:105; 2 Timoteo 3:16) Ena be ruma bese lalonai tamona sibona ese Baibel ena hakaua herevadia ia badinaia, unai ese edia noho ia hanamoa diba.

3 Inai buka ese Baibel ena hakaua herevadia momo, ruma bese ena moale idia havaraia diba herevadia, ia hahedinaraia. Reana oi itaia idia haida be buka lalonai idia hedinarai loulou. Badina be dahaka? Badina idia be hereva momokanidia mai edia siahu, bona ruma bese ena mauri ena kahana idauidau ai ruma bese taudia ibounai edia namo idia havaraia. Unai Baibel ena hakaua herevadia ia badinaia noho ruma bese ia itaia Dirava badinaia karana dainai hari, ‘inai mauri dekenai’ namo idia davaria. Namona be unai anina bada hakaua herevadia hani ita laloa.

BOGA AUKA KARANA ENA NAMO

4. Dahaka dainai headava lalonai boga auka be gau badana?

4 King Solomona ia gwau: “Ia badu neganai mai ena haheauka lasi tauna, be hanua ta mai ena magu lasi bamona, idia hadikaia ore vadaeni.” (Aonega Herevadia 25:28; 29:11) Idia ura headava lalonai moale idia davaria taudia idia “haheauka,” o idia boga auka, be gau badana. Hemami dikadia, hegeregere badu eiava matabodaga, koua lasi karana ese dika bada ia havaraia, bona lagani momo do idia hanaia lalonai unai dika do idia hanamoa—bema idia hanamoa diba.

5. Goevadae lasi tauna be edena bamona tauanina ena ura koua karana ia habadaia diba, bona unai ese dahaka namo ia havaraia?

5 Momokani, Adamu ena natudia ta lasi be edia tauanina ena ura idia koua goevagoeva diba. (Roma 7:21, 22) To, tauanina ena ura koua karana be lauma ena huahua ta. (Galatia 5:22, 23) Unai dainai, Dirava ena lauma ese tauanina ena ura koua karana ita lalonai ia habadaia diba, bema unai kara abia totona ita guriguri, bema Baibel lalonai ita davaria sisiba ita badinaia, bona bema unai kara idia goadalaia taudia ita bamoa bona unai kara idia badinaia lasi taudia amo ita siri. (Salamo 119:100, 101, 130; Aonega Herevadia 13:20; 1 Petero 4:7) Unai dala ita badinaia amo ‘heudahanai karadia ita rakatania’ diba, herevana iseda lalona idia veria. (1 Korinto 6:18) Ita ese dagedage karana ita dadaraia diba bona kekero muramura manadalaia karana ita dadaraia eiava ita hanaia diba. Bona ita idia habadua gaudia eiava hekwakwanai idia vara neganai, mai manau ida do ita hamaoromaoroa. Namona be ita ibounai—natudia danu—ese unai mai anina bada lauma huahuana ita habadaia.—Salamo 119:1, 2.

KWARA DAGINA LALOA DALANA MAORONA

6. (a) Dirava ese ia atoa kwara dagina be edena bamona? (b) Tau ena kwara dagina henunai ruma bese ia moale totona dahaka do ia laloatao be namo?

6 Anina bada hakaua herevana iharuana be kwara dagina abia dae karana. Paulo ese dala maorona ia hahedinaraia, ia gwau: “Lau ura umui diba, tatau ibounai edia kwarana be Keriso, hahine edia kwarana be edia tau, bona Keriso ena kwarana be Dirava.” (1 Korinto 11:3) Unai ena anina be tau ese ruma bese ia hakaua, hahine ese ena tau ia durua namonamo, bona natudia ese edia tama sina idia kamonai henia. (Efeso 5:22-25, 28-33; 6:1-4) To, namona be oi itaia, dala maorona ai kwara dagina gaukaralaia karana sibona amo moale ia vara. Dirava idia badinaia tatau idia diba kwara dagina gaukaralaia ena anina be biagua auka karana lasi. Idia ese Iesu, edia Kwarana, ena kara idia tohotohoa. Ena be Iesu be “ekalesia ena kwarana momokani” ai do ia lao, to ia “mai lasi taunimanima ese iena hesiai gaukara do idia karaia totona, to ia be taunimanima edia hesiai gaukara karaia totona ia mai.” (Efeso 1:22; Mataio 20:28) Unai hegeregerena, Keristani tauna ese kwara dagina ia gaukaralaia, sibona ena namo abia totona lasi, to ena hahine bona ena natudia edia namo ia havaraia totona.—1 Korinto 13:4, 5.

7. Dahaka hakaua herevadia Baibel lalonai ese hahine idia durua Dirava ese ia dekenai ia henia maduna ia huaia totona?

7 Dirava ia badinaia hahinena ese ena tau ida ia kara helulu lasi eiava ena tau ia biagua toho lasi. Ia moale bema ena tau ia durua diba bona ia ida ia gaukara hebou. Nega haida Baibel ia gwau tau ese hahine ia “biagua,” unai dainai ita daradara lasi tau be hahine ena kwarana. (Genese 20:3, NW) Ia headava dainai ena tau ena “taravatu” henunai ia noho. (Roma 7:2) Danu, Baibel ese hahine ia gwauraia “durua tauna” bona bamoa tauna. (Genese 2:20) Ena tau dekenai idia noho lasi kara bona diba haida be ia ese ia hahedinaraia, bona ia ese ena tau ia durua. (Aonega Herevadia 31:10-31) Danu, Baibel ia gwau hahine be “turana,” ena adavana ida ia gaukara hebou. (Malaki 2:14, NW) Unai Baibel ena hakaua herevadia ese tau bona ena hahine idia durua ta ese ta ena dagi ia laloa bada totona bona idia hemataurai heheni totona.

“UMUI KAMONAI HARAGA”

8, 9. Ruma bese taudia ibounai ese edia herevahereva dalana idia hanamoa totona idia durua hakaua herevadia haida gwauraia.

8 Inai buka lalonai idia hahedinaraia loulou herevahereva karana be mai anina bada. Badina be dahaka? Badina be gau idauidau do idia heau namonamo bema taunimanima idia herevahereva bona idia kamonai heheni. Ia hahedinaraia loulou herevahereva be mai ena kahana rua karana. Hahediba tauna Iamesi ese unai ia hahedinaraia, ia gwau: “Umui ta ta ibounai ese hereva dekenai do umui kamonai haraga, to hereva do umui gwauraia haraga lasi.”—Iamesi 1:19.

9 Danu, gau badana be iseda hereva dalana ita naria namonamo. Laloa namonamo lasi, hepapahuahu, eiava maumau momo herevadia ese herevahereva namonamo dalana idia koua. (Aonega Herevadia 15:1; 21:9; 29:11, 20) Ena be ita gwauraia herevana ia maoro, to bema dika, hekokoroku, bona ta ena hemami laloa lasi dalanai ita hereva, unai ese namo lasi to dika do ia havaraia. Namona be iseda hereva ia namo, “mai gado namo” ida ita gwauraia. (Kolose 4:6) Namona be iseda hereva be “golo herahera siliva bosea latanai bamona.” (Aonega Herevadia 25:11) Herevahereva namonamo dalana idia dibaia ruma bese taudia be moale davaria karana badana ta idia karaia unai.

LALOKAU BE MAI ANINA BADA

10. Edena bamona lalokau be gau badana headava lalonai?

10 Inai hereva “lalokau” be inai buka lalonai ia hedinarai loulou. Ia herevalaia badabada lalokauna oi laloatao, a? Momokani, headava lalonai tau bona hahine huanai ia vara lalokauna (Greek, eʹros) be mai anina bada, bona headava namodia lalonai, ura heheni bona hetura karana (Greek, phi·liʹa) be tau bona ena hahine huanai ia bada ia lao. To Greek herevana a·gaʹpe amo idia gwauraia lalokauna ese unai edia anina ia hanaia. Unai bamona lalokau be Iehova, Iesu, bona iseda dekena taudia lalokau henia karana ai ita habadaia gauna. (Mataio 22:37-39) Ia be Iehova ese taunimanima dekenai ia hahedinaraia lalokauna. (Ioane 3:16) Ita ese iseda adavana bona natudia dekenai unai bamona lalokau ita hahedinaraia be namo herea!—1 Ioane 4:19.

11. Edena dala ai lalokau ese headava maurina ia hanamoa?

11 Headava lalonai unai lalokau namona be “hatamonaia gauna hereadaena.” (Kolose 3:14, NW) Ia ese tau bona ena hahine ia hakapua bena idia ura idia ta ta bona edia natudia edia namo idia tahua. Ruma bese ese hekwakwanai idia davaria neganai, lalokau ia noho dainai mai lalo-tamona ida idia hamaoromaoroa. Tau bona ena hahine idia buruka idia lao neganai, idia lalokau heheni dainai idia ta ta idia laloa bada bona idia durua heheni. “Lalokau be sibona ena gau ia tahua lasi . . . taunimanima durua kara dekenai ia hesiku lasi. Nega ibounai iena abidadama ia goada noho. Nega ibounai Dirava ena nega namona ia naria noho mai moale danu. Bona metau ibounai lalonai ia gini goada noho. Lalokau be do ia noho hanaihanai doko lasi.”—1 Korinto 13:4-8.

12. Dahaka dainai Dirava lalokau henia karana ese tau bona ena hahine ia durua edia headava idia hagoadaia totona?

12 Headava do ia goada momokani bema idia ruaosi idia lalokau heheni sibona lasi, to bema Iehova idia lalokau henia. (Hadibaia Tauna 4:9-12) Dahaka dainai? Aposetolo Ioane ia gwau: “Dirava ita lalokau henia ena anina be inai: Dirava ena taravatu do ita badinaia.” (1 Ioane 5:3) Unai dainai, tau bona ena hahine idia ura edia natudia dekenai Dirava badinaia karana idia hadibaia, edia natudia idia lalokau henia bada dainai sibona lasi, to badina unai be Iehova ena hahegani. (Deuteronomi 6:6, 7) Idia ese matabodaga karadia idia dadaraia, idia ta ta idia lalokau henia dainai sibona lasi, to badina idia ese Iehova idia lalokau henia dainai, bona ia ese “heudahanai taudia bona headava hadikaia taudia edia kerere davana do ia henia momokani.” (Heberu 13:4) Ena be tau o hahine ese headava lalonai hekwakwanai badadia ia havaraia, ma ta be Iehova ia lalokau henia dainai Baibel ena hakaua herevadia ia badinaia noho. Oibe, Iehova idia lalokau henia karana ese idia ta ta idia lalokau henia karana ia hagoadaia ruma besedia idia moale!

DIRAVA ENA URA IA KARAIA RUMA BESENA

13. Edena dala ai Dirava badinaia goadagoada karana ese taunimanima ia durua mai anina bada gaudia idia tahua totona?

13 Keristani tauna ese ena mauri ibounai lalonai ia atoa guna gauna be Dirava ena ura ia karaia. (Salamo 143:10) Unai be Dirava badinaia karana ena anina badana. Ruma bese ese Dirava ena ura idia karaia neganai, unai ese idia ia durua mai anina bada gaudia idia tahua totona. (Filipi 1:9, 10) Hegeregere, Iesu ia gwau: “Lau mai, be heai do lau havaraia totona. Tau ta ese iena tamana do ia badu henia, bona kekeni ta ese iena sinana do ia badu henia, bona hahine matamata ese iena ravana hahine do ia badu henia. Bona ruma taudia ese ruma ena biaguna do idia badu henia.” (Mataio 10:35, 36) Iesu ena hereva hegeregerena, ia murinai idia raka taudia momo be edia ruma bese taudia ese idia dagedage henidia. Madi, unai ese hisihisi ia havaraia! To, namo lasi iseda lalokau iseda ruma bese taudia dekenai ese iseda lalokau Iehova Dirava bona Iesu Keriso dekenai ia hanaia. (Mataio 10:37-39) Bema ta be ia goada noho ena be ena ruma bese taudia ese ia idia dagedage henia, reana unai dagedage taudia ese edia lalohadai do idia haidaua bema idia itaia Dirava badinaia karana ese namo ia havaraia. (1 Korinto 7:12-16; 1 Petero 3:1, 2) Ena be unai ia vara lasi, dagedage dainai Dirava ena hesiai gaukara rakatania karana ese namo ta do ia havaraia lasi ela bona hanaihanai.

14. Edena dala ai Dirava ena ura idia karaia karana ese tama sina ia durua edia natudia edia namo idia tahua totona?

14 Dirava ena ura badinaia karana ese tama sina ia durua, dala maorodia idia abia hidi totona. Hegeregere, gabu haida dekenai tama sina idia laloa natudia amo davana do idia abia lou, bona idia laloa idia buruka neganai edia natudia ese do idia naridia. Ena be ia maoro idia bada vadaeni natudia ese edia tama sina burukadia idia naria, to namo lasi unai lalohadai dainai tama sina ese kohu ura henia bada maurina dekenai edia natudia idia hakaua. Tama sina be edia natudia idia durua lasi bema idia naridia lalonai kohu laloa bada to lauma gaudia laloa maragi karana idia hadibaia.—1 Timoteo 6:9.

15. Edena dala ai Timoteo ena sinana, Eunike, be Dirava ena ura ia karaia sinana ta ena kara ia hahedinaraia namonamo?

15 Paulo ena turana Timoteo ena sinana, Eunike, ena kara be haheitalai namona. (2 Timoteo 1:5) Ena be Eunike ena tau be abidadama tauna lasi, ia bona Timoteo ena tubuna hahine Loi be Timoteo idia hadibaia namonamo Dirava ia badinaia totona. (2 Timoteo 3:14, 15) Timoteo ena mauri lagani idia hegeregere neganai, Eunike ese ia koua lasi dainai ruma ia rakatania bona Paulo ena misinari turana ta ai ia lao bona Basileia harorolaia gaukarana ia hamatamaia. (Kara 16:1-5) Ena natuna mero be misinari namona ai ia lao neganai ia moale bada! Timoteo be tau badana ai ia lao negana lalonai Dirava ia badinaia namonamo dainai ita diba ia maragi neganai ia idia hadibaia namonamo. Momokani, ita laloa diba Eunike ia moale bada Timoteo ena hesiai gaukara namona ena sivarai ia kamonai neganai, ena be ia ida ia noho lasi dainai reana ia laloa momo.—Filipi 2:19, 20.

RUMA BESE BONA OIEMU VAIRA NEGANA

16. Iesu be natuna ta neganai dahaka ia laloa, to ia tahua gauna badana be dahaka?

16 Iesu be Dirava ia badinaia ruma bese lalonai ia tubu, bona ia bada neganai, natuna namona ena kara hegeregerena ena sinana ena namo ia laloa. (Luka 2:51, 52; Ioane 19:26) To, Iesu ia tahua gauna badana be Dirava ena ura ia karaia, bona ia dekenai unai ena anina be dala ia kehoa, taunimanima ese mauri hanaihanai do idia moalelaia totona. Ia ese ena mauri goevadaena be kara dika taudia edia mauri davalaia totona ia henia neganai, unai dala ia kehoa.—Mareko 10:45; Ioane 5:28, 29.

17. Iesu ena kamonai karana ese Dirava ena ura idia karaia taudia dekenai edena dala namona ia kehoa?

17 Iesu ena mase murinai, Iehova ese guba dekenai ia hatorea isi lou bona dagi badana ia henia, bena gabeai guba Basileiana ena King ai ia halaoa. (Mataio 28:18; Roma 14:9; Apokalupo 11:15, NW) Iesu ena boubou ese dala ia kehoa Dirava ese taunimanima haida ia abia hidi Iesu ida unai Basileia lalonai do idia lohia totona. Danu, unai kara ese dala ia kehoa kudou-maoro taudia oredia be paradaiso ai do idia halaoa tanobadana lalonai mauri goevadaena do idia moalelaia totona. (Apokalupo 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4) Hari inai negai ita abia hahenamo badana be unai sivarai namona be iseda dekena taudia dekenai ita harorolaia diba.—Mataio 24:14.

18. Ruma bese bona taunimanima ta ta be dahaka idia laloatao be namo bona dahaka ese idia ia hagoadaia diba?

18 Aposetolo Paulo ese ia hahedinaraia hegeregerena, Dirava badinaia karana ena ahuna korikorina be “do ita abia mauri dekenai” taunimanima ese unai hahenamo do idia moalelaia diba. Momokani, unai be moale davaria dalana hereadaena! Namona be oi laloatao, “tanobada, mai ena gau dikadia, taunimanima idia ura dikadika gaudia, be kahirakahira do idia ore. To Dirava ena ura ia karaia noho tauna be do ia noho ela bona hanaihanai.” (1 Ioane 2:17) Unai dainai, herevana oi be natuna ta, tama o sina ta, headava tauna o hahinena ta, adavana lasi tauna o hahinena mai ena natudia eiava lasi, to namona be oi hekwarahi Dirava ena ura oi karaia totona. Ena be hekwakwanai eiava gau aukadia oi davaria, namona be oi laloaboio lasi oi be mauri noho Diravana ena hesiai tauna ta. Unai dainai, namona be oiemu kara ese Iehova ia hamoalea. (Aonega Herevadia 27:11) Bona namona be oiemu kara ese oi dekenai moale ia havaraia hari bona do ia mai tanobada matamatana dekenai mauri hanaihanai ia havaraia danu!