Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 20

“Mai Ena Aonega”​—To Ia Manau

“Mai Ena Aonega”​—To Ia Manau

1-3. Dahaka dainai ita diba momokani Iehova be manau?

 TAMANA ta ia ura ena natuna maragina dekenai mai anina bada gauna ta ia hadibaia. Ia ura ia gwauraia herevana be natuna ena kudouna lalonai ia vareai momokani. Edena dala ai ena natuna ia hereva henia be namo? Natuna hagaria dalana ai ia gini bona ia hereva auka henia, a? Eiava ia tui diho bona manau dalana ai natuna ia hereva henia, a? Oibe, mai ena aonega bona manau tamana be unai bamona manau dalana ai ena natuna do ia hereva henia.

2 Iehova be edena bamona Tamana—ia be hekokoroku, manau, dagedage eiava lalo-manau tauna? Iehova be gau ibounai ia diba bona aonega bada herea tauna. To diba bona aonega ese taunimanima idia hamanaua lasi, ani? Baibel ena hereva bamona, “diba ese hekokoroku ia havaraia.” (1 Korinto 3:19; 8:1) To Iehova, “mai ena aonega” be ia manau danu. (Iobu 9:4) Ena be Iehova ena dagi bona hairai be bada herea, to ia hekokoroku lasi. Dahaka dainai ia be unai bamona tauna?

3 Iehova be helaga. Unai dainai hekokoroku, taunimanima ia hamiroa karana unai, be ia dekenai ia noho lasi. (Mareko 7:20-22) Ma danu, peroveta tauna Ieremia ese Iehova dekenai ia gwauraia herevana mani oi itaia: “Do oi laloatao bona do oi tui diho lau oi durua totona.” a (Lalohisihisi Ane 3:20) Mani unai oi laloa! Guba bona tanobada ena Siahu Ibounai Lohiabadana be mai ena ura ida ia “tui diho” eiava sibona ia hamanaua unai amo goevadae lasi tauna, Ieremia, do ia kamonai henia. (Salamo 113:7) Oibe, Iehova be manau tauna. To Dirava ia manau ena anina be dahaka? Edena dala ai manau be aonega ida ia gaukara hebou? Bona dahaka dainai ia be mai anina bada ita dekenai?

Iehova ese Manau Ia Hahedinaraia Dalana

4, 5. (a) Manau ena anina be dahaka, edena bamona ia hedinarai, bona dahaka dainai ita diba momokani ia be manoka karana lasi? (b) Iehova be edena dala ai Davida dekenai manau karana ia hahedinaraia, bona edena bamona Iehova ena manau karana be mai anina bada ita dekenai?

4 Manau anina be ta ese sibona ia laloa bada lasi, ia hekokoroku eiava ia heagi lasi. Manau be taunimanima edia lalona ai ia noho karana ta, ia havaraia kara haida be lalo-manau, haheauka, bona laloa maoromaoro. (Galatia 5:22, 23) To namo lasi ita gwau Dirava amo idia mai kara idauidau unai, be manoka karadia. Iehova be kara maoromaoro dalanai ia badu eiava ena hadikaia siahuna ia gaukaralaia neganai, unai kara idauidau ia hahedinaraia danu. To Iehova be ena manau karana amo ia hahedinaraia ia be mai ena siahu bona goada ena kara ia biagua namonamo totona. (Isaia 42:14) Edena dala ai manau bona aonega idia gaukara hebou? Baibel ia herevalaia bukana ta ia gwau: “Manau ena anina be . . . ta ese sibona ena namo ia laloa bada lasi karana bona ia be aonega ibounai ena badina.” Unai dainai, aonega bona manau be hanaihanai idia gaukara hebou. Edena dala ai Iehova ena manau karana amo namo ita abia diba?

Aonega tamana be mai manau ida ena natudia ia kara henia

5 King Davida be Iehova dekenai ane ia abia: “Oi ese lau dekenai kesi oi henia, lau oi hamauria totona, emu imana idibana amo lau oi durua, bona emu manau karana dainai ladana bada lau abia.” (Salamo 18:35) Iehova be sibona ia atoa diho bamona, unai amo ia ese inai goevadae lasi tauna be dina ta ta ai ia gimaia bona ia durua. Iehova be sibona ia hamanaua dainai Davida ia laloparara unai dala sibona amo hahemauri bona king ena ladana badana ia abia diba. Oibe, bema Iehova ia manau lasi, bona lalo-manau bona lalokau Tamana ta bamona ita ia kara henia lasi, daika ese hahemauri do ia davaria diba?

6, 7. (a) Iehova be edena dala ai ia manau? (b) Edena dala ai lalo-manada bona aonega idia gaukara hebou, bona unai kara dekenai daika ese haheitalai hereadaena ia hahedinaraia?

6 Manau be kamonai taudia ese idia hahedinaraia kara hairaina ta. Unai kara be aonega ida ia gaukara hebou. Hegeregere, Aonega Herevadia 11:2 ia gwau: “Manau taudia be aonega idia abia noho.” To, Baibel ia gwau lasi Iehova be taunimanima hegeregeredia ia manau. Dahaka dainai? Dirava be ia hekokoroku lasi. To, Baibel lalonai taunimanima be idia manau ia gwauraia neganai, anina be idia diba edia goada be mai ena hetoana. Siahu Ibounai Diravana ena goada be hetoana lasi, to ena kara maoromaoro taravatudia ia laloa dainai, sibona ia koua gau haida ia karaia lasi totona. (Mareko 10:27; Tito 1:2) Ma danu, ia be Ataiai Momokani Diravana dainai, ta ena henunai ia noho lasi. Unai dainai Iehova be taunimanima hegeregeredia ia manau diba lasi.

7 To, Iehova ia manau anina be mai ena ura ida tanobada taudia ia kara henidia. Ia lalo-manada danu. Iena hesiai taudia ia hadibadia laloa maoromaoro be mai anina bada aonega dekenai. Iena hereva ia gwau: “Manau karana be aonega amo ia vara.” (Iamesi 3:13) Unai kara dekenai, Iehova ese haheitalai hereadaena ia hahedinaraia. Unai ia karaia dalana mani ita itaia.

Iehova be mai Manau ida Gaukara Ia Haria Bona Ia Kamonai

8-10. (a) Dahaka dainai Iehova be mai ena ura ida gaukara ia haria bona ma haida ia kamonai be hoa gauna? (b) Iehova be ena aneru ia kara henidia neganai, edena dala ai manau karana ia hahedinaraia?

8 Iehova be ma haida ia kamonai bona gaukara ia haria karana ese ia hamomokania, ia be manau tauna. Unai bamona ia karaia be hoa gauna; badina ta ese Iehova ia durua eiava sisiba henia diba lasi. (Isaia 40:13, 14; Roma 11:34, 35) To, Baibel ese ia hahedinaraia Iehova be nega momo unai bamona daladia ai ia manau.

9 Hegeregere, Aberahamo ena mauri lalonai ia vara mai anina bada gauna, mani oi laloa. Taunimanima toi idia mai Aberahamo idia vadivadi henia, Aberahamo ese idia ta ia gwauraia “Iehova.” Unai vadivadi taudia be aneru, to idia ta be Iehova ena ladana dekenai ia mai bona Iena ladana dekenai gaukara ia karaia. Unai aneru ia hereva bona kara neganai, inai be hegeregere Iehova ia hereva bona ia kara bamona. Unai aneru amo Iehova ese Aberahamo ia hamaoroa “Sodoma bona Gomora edia . . . taitai herevadia lau kamonai vadaeni.” Iehova ia gwau: “Do lau diho bona itaia, bema lau kamonai taitai herevadia be momokani. Bona bema edia kara be dika momokani, lau ura unai lau diba.” (Genese 18:3, 20, 21) Unai ese ia hahedinaraia lasi Siahu Ibounai Diravana be tanobada dekenai do ia “diho” momokani. Lasi, to aneru ia siaidia lou iena gaukara do idia karaia. (Genese 19:1) Dahaka dainai? Gau ibounai ia itaia tauna Iehova, be unai gabu dekenai idia vara gaudia be ia sibona ia tahua diba lasi, a? Ia karaia diba. To, Iehova ia manau dainai unai aneru dekenai gaukara ia henia idia vara gaudia idia tahua totona, bona Sodoma ai Lota bona ena ruma bese taudia idia vadivadi henia.

10 Unai sibona lasi to Iehova ia kamonai danu. Nega ta ena aneru ia nanadaidia, kara dika King Ahaba hamorua totona edia lalohadai do idia gwauraia. Iehova be edia heduru ia abia be anina lasi. To, aneru ta ena hereva ia abia dae bona ia hagania unai bamona do ia karaia. (1 King Taudia 22:19-22) Unai be manau karana, ani?

11, 12. Aberahamo be edena bamona Iehova ena manau karana ia itaia?

11 Iehova be mai ena ura ida goevadae lasi taudia edia lalo-hekwarahi ia kamonai danu. Hegeregere, Iehova ese Aberahamo ia hadibaia Sodoma bona Gomora ia hadikaia gwauraia neganai, unai mai abidadama tauna be ia daradara bada. Ia gwau: “Unai bamona do oi karaia diba lasi. Tanobada ibounai edia Hahemaoro Tauna be kara maorona do ia karaia lasi, a?” Iehova ia nanadaia bema unai hanua lalonai kara maoromaoro taudia 50 idia noho, unai hanua do ia hadikaia eiava lasi. Iehova ia gwau do ia hadikaia lasi. To Aberahamo ia henanadai lou, namba ia hadihoa 45, bena 40 bona ia hadihoa noho. Ena be Iehova ia hereva momokani unai hanua do ia hadikaia lasi, to Aberahamo ese unai namba ia hadihoa noho ela bona 10 dekenai. Reana Aberahamo be Iehova ena hebogahisi karana ia lalo-pararalaia namonamo lasi. Herevana Aberahamo be unai bamona ia karaia, to Iehova be mai ena haheauka bona manau ida ena turana bona hesiai tauna, Aberahamo, ia koua lasi unai dala ai ena lalo-hekwarahi ia gwauraia totona.​—Genese 18:23-33.

12 Iunivesiti dekenai idia lao diba bada taudia hida be mai edia haheauka ida diba lasi tauna ena hereva do idia kamonai? b Iseda Dirava ena manau karana be unai bamona. Idia herevahereva lalonai, Aberahamo ia itaia danu Iehova be ia “badu haraga lasi.” (Esodo 34:6) Reana Aberahamo ia lalo-parara ia be maoro lasi Ataiai Momokani Diravana ia henanadai henia totona, unai dainai nega rua Iehova ia noia, ia gwau: “Iehova e, mani lau dekenai oi badu lasi.” (Genese 18:30, 32) Oibe, Iehova ia badu lasi. Momokani, iena “manau karana be aonega amo ia vara.”

Iehova be Laloa Maoromaoro Tauna

13. Baibel ai idia gaukaralaia hereva “laloa maoromaoro” ena anina be dahaka, bona dahaka dainai unai hereva ese Iehova ia herevalaia goevagoeva?

13 Iehova ena manau karana be kara namo hereana ma ta ese ia hahedinaraia—laloa maoromaoro karana. Goevadae lasi taudia ese unai kara idia hahedinaraia momo lasi. Iehova be mai ena ura ida taunimanima bona aneru ia kamonai henia sibona lasi, to danu edia hereva ia badinaia, bema unai ese ena kara maoromaoro hakaua herevadia idia utua lasi. Baibel ai idia gaukaralaia hegeregerena, inai hereva “laloa maoromaoro,” ena anina be “ma ta ena lalohadai abia dae karana.” Unai kara danu ese Dirava ena aonega ia hahedinaraia. Iamesi 3:17 ia gwau: “Ataiai amo ia mai aonegana ia abia tauna be . . . ia laloa maoromaoro.” Edena dala ai aonega bada tauna, Iehova, be laloa maoromaoro Diravana? Badina ta be, ia be kara idauidau ia karaia diba. Laloaboio lasi, ena ladana ese ita ia hadibaia Iehova be dahaka ai sibona ia ura halaoa do ia halaoa diba, iena ura ia hagugurua totona. (Esodo 3:14) Unai ese ia hahedinaraia Iehova be kara idauidau ia karaia diba bona ia laloa maoromaoro, ani?

14, 15. Esekiela ese matahanai lalonai Iehova ena guba kariota ia itaia, unai ese Iehova ena oreana guba dekenai dahaka ia hadibaia, bona edena dala ai tanobada oreadia amo ia idau?

14 Baibel ena sivarai namona ta ese ita ia durua ita lalo-pararalaia totona, Iehova be kara idauidau ia karaia diba tauna. Peroveta tauna Esekiela ese matahanai ta lalonai Iehova ena orea, guba dekenai ia itaia, idia be aneru momo herea. Kariota bada hereana momokani ta ia itaia, unai “kariota” be hanaihanai Iehova ese ia biagua. Ia heau dalana be idau herea. Ena wili badadia be mai edia kahana 4 bona matana amo idia honu, unai dainai gabu ibounai idia itaia diba bona ena be idia stopu lasi bona idia giroa lasi to edia heau dalana idia haidaua haraga diba. Ia heau ena sipidi be kevaru ia heau ena sipidi bamona, bona kahana ibounai dekenai ia heau lao haraga diba! (Esekiela 1:1, 14-28) Oibe, unai hegeregerena Iehova, Siahu Ibounai Lohiabada ese ena ore ia biagua dainai ena heau dalana ia haidaua haraga diba, gaukara ta eiava hekwakwanai ta ia vara neganai, ia noho hegaegae unai ia hamaoromaoroa totona.

15 Iehova be dala hereadaena amo kara idauidau ia karaia diba, taunimanima be unai bamona idia karaia diba lasi. To nega momo, taunimanima bona edia orea be auka, dala matamatadia idia abia dae haraga lasi, bona idia ura lasi ma haida edia lalohadai idia abia dae. Haheitalai be: Ita be bouti eiava trein ta ena bada bona goada dekenai ita hoa bada. To bema gau ta ia vara, edia heau dalana idia haidaua haraga diba, a? Bema trein ena heau dalana vairanai gau ta ia noho, ia giroa lou diba lasi. Trein be karaharaga ia stopu diba lasi. Trein haida edia metau dainai ena be bereiki idia atoa, to kilomita rua bamona do ia heau noho! Unai hegeregerena, ena be kohu udaia bouti badana idia hastopua totona ena ensini idia koua, to kilomita 8 do ia heau noho. Ena be bouti ena ensini be rives dekenai idia atoa, to kilomita toi do ia heau noho! Taunimanima edia orea idauidau danu be unai bamona, idia ura lasi edia dala idia haidaua bona ma haida edia lalohadai idia abia dae. Taunimanima idia hekokoroku dainai, edia mauri lalonai gau haida idia idau neganai, idia ura lasi edia kara idia haidaua. Unai bamona kara dainai kampani bona gavamani oreadia danu idia moru. (Aonega Herevadia 16:18) Ita moale diba badina Iehova eiava ena orea be unai bamona lasi!

Iehova ese Laloa Maoromaoro Ia Hahedinaraia Dalana

16. Iehova ese Sodoma bona Gomora ia do hadikaia lasi neganai, edena bamona Lota dekenai laloa maoromaoro karana ia hahedinaraia?

16 Sodoma bona Gomora edia hadikaia ore karana mani ita laloa lou. Lota bona ena ruma bese taudia be Iehova ena aneru ese idia hamaoroa goevagoeva idia gwau: “Ororo gabudia dekenai do umui heau lao.” To Lota be unai hereva ia ura henia lasi. Ia noinoi ia gwau: “Iehova e, mani unuseniai lau oi siaia lasi.” Lota ia laloa bema ororo dekenai ia heau lao do ia mase, unai dainai Iehova ia noia bema namo ia bona ena ruma bese be Soara hanua dekenai do idia lao. To, Iehova ia ura unai hanua do ia hadikaia. Danu, Lota ena gari be badina lasi. Momokani, Iehova ese unai ororo dekenai Lota do ia hamauria! To, Iehova ese Lota ena noinoi ia kamonai. Aneru ese Lota ia hamaoroa: “Ia namo. Oi noia gauna do lau karaia. Oi gwauraia siti do lau hadikaia lasi.” (Genese 19:17-22) Iehova ese laloa maoromaoro ia hahedinaraia unai, ani?

17, 18. Iehova be Nineva taudia ia kara henia neganai, edena bamona ia hahedinaraia ia be laloa maoromaoro tauna?

17 Iehova ese mai ena kudouna ibounai ida ia helalo-kerehai tauna ia kamonai danu, hanaihanai hebogahisi bona kara maorona ia karaia. Peroveta tauna Iona, be kara dika bona dagedage hanuana Nineva dekenai ia lao neganai, ia vara gauna mani ita laloa. Iona be Nineva hanuana lalonai ia raka lao neganai, ia harorolaia sivaraina be inai: Inai hanua badana be dina 40 murinai do idia hadikaia. To, karaharaga gau ibounai idia idau. Nineva taudia idia helalo-kerehai!​—Iona, karoa 3.

18 Idia helalo-kerehai neganai, Iehova ena kara bona Iona ena kara edia idau ita hahegeregerea karana amo, gau ta ita dibaia. Unai nega ai, idia helalo-kerehai neganai Iehova be kara dika gwauatao tauna badana ai ia lao, to “tuari tauna goadana” ai ia lao lasi. c (Esodo 15:3) To Iona ena kara be auka bona hebogahisi ia hahedinaraia lasi. Iona ese Iehova ena laloa maoromaoro karana ia hahedinaraia lasi, to ena kara be guna ita herevalaia trein eiava bouti bamona. Ia ese dika ia harorolaia dainai, ia ura unai hanua ese dika do ia davaria! To, mai ena haheauka ida Iehova ese ena haheauka lasi peroveta tauna dekenai, laloa maoromaoro bona hebogahisi karana ia hadibaia.​—Iona, karoa 4.

Iehova be laloa maoromaoro tauna bona ia lalo-parara iseda goada be mai ena hetoana

19. (a) Dahaka dainai ita diba Iehova be ita amo gau momo ia noia lasi? (b) Aonega Herevadia 19:17 ese edena bamona ia hahedinaraia, Iehova be “kara namo bona laloa maoromaoro” biaguna?

19 Iehova be laloa maoromaoro tauna, ita amo gau momo ia noia lasi. King Davida ia gwau: “Ia be ita vara dalana ia diba namonamo, Ia laloatao ita be kahu sibona.” (Salamo 103:14) Iehova ia lalo-parara iseda goada be mai ena hetoana bona ita be goevadae lasi taudia, ena be ita be unai ita diba lasi. Ita amo gau momo ia noia lasi, to ita henia diba gaudia sibona ia abia dae. Baibel ese “kara namo bona laloa maoromaoro” bona “kara auka” biagudia ena idau ia gwauraia. (1 Petero 2:18) Iehova be edena bamona Biaguna? Mani Aonega Herevadia 19:17 ena hereva oi itaia, ia gwau: “Dabu tauna dekenai hebogahisi ia hahedinaraia tauna be Iehova dekenai ia henitorehai.” Oibe, biaguna namona sibona ese ogogami taudia dekenai hebogahisi idia hahedinaraia taudia edia kara namodia ia itaia diba. Ma danu, ita gwau diba, unai siri ese ia hahedinaraia guba bona tanobada ena Havaraia Tauna ia laloa, unai bamona hebogahisi karadia idia karaia taudia dekenai Ia be mai ena abiatorehai! Unai be manau karana hereadaena.

20. Dahaka ese ia hamomokania Iehova be iseda guriguri ia kamonai bona ia haere henia?

20 Hari danu, Iehova be mai manau bona laloa maoromaoro ida ena hesiai taudia ia kara henidia. Mai abidadama ida ita guriguri neganai, ia kamonai. Bona ena be aneru ia siaia lasi ita idia hereva henia totona, to namo lasi ita gwau iseda guriguri ia haere henia lasi. Aposetolo Paulo be tadikaka ia noidia dibura rumana do ia rakatania totona do idia “guriguri noho” neganai, ma ia gwau: “Unai amo umui dekenai do lau giroa mai haraga.” (Heberu 13:18, 19) Unai dainai iseda guriguri ese Iehova ena lalona ia veria diba ia lalohadailaia lasi gauna ia karaia totona!​—Iamesi 5:16.

21. Iehova ena manau karana dainai dahaka ita laloa lasi be namo, to dahaka gaudia dainai Ia dekenai ita moale?

21 Iehova ena manau karadia hegeregere lalo-manau, mai ena ura ida ia kamonai karana, haheauka, bona laloa maoromaoro ia hahedinaraia neganai, namo lasi ita gwau ia ese ena kara maoromaoro hakaua herevadia ia utua. Kerisendom ena gunalaia taudia be edia mamoe idia ura kamonai herevadia idia gwauraia neganai, Iehova ena taravatu idia hamanokaia, to idia laloa idia laloa maoromaoro. (2 Timoteo 4:3) To taunimanima ese edia ura idia hagugurua totona taravatu idia utua karana, be Iehova ena laloa maoromaoro karana ida ia hegeregere lasi. Iehova be helaga; unai dainai ena kara maoromaoro taravatudia do ia utua lasi. (Levitiko 11:44) Vadaeni, namona be Iehova ena laloa maoromaoro karana ita ura henia—unai kara ese ena manau karana ia hamomokania. Oi moale badina Iehova Dirava, guba bona tanobada lalonai ia aonega herea Tauna, be ia manau momokani danu, a? Unai bamona manau, haheauka, bona laloa maoromaoro Diravana kahirakahira ita lao be moale bada gauna!

a Idaunegai taravatu hadibaia taudia, eiava Soferim, ese inai siri idia haidaua bona idia gwau Ieremia be ia tui diho, to Iehova ese ia karaia lasi. Idia laloa Dirava ese unai bamona kara ia karaia be maoro lasi. Unai dainai, Baibel momo ese unai siri namo hereana ena anina idia reaia. To, The New English Bible ese Ieremia be Dirava dekenai ia gwauraia herevana ia torea maoromaoro: “Laloatao, mani oi laloatao, bona lau dekenai oi tui diho.”

b Baibel ese haheauka bona hekokoroku karana edia idau ia gwauraia. (Hadibaia Tauna 7:8) Iehova ena haheauka karana ese ena manau karana ia hamomokania.​—2 Petero 3:9.

c Salamo 86:5 ia gwau, Iehova be ia “noho hegaegae dika gwauatao totona.” Unai ane be Greek gado dekenai idia hahanaia neganai, idia gaukaralaia herevana e·pi·ei·kesʹ ena anina be “ia gwauatao noho,” eiava “laloa maoromaoro.”