Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 3

Edena Dala ai Emu Kudouna Oi Gimaia Diba?

Edena Dala ai Emu Kudouna Oi Gimaia Diba?

“To gau badana momokani, oiemu kudouna, oiemu laloa ia havaraia gauna, do oi naria namonamo.”​AON. 4:23.

ANE 36 Eda Kudouna Naria

INAI ATIKOL ENA POINT BADANA *

1-3. (a) Dahaka dainai Iehova ese Solomona ia lalokau henia, bona dahaka hahenamo ia abia? (b) Inai stadi ai edena henanadai do ita haerelaia?

SOLOMONA be ia mero matamata neganai ia be king ai ia lao. Ia lohia lagani ginigunadia ai, Iehova ese nihi ta lalonai Solomona dekenai ia hedinarai bona ia gwau: “Do oi hereva, dahaka oi dekenai do lau henia.” Bena Solomona ma ia gwau: “Lau be mero maragina sibona, lau be lau diba lasi edena bamona basileia do lau gunalaia namonamo. . . . Mani emu kara [“kamonai kudouna,” futnout] lau dekenai do oi henia.” (1 Kin. 3:5-10) Ita laloparara, “kamonai kudouna” totona ia noinoi be mai ena badina! Unai dainai Iehova be Solomona ia lalokau henia. (2 Sam. 12:24) Dirava be unai king matamata ena noinoi ia abia dae dainai, ia dekenai “diba bada” bona [“kamonai kudouna,” futnout] ia henia.​—1 Kin. 3:12.

2 Solomona be Dirava ia badinaia dainai, hahenamo momo ia abia. Dirava ese ia abia hidi dubu helaga ta do ia haginia totona, bona “Israela ena Dirava be ia lalonai do idia tomadiho henia totona.” (1 Kin. 8:20) Dirava ese ia dekenai aonega ia henia dainai taunimanima momo be ia idia diba. Dirava ena lauma helaga ena hakaua henunai, ia gwauraia gaudia be Baibel bukadia toi lalonai ia torea. Ia torea bukana ta be Aonega Herevadia.

3 Aonega Herevadia bukana lalonai inai hereva kudouna be nega handred mai kahana ai idia torea. Hegeregere, Aonega Herevadia 4:23 ai, ia gwau: “To gau badana momokani, oiemu kudouna, oiemu laloa ia havaraia gauna, do oi naria namonamo.” Inai siri ai inai hereva kudouna ena anina be dahaka? Inai stadi ai unai henanadai do ita haerelaia. Danu, inai henanadai rua edia haere do ita herevalaia: Edena dala ai Satani be iseda kudouna ia hadikaia diba? Bona edena dala ai iseda kudouna ita gimaia diba? Dirava ita badinaia noho totona, unai mai anina bada henanadai edia haere ita lalopararalaia be gau badana.

“OIEMU KUDOUNA”​—ANINA BE DAHAKA?

4-5. (a) Edena dala ai Salamo 51:6 ese ita ia durua inai hereva “kudouna” ita lalopararalaia totona? (b) Edena dala ai iseda tauanina naria namonamo karana ese ita ia durua iseda kudouna gimaia karana ita lalopararalaia totona?

4 Aonega Herevadia 4:23 ai, inai hereva “kudouna” idia gaukaralaia ta ena “lalona” eiava ta ena kara o lalohadai idia herevalaia totona. (Salamo 51:6 duahia.) Nega haida, “kudouna” be iseda lalohadai, hemami, gau ta ita karaia ena badina, bona iseda ura ia herevalaia. Unai ese ia hahedinaraia, ta ena lalona ia herevalaia, to ia be iseda kara bona hereva amo ia hedinarai sibona lasi.

5 Mani inai oi laloa. Iseda tauanina ena goada ese ia hahedinaraia ita gorere eiava lasi. Dala ginigunana be, iseda helt ia namo totona, iseda aniani ita abia hidi namonamo bona ita eksasais hanaihanai be namo. Unai hegeregerena, iseda kudouna ia goeva totona, namona be hanaihanai Baibel bona Baibel pablikeisen ita duahia bona iseda mauri ai ita hahedinaraia ita be Iehova ita abidadama henia. Bona namona be ita dibaia gaudia ita badinaia bona ma haida dekenai iseda abidadama ita gwauraia hedinarai. (Roma 10:8-10; Iam. 2:26) Dala iharuana be, nega haida ita laloa iseda tauanina ena toana be ia namo, to iseda tauanina lalonai ia noho gorere be ita diba lasi. Unai hegeregerena, herevana hanaihanai iseda tomadiho karadia ita karaia, bona do ita laloa iseda abidadama be ia goada, to iseda kudouna ai ura dikadia idia vara diba. (1 Kor. 10:12; Iam. 1:14, 15) Namona be ita laloatao Satani be ia ura iseda lalohadai ia hadikaia. Edena dala idauidau ai unai ia karaia diba? Bona edena dala ai sibona ita gimaia diba?

EDENA DALA AI SATANI ESE ISEDA KUDOUNA IA HADIKAIA DIBA?

6. Satani ena ura badana be dahaka, bona edena dala ai unai ia hagugurua?

6 Satani ia ura ia ita tohotohoa​—ia ese Iehova ena taravatu ia dadaraia bona sibona ena ura ia tahua. Satani be taunimanima ia doria diba lasi idia ura lasi gauna idia karaia totona. Unai dainai ena ura hagugurua totona dala idauidau ia gaukaralaia. Hegeregere, ita be inai tanobada ai ita noho dainai ia ese ia hakaua kerere taudia huanai ita noho. (1 Ioa. 5:19) Ia ura iseda nega bada ita atoa idia ita bamoa totona, herevana ita diba hebamo dikadia ese iseda lalohadai bona kara namodia do idia “hadikaia.” (1 Kor. 15:33) King Solomona dekenai unai ia karaia. Ia ese dirava koikoidia idia tomadiho henia hahinedia ia adavaia bona unai ese “ena lalona idia hakererea, vadaeni ia ese [Iehova] ia rakatania.”​—1 Kin. 11:3.

Edena dala ai Satani ena kara bona lalohadai amo emu kudouna oi gimaia diba? (Paragraf 7 itaia) *

7. Satani be edena dala ma ta ai ena lalohadai ia hahedinaraia, bona dahaka dainai ita naria namonamo be namo?

7 Satani be muvi bona TV ai idia hahedinaraia gaudia ia gaukaralaia ena lalohadai ia hahedinaraia totona. Ia diba muvi eiava TV amo ita itaia gaudia sivarailaia karana ese iseda lalohadai, hemami bona kara ia biagua diba. Iesu be sivarai gwauraia karana ia gaukaralaia gau ta ena anina ia hahedinaraia totona. Hegeregere, iena parabole lalonai Samaria tauna bona boio merona ena sivarai ia gwauraia. (Mat. 13:34; Luka 10:29-37; 15:11-32) To, Satani ese ia hakaua kerere taudia be sivarai gwauraia karana amo iseda lalohadai idia hadikaia diba. Ita laloa maoromaoro be gau badana. Muvi namodia haida ita moalelaia diba bona TV ai idia halasia infomeisen haida amo diba ita abia diba. To, namona be ita naria namonamo. Moale karadia ita abia hidi neganai, namona be sibona ita nanadaia, ‘Inai muvi bona TV ai idia halasia gaudia be lau idia durua ura bona lalohadai dikadia lau hahedinaraia totona, a?’ (Gal. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Dahaka do oi karaia, bema oi itaia unai TV program ese Satani ena lalohadai ia hahedinaraia? Oi ura lasi gorere dikana ta be oi dekenai ia hanaia, unai hegeregerena unai muvi o TV program oi dadaraia be namo!

8. Edena dala ai tama sina ese edia natudia idia durua edia kudouna idia gimaia totona?

8 Tama sina e, Dirava ese umui dekenai maduna badana ia henia emui natudia edia kudouna be Satani ena kara bona lalohadai amo umui gimaia totona. Momokani, do umui gaukara goada emui natudia umui naria namonamo unai amo gorere dikadia idia abia lasi totona. Hegeregere, emui ruma umui hagoevaia, bona gorere idia havaraia diba gaudia be ruma amo umui kokia. Unai hegeregerena, Satani ena lalohadai idia hahedinaraia muvi, TV program, vidio gadara bona websait amo emui natudia umui gimaia be namo. Iehova ese umui dekenai maduna ia henia emui natudia umui durua Iena turadia ai idia lao totona. (Aon. 1:8; Efe. 6:1, 4) Unai dainai, Baibel ena hakaua herevadia hegeregerena ruma bese lalonai taravatu haida umui atoa be namo. Emui natudia umui hadibaia edena bamona TV program idia itaia diba bona edena idia itaia lasi be namo. Bona idia umui durua umui karaia abia hidi ena badina idia lalopararalaia totona. (Mat. 5:37) Emui natudia idia tubu daekau noho lalonai, Iehova ena taravatu hegeregerena dahaka be maoro bona dahaka be kerere edia idau be idia dekenai umui hadibaia. (Heb. 5:14) Bona namona be oi laloatao, emu natudia be oi gwauraia gauna amo diba do idia abia sibona lasi to emu kara danu be gau badana.​—Deu. 6:6, 7; Roma 2:21.

9. Satani ese dahaka lalohadai ia hahedinaraia noho, bona dahaka dainai unai be lalohadai maorona lasi?

9 Danu, Satani ese iseda kudouna ia hadikaia dalana be ia ura Iehova ena lalohadai ita dadaraia bona taunimanima edia aonega ita abia dae. (Kol. 2:8) Hegeregere, Satani ese ia hahedinaraia lalohadai ta be​—mauri lalonai taga tauna ai oi lao be mai anina bada. Unai bamona lalohadai idia abia dae taudia be reana taga taudia ai idia lao eiava lasi. Herevana edena mauri dalana idia abia dae, to moni idia laloa bada dainai edia helt, edia hetura karana ruma bese ida bona edia hetura karana Dirava ida idia haboioa diba. (1 Tim. 6:10) Ita moale badina iseda aonega guba Tamana ese ita ia hadibaia moni dekenai lalohadai maorona ita abia totona.​—Had. 7:12; Luka 12:15.

EDENA DALA AI ISEDA KUDOUNA ITA GIMAIA DIBA?

Idaunegai gima taudia bona geiti idia naria taudia hegeregerena, namona be oi gima noho unai amo emu kudouna idia hadikaia gaudia oi dadaraia (Paragraf 10-11 itaia) *

10-11. (a) Iseda kudouna ita gimaia totona dahaka ita karaia be namo? (b) Idaunegai gima tauna ena gaukara be dahaka, bona edena dala ai iseda lalomamina be gima tauna ai ita halaoa diba?

10 Bema ita ura iseda kudouna ita gimaia, namona be dika idauidau edia toana ita diba bona karaharaga dala ita tahua unai gaudia ita dadaraia totona. Aonega Herevadia 4:23 ai, inai hereva “naria namonamo” idia hahanaia neganai, gima tauna ena gaukara ia herevalaia. King Solomona ena negai, gima taudia be siti ena haba ataiai idia gini bona dika ta ia vara o edia inai taudia idia mai neganai, gima taudia ese hanua taudia ibounai idia hadibaia haraga. Unai laulau herevana ese ita ia durua, bena do ita laloparara kara ta ita karaia be namo unai amo Satani ese iseda lalohadai do ia hadikaia lasi.

11 Idaunegai, gima taudia bona geiti idia naria taudia idia gaukara hebou. (2 Sam. 18:24-26) Idia gaukara hebou dainai, siti idia gimaia namonamo, bona geiti idia koua edia inai taudia idia vareai lasi totona. (Neh. 7:1-3) Satani be iseda kudouna​—⁠eiava iseda lalohadai, hemami, gau ta ita karaia ena badina, bona iseda ura ia hadikaia lasi totona, Baibel amo ita hadibaia lalomamina * be gima tauna bamona ai ita halaoa diba. Unai hegeregerena, bema ita itaia gau dikana ta ese iseda kudouna do ia hadikaia, namona be iseda lalomamina ita kamonai henia bona karaharaga unai dika ita dadaraia.

12-13. Dahaka hahetoho ita davaria diba, to dahaka ita karaia haraga be namo?

12 Satani ena lalohadai amo iseda kudouna ita gimaia dalana ta mani ita herevalaia. Iehova ese ita ia hadibaia namona be “matabodaga karadia, kara miro idauidau bona mataganigani karadia be umui huanai umui herevalaia lasi.” (Efe. 5:3) To bema gaukara gabudiai o sikuli gabudiai iseda turadia ese matabodaga karadia idia herevalaia, dahaka do ita karaia? Ita diba “Dirava ia ura lasi karadia bona tanobada ena ura idauidau do ita dadaraia” be namo. (Tito 2:12) Iseda gima tauna, iseda lalomamina unai, ese ita do ia hadibaia dika ita dadaraia totona. (Roma 2:15) To iseda lalomamina do ita badinaia, a? Reana do ita ura iseda turadia ese idia gwauraia hereva dikadia ita kamonai o ita ura idia itaia laulau ita itaia danu. To unai bamona negadiai, iseda lalomamina ita badinaia be namo, anina be gau ma ta ita herevalaia o idia amo ita raka siri.

13 Iseda turadia ese ita idia doria lalohadai dikadia ita abia o kara dika ta ita karaia neganai, namona be mai gari lasi ida unai ita dadaraia. Unai ita karaia neganai, ita diba momokani Iehova be unai ia itaia, bona ita dekenai goada bona aonega do ia henia Satani ena lalohadai ita dadaraia totona. (2 Siv. 16:9; Isa. 40:29; Iam. 1:5) Dahaka gaudia ma haida ita karaia diba iseda kudouna ita gimaia noho totona?

EMU KUDOUNA OI GIMAIA NOHO

14-15. (a) Iseda kudouna ita gimaia totona, dahaka gaudia ita laloa be namo, bona edena dala ai unai ita karaia diba? (b) Edena dala ai Aonega Herevadia 4:20-22 ese ita idia durua iseda Baibel duahiduahi karana ita moalelaia totona? (Maua ladana “Laloa Dobu Daladia” itaia.)

14 Iseda kudouna ita gimaia totona, lalohadai o kara dikadia ita dadaraia sibona lasi, to namona be lalohadai goevadia ita abia dae. Magu ese ia hagegea siti ena haheitalai mani oi laloa. Geiti ia naria tauna be edia inai taudia ese siti do idia vareai lasi totona, geiti ia koua, to nega haida geiti ia kehoa unai amo aniani bona gau ma haida idia abia vareai diba. Bema geiti idia kehoa lasi, siti ai idia noho taudia be do idia hitolo. Unai hegeregerena, namona be hanaihanai Dirava ena lalohadai ese ita ia hakaua.

15 Baibel lalonai be Iehova ena lalohadai ia noho, unai dainai ita duahia negadia ta ta ai Iehova ena lalohadai ese iseda lalohadai, hemami, bona kara ia biagua be namo. Edena dala ai iseda Baibel duahiduahi karana ita moalelaia diba? Guriguri karana be mai anina bada. Keristani taihu ta ia gwau: “Baibel lau do duahia lasi neganai, Iehova lau guriguri henia bona ia lau noia lau ia durua, unai amo iena Hereva ai idia noho ‘hoa gaudia do lau itaia namonamo’ diba.” (Sal. 119:18) Namona be ita duahia gaudia ita laloa dobu danu. Ita guriguri bona Dirava ena Hereva ita duahia bona laloa dobu neganai, iseda “kudouna lalonai” Iehova ena lalohadai do ia noho bona do ita ura henia bada.​Aonega Herevadia 4:20-22 duahia; Sal. 119:97.

16. Edena dala ai haida be JW Brodkastin idia itaia karana amo namo idia abia?

16 Dirava ena lalohadai ese ita ia hakaua dalana ma ta be JW Broadcasting® ai idia halasia program ita itaia be namo. Headava tau bona hahine ta idia gwau: “Hua ta ta ai idia halasia program ese ai ia durua bada! Ai lalometau o ai mamia ai be sibona ai noho neganai, unai program ese ai ia hagoadaia. Bona brodkastin ai idia halasia ane be emai ruma dekenai ai kamonai. Ai nanadu, ruma ai hagoevaia bona ti ai inua neganai, unai miusiki ai gadaralaia.” Unai program ese ita ia durua iseda kudouna ita gimaia totona. Danu, ita idia durua Iehova ena lalohadai ita abia bona Satani ena lalohadai ita dadaraia totona.

17-18. (a) King Taudia Ginigunana 8:61 ena hereva bamona, Iehova amo ita dibaia gaudia ita badinaia neganai, dahaka do ia vara? (b) King Hesekaia ena haheitalai amo dahaka ita dibaia? (c) Davida ena guriguri Salamo 139:23, 24 ai bamona, dahaka ita gurigurilaia diba?

17 Hanaihanai kara maoromaoro ita karaia ena namo ita itaia neganai, unai ese iseda abidadama ia hagoadaia. (Iam. 1:2, 3) Ita moale badina Iehova be ita ia lalonamo henia dainai ena natudia ai ita ia halaoa bona unai ese, ia ita hesiai henia urana ia hagoadaia. (Aon. 27:11) Hahetoho ta ta ita davaria karana ese ia hahedinaraia, ita be mai kudouna ibounai ida iseda lalokau Tamana ita hesiai henia. (Sal. 119:113) Bona ita hahedinaraia, Iehova ita lalokau henia momokani, anina be iena taravatu ita badinaia bona iena ura ita karaia.​1 King Taudia 8:61 duahia.

18 Ita kerere diba, a? Oibe; ita be goevadae lasi. Ita kerere neganai, King Hesekaia ena haheitalai ita laloa. Ia be kerere ia karaia. To ia helalo-kerehai bona mai “kudouna ibounai” ida Iehova ia hesiai henia. (Isa. 38:3-6; 2 Siv. 29:1, 2; 32:25, 26) Satani ena lalohadai be dala idauidau amo do ia gaukaralaia iseda kudouna ia hadikaia totona, bona unai ita dadaraia be namo. Iseda “kudouna” ita gimaia noho totona, Dirava ena heduru totona ita guriguri be namo. (1 Kin. 3:9; Salamo 139:23, 24 duahia.) Iehova ita badinaia noho diba, bema iseda kudouna ita gimaia.

ANE 54 “Dala be Inai”

^ par. 5 Iehova do ita badinaia noho eiava Satani ese ita do ia koia bena Dirava do ita hesiai henia lasi, a? Unai henanadai ita haerelaia dalana be hahetoho ita hanaia dalana amo lasi, to iseda kudouna ita gimaia namonamo dalana amo do ita hahedinaraia. Inai hereva “kudouna” ena anina be dahaka? Edena dala ai Satani be iseda kudouna ia hadikaia diba? Bona edena dala ai iseda kudouna ita gimaia diba? Inai stadi ese unai henanadai do ia haerelaia.

^ par. 11 HEREVA ENA ANINA: Iehova ese ita dekenai inai ia hadibaia: Ita sibona eda lalohadai, hemami bona kara ita tahua diba bona iseda lalona ese ita ia kota henia diba. Unai be iseda lalomamina. (Roma 2:15; 9:1) Baibel ese ia hahedinaraia, Baibel amo ita hadibaia lalomamina dainai Iehova ena kara maoromaoro taravatudia ita badinaia diba, bona unai amo do ita diba iseda lalohadai, ita karaia gauna bona gwauraia gauna be namo eiava dika.

^ par. 56 LAULAU EDIA HEREVA: Rau 15 ai, tadikaka ta be TV ia itaia noho lalonai, matabodaga laulauna ta ia hedinarai. Namona be ia abia hidi dahaka do ia karaia.

^ par. 58 LAULAU EDIA HEREVA: Rau 16 ai, idaunegai siti ena magu ataiai ia gini gima tauna ta be dika gaudia o inai taudia amo siti ia gimaia. Ia ese geiti idia naria taudia ia hadibaia bona karaharaga geiti idia koua bona idia lokaia diba.