Skip to content

Skip to table of contents

“Iehova be Iseda Dirava, Iehova Sibona”

“Iehova be Iseda Dirava, Iehova Sibona”

“Israela e, umui kamonai: Iehova be iseda Dirava, Iehova sibona.”​—DEU. 6:4, BHḡ.

ANE: 138 [1], 112 [2]

1, 2. (a) Dahaka dainai momo be Deuteronomi 6:4 ena hereva idia diba? (b) Dahaka dainai Mose ese unai hereva ia gwauraia?

LAGANI handred momo lalodiai, Iuda tomadiho taudia be edia guriguri lalonai Deuteronomi 6:4 ena hereva idia gwauraia. Idia ese dina ta ta, daba bona adorahi ai idia gwauraia. Unai guriguri idia gwauraia Shema, Heberu gado Baibel ai ia be siri ena hereva ginigunana. Abidadama Iuda taudia be unai guriguri amo idia hahedinaraia idia be Iehova sibona idia tomadiho.

2 Lagani 1473 B.C.E. ai, Israela besena be Moaba tanona ai idia haboua neganai, Mose ese ena hereva ginigabena ai unai hereva ia gwauraia. Unai negai, Israela besena be Ioridane sinavaina amo do idia hanaia bona Gwauhamata Tanona idia abia. (Deu. 6:1) Mose be lagani 40 idia ia gunalaia, bona ia ura Israela taudia be do idia vara hekwakwanai be mai goada ida idia haheaukalaia. Idia ese Iehova do idia abidadama henia bona badinaia be namo. Mose ena hereva ginigabedia be mai anina bada. Iehova ese Israela besena dekenai ia henia Taravatu Ten ia gwauraia murinai, ia ese mai anina bada herevana Deuteronomi 6:4, 5 (duahia) ai ia gwauraia.

3. Inai stadi ai dahaka henanadai do ita herevalaidia?

3 Mose dekenai idia haboua Israela besena be idia diba Iehova edia Dirava be “Iehova sibona,” a? Oibe, Idia diba idia be Dirava tamona idia tomadiho henia​—edia sene taudia Aberahamo, Isako bona Iakobo edia Dirava. Vadaeni, dahaka dainai Mose ese idia ia hadibaia lou Iehova edia Dirava be “Iehova sibona”? Unai hereva be siri 5 ena hereva ai ia gwau, Iehova do idia lalokau henia mai edia kudouna ibounai, lauma ibounai, bona goada ibounai ida karana ia herevalaia, a? Bona hari inai negai Deuteronomi 6:4, 5 edia hereva anina be dahaka?

IEHOVA SIBONA

4, 5. (a) Inai hereva “Iehova sibona” ena anina ta be dahaka? (b) Edena dala ai Iehova be taunimanima ese idia tomadiho henia diravadia amo ia idau?

4 Ia sibona be idau. Heberu bona gado momo ai inai hereva “sibona” ena anina be idauidau. Ena anina ta be ia sibona be idau, ma ta be ia hegeregerena lasi. Unai siri ai Mose be tomadiho koikoi edia hahediba herevana, toi tamona diravana herevana, ia hepapahuahulaia lasi. Iehova be guba bona tanobada ia Karaia Tauna bona ia be Lohiabada. Ia sibona be Dirava momokanina tamona. (2 Sam. 7:22) Unai dainai, Mose be Israela taudia ia hadibaia Iehova sibona do idia tomadiho henia. Namona be edia badinai idia noho taudia idia tohotohoa lasi, idia be dirava bona dirava hahinedia idauidau idia tomadiho henia. Idia laloa unai dirava haida be tanobada gaudia haida idia lohiaia. Eiava haida be dirava ta ena kahana idauidau.

5 Hegeregere, Aigupito taudia ese idia tomadiho henia diravadia be inai: Dina diravana Ra, guba dirava hahinena Nut, tanobada diravana Geb, Naila diravana Hapi bona animal idauidau diravadia. Iehova ese Hisihisi Ten ia havaraia neganai, ia hahedinaraia idia be dirava koikoidia. Kanana taudia be edia dirava ladana Bala idia tomadiho henia, idia gwau ia be natuna havaraia diravana bona guba, medu, bona lai gubana ena dirava. Gabu momo dekenai taunimanima idia laloa Bala ese idia ia gimaia. (Num. 25:3) Namona be Israela taudia idia laloatao edia Dirava, be “Iehova sibona,” bona “ia sibona be Dirava.”​—Deu. 4:35, 39.

6, 7. (a) Inai hereva “tamona” ena anina ma ta be dahaka? (b) Edena dala ai Iehova ese ia hahedinaraia ia be “tamona”?

6 Iena ura ia haidaua lasi. Inai hereva “tamona” ese ia hahedinaraia Iehova ena ura bona kara be ia idau lasi. Iehova Dirava be tamona o ia ita abidadama henia diba. Ia be nega ibounai ia abidadama, ena kara ia haidaua lasi, bona ia koikoi lasi. Iehova be Aberahamo ia gwauhamata henia ena tubudia ese Gwauhamata Tanona do idia abia, bona unai gwauhamata hagugurua totona hoa karadia badadia ia karaia. Ena be lagani 430 ia hanaia, to Iehova be ena gwauhamata ia hagugurua.​—Gen. 12:1, 2, 7; Eso. 12:40, 41.

7 Lagani handred murinai, Iehova ese Israela taudia ia gwauraia iena witnes taudia neganai, ia hamaorodia ia gwau: “Lau sibona be Dirava, badina be dirava ta lasi ese lau ia gunalaia, bona lauegu murinai danu, dirava ta do ia hahedinaraia lasi.” Danu, ia hahedinaraia iena ura be ia haidaua lasi, ia gwau: “Nega gunaguna dekena amo lau be Dirava.” (Isa. 43:10, 13; 44:6; 48:12) Israela taudia​—bona ita danu​—be Iehova, ena ura ia haidaua lasi bona hanaihanai ena dala ia badinaia Diravana, ena hesiai taudia ai ita lao be hahenamo badana!​—Mal. 3:6; Iam. 1:17.

8, 9. (a) Iehova ia ura ia idia tomadiho henia taudia ese dahaka do idia karaia? (b) Iesu ese edena dala ai ia hahedinaraia Mose ena hereva be mai anina bada?

8 Oibe, Mose be Israela taudia ia hadibaia Iehova ena lalokau bona naria karana be ia haidaua diba lasi. Unai dainai, namona be mai edia kudouna, goada bona lalona ibounai ida Iehova sibona do idia tomadiho henia bona lalokau henia. Tama sina be natudia dekenai unai dala idia hadibaia dainai, natudia ese unai dala idia badinaia be namo.​—Deu. 6:6-9.

9 Iehova be ena ura ia haidaua lasi dainai, unai ese ia hahedinaraia hari tomadiho momokani dalana ia idau lasi. Iseda tomadiho karana ia abia dae totona, namona be mai edia kudouna ibounai, lauma ibounai, bona goada ibounai ida Ia sibona do ita tomadiho henia bona lalokau henia. Momokani, Iesu ese ia ia nanadaia tauna dekenai unai bamona ia hamaoroa. (Mareko 12:28-31 duahia.) Unai dainai, namona be iseda kara amo ita hahedinaraia ita laloparara “Iehova iseda Dirava be Iehova sibona.”

IEHOVA SIBONA TOMADIHO HENIA

10, 11. (a) Edena dala ai ita hahedinaraia ita be Iehova sibona ita tomadiho henia? (b) Heberu memerodia be edena dala ai idia hahedinaraia idia be Iehova sibona idia tomadiho henia?

10 Namona be Iehova sibona do ita tomadiho henia, unai amo ita hahedinaraia Iehova be iseda Dirava tamona. Ita ese dirava ma haida ita tomadiho henia lasi bona tomadiho ma haida edia lalohadai o dala ita badinaia lasi. Namona be ita laloatao Iehova sibona be Dirava; ia sibona be atai herea bona siahu ibounai Diravana. Ia sibona ita tomadiho henia be namo.​—Apokalupo 4:11 duahia.

11 Daniela bukana ai Heberu memero, Daniel, Hananaia, Misaela, bona Asaraia edia sivarai ita duahia. Idia hahedinaraia idia be Iehova sibona idia tomadiho henia badina idia miro anianidia idia ania lasi, bona Nebukanesa ena golo kaivakuku idia tomadiho henia lasi. Idia be Iehova idia atoa guna bona ia sibona idia tomadiho henia.​—Dan. 1:1–3:30.

12. Iehova sibona ita tomadiho henia totona, dahaka gaudia dainai ita naria namonamo be namo?

12 Iehova sibona ita tomadiho henia totona, namona be eda mauri lalonai Iehova do ita atoa guna bona namo lasi gau ta ese ena gabu ia abia. Unai gaudia be dahaka? Iehova be Taravatu Ten amo ena taunimanima ia hadibaia idia ese dirava ma ta lasi, to Ia sibona do idia tomadiho henia bona kaivakuku tomadiho henia karadia do idia dadaraia. (Deu. 5:6-10) Hari inai nega ai, kaivakuku tomadiho henia karadia be idauidau dainai, unai kara haida ita dibaia be auka. To Iehova ena dala be ia idau lasi​—ia be “Iehova sibona.” Kaivakuku tomadiho henia karadia ita dadaraia daladia mani ita laloa.

13. Dahaka gaudia ese eda lalokau Iehova dekenai ia hadikaia diba?

13 Kolose 3:5 (duahia) ai, Keristani taudia edia hetura karana Iehova ida ia hadikaia diba gaudia ia herevalaia. Unai siri ese ia hahedinaraia mataganigani karana be kaivakuku tomadiho henia karana ta. Badina tauanina ena ura gaudia, hegeregere, taga o gau matamatadia tahua momo karana ese ta ena mauri ia biagua diba bona unai gauna be iena dirava ai do ia lao bamona. To unai siri ese ia herevalaia karadia ibounai be mataganigani bona kaivakuku tomadiho henia karadia. Unai kara ura henia karana ese eda lalokau Dirava dekenai ia hadikaia diba. Ita ura lasi unai do ia vara bena do ita laloa “Iehova sibona” ia noho lasi, ani?

14. Aposetolo Ioane be dahaka sisiba ia henia?

14 Aposetolo Ioane danu ena sisiba lalonai ia gwau bema ta be tanobada gaudia​—“tauanina ena ura, matana ese idia ura henia gaudia bona ta ese ena kohu iae heagilaia karana”​—ia lalokau henidia, “Tamana ena lalokau be ia dekenai ia noho lasi.” (1 Ioa. 2:15, 16) Unai dainai, namona be eda kudouna ita sekea loulou bema ita be tanobada ena moale karadia, hebamo, dabua bona toana edia sitaelo ita badinaia noho eiava lasi. Eiava reana ita ura edukeisen badana ita abia, unai amo ita sibona totona “gau namo herea” ita karaia. (Ier. 45:4, 5) Tanobada matamatana be kahirakahira do ia vara. Unai dainai, namona be Mose ena hereva mai siahuna ita laloatao noho be gau badana! Bema ita laloparara bona ita abia dae momokani “Iehova iseda Dirava be Iehova sibona,” ia sibona do ita tomadiho henia bena iseda hesiai gaukara do ia abia dae.​—Heb. 12:28, 29.

KERISTANI LALOTAMONA KARANA BADINAIA NOHO

15. Dahaka dainai aposetolo Paulo ese Keristani taudia ia hadibaia edia Iehova be Dirava tamona?

15 Inai hereva “Iehova sibona” ese ita ia durua ita laloparara Iehova ia ura iena hesiai taudia be mai lalotamona ida ia ita hesiai henia. Aposetolo edia negai ia noho Keristani kongrigeisen lalonai, Iuda, Roma, bona idau bese taudia idia noho. Edia tomadiho, kastom bona hemami be idauidau. Unai dainai, momo ese tomadiho dalana matamatana idia badinaia be auka o edia kara gunadia idia haidaua be auka. Aposetolo Paulo ese idia ia hadibaia Keristani taudia edia Dirava be tamona, ia be Iehova.​—1 Korinto 8:5, 6 duahia.

16, 17. (a) Edena peroveta herevana be hari ia guguru noho, bona dahaka ia vara? (b) Dahaka ese eda lalotamona karana ia hadikaia diba?

16 To hari ia noho Keristani kongrigeisen be edena bamona? Isaia ia peroveta ia gwau, “nega gabeai” bese ibounai taudia be tomadiho momokani ena atai gabuna dekenai do idia lao. Do idia gwau: “[Iehova] ese iena kara ita dekenai do ia hadibaia, bona ita ese unai Dirava ena dala dekenai do ita raka.” (Isa. 2:2, 3) Ita moale badina ita itaia unai peroveta herevana be ia guguru noho! Kongrigeisen momo lalonai bese, tano, kastom bona gado idauidau taudia be mai lalotamona ida Iehova idia hanamoa. To, ita be idauidau dainai, nega haida hekwakwanai haida idia vara diba.

Keristani kongrigeisen ai lalotamona ia noho totona oi gaukara goada, a? (Paragraf 16-19 itaia)

17 Hegeregere, bema oi itaia Keristani taudia haida edia kastom karadia be emu amo ia idau, dahaka oi karaia? Edia gado, dabua ena sitaelo, kara, bona idia ania gaudia be emu amo ia idau. Oi be idia do oi dadaraia bona emu gabu taudia sibona do oi bamoa, a? Eiava bema oi itaia emu kongrigeisen​—sekit o brens henunai ia noho kongrigeisen ma ta​—ena elda be matamata taudia o edia kastom o toana be idau, dahaka oi karaia? Unai gaudia ese emu lalotamona karana, Iehova ena taunimanima huanai ia noho karana unai, ia hadikaia, a?

18, 19. (a) Efeso 4:1-3 ai dahaka sisiba ia noho? (b) Kongrigeisen lalonai lalotamona karana ia noho totona dahaka ita karaia be namo?

18 Dahaka ese ita ia durua diba dika ia havaraia karadia ita dadaraia totona? Paulo be Efeso, kohu momo bona gau idauidau momo idia noho taoni, ai idia noho Keristani taudia dekenai sisiba namona ia henia. (Efeso 4:1-3 duahia.) Matamanai Paulo be manau, manada, haheauka, bona lalokau karadia ia herevalaia. Unai kara be ia gini auka rumana ta ena du ida ita hahegeregerea diba. Ruma ia gini auka noho totona du goadadia ita atoa sibona lasi, to ruma hanamoa o meintenens gaukara ita karaia loulou be namo, bema unai ita karaia lasi ruma be do ia dika ia lao. Paulo ese Efeso Keristani taudia ia hadibaia idia gaukara goada “lauma helaga ese ia henia lalotamona karana [idia] badinaia totona.”

19 Ita ta ta eda maduna be do ita gaukara goada kongrigeisen lalonai lalotamona karana ita hahedinaraia totona. Dahaka do ita karaia be namo? Gau ginigunana be, Paulo ese ia herevalaia karadia, manau, manada, haheauka, bona lalokau do ita habadaia bona hahedinaraia. Unai murinai, do ita gaukara goada ita hahedinaraia ‘maino ese ita ia hatamonaia.’ Ruma ena haba ai ia noho maka ita koua bamona, idia vara hekwakwanai ita hamaoromaorodia be namo. Unai dala amo iseda huanai maino bona lalotamona do ia noho.

20. Edena dala ai ita hahedinaraia ita abia dae “Iehova iseda Dirava be Iehova sibona”?

20 “Iehova iseda Dirava be Iehova sibona.” Unai hereva be mai ena siahu! Unai hadibaia hereva ese Israela taudia ia durua idia davaria hekwakwanai idia hanaia bona Gwauhamata Tanona ai idia vareai. Ita danu bema mai kudouna ibounai ida unai hereva ita abia dae, ita do ia durua mai haheauka ida hisihisi badana do ita hanaia bona Paradaiso lalonai do ita vareai. Iehova sibona ita tomadiho henia totona, namona be ia ita lalokau henia bona mai eda goada ibounai ida ia ita hesiai henia bona ita gaukara goada eda Keristani tadikaka oreana lalonai lalotamona ia noho. Bema unai bamona ita karaia, mai moale ida Iesu ese do ia hahemaoro henia mamoe bamona taudia dekenai ia gwauraia herevana ena guguru karana do ita itaia, ia gwau: “Lauegu Tamana ese ia hanamoa taudia e, umui mai, taunimanima be tanobada ai idia vara negana amo umui totona idia hegaegaelaia vadaeni Basileiana do umui abia.”​—Mat. 25:34.