Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 19

Kara Gageva Negana ai Lalokau Bona Hahemaoro Goeva

Kara Gageva Negana ai Lalokau Bona Hahemaoro Goeva

“Badina oi be kara dika oi moalelaia lasi, bona oi dekenai dika ta ia noho lasi.”​—SAL. 5:4.

ANE 142 Helaro Dogoatao Auka

INAI ATIKOL ENA POINT BADANA *

1-3. (a) Salamo 5:4-6 ena hereva bamona, kara dikadia idauidau ibounai dekenai Iehova ena lalohadai be dahaka? (b) Dahaka dainai ita gwau, ta ese sex amo natu maragina ta hadikaia karana be “Keriso ena taravatu” utua karana?

IEHOVA DIRAVA be kara dikadia idauidau ibounai ia inai henia. (Salamo 5:4-6 duahia) Ia be, ta ese sex amo natu maragina ta ia hadikaia karana ia inai henia momokani​—unai kara be kara dikana momokani! Ita be Iehova ena Witnes taudia dainai, ia ita tohotohoa bona Keristani kongrigeisen lalonai unai bamona kara dikana ita inai henia momokani be namo.​—Roma 12:9; Heb. 12:15, 16.

2 Sex amo natu maragina ta hadikaia karana be “Keriso ena taravatu” utua karana! (Gal. 6:2) Dahaka dainai unai bamona ita gwau? Stadi atikol 18 ai ita herevalaia bamona, Iesu be ena kara bona ena haheitalai amo Keriso ena taravatu ia hadibaia, bona unai taravatu ena badina be lalokau bona danu hahemaoro maoro karana ia hahedinaraia. Keristani taudia be unai taravatu idia badinaia dainai, edia natudia idia gimaia bona idia lalokau henia. Unai dainai, sex karana amo natu maragina hadikaia karana be kara dikana momokani bona unai kara ia karaia tauna be sibona ena ura ia laloa bada. Unai kara dainai natudia idia gari bona idia mamia ta ese idia ia lalokau henia lasi.

3 Tanobada hegegemadai ai, ta ese sex amo natu maragina ta ia hadikaia karana be ia bada momokani bona Keristani taudia momo be unai hekwakwanai dainai idia lalohisihisi bada. Dahaka dainai? Badina “kara dika taudia bona koikoi taudia” be momo, bona idia haida idia ura kongrigeisen lalonai idia vareai. (2 Tim. 3:13) Danu, haida be idia gwau idia be Iehova ena orea lalonai idia noho to hunia dalanai sibona edia ura idia hagugurua totona sex karana amo natu maragidia idia hadikaia. Hari do ita itaia dahaka dainai sex amo natu maragina ta hadikaia karana be kara dikana momokani. Elda taudia be dahaka do idia karaia unai bamona kara dikadia idauidau dekenai, bona tama sina ese edia natudia do idia gimaia daladia do ita herevalaia. *

KARA DIKANA MOMOKANI

4-5. Dahaka dainai sex amo natu maragina hadikaia karana be kara dikana momokani?

4 Sex amo natu maragina ta hadikaia karana be nega daudau lalonai taunimanima dekenai lalohisihisi ia havaraia. Danu edia ruma bese bona Keristani tadikaka bona taihu ia hahisia. Sex amo natu maragina ta hadikaia karana be kara dikana momokani.

5 Sex amo natu maragina ta hadikaia karana be kara dikana momokani. * Unai kara dikana ese ma haida dekenai hisihisi bada ia havaraia. Stadi atikol 20 ai do ita itaia, sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia tauna be kara bodagadia amo natuna ia kara henia. Unai kara dikana ia karaia neganai natu maragina be ia gari bona ia doria sex karadia ia karaia totona, bona unai ese natuna ia hahisia. Unai dainai kara dikana amo natudia ita gimaia, bona unai kara amo idia lalohisihisi taudia ita durua bona hagoadaia be namo.​—⁠1 Tes. 5:14.

6-7. Edena dala ai sex amo natu maragina ta hadikaia karana be kara dikana kongrigeisen ai, bona gavamani ena taravatu henunai?

6 Kongrigeisen ai ia be kara dikana momokani. Kongrigeisen ai ia noho tauna ta ese unai kara dikana ia karaia neganai, ia be kongrigeisen ena ladana namona ia hadikaia. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Unai bamona ia karaia tauna be haheitalai dikana badina abidadama Keristani taudia milioni momo be idia gaukara goada noho edia abidadama dekenai idia gini goada totona! (Iuda 3) Unai kara dikana idia karaia taudia be mai edia ura ida unai idia karaia bona idia helalo-kerehai lasi, unai ese kongrigeisen ena ladana namona ia hadikaia diba.

7 Gavamani ena taravatu henunai danu unai be kara dikana. Namona be Keristani taudia ese “gavamani henunai” idia gaukara taudia idia matauraia. (Roma 13:1) Unai ita hahedinaraia dalana be, ita noholaia tano ena taravatu ita badinaia be namo. Bema kongrigeisen tauna ta ese tano ena taravatu ta ia utua, hegeregere ia be sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia, unai tauna be gavamani henunai taravatu idia atoa taudia ia matauraia lasi. (Kara 25:8 hahegeregerea.) Elda taudia be maoro lasi gavamani ena gaukara idia karaia totona. Unai dainai, gavamani henunai taravatu idia atoa taudia be unai kara dikana momokani ia karaia tauna idia panisia totona, namo lasi elda taudia ese unai tauna idia hunia.​—Gal. 6:7.

8. Iehova ena lalohadai unai kara dekenai be dahaka?

8 Dirava vairanai danu unai kara be kara dikana momokani. (Sal. 51:4) Bema ta ese ma ta ia kara dika henia, unai tauna be Iehova vairanai ia kara dika danu. Dirava ese Israela taudia dekenai ia henia Taravatu mani ita laloa. Unai Taravatu ia gwau, ena dekena tauna ia koia tauna be “koikoi” tauna Iehova vairanai. (Lev. 6:2-4) Unai dainai, kongrigeisen ai bema ta be unai kara dikana ia karaia, ia be kara dikana momokani Dirava vairanai. Unai bamona kara dikana ia karaia tauna be Iehova ena ladana ia hadikaia. Unai dainai, unai kara dikana ia karaia tauna idia hahemaoro henia be namo badina ia be Dirava vairanai kara dikana ia karaia.

9. Iehova ena orea ese Baibel amo dahaka heduru daladia idia henia, bona dahaka dainai?

9 Lagani momo lalonai, Iehova ena orea ese Baibel pablikeisen momo idia halasia. Unai pablikeisen haida ese unai kara dikana amo lalohisihisi idia abia taudia durua daladia idia herevalaia. Hegeregere, Gima Kohorona bona Awake! magasin edia atikol ese unai kara dikana amo idia lalohisihisi taudia ia durua, ma haida ese idia durua bona hagoadaia, bona tama sina ese edia natudia idia gimaia daladia ia herevalaia. Iehova ena orea ese Baibel amo elda taudia dekenai treinini ia henia, unai amo do idia diba dahaka idia karaia bema kongrigeisen ai ta be sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia. Danu orea ese hanaihanai hahemaoro karaia dalana ia itaia lou bona senisi haida ia karaia. Unai amo bema kongrigeisen elda taudia ese unai kara dikana momokani ia karaia tauna idia hahemaoro henia, idia ese unai senisi haida idia sekea bona badinaia diba. Dahaka dainai? Unai dala amo Keriso ena taravatu hegeregerena unai tauna idia hahemaoro henia.

ELDA TAUDIA BE DAHAKA DO IDIA KARAIA?

10-12. (a) Elda taudia be ta idia hahemaoro henia neganai, dahaka gaudia idia laloatao be namo? (b) Iamesi 5:14, 15 ena hereva bamona, elda taudia be dahaka do idia karaia?

10 Elda taudia be ta idia hahemaoro henia neganai, Keriso ena taravatu idia laloa be namo, badina unai taravatu ese ia hahedinaraia namona be Dirava vairanai mai lalokau ida mamoe oreana idia kara henia bona hahemaoro maorona idia karaia. Unai dainai, elda taudia be ta ena kara dika sivaraina idia kamonai neganai, idia laloa namonamo be namo. Elda taudia ese idia laloa bada gauna be Iehova idia matauraia bona ena ladana idia gimaia be namo. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Elda taudia be kongrigeisen ai idia noho tadikaka taihu idia laloa bada, unai dainai idia durua Iehova kahirakahira idia lao totona. Danu kara dikana amo lalohisihisi idia abia taudia idia durua.

11 Danu, bema kara dika ia karaia tauna be kongrigeisen tauna ta, elda taudia do idia tahua bema ia helalo-kerehai. Bema unai tauna ia helalo-kerehai momokani, vadaeni ia do idia durua ena hetura karana Iehova ida ia hanamoa lou totona. (Iamesi 5:14, 15 duahia.) Keristani tauna be kara dikana ta ia karaia neganai, ia be gorere tauna ta bamona. Unai ena anina be, iena hetura karana Iehova ida be ia dika. * Unai bamona negadiai, elda taudia be doketa taudia bamona. Idia ese unai “gorere tauna” [eiava kara dikana ia karaia tauna] do idia durua. Elda taudia ese Baibel amo ia do idia durua iena hetura karana Dirava ida ia hanamoa lou totona, to unai do ia vara bema iena kara dikana amo ia helalo-kerehai momokani.​—⁠Kara 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

12 Elda taudia dekenai unai be maduna badana. Idia ese kongrigeisen tadikaka taihu idia naria badina Dirava ese idia dekenai maduna ia henia iena taunimanima be mai lalokau ida idia kara henia bona hahemaoro maorona idia karaia. (1 Pet. 5:1-3) Elda taudia idia ura kongrigeisen ai idia noho tadikaka taihu idia gimaia, unai amo mai gari lasi ida do idia noho. Unai dainai, bema idia kamonai ta be sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia, karaharaga kara ta idia karaia.  Paragraf 13,  15 bona   17 matamanai idia noho henanadai mani ita laloa.

13-14. Elda taudia be taravatu hegeregerena unai tauna ena kara dikana be gavamani henunai taravatu idia atoa taudia dekenai idia ripotilaia, a?

 13 Elda taudia ese unai kara dikana ia karaia tauna ena sivarai be gavamani henunai taravatu idia atoa taudia dekenai do idia ripotilaia, a? Oibe. Tano ta ta edia taravatu hegeregerena elda taudia be unai tano ena taravatu idia badinaia bona unai kara dika tauna ena kara idia gwauraia hedinarai. (Roma 13:1) Unai bamona taravatu be Dirava ena taravatu idia utua lasi. (Kara 5:28, 29) Bema elda taudia be unai kara dikana momokani ena sivarai ta idia kamonai, karaharaga idia ese brens ofesi ena heduru idia tahua unai amo do idia diba taravatu hegeregerena dahaka do idia karaia.

14 Elda taudia ese kara dikana amo idia lalohisihisi taudia bona edia tama sina eiava unai sivarai ia diba tauna ta idia hereva henia neganai, elda taudia ese do idia hadibadia idia be mai edia maoro gavamani henunai taravatu idia atoa taudia dekenai unai kara dikana idia ripotilaia totona. To bema unai kara dikana ia karaia tauna be kongrigeisen tauna ta bona unai sivarai be komiuniti ai idia noho taudia idia diba danu, be edena bamona? Bema Keristani tauna ta ese unai kara dikana ena sivarai ia ripotilaia, do ia mamia ia be Dirava ena ladana ia hadikaia, a? Lasi. To, unai kara dikana ia karaia tauna sibona be Dirava ena ladana ia hadikaia.

15-16. (a) Timoteo Ginigunana 5:19 ena hereva bamona, dahaka dainai elda taudia ese sivarai hamomokania taudia rua edia hereva idia kamonai be namo? (b) Bema kongrigeisen tauna ta be sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia, elda taudia be dahaka do idia karaia?

 15 Dahaka dainai kongrigeisen ena elda taudia be hahemaoro komiti idia do abia hidi lasi neganai, unai sivarai idia hamomokania taudia rua edia hereva idia kamonai guna be namo? Badina unai dala amo idia be Baibel ena hakaua herevadia idia badinaia. Bema kara dikana momokani ia karaia tauna be ia gwau unai kara dikana ia karaia lasi, vadaeni elda taudia be unai sivarai hamomokania taudia rua edia hereva idia kamonai bena unai murinai hahemaoro komiti idia abia hidi. (Deu. 19:15; Mat. 18:16; 1 Timoteo 5:19 duahia.) To, unai ese ia hahedinaraia lasi gavamani henunai taravatu atoa taudia dekenai do idia gwauraia hedinarai, bona sivarai hamomokania taudia rua edia hereva idia kamonai be gau badana lasi. Unai ese ia hahedinaraia namona be maoromaoro gavamani henunai taravatu idia atoa taudia dekenai unai taravatu utua karana idia ripotilaia. To unai be elda taudia ese kongrigeisen ai ta hahemaoro henia dalana amo ia idau.

16 Bema kongrigeisen tauna ta be sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia bona elda taudia be unai sivarai idia diba, vadaeni dala do idia tahua idia noholaia tano ena taravatu hegeregerena gavamani henunai taravatu atoa taudia dekenai unai idia ripotilaia. Bona danu idia ese Baibel ena hakaua herevadia amo tahua gaukarana idia karaia. Bema unai kara dikana ia karaia tauna ia gwau unai kara dikana ia karaia lasi, vadaeni elda taudia ese unai sivarai hamomokania taudia rua edia hereva idia kamonai henia danu be namo. Bema hamomokania taudia rua, ta be unai kara dikana ena sivarai ia diba namonamo tauna bona ma ta be kara dikana ia karaia tauna ena sivarai ia hamomokania tauna, idia noho. Vadaeni, unai negai kongrigeisen ena elda oreana ese hahemaoro komiti ta, tadikaka toi eiava ma haida do idia abia hidi unai gauna idia hamaoromaoroa totona. * To unai sivarai ia hamomokania tauna iharuana ia noho lasi, unai ese ia hahedinaraia lasi sivarai hamomokania tauna ginigunana ese ia gwauraia herevadia be koikoi. To, ena be sivarai hamomokania taudia rua ese unai sivarai idia hamomokania diba lasi, vadaeni elda taudia do idia gwau diba toana be kara dikana ta ia vara momokani bona unai ese ma haida ia hahisia bada. Elda taudia ese unai kara dikana amo idia lalohisihisi taudia do idia durua bona hagoadaia noho. Danu, elda taudia ese unai kara dikana ia karaia tauna amo kongrigeisen taudia do idia gimaia.​—⁠Kara 20:28.

17-18. Hahemaoro komiti ena gaukara gwauraia hedinarai.

 17 Hahemaoro komiti ena gaukara be dahaka? Inai hereva “hahemaoro” ese ia hahedinaraia lasi elda taudia be mai edia maoro gavamani ena taravatu henunai sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia tauna idia panisia totona. Elda taudia be gavamani henunai taravatu idia atoa taudia edia gaukara lalonai idia vareai lasi, to unai bamona taravatu idia utua taudia panisia karana be gavamani henunai taravatu idia atoa taudia edia maduna. (Roma 13:2-4; Tito 3:1) To elda taudia be kongrigeisen lalonai kara dikana ia karaia tauna idia hahemaoro henia bona do idia itaia bema ia be kongrigeisen lalonai do ia noho eiava lasi.

18 Hahemaoro komiti ai idia noho elda taudia edia gaukara be, Baibel ena hakaua herevadia hegeregerena kara dika tauna idia hahemaoro henia. Idia ese Baibel idia gaukaralaia unai amo do idia diba unai kara dikana ia karaia tauna be ia helalo-kerehai eiava lasi. To bema ia helalo-kerehai lasi, elda taudia be kongrigeisen taudia do idia hadibaia unai tauna be Iehova ena Witnes tauna lasi. (1 Kor. 5:11-13) To bema ia helalo-kerehai, vadaeni kongrigeisen lalonai ia noho diba. To, elda taudia ese unai tauna dekenai taravatu haida do idia atoa bona ia do idia hadibaia lagani momo lalonai eiava ena mauri ibounai lalonai kongrigeisen ena maduna idauidau do ia abia lasi. Elda taudia be natu maragidia edia namo idia laloa. Unai dainai unai natu maragidia edia tama sina ta ta idia boiria bona idia hadibaia kongrigeisen lalonai edia natudia be ia helalo-kerehai tauna ida idia gini eiava herevahereva neganai edia natudia idia itaia namonamo. Danu elda taudia ese tama sina ma haida idia boiria bona idia hadibaia neganai, namo lasi unai kara dikana amo idia lalohisihisi taudia dekenai ia vara gauna idia gwauraia.

EMU NATUNA GIMAIA DALANA

Tama sina ese edia natudia be sex ese ia hadikaia karana dekenai idia gimaia, idia ese heduru hereva maorodia amo natudia dekenai sex do idia herevalaia. Unai karaia totona, tama sina be Dirava ena orea ese ia halasia hakaua herevadia do idia gaukaralaia. (Paragraf 19-22 itaia)

19-22. Tama sina be dahaka do idia karaia edia natudia idia gimaia totona? (Rau 1 ai ia noho laulau itaia.)

19 Natuna gimaia karana be daika ena maduna? Unai be tama sina edia maduna. * Emui natudia be “Dirava ena harihari gauna.” (Sal. 127:3) Unai be oiemu maduna emu natudia oi gimaia totona. Dahaka do oi karaia emu natuna oi gimaia totona?

20 Gau ginigunana be, sex amo natu maragina ta hadikaia karana ena anina oi lalopararalaia be namo. Bona unai kara dikana ia karaia tauna ena kara bona ena koikoi daladia oi diba be namo. Unai bamona taudia bona edia kara dekenai oi naria namonamo. (Aon. 22:3; 24:3) Namona be oi laloatao nega momo unai kara dikana momokani ia karaia tauna be natuna ese ia dibaia namonamo tauna ta.

21 Gau iharuana be, herevahereva namonamo karana oi bona emu natuna huanai ia noho be namo. (Deu. 6:6, 7) Unai ena anina be emu natuna ena hereva oi kamonai namonamo. (Iam. 1:19) Bona oi laloatao natudia be unai bamona kara dikadia gwauraia hedinarai karana dekenai idia gari. Natuna be unai bamona do ia mamia badina ia laloa ta ese ena hereva do ia abia dae lasi o unai kara dikana ia karaia tauna ese do ia hagaria unai amo hereva ta ia gwauraia lasi totona. Bema oi laloa emu natuna dekenai kara dikana ta ia vara, vadaeni mai manau ida ia oi nanadaia bena ia haere neganai ena hereva oi kamonai namonamo.

22 Gau ihatoina be, emu natudia oi hadibaia. Edia mauri lagani hegeregerena idia oi hadibaia namonamo, unai amo sex karana ena anina idia lalopararalaia namonamo totona. Bema ta ia ura emu natuna be dala kererena ai ena tauanina ia dogoatao, do idia karaia gaudia bona do idia gwauraia herevadia be idia dekenai oi hadibaia namonamo. Iehova ena orea ese emu natuna gimaia daladia momo ia halasia bona unai oi gaukaralaia diba.​—“ Oi Sibona Oi Hadibaia Bona Emu Natudia Danu” ena maua oi itaia.

23. Sex amo natu maragina ta hadikaia karana be edena bamona ita laloa, bona edena henanadai be stadi atikol 20 ese do ia haerelaia?

23 Ita be Iehova ena Witnes taudia dainai, ita diba sex amo natu maragina ta hadikaia karana be kara dikana momokani. Keriso ena taravatu hegeregerena, unai kara dikana momokani idia karaia taudia be panisi do idia abia, unai dainai edia kara dika ita hunia lasi. To, unai kara dikana amo idia lalohisihisi taudia durua totona, dahaka ita karaia be namo? Stadi atikol 20 ese unai henanadai do ia haerelaia.

ANE 103 Elda Taudia be Harihari Gaudia

^ par. 5 Inai atikol ese sex amo natudia hadikaia karana ena dika amo natudia gimaia karana do ia herevalaia. Elda ese kongrigeisen ia durua bona tama sina ese natudia do ia gimaia karana do ita dibaia.

^ par. 3 HEREVA ENA ANINA: Sex amo natu maragina ta hadikaia karana ena anina be taunimanima badana ta (adult) ese natu maragina ta dekenai ena mahuta hebou urana sex karana ia karaia. Bona unai kara lalonai, ta ese ena tauanina be ma ta ena uduna o kununa dekenai ia atoa vareai, eiava ta ese ma ta ena usina o kiona, ratana, eiava kununa ia dogoatao o gadaralaia karana o kara bodagadia ma haida ia karaia karana ia herevalaia. Tahua gaukara ta amo idia davaria, unai kara dikana amo hisihisi idia abia taudia momo be kekeni, to memero momo danu be unai kara dikana ena hisihisi idia abia. Ena be sex amo natu maragina ta hadikaia karana idia karaia taudia momo be tatau, to hahine haida danu unai kara dikana idia karaia.

^ par. 5 HEREVA ENA ANINA: Inai stadi atikol bona stadi atikol 20 ai, ta be sex karana amo ia hadikaia “natu maragina” ia herevalaia. Inai hereva ai gaukaralaia badina unai kara dikana amo lalohisihisi ia abia natuna be gau ta ia diba lasi.

^ par. 11 Bema ta ena hetura karana Iehova ida be ia dika dainai kara dikana ta ia karaia, ia karaia kara dikana dainai Iehova ese do ia hahemaoro henia.​—⁠Roma 14:12.

^ par. 16 Sex karana amo natu maragina ta ia hadikaia tauna be elda taudia ese idia hereva henia neganai, natu maragina ia noho lasi be namo. Ia lalohisihisi natuna ese idia vara gaudia ibounai be ena tama sina eiava ia diba namonamo tauna ta (adult) dekenai ia gwauraia hedinarai, unai amo idia sibona ese elda taudia idia hereva henia.

^ par. 19 Inai hakaua herevadia be tama sina sibona dekenai lasi, to ma haida edia natudia idia naria taudia (guardian) danu ia herevalaia.