Skip to content

Skip to table of contents

Tanobada Ena Lalohadai Dadaraia

Tanobada Ena Lalohadai Dadaraia

“Umui naria namonamo, dika tau ta ese inai tanobada ena aonega bona anina lasi hereva koikoidia amo umui ia tarapua.”​KOL. 2:8.

ANE: 38, 31

APOSETOLO PAULO ena nega ginigunana Roma ena dibura ruma ai ia noho, o lagani 60-61 C.E. bamona ai, ia ese Kolose Keristani taudia ia tore henia. Idia ia hadibaia “Dirava ena lauma ese ia henia laloparara” idia abia be mai anina bada. (Kol. 1:9) Ma ia gwau: “Unai bamona lau hereva, unai amo tau ta ese ena laloani herevadia amo umui do ia koia lasi. Umui naria namonamo, dika tau ta ese inai tanobada ena aonega bona anina lasi hereva koikoidia amo umui ia tarapua. Unai gaudia be taunimanima edia sene herevadia amo, bona idia be inai tanobada ena lalohadai badadia hegeregerena, to Keriso ena hadibaia herevadia hegeregerena lasi.” (Kol. 2:4, 8) Paulo ese danu ia hahedinaraia dahaka dainai lalohadai haida be kerere, bona dahaka dainai momo ese idia abia dae. Hegeregere, idia laloa edia aonega be bada eiava ma haida idia hereaia. Paulo ese unai revareva ia torea, badina ia ura tadikaka ia durua tanobada ena lalohadai bona kara kereredia idia dadaraia totona.​—⁠Kol. 2:16, 17, 23.

2. Dahaka dainai tanobada ena lalohadai do ita herevalaia?

2 Tanobada ena lalohadai idia abia dae taudia be Iehova ena hakaua herevadia idia laloa bada lasi, bona bema ita naria namonamo lasi, edia lalohadai ese iseda abidadama idia hamanokaia diba. Hari, tanobada ena lalohadai be televisen, Intanet, gaukara o sikuli gabunai ia hedinarai. Dahaka ita karaia diba tanobada ena lalohadai ita dadaraia totona? Inai stadi ai, ita ese tanobada ena lalohadai 5 bona idia ita dadaraia dalana do ita herevalaia.

DIRAVA DO ITA ABIDADAMA HENIA, A?

3. Taunimanima momo be dahaka lalohadai idia abia dae, bona dahaka dainai?

3 “Ena be Dirava lau abidadama henia lasi, to tau namona ai lau lao diba.” Tano momo dekenai, momo be unai lalohadai idia abia dae. Unai hereva ia gwauraia tauna be reana Dirava ia noho karana ia laloa dobu lasi, to ia laloa ia be sibona ena ura ia badinaia diba. (Salamo 10:4 duahia.) Ma haida idia laloa edia aonega be bada, unai dainai idia gwau: “Ena be Dirava lau abidadama henia lasi, to lau kara maoromaoro diba.”

4. Bema ta ia gwau Havaraia Tauna be lasi, dahaka do ita gwau?

4 Havaraia Tauna ia noho lasi lalohadaina ita abia dae be maoro, a? Taunimanima be saiens taudia dekenai haere idia tahua neganai, do idia daradara bada. To ena haere be auka lasi. Bema ruma be ta ese ia haginia, vadaeni havaraia gaudia danu be ta ese ia havaraia! To, mauri gaudia be ruma amo idia idau momokani, badina idia be ruma ese ia karaia diba lasi gauna idia karaia diba. Oibe, idia be mauri gaudia ma haida idia havaraia diba. Anina be edia diba be mauri gaudia ma haida dekenai idia henia hanai diba, unai amo idia danu ese mauri gaudia ma haida idia havaraia diba. Daika ese mauri gaudia dekenai unai diba ia henia? Baibel ia gwau: “Ruma ibounai be mai edia karaia tauna, to gau ibounai ia karaia tauna be Dirava.”​—⁠Heb. 3:4.

5. Bema ta ia gwau Dirava ia abidadama henia lasi, to namo bona dika ia diba, dahaka do ita gwau?

5 Bema ta ia gwau ia be Dirava ia abidadama henia lasi, to namo bona dika ia diba, dahaka do oi gwau? Baibel ia gwau abidadama lasi taudia edia kara haida be reana do ia namo. (Roma 2:14, 15) Hegeregere, idia ese edia tama sina idia matauraia bona lalokau henia. To bema idia ese Iehova ena kara maoromaoro taravatudia idia dadaraia, abia hidi kereredia idia karaia diba. (Isa. 33:22) Hari momo idia hamomokania, taunimanima be Dirava ena heduru idia abia be namo, badina tanobada ai hekwakwanai be momo. (Ieremia 10:23 duahia.) Unai dainai namo lasi ita laloa ena be ta ese Dirava ia abidadama henia lasi, to ia be kara namo ia karaia diba.​—⁠Sal. 146:3.

TOMADIHO TA ITA LAO BE NAMO, A?

6. Taunimanima momo ese tomadiho be edena bamona idia laloa?

6 “Ena be tomadiho ta oi lao lasi, to oi moale diba.” Momo be unai bamona idia hereva, badina tomadiho idia laloa bada lasi. Danu, tomadiho momo be hel lahina idia hahedibalaia, moni idia gogoa, o politik karadia idia herevalaia, unai dainai momo be Dirava idia laloa lasi. Idia laloa ena be dubu idia lao lasi, to idia moale diba! Reana do idia gwau: “Dirava lau ura henia, to lau ura lasi dubu ta dekenai lau lao.”

7. Edena dala ai tomadiho momokani ese moale ia havaraia?

7 Momokani, ta be tomadiho ta ia lao lasi, to ia moale diba, a? Bema ta be tomadiho koikoi ia badinaia lasi, ia moale diba, to do ia moale bada bema Iehova, “moale Diravana” unai, ia tura henia. (1 Tim. 1:11) Taunimanima ibounai be Dirava ese ia karaia gaudia amo namo idia davaria. Iena hesiai taudia be idia moale, badina dala idauidau ai taunimanima idia durua. (Kara 20:35) Hegeregere, tomadiho momokani ese ruma bese ia hamoalea dalana mani oi laloa. Tomadiho momokani amo ita diba edena bamona iseda adavana ita matauraia, headava gwauhamatana ita badinaia, heudahanai karadia ita dadaraia, iseda natudia ita hadibaia, bona lalokau korikorina ita hahedinaraia diba. Oibe, tomadiho momokani ese tanobada hegegemadai idia noho tadikaka oreana ia hatamonaia dainai, kongrigeisen lalonai moale ia noho.​—Isaia 65:13, 14 duahia.

8. Edena dala ai Mataio 5:3 ita gaukaralaia diba inai henanadai ita haere totona, Dahaka ese taunimanima ia hamoalea?

8 Ena be ta be Dirava ia hesiai henia lasi, to ia moale diba, a? Inai henanadaia ita laloa, Dahaka ese taunimanima ia hamoalea? Haida be edia moni gaukara, spot gadara, eiava edia ura gaudia idia moalelaia. Ma haida be edia ruma bese o turadia naria karana idia moalelaia. Ena be unai gaudia ese ita idia hamoalea, to iseda mauri ai gau haida ese ita idia hamoalea bada. Ita be animal bamona lasi, ita ese iseda Havaraia Tauna ita dibaia bona hesiai henia diba. Unai ita karaia neganai, ita moale. (Mataio 5:3 duahia.) Hegeregere, tomadiho momokani taudia be Iehova tomadiho henia totona idia hebou neganai, idia moale bona goada idia abia. (Sal. 133:1) Danu, ita moale badina ita be tanobada hegegemadai tadikaka oreana lalonai, iseda mauri ita moalelaia, bona helaro namona ita naria.

DIRAVA ENA KARA MAOROMAORO TARAVATU ITA BADINAIA NOHO, A?

9. (a) Tanobada taudia ese mahuta hebou karana be edena bamona idia laloa? (b) Dahaka dainai Baibel ese heudahanai karana ia taravatua?

9 “Dahaka dainai heudahanai karana oi gwauraia dika?” Reana taunimanima do idia gwau: “Emu mauri oi moalelaia be namo. Dahaka dainai heudahanai karana oi gwauraia dika?” To Keristani tauna ese matabodaga karadia ia abia dae be kerere. Dahaka dainai? Badina Baibel ese matabodaga karadia ia taravatua. * (1 Tesalonika 4:3-8 duahia.) Iehova be mai ena maoro taravatu ia atoa totona, badina ia ese ita ia havaraia. Ena taravatu ia gwau idia headava tau bona hahine sibona idia mahuta hebou be maoro. Dirava ese taravatu ia atoa, badina ita ia lalokau henia. Unai be iseda namo totona. Unai taravatu idia badinadia ruma bese be do idia moale, hemataurai heheni, bona idia noho namo. Mai edia ura ida Dirava ena taravatu idia badinaia lasi taudia be ia ese do ia hahemaoro henidia.​—Heb. 13:4.

10. Keristani tauna ese edena dala ai matabodaga karadia ia dadaraia diba?

10 Baibel be ita dekenai matabodaga karadia dadaraia dalana ia gwauraia. Namona be iseda matana ita biagua namonamo. Iesu ia gwau: “Bema tau ta be hahine ta ia raraia ela bona ia ura henia dikadika, unai tauna be iena kudouna dekenai ia heudahanai vadaeni. Bema emu matana idibana be oi ia hahekwakwanaia noho, oi kokia bona oi negea.” (Mat. 5:28, 29) Unai dainai, Keristani tauna be ponografi itaia o matabodaga miusiki kamonai karana ia dadaraia be namo. Aposetolo Paulo be Keristani taudia ia tore henia, ia gwau: “Emui tauanina ena kahadia idauidau umui hamasea, idia havaraia gaudia be inai, matabodaga karadia.” (Kol. 3:5) Danu, ita laloa gaudia bona herevalaia gaudia ita biagua be namo.​—⁠Efe. 5:3-5.

MONI GAUKARA ITA TAHUA BE NAMO, A?

11. Dahaka dainai momo be moni gaukara namona idia tahua?

11 “Do oi moale bema moni gaukara namona oi tahua.” Momo be ita idia doria moni gaukara namona ita abia totona. Unai amo sibona iseda ladana ita abia isi, ma haida ita biagua, bona ita taga diba. Momo idia hekwarahi moni gaukara namona idia tahua totona, bona Keristani tauna be edia kara ia tohotohoa diba.

12. Moni gaukara namona ese ta ia hamoalea diba, a?

12 Ta ia moale diba, bema moni gaukara namona ia abia, bona siahu bona ladana bada danu. Unai be momokani, a? Lasi. Laloatao, Satani be ia ura dikadika siahu bona ladana bada ia abia, to ia be ia badu dikadika bona ia moale lasi. (Mat. 4:8, 9; Apok. 12:12) To moale korikorina ita davaria diba bema ma haida ita durua Dirava idia diba bona vaira nega ena helaro idia abia totona. Momokani, moni gaukara ta ese ita dekenai unai ia henia diba lasi. Danu, gaukara namona abia totona, taunimanima be idia heau helulu, dagedage, o idia mama. To dokonai, idia be ‘lai idia lulua kava bamona.’​—Had. 4:4.

13. (a) Moni gaukara be edena bamona do ita laloa? (b) Dahaka ese Paulo ia hamoalea bada?

13 Momokani, sibona ita naria totona moni gaukara ita tahua be kerere lasi. To, iseda mauri lalonai namo lasi moni gaukara ita atoa guna. Iesu ia gwau: “Tau ta be biaguna rua edia igui hesiai gaukara ia karaia diba lasi, badina ia ese ta do ia inai henia bona ta do ia lalokau henia, eiava ta do ia durua bona ta do ia dadaraia. Dirava bona Taga edia hesiai gaukara umui karaia diba lasi.” (Mat. 6:24) Bema Iehova ita hesiai henia bona Baibel amo ma haida hadibaia karana ita atoa guna, do ita moale bada. Aposetolo Paulo danu be unai ia mamia. Ia matamata neganai, ia ura bada taga bona ladana bada ia abia, to gabeai hahediba taudia halaoa gaukarana ia karaia neganai, moale korikorina ia davaria, badina ia itaia Dirava ena hereva ese taunimanima ia durua bona edia mauri idia haidaua. (1 Tesalonika 2:13, 19, 20 duahia.) Moni gaukara ma ta be unai ia karaia diba lasi.

Do oi moale bema taunimanima oi durua Dirava ena aonega idia abia totona(Paragraf 12, 13 itaia)

TAUNIMANIMA EDIA HEKWAKWANAI ITA HAMAOROMAORO DIBA, A?

14. Dahaka dainai taunimanima be sibodia edia hekwakwanai idia hamaoromaoroa diba lalohadaina ita abia dae diba?

14 “Taunimanima be sibodia edia hekwakwanai idia hamaoromaoroa diba.” Taunimanima momo ese unai hereva idia abia dae diba. Dahaka dainai? Bema unai be momokani, anina be Dirava ese ita do ia gimaia lasi bona iseda ura hegeregerena do ita kara. Danu, reana oi abia dae taunimanima be sibodia edia hekwakwanai idia hamaoromaoroa diba, badina oi kamonai tuari, taravatu utua karadia, gorere, bona hitolo be hari idia vara momo lasi. Ripoti ta ia gwau: “Mauri be ia namo ia lao noho, badina taunimanima idia ura tanobada be gabu namona ai idia halaoa.” Unai ena anina be hari taunimanima idia diba edena bamona iseda hekwakwanai do idia hamaoromaoroa, a? Haere abia totona, mani hekwakwanai haida ita herevalaia.

15. Dahaka gaudia ese taunimanima idia davaria hekwakwanai ena bada ia hahedinaraia?

15 Tuari: Tanobada tuaridia rua ai taunimanima 60 milioni mai kahana idia mase. Tanobada Tuarina Iharuana ia ore murinai, tuari be idia do vara noho. Lagani 2015 ia abia neganai, tuari o dagedage dainai, taunimanima 65 milioni bamona be edia ruma idia rakatania vadaeni. To lagani 2015 sibona lalonai, taunimanima 12.4 milioni bamona be edia gabu idia rakatania. Taravatu utua karadia: Ena be tano haida ai taravatu utua karadia haida be idia vara momo lasi, to haida hegeregere, Intanet amo idia karaia koikoi karadia, hahine botaia karana, bona terorist karana be bada. Korapsen karana danu be ia bada. Taunimanima be taravatu utua karadia idia haorea diba lasi. Gorere: Gorere haida be idia koua diba. To lagani 2013 ai, ripoti ese ia hahedinaraia lagani ta ta ai, mauri lagani 60 henunai taudia 9 milioni bamona be kudou gorere, stroke, kensa, laga tuna gorere, bona suga gorere amo idia mase. Hitolo: World Bank ena ripoti ta ia gwau, lagani 1990 ai Africa sibona dekenai taunimanima 280 milioni be idia hitolo bada, to lagani 2012 ai unai namba ia daekau 330 milioni.

16. (a) Dahaka dainai Dirava ena Basileia sibona ese taunimanima edia hekwakwanai ia haorea diba? (b) Isaia bona Salamo torea tauna ese dahaka idia perovetalaia?

16 Hari idia noho bisinesi bona politikol oreadia be sibodia idia laloa bada taudia ese idia hakaua. Momokani, unai bamona taudia ese tuari, taravatu utua karadia, gorere, bona hitolo idia haorea diba lasi​—⁠Dirava ena Basileia sibona ese unai ia karaia diba. Iehova ese taunimanima totona do ia karaia gaudia mani ita laloa. Tuari: Dirava ena Basileia ese tuari ia havaraia karadia, hegeregere sibona laloa karana, korapsen, bese abia isi karana, tomadiho koikoi, bona Satani do ia haorea. (Sal. 46:8, 9) Taravatu utua karadia: Dirava ena Basileia ese taunimanima milioni momo dekenai lalokau bona ta ta abidadama henia karana ia hadibaia, gavamani ma ta be unai ia karaia diba lasi. (Isa. 11:9) Gorere: Iehova ese gorere do ia haorea. (Isa. 35:5, 6) Hitolo: Iehova ese hitolo do ia haorea bona taunimanima ibounai ese edia mauri bona edia hetura karana ia ida do idia moalelaia. Unai ese taga maurina ia hereaia.​—Sal. 72:12, 13.

NAMONA BE “UMUI DIBA EDENA BAMONA TA TA DO UMUI HAERE HENIA”

17. Tanobada ena lalohadaina be edena bamona oi dadaraia diba?

17 Bema tanobada ena lalohadai ta ese emu abidadama ia tohoa, Dirava ena Hereva oi stadilaia bona lo Keristani tauna ida unai oi herevalaia. Taunimanima ese unai lalohadai idia abia dae ena badina, dahaka dainai ia be kerere, bona oi dadaraia dalana oi lalohadailaia. Oibe, tanobada ena lalohadai amo sibona ita gimaia diba, bema Paulo ese Kolose kongrigeisen taudia dekenai ia henia sisiba ita badinaia: “Namona be aonega dalanai murimuri taudia umui kara henia noho . . . unai amo do umui diba edena bamona ta ta do umui haere henia.”​—Kolose 4:5, 6.

^ par. 9 Baibel haida ese Ioane 7:53–8:11 ai idia hahanaia siridia be toretore helagadia ginigunadia lalonai idia noho lasi. Haida be unai siridia idia duahia dainai, idia gwau kerere lasi tauna sibona ese ia heudahanai tauna ia hahemaoro henia diba. To Dirava ese Israela taudia dekenai ia henia taravatu ia gwau: “Bema tau ta ese ma tau ta ena adavana danu ia heudahanai, bona idia mahuta hebou neganai, taunimanima ese idia davaria neganai, idia ruaosi be do umui alaia mase.”​—Deu. 22:22.