Skip to content

Skip to table of contents

Duahia Taudia Edia Henanadai

Duahia Taudia Edia Henanadai

Iesu ia do mase lasi neganai, ia gwauraia Tau Badadia be daidia, bona dahaka dainai unai dagi ladana idia abia?

Iesu ia do mase lasi adorahina ai, ena aposetolo taudia ia sisiba henidia. Ia gwau: “Bese idauidau taudia edia king ese edia bese idia lohiaia, bona edia siahu taudia idia gwauraidia Tau Badadia. To umui, namona be unai bamona umui karaia lasi.”​—Luka 22:25, 26.

Iesu ese ia gwauraia Tau Badadia be daidia? Grik bona Roma taudia edia kastom ai, lohia taudia be dagi badadia, hegeregere, Euergetes eiava Tau Badana ena ladana idia abia, taunimanima ese idia hanamodia totona nadi ai eiava koini ai edia laulau idia atoa, bona edia sivarai be buka haida ai idia torea danu. Unai tatau dekenai unai bamona dagi badadia idia henia badina taunimanima idia durua bona gaukara namodia idia karaia.

King momo be inai dagi ladana, Tau Badana idia abia. Unai bamona taudia haida be Aigupito ena lohia taudia Ptolemy III Euergetes (c. 247-222 B.C.E.) bona Ptolemy VIII Euergetes II (c. 147-117 B.C.E.). Roma ena lohia taudia, Julius Caesar (48-44 B.C.E.) bona Augustus (31 B.C.E.–14 C.E.) danu be unai dagi ladana idia abia, idia ta be Heroda Badana, Iudea ena king. Heroda be unai dagi ladana ia abia badina hitolo bada ia vara neganai, hanua ma ta amo witi ia abia bona ena taunimanima ia ubua bona ogogami taudia dekenai dabua ia henia.

Baibel ia diba namonamo German tauna, Adolf Deissmann, ia gwau: Inai ladana Tau Badana be gabu momo ai idia gaukaralaia. Ma ia gwau: “Ia auka lasi, reana nega kwadogi lalonai nadi eiava gau ma haida ai, nega handred mai kahana unai ladana oi davaria diba.”

Unai dainai, Iesu ese ena aposetolo taudia ia hamaorodia: “To umui, namona be unai bamona umui karaia lasi” neganai, iena hereva ena anina be dahaka? Iesu ena hereva ena anina be edia huanai idia noho taudia edia namo do idia laloa lasi, a? Lasi. Iesu ena hereva amo ia hahedinaraia, ia be hariharibada karana ena namo ia laloa bada.

Iesu ena negai, taga taudia be ladana bada idia tahua dainai, spot gadara lalonai idia vareai taudia dekenai moni bada idia henia, park bona tomadiho gabudia idia haginia, bona moale karadia idauidau lalonai idia vareai. To, unai idia karaia badina idia ura taunimanima ese idia hanamodia, edia ladana idia abia isi eiava dagi abia totona do idia vouti henidia. Buka ta ia gwau: “Herevana taunimanima dekenai dala idauidau ai hariharibada karana idia hahedinaraia, to unai gaudia ibounai idia karaia badina idia ura politikol dalanai sibodia edia namo idia atoa guna.” Iesu be ena murinai idia raka taudia ia hadibaia unai bamona lalohadai bona sibona laloa bada karana idia dadaraia be namo.

Lagani haida murinai, aposetolo Paulo ese hariharibada karana dekenai lalohadai maorona abia ena namo ia herevalaia. Ia ese Korinto tadikaka taihu ia tore henidia, ia gwau: “Namona be ta ta ese edia kudouna ai idia laloa vadaeni gauna hegeregerena do idia henia. Namo lasi mai lalohisihisi ida eiava ta ese ia doria dainai idia henia, badina mai moale ida ia henia tauna be Dirava ese ia lalokau henia.”​—2 Kor. 9:7.