Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 46

Gari Lasi​—Iehova be Emu Durua Tauna

Gari Lasi​—Iehova be Emu Durua Tauna

“Lau ese umui do lau negea lasi, bona umui do lau rakatania lasi momokani.”​—HEB. 13:5.

ANE 55 Do Umui Gari Lasi!

INAI ATIKOL ENA POINT BADANA *

1. Sibona ita noho eiava ita lalometau neganai, dahaka ese ita ia hagoadaia diba? (Salamo 118:5-7)

NEGA ta oi mamia oi be sibona oi noho, bona hekwakwanai oi davaria neganai ta ia noho lasi oi ia durua totona, a? Taunimanima momo bona Iehova ena abidadama hesiai taudia danu, be unai bamona idia mamia. (1 Kin. 19:14) Bema oi dekenai unai ia vara, namona be Iehova ena gwauhamata oi laloatao: “Lau ese umui do lau negea lasi, bona umui do lau rakatania lasi momokani.” Unai dainai mai abidadama ida ita gwau diba: “Iehova be egu durua tauna, lau be do lau gari lasi.” (Heb. 13:5, 6) Lagani 61 C.E. bamona ai, aposetolo Paulo ese Iudea tadikaka dekenai unai hereva ia torea. Iena hereva ita duahia neganai, salamo torea tauna ena hereva Salamo 118:5-7 dekenai ita laloa.​—Duahia.

2. Inai atikol lalonai dahaka do ita stadilaia, bona dahaka dainai?

2 Salamo torea tauna bamona, Paulo ia diba Iehova be iena Durua Tauna badina Iehova ese nega momo ia durua vadaeni. Hegeregere lagani rua gunanai, Heberu tadikaka dekenai revareva ia do torea lasi neganai, Paulo be bouti amo ia lao lalonai, lai gubana ese davara ia hadikaia. (Kara 27:4, 15, 20) Lagani gunadia ai bona unai laolao lalonai, Iehova be dala idauidau ai Paulo ia durua. Unai dala idauidau toi do ita herevalaia. Paulo ia durua totona, Iehova ese Iesu bona aneru, gavamani taudia haida, bona tadikaka taihu ia gaukaralaia. Paulo ena sivarai ita stadilaia karana ese iseda abidadama Dirava ena gwauhamata dekenai do ia hagoadaia, badina ita diba Ia ita noia neganai ita do ia durua.

IESU BONA ANERU EDIA HEDURU

3. Paulo be reana dahaka ia laloa, bona dahaka dainai?

3 Paulo be ta ese ia durua be namo. Lagani 56 C.E. ai, hutuma ese dubu helaga murimurinai Paulo idia veria lao bona idia ura idia alaia. Bena unai dina murinai, Paulo be Sanhedrin vairanai ia gini neganai, iena inai taudia ese kahirakahira idia alaia. (Kara 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Reana unai negai Paulo ia laloa, ‘Inai dagedage karana do lau haheaukalaia, eiava?’

4. Iehova ese edena dala ai Iesu amo Paulo ia hagoadaia?

4 Paulo be dahaka heduru ia abia? Paulo idia dogoatao bena hanuaboi ai, “Lohiabada” Iesu be ia badinai ia gini, bona ia hamaoroa: “Oi gari lasi! Ierusalema ai lau oi gwauraia hedinarai hegeregerena, namona be Roma dekenai danu lau oi gwauraia hedinarai.” (Kara 23:11) Unai gwauhamata ese Paulo ia hagoadaia momokani! Iesu ese Paulo be Ierusalema ai ia karaia haroro gaukara dainai ia hanamoa. Bona Paulo dekenai ia gwauhamata dika ta do ia davaria lasi, to Roma dekenai do ia ginidae bona unuseniai do ia haroro danu. Unai hagoadaia herevana ia abia murinai, Paulo ia lalogoada momokani, hegeregere natu ta be tamana ese ia rosia bona ia gari lasi bamona.

Davara ai lai gubana ia toa neganai, aneru ta ese Paulo ia hamaoroa, bouti ai idia guia taudia ibounai be unai dika amo do idia roho mauri (Paragraf 5 itaia)

5. Iehova ese edena dala ai aneru ta amo Paulo ia hagoadaia? (Rau 1 ena laulau itaia.)

5 Paulo be dahaka hekwakwanai ma haida ia davaria? Ierusalema ai unai gaudia idia vara, bena lagani rua murinai, Paulo be bouti ta ai ia guia bona Italia dekenai ia lao. To davara ai lai gubana ia toa bona bouti ai idia gaukara taudia bona pasendia idia laloa do idia mase. To Paulo be ia gari lasi. Dahaka dainai? Bouti ai idia noho taudia ibounai ia hamaorodia: “Dirava be egu biaguna bona lau be ena hesiai gaukara helagana lau karaia. Hanuaboi ai ena aneru ta be lau badinai ia gini, ia gwau, ‘Paulo e, oi gari lasi, oi be Kaisara vairanai do oi gini. Bona Dirava ese oi ida bouti ai idia noho taudia ibounai do ia hamauria.’” Iehova ese aneru ta amo, guna Iesu ese Paulo dekenai ia gwauraia hagoadaia herevadia, ma ia gwauraia lou. Bona momokani, Iehova ena gwauhamata hegeregerena, Paulo be Roma ai ia ginidae.​—Kara 27:20-25; 28:16.

6. Edena gwauhamata herevana ese ita ia hagoadaia, bona dahaka dainai?

6 Ita be dahaka heduru ita abia? Iesu ese Paulo ia durua bamona, ita do ia durua danu. Hegeregere, Iesu ese iena murinai idia raka taudia ibounai dekenai ia gwauhamata: “Lau be dina iboudiai umui ida do lau noho ela bona inai nega oromana ena dokona.” (Mat. 28:20) Iesu ena hereva ese ita ia hagoadaia diba. Dahaka dainai? Badina dina haida lalonai ita haheauka be auka. Hegeregere, iseda lalokau tauna ta ia mase neganai, unai lalohisihisi be dina haida sibona lasi, to reana lagani momo lalonai do ita mamia. Haida be idia buruka dainai dina haida hisihisi idauidau idia haheaukalaia. Ma haida be hekwakwanai momo dainai dina haida lalonai idia lalometau bada. To, ita haheauka noho badina ita diba Iesu be “dina iboudiai” ita ida ia noho, iseda lalohisihisi negadiai danu.​—Mat. 11:28-30.

Ita haroro neganai, aneru ese ita idia durua bona hakaua (Paragraf 7 itaia)

7. Apokalupo 14:6 ena hereva bamona, hari Iehova ese edena dala ai ita ia durua?

7 Baibel ese ia hahedinaraia Iehova be ena aneru amo ita ia durua. (Heb. 1:7, 14) Hegeregere, aneru ese ita idia hakaua bona gimaia “Basileia ena sivarai namona” be ‘bese ibounai bona iduhu ibounai, bona gado idauidau’ taudia dekenai ita harorolaia totona.​—Mat. 24:13, 14; Apokalupo 14:6 duahia.

LOHIA TAUDIA HAIDA EDIA HEDURU

8. Iehova ese edena dala ai tuari biaguna ta amo Paulo ia durua?

8 Paulo be dahaka heduru ia abia? Lagani 56 C.E. gunanai, Iesu ese Paulo ia hadibaia ia be Roma ai do ia ginidae. To, Ierusalema ai, Iuda tomadiho taudia haida be palani idia karaia dala ai Paulo do idia naria, idia hamasea totona. Roma tuari biaguna Klaudio Lusia be unai palani ia diba neganai, ia ese Paulo ia hamauria. Karaharaga, Klaudio ese Paulo be Kaisarea dekenai ia siaia lao, bona tuari taudia momo ese ia idia gimaia. Ierusalema amo Kaisarea ena daudau be 105 kilomita bamona. Kaisarea ai, Gavana Feliki ese oda ia henia Paulo be “Heroda ena pavapava rumana ai do idia gimaia.” Bona Paulo idia ura hamasea taudia ese idia hahisia lasi.​—Kara 23:12-35.

9. Gavana Festo ese edena dala ai Feliki ia durua?

9 Lagani rua idia ore murinai, Paulo be Kaisarea dekenai dibura ai ia do noho. Gavana Festo be Feliki ena gabu ia abia. Iuda tomadiho gunalaia taudia ese Festo idia noia Paulo be kota totona Ierusalema dekenai do ia siaia lao, to Festo ia ura lasi. Reana gavana ia diba, unai taudia edia “palani be dala dekenai ia do idia naria bona do idia alaia mase.”​—Kara 24:27–25:5.

10. Paulo ia ura Kaisara vairanai ia gini neganai, Gavana Festo be dahaka ia karaia?

10 Gabeai, Paulo ena kota be Kaisarea dekenai idia karaia. To Festo ia ura “Iuda taudia ia hamoalea dainai,” Paulo ia nanadaia: “Oi ura Ierusalema dekenai oi daekau bona lau vairanai . . . oi do idia hahemaoro henia, a?” Paulo ia diba reana Ierusalema ai ia do idia alaia, bona ia diba dahaka do ia karaia ia heau mauri totona, Roma dekenai do ia lao, bona ena haroro gaukara do ia karaia. Ia gwau: “Lau ura Kaisara danu ese egu kota herevana do ia kamonai!” Festo ese ena kaunsolo taudia ia hereva henia murinai, Paulo ia hamaoroa: “Oi ura Kaisara danu ese emu kota herevana ia kamonai dainai, Kaisara dekenai do oi lao.” Festo ena disisen namona dainai Paulo be ena inai taudia amo ia hamauria. Unai murinai, Paulo be Roma dekenai ia lao, bona idia ura hamasea Iuda tomadiho taudia amo ia daudau.​—Kara 25:6-12.

11. Paulo be daika ena hereva ia laloa, bona edena dala ai unai ese ia hagoadaia?

11 Paulo be Italia do ia lao totona ia naria noho lalonai, reana peroveta tauna Isaia ese Iehova ena inai taudia dekenai ia gwauraia herevana ia laloa. Isaia ia gwau: “Do umui tuari dalana do umui laloa, to emui laloa gauna ena anina do ia vara lasi. Emui palani do umui herevalaia momo, to do umui kwalimu diba lasi, badina Dirava be ai dekenai ia noho.” (Isa. 8:10) Paulo ia diba Dirava ese do ia durua, bona reana unai ese Paulo ia hagoadaia gabeai do idia vara hahetoho ia haheaukalaia totona.

Idaunegai ia karaia bamona, hari Iehova ese iena taunimanima ia gimaia totona, lohia taudia edia lalona ia haidaua diba (Paragraf 12 itaia)

12. Iulio ese Paulo be edena bamona ia kara henia, bona Paulo be dahaka ia lalopararalaia?

12 Lagani 58 C.E. ai, Paulo be Italia dekenai ia lao matamaia. Ia be dibura tauna dainai, Roma ami ofesa ta, Iulio ena siahu henunai idia atoa. Unai nega lalonai, Iulio be mai ena siahu Paulo ia kara auka henia eiava ia kara namo henia totona. Ena siahu be edena bamona do ia gaukaralaia? Murina dinana ai, Italia ai idia ginidae neganai, “Iulio be Paulo ia kara henia mai hebogahisi ida bona gwaumaoro ia henia ena turadia dekenai do ia lao.” Gabeai, Iulio ese Paulo ia hamauria. Edena dala ai? Tuari taudia idia ura bouti ai idia noho dibura taudia ibounai idia alaia, to Iulio ese ia koudia. Dahaka dainai? Ia ura “Paulo ia gimaia bona do ia hakaua lao namonamo.” Paulo ia laloparara, Iehova be unai ofesa ia gaukaralaia ia do ia durua bona gimaia totona.​—Kara 27:1-3, 42-44.

Paragraf 13 itaia

13. Iehova ese edena dala ai lohia taudia ia gaukaralaia diba?

13 Ita be dahaka heduru ita abia? Bema Iehova ia itaia gavamani edia disisen ta ese iena taunimanima ia durua diba, ena lauma helaga ena siahu amo gavamani taudia ia veria diba iena ura idia hagugurua totona. King Solomona ese inai ia torea: “Lohiabada ese king ena lalona ia biagua noho, Lohiabada ese ia hakaua noho, ia ese sinavai ena ranu ia haheaua noho hegeregerena.” (Aon. 21:1) Unai siri ena anina be dahaka? Taunimanima ese koupa idia geia, unai amo ranu ena heau dalana be edia ura hegeregerena idia haidaua diba. Unai hegeregerena, Iehova ese ena lauma helaga amo lohia taudia edia lalohadai ia haidaua diba. Unai ia vara neganai, lohia taudia be mai edia ura ida disisen namodia idia karaia bona Dirava ena taunimanima idia durua.​—Esera 7:21, 25, 26 hahegeregerea.

14. Kara 12:5 ena hereva bamona, daika totona ita guriguri be namo?

14 Dahaka ita karaia diba? Bema “King bona dagi bada taudia” idia ura karaia disisen ese iseda hebou bona haroro gaukara do ia koua, namona be idia totona ita guriguri. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Keristani ginigunadia hegeregerena, ita danu be dibura ruma ai idia noho tadikaka bona taihu totona ita guriguri be namo. (Kara 12:5 duahia; Heb. 13:3) Unai sibona lasi, to dibura ruma ai iseda tadikaka taihu idia gimaia gadi taudia totona do ita guriguri danu. Iehova ita noia diba unai bamona taudia edia lalona ia haidaua totona, unai amo idia be Iulio bamona “mai hebogahisi ida” dibura ruma ai idia noho tadikaka taihu do idia kara henia.​—Kara 27:3.

TADIKAKA TAIHU EDIA HEDURU

15-16. Edena dala ai Iehova ese Arisitako bona Luka amo Paulo ia durua?

15 Paulo be dahaka heduru ia abia? Paulo be Roma dekenai ia lao neganai, hanaihanai Iehova ese tadikaka taihu ia gaukaralaia Paulo idia durua totona. Mani haheitalai haida ita herevalaia.

16 Paulo ena tura namodia rua, Arisitako bona Luka edia lalona idia hadaia Paulo ida Roma dekenai do idia lao. * Baibel ia gwau lasi Iesu ese Arisitako bona Luka ia hamaoroa dika ta do idia davaria lasi ela bona Roma dekenai idia ginidae. Unai dainai, unai laolao ai edia mauri idia halusia diba, to mai edia lalona ibounai ida idia lao, badina idia ura Paulo idia durua. To gabeai, lai gubana ia toa neganai, idia diba Dirava ese idia do ia hamauria. Unai dainai, Kaisarea ai Arisitako bona Luka be bouti ai idia guia neganai, reana Paulo be mai ena kudouna ibounai ida guriguri amo Iehova ia tanikiu henia, badina unai gari lasi hesiai taudia rua amo Paulo ia durua.​—Kara 27:1, 2, 20-25.

17. Edena dala ai Iehova ese kongrigeisen turadia amo Paulo ia durua?

17 Paulo ena laolao lalonai, nega momo tadikaka taihu ese ia idia durua. Hegeregere, Sidono siti ai idia ginidae neganai, Iulio ese Paulo dekenai gwaumaoro ia henia “ena turadia dekenai do ia lao, ia idia naria totona.” Bona gabeai, Puteoli siti dekenai, Paulo bona iena turadia rua ese ‘tadikaka idia davaria bona idia noidia idia ida dina 7 do idia noho.’ Unai Keristani tadikaka ese Paulo bona ena turadia rua edia dabu gaudia idia henia lalonai, Paulo ese ekspiriens haida ia gwauraia bona tadikaka idia moale bada. (Kara 15:2, 3 hahegeregerea.) Unai vadivadi murinai, Paulo bona iena turadia rua edia laolao idia matamaia lou.​—Kara 27:3; 28:13, 14.

Paulo bamona Iehova ese iseda tadikaka taihu amo ita ia durua (Paragraf 18 itaia)

18. Dahaka dainai Paulo ese Dirava ia tanikiu henia bona goada ia abia?

18 Paulo be Roma dekenai ia raka lao lalonai, reana lagani toi gunanai unai siti dekenai ia noho kongrigeisen ia torea henia revareva ia laloatao, ia gwau: “Lagani haida lalonai lau ura bada umui dekenai lau mai.” (Roma 15:23) To, ia laloa lasi, ia be dibura tauna bamona do ia lao. Paulo ia itaia Roma tadikaka be dala ai ia idia naria neganai, ia moale bada! “Paulo ese idia ia itaia neganai, Dirava ia tanikiu henia bona goada ia abia.” (Kara 28:15) Ita itaia Paulo be iena tadikaka dainai, Dirava ia tanikiu henia. Dahaka dainai? Badina Paulo ia laloparara iena tadikaka amo Iehova ese ia ia durua noho.

(Paragraf 19 itaia)

19. Petero Ginigunana 4:10 ena hereva bamona, Iehova ese edena dala ai ita ia gaukaralaia diba ma haida ita durua totona?

19 Dahaka ita karaia diba? Emu kongrigeisen ai idia gorere eiava hekwakwanai haida dainai idia lalometau tadikaka o taihu haida oi diba, a? Eiava reana edia lalokau tauna ta ia mase. Bema unai bamona tadikaka o taihu ta ita diba, Iehova ita noia diba ita do ia durua hebogahisi herevana ta ita gwauraia eiava kara ta ita karaia totona. Iseda hereva bona kara ese iseda tadikaka o taihu do ia hagoadaia. (1 Petero 4:10 duahia.) * Idia ita durua neganai, do idia abia dae momokani Dirava ena gwauhamata be idia dekenai ia vara momokani, ia gwau: “Lau ese umui do lau negea lasi, bona umui do lau rakatania lasi momokani.” Unai ese oi do ia hamoalea, ani?

20. Dahaka dainai mai lalogoada ida ita gwau diba: “Iehova be egu durua tauna”?

20 Paulo bona ena turadia rua bamona, iseda mauri lalonai, ita ibounai be hekwakwanai ita davaria danu. To unai nega ai, ita lalogoada diba badina ita laloparara Iehova be ita ida ia noho. Ia ese Iesu bona aneru amo ita dekenai heduru ia henia. Danu, bema gavamani taudia idia ura karaia disisen ta be Iehova ena taunimanima do ia durua, ia ese unai gavamani taudia ia gaukaralaia diba. Bona ita ta ta ese ita mamia bamona, Iehova ese ena lauma helaga amo ena hesiai taudia edia kudouna ia hamarerea edia Keristani tadikaka taihu idia durua totona. Unai dainai, Paulo bamona mai lalogoada ida ita gwau diba: “Iehova be egu durua tauna, lau be do lau gari lasi. Taunimanima be lau dekenai dahaka idia karaia diba?”​—Heb. 13:6.

ANE 38 Oi Do Ia Hagoadaia

^ par. 5 Inai atikol ai aposetolo Paulo be hekwakwanai badadia ia haheaukalaia totona Iehova ese ia durua daladia toi do ita stadilaia. Idaunegai Iehova ese ena hesiai taudia ia durua sivaraidia do ita stadilaia. Unai ese iseda abidadama Iehova dekenai do ia hagoadaia, bona ita diba hari ita do ia durua iseda hekwakwanai ita haheaukalaia totona.

^ par. 16 Arisitako bona Luka be guna Paulo ida idia loaloa. Paulo be Roma ai dibura ruma ai idia atoa neganai, unai tura namodia rua be ia ida idia noho.​—Kara 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.