Skip to content

Skip to table of contents

“Dirava Ena Hereva, be Do Ia Gini Noho Ela Bona Hanaihanai”

“Dirava Ena Hereva, be Do Ia Gini Noho Ela Bona Hanaihanai”

“Rei idia kakoro haraga, bona herahera idia mase noho, to Dirava ena hereva, be do ia gini noho ela bona hanaihanai.”​—ISA. 40:8.

ANE: 95, 97

1, 2. (a) Bema Baibel be lasi, mauri be do edena bamona? (b) Dirava ena Hereva amo namo ita abia totona, dahaka ese ita do ia durua?

BEMA Baibel ia noho lasi, oi laloa emu mauri be do edena bamona? Reana dina ta ta ai sisiba namodia do oi abia lasi. Bona Dirava, mauri, bona vaira nega dainai idia vara henanadai edia haere maorodia do oi davaria lasi. Bona Iehova ese guna taunimanima ia kara henia dalana danu do oi diba lasi.

2 To, ita moale badina unai ibounai ita diba. Iehova ese ita dekenai iena Hereva, Baibel, ia henia. Bona ia gwauhamata ena hereva be do ia gini noho ela bona hanaihanai. Aposetolo Petero ese Isaia 40:8 ena hereva ia gwauraia. Unai siri ese Dirava ena hereva taunimanima dekenai ia hahedinaraia, to Baibel ia herevalaia danu. (1 Petero 1:24, 25 duahia.) Momokani, Baibel ese ita ia durua diba, bema ita lalopararalaia gado ai ita duahia. Dirava ena Hereva idia ura henia taudia be unai idia diba. Idia hanaia laganidia lalonai, kudou-maoro taudia haida be idia gaukara goada Baibel idia hahanaia bona halasia totona, herevana dagedage bada idia davaria. Edia ura be Dirava ena ura hegeregerena, ena ura be “taunimanima idauidau do ia hamauria bona hereva momokani ena diba maoromaoro do idia abia.”​—1 Tim. 2:3, 4.

3. Inai stadi ai dahaka do ita herevalaia? (Laulau ginigunana herevalaia.)

3 Inai stadi ai, do ita itaia edena bamona Dirava ena Hereva be ia gini noho, herevana (1) gado ia idau, (2) politikol dalanai gau haida idia idau, bona (3) Baibel hahanaia gaukarana idia koua toho. Inai stadi ese edena dala ai ita do ia durua? Ita do ia durua Dirava ena Hereva ita laloa bada totona. Danu, iseda lalokau Baibel ia Torea Tauna dekenai do ia hagoadaia, iseda namo totona ia ese Baibel ia henia.​—Mika 4:2; Roma 15:4.

GADO IA IDAU

4. (a) Nega ia hanaia lalonai, edena dala ai gado idia idau? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia iseda Dirava be gado idauidau taudia edia toana ia laloa lasi, bona emu hemami be edena bamona?

4 Nega ia hanaia lalonai, gado be ia idau danu. Guna ita gwauraia herevadia edia anina be hari ia idau. Reana oi gaukaralaia gado ena hereva ta oi laloa diba. Idaunegai gadodia danu be unai bamona. Hegeregere, hari Heberu bona Grik gado be Baibel negadiai idia gaukaralaia Heberu bona Grik gado amo ia idau. Unai dainai taunimanima momo be guna idia gaukaralaia gado ai idia torea Baibel idia lalopararalaia lasi. Haida idia laloa bema Heberu bona Grik gado gunana idia dibaia, Baibel do idia lalopararalaia namonamo. To, unai ese idia do ia durua momokani lasi. * Ita moale, badina Baibel ibounai eiava ena kahana haida be gado 3,200 mai kahana dekenai idia hahanaia vadaeni. Unai ese ia hahedinaraia, Iehova ia ura “bese ibounai bona iduhu ibounai, gado idauidau” taudia ibounai be ena Hereva amo namo idia abia. (Apokalupo 14:6 duahia.) Unai ese emu lalona ia veria iseda lalokau bona toana ia laloa lasi Diravana kahirakahira oi lao totona, a?​—Kara 10:34.

5. Dahaka dainai momo dekenai King James Version Baibel be mai anina bada?

5 Gado be hari idia idau noho bona unai ese Baibel hahanaia gaukarana dekenai hekwakwanai ia havaraia. Hegeregere, guna idia hahanaia Baibel be guna taudia ese idia duahia bona lalopararalaia diba, to hari momo be ena hereva idia lalopararalaia lasi. Haheitalai ta be King James Version Baibel. Unai Baibel be lagani 1611 ai idia halasia. Unai nega ai, taunimanima momo ese unai Baibel idia duahia. Bona King James Version Baibel lalonai idia gaukaralaia herevadia be English gado herevadia ai idia lao. To, King James Version Baibel lalonai Dirava ena ladana be nega momo ia hedinarai lasi. Siri haida sibona lalonai “Iehova” idia gaukaralaia, to Heberu Toretoredia ena siri ma haida ai, Dirava ena ladana ia hedinarai gabuna ai inai hereva “LOHIABADA” be leta badadia ai idia torea. Gabeai Keristani Grik Toretoredia idia hahanaia neganai, siri haida lalonai inai hereva “LOHIABADA” be leta badadia ai idia torea danu. Unai amo, King James Version Baibel ese ia hahedinaraia, New Testament ai, Dirava ena ladana be ena gabu korikori ai ia noho be namo.

6. Dahaka dainai New World Translation Baibel ita moalelaia?

6 To hari inai negai, King James Version Baibel lalonai idia gaukaralaia herevadia be momo ese idia lalopararalaia lasi. Guna gado ma haida ai idia hahanaia Baibel danu be unai bamona. Unai dainai ita moale, badina New World Translation of the Holy Scriptures Baibel be momo ese idia lalopararalaia gado ai idia torea. Unai Baibel ena kahana ibounai o haida sibona be gado 150 mai kahana ai idia hahanaia vadaeni, bona hari taunimanima momo ese idia duahia. Ia be auka lasi dalanai idia hahanaia dainai, Dirava ena Hereva ese iseda kudouna ia hamarerea diba. (Sal. 119:97) To New World Translation Baibel be mai anina bada, badina ia ese Dirava ena ladana be ena gabu korikorina ai ia hatoa.

MOMO ESE IDIA LALOPARARALAIA GADO

7, 8. (a) Dahaka dainai lagani 300 B.C.E. ai idia noho Iuda taudia momo be Heberu Toretoredia idia lalopararalaia lasi? (b) Greek Septuagint be dahaka?

7 Politikol dalanai gau haida idia idau diba, bona unai ese unai nega ai idia noho taudia edia gado ia haidaua diba danu. To Dirava ese dala ia karaia, unai amo taunimanima momo be iena Hereva idia lalopararalaia diba. Hegeregere, Baibel ena buka ginigunadia 39 be Israela o Iuda taudia ese idia torea. “Dirava ese idia dekenai iena hereva helagana ia henia” guna. (Roma 3:1, 2) To, lagani 300 B.C.E. ai, Iuda taudia momo be Heberu gado idia lalopararalaia lasi. Dahaka dainai? Badina Alesana Badana ese tuari lalonai tano momo ia halusia bona abia negana, Greece Basileiana ia habadaia. (Dan. 8:5-7, 20, 21) Unai dainai Greece Basileiana ese ia lohiaia tano momo taudia be Grik gado idia gaukaralaia, unai tanodia ai idia noho Iuda taudia danu. Iuda taudia momo be Grik gado idia gaukaralaia dainai, idia momo ese Heberu Toretoredia idia lalopararalaia be auka. Unai dainai dahaka idia karaia?

8 Lagani 250 B.C.E. bamona ai, Baibel ena buka ginigunadia 5 be Heberu gado amo Grik gado dekenai idia hahanaia. Gabeai, Heberu Toretoredia ena kahana ma haida idia hahanaia danu. Unai Baibel idia gwauraia Greek Septuagint. Unai Septuagint Baibel be Heberu Toretoredia ibounai amo idia hahanaia Baibel ginigunana.

9. (a) Edena dala ai Septuagint Baibel bona gado ma haida ai idia hahanaia Baibel ese Dirava ena Hereva idia duahia taudia ia durua? (b) Heberu Toretoredia ai edena siri oi ura henia?

9 Septuagint Baibel ese Grik gado idia gaukaralaia Iuda taudia bona ma haida ia durua Heberu Toretoredia idia duahia totona. Idia sibodia edia gado ai Dirava ena Hereva idia duahia neganai, idia abia moalena mani oi laloa! Gabeai, Baibel ena kahana ma haida be gado ma haida dekenai idia hahanaia, hegeregere Syriac, Gothic, bona Latin. Taunimanima momo ese Toretore Helagadia idia duahia bona laloparara dainai, idia momo ese siri haida idia ura henia, hari ita karaia bamona. (Salamo 119:162-165 duahia.) Momokani, ena be gado ia idau, to Dirava ena Hereva be ia gini noho.

BAIBEL HAHANAIA GAUKARANA IDIA KOUA TOHO

10. John Wycliffe ena nega ai, dahaka dainai taunimanima momo be Baibel lasi?

10 Nega haida, siahu taudia momo ese taunimanima idia koua toho Baibel idia duahia lasi totona. To, unai bamona dagedage karana ese kudou-maoro taudia ia koua lasi. Idia ta be John Wycliffe, ia be lagani 600 gunanai England ai ia noho. Ia abia dae momokani taunimanima ibounai ese Baibel idia duahia be namo. To ena nega ai, England taudia momo be edia gado ai Baibel ena hereva idia do duahia lasi. Dahaka dainai? Baibel ena kopi ta ta be imana amo idia torea, bona ena davana be bada herea dainai, momo be Baibel lasi. Danu, unai nega ai taunimanima momo be duahiduahi idia diba lasi. Haida be dubu dekenai idia lao neganai, reana Baibel ena hereva haida idia kamonai. To, reana idia kamonai herevadia idia lalopararalaia lasi. Dahaka dainai? Badina idia gaukaralaia Tomadiho Baibel (Vulgate) be Latin gado ai idia hahanaia. To lagani 800 bamona ai, Latin gado be taunimanima momo ese idia lalopararalaia lasi! Momo ese Baibel ena hereva be edena bamona do idia lalopararalaia?​—Aon. 2:1-5.

John Wycliffe bona ma haida idia ura bada Dirava ena Hereva be ibounai ese idia duahia. Oi danu be unai oi ura, a? (Paragraf 11 itaia)

11. Wycliffe Baibel ese dahaka namo ia havaraia?

11 Lagani 1382 ai, English gado Baibel idia hahanaia, momo ese idia gwauraia Wycliffe Baibel. Wycliffe idia badinaia taudia momo ese unai Baibel idia gaukaralaia. Idia ura bada Dirava ena Hereva amo taunimanima idia durua dainai, aena amo England ena hanua ta ta dekenai idia lao bona idia haroro. Nega momo idia hedavari henia taudia dekenai Wycliffe Baibel ena kahana ta idia duahia, bona imana amo idia torea kopi ta be idia ida idia rakatania. Edia gaukara dainai, momo ese Baibel idia duahia matamaia.

12. Wycliffe bona ena gaukara dainai, dubu gunalaia taudia oreana be dahaka idia karaia?

12 Dubu gunalaia taudia oreana be dahaka idia karaia? Idia ese Wycliffe, ena Baibel, bona ia idia badinaia taudia idia inai henia. Tomadiho gunalaia taudia ese Wycliffe idia badinaia taudia idia dagedage henidia bona Wycliffe Baibel ena kopi momo idia hadikaia. Ena be Wycliffe ia mase, to dubu gunalaia taudia oreana ese ena hahediba herevadia idia gwauraia dika. Momokani, ia mase vadaeni tauna idia panisia diba lasi. To, idia ese Wycliffe ena turia idia geia, gabua, bona ena kahu be sinavai ta dekenai idia negea. To, taunimanima momo idia ura Dirava ena Hereva idia duahia bona lalopararalaia, bona Dubu taudia be unai idia koua diba lasi. Lagani handred momo murinai, Europe bona tano ma haida ai momo ese Baibel idia hahanaia bona printaia matamaia, taunimanima idia durua totona.

“EMUI NAMO HABADAIA DALANA, BE UMUI DEKENAI LAU HADIBAIA NOHO”

13. Dahaka ita diba momokani, bona edena dala ai unai ese iseda abidadama ia hagoadaia?

13 Namo lasi Keristani taudia idia laloa Septuagint, Wycliffe Bible, bona King James Version, be Dirava ena lauma helaga ena hahekau henunai idia torea. To, unai Baibel bona Baibel ma haida idia hahanaia dalana ita laloa neganai, idia ese inai hereva idia durua: Iehova ia gwauhamata hegeregerena, iena Hereva be do ia gini noho. Unai ese iseda abidadama ia hagoadaia, badina ita diba Iehova ese ia gwauhamatalaia gaudia ibounai be do idia guguru.​—Ios. 23:14.

14. Baibel amo ita dibaia gaudia ese edena dala ai iseda lalokau Dirava dekenai ia habadaia?

14 Iehova ese ena Hereva ia gimaia dalana ita laloa neganai, unai ese iseda abidadama ia hagoadaia bona iseda lalokau ia dekenai ia habadaia. * To, dahaka dainai Iehova ese ita dekenai iena Hereva ia henia? Bona dahaka dainai ia gwauhamata, iena Hereva be do ia gini noho? Badina ia ese ita ia lalokau henia, bona ia ura iseda namo habadaia dalana be ita dekenai ia hadibaia. (Isaia 48:17, 18 duahia.) Unai dainai ita ura ia ita lalokau henia bona ena taravatu ita badinaia.​—1 Ioa. 4:19; 5:3.

15. Vaira wiki ena stadi ai dahaka do ita herevalaia?

15 Dirava ena Hereva ita ura henia bada dainai, sibona iseda stadi amo dahaka namo do ita abia? Haroro gaukara ai ita davaria taudia be edena bamona do ita durua Baibel idia ura henia totona? Platfom amo idia hadibaia taudia ese edena dala ai edia hadibaia karana lalonai Baibel idia gaukaralaia diba? Vaira wiki ena stadi ai unai do ita herevalaia.

^ par. 4 The Watchtower, November 1, 2009, ena atikol ladana, “Do You Need to Learn Hebrew and Greek?” itaia.

^ par. 14 Maua ladana “Miusiam Matamatana!” itaia.