Skip to content

Skip to table of contents

“Manau Taudia ese Aonega Idia Davaria Noho”

“Manau Taudia ese Aonega Idia Davaria Noho”

“Manau Taudia ese Aonega Idia Davaria Noho”

“Lohiabada ia ura ita karaia gauna be . . . mai manau danu Dirava danu do ita raka hebou.”​​—⁠MIKA 6:⁠8.

1, 2. Manau karana be dahaka, bona hekokoroku karana amo edena bamona ia idau?

 APOSETOLO tauna badana ta ese sibona ena diba ia heagilaia lasi. Israela dekenai, gari lasi hahemaoro tauna ta ia gwau iena tamana ena ruma dekenai ia be maragi herea. Tau hereadaena ia gwau ena siahu be mai ena hetoana. Idia ta ta ese manau idia hahedinaraia.

2 Manau karana be hekokoroku karana amo ia idau vaitani. Manau tauna ese ena goada bona ena namo ia diba bona sibona ia laloa hanaihanai lasi o sibona laloa bada karana ia karaia lasi. Manau tauna ia hekokoroku lasi, ena namo ia heagilaia lasi, dagi bada ia ura henia dikadika lasi, to ia ese ena kara ena hetoana ia laloa noho. Unai dainai ma haida edia hemami bona lalohadai ia matauraia bona ia laloa namonamo.

3. Manau taudia be edena dala ai “aonega idia davaria noho”?

3 Badina namona dainai Baibel ia gwau: “Manau taudia ese aonega idia davaria noho.” (Aonega Herevadia 11:⁠2) Manau tauna ia aonega badina be Dirava ese ia abia dae dalana ia badinaia, bona hemarai do ia havaraia hekokoroku lalohadaina ia dadaraia. (Aonega Herevadia 8:13; 1 Petero 5:⁠5) Dirava ena hesiai taudia momo ese edia mauri dalana amo idia hamomokania manau be aonega karana. Paragraf ginigunana lalonai ai gwauraia vadaeni taudia toi, edia haheitalai do ita laloa.

Paulo​​—⁠‘Hesiai Tauna’ Bona ‘Kohu Naria Tauna’

4. Paulo ese edena hahenamo idaudia ia moalelaia?

4 Idaunegai Keristani taudia dekenai, Paulo be ladana bada tauna, bona unai ita lalo-pararalaia diba. Iena hesiai gaukara ia karaia negana lalonai, davara bona tano dekenai kilomita tausen momo ia laolao, bona kongregesen momo ia haginia. Danu, Iehova ese Paulo ia hanamoa dainai matahanai ia itaia bona gado idauidau ia veria diba. (1 Korinto 14:18; 2 Korinto 12:​1-5) Dirava ena lauma ena siahu henunai Paulo ese revareva 14 ia torea, hari idia be Keristani Greek Revarevadia edia kahana ta. Ita itaia goevagoeva diba, Paulo ena gaukara ese aposetolo taudia ibounai edia gaukara ia hanaia.​​—⁠1 Korinto 15:⁠10.

5. Paulo be edena dala ai ia hahedinaraia sibona ia laloa neganai ia manau?

5 Paulo be Keristani gaukara ia goadalaia dainai, reana haida idia laloa taunimanima momo ese ia idia laloa bada karana do ia moalelaia bada, eiava iena siahu do ia heagilaia. To, unai be momokani lasi, badina Paulo ia manau. Sibona ia herevalaia neganai, ia gwau “aposetolo ibounai ese lau idia hereaia,” bona ma ia gwau: “Lau be namo lasi aposetolo tauna lau idia gwauraia. Badina be Dirava ena ekalesia oreana lau dagedage henia.” (1 Korinto 15:⁠9) Guna, Paulo ese Keristani taudia ia dagedage henia, bona ia laloaboio lasi Dirava ena hebogahisi sibona dainai Dirava ia tura henia diba bona hesiai gaukara ena hahenamo idaudia ia moalelaia diba. (Ioane 6:44; Efeso 2:⁠8) Unai dainai, Paulo ia laloa lasi iena hesiai gaukara namo hereana dainai ma haida ia hereaia.​​—⁠1 Korinto 9:⁠16.

6. Paulo ese Korinto taudia ia kara henia dalana amo edena bamona ia hahedinaraia ia manau?

6 Paulo ese Korinto taudia ia kara henia neganai, ena manau ia hedinarai goevagoeva. Toana be, idia haida ese idia gwauraia naria taudia badadia, hegeregere Apolo, Petero, bona Paulo danu, idia ura henia bada. (1 Korinto 1:​11-15) To Paulo ese Korinto taudia edia hanamoa herevadia ia tahua lasi bona edia lalokau ia gaukaralaia kerere lasi. Idia ia vadivadi henia neganai, “hereva namo herea o aonega herea” ia gwauraia lasi. Lasi, Paulo ese ia bona ena bamoa taudia ia herevalaia, ia gwau: “Namona be umui laloa ai be Keriso ena hesiai taudia, bona ai [be] Dirava ena hunia hereva ai naria namonamo taudia.” *​—⁠1 Korinto 2:​1-5; 4:⁠1.

7. Paulo ese sisiba ia henia neganai danu, edena dala ai manau ia hahedinaraia?

7 Paulo ese sisiba auka bona hakaua herevadia ia henia negadia ai danu manau ia hahedinaraia. Iena Keristani tadikaka be “Dirava ena bogahisihisi bada herea” amo bona iena “lalokau” amo idia ia noia, to iena aposetolo siahuna ia gaukaralaia lasi. (Roma 12:​1, 2; Filemona 8, 9) Badina be dahaka Paulo ese unai ia karaia? Badina be ia laloa ‘edia abidadama ia biagua lasi,’ to idia danu ia “gaukara hebou.” (2 Korinto 1:24) Ita daradara lasi, Paulo ena manau dainai Keristani taudia ginigunadia ese ia idia lalokau henia bada.​​—⁠Kara 20:​36-​38.

Ita Abia Hahenamo be mai Manau ida Ita Laloa

8, 9. (a) Dahaka dainai sibona ita laloa neganai ita manau be namo? (b) Maduna haida idia abia taudia ese edena dala ai manau idia hahedinaraia diba?

8 Hari idia noho Keristani taudia dekenai, Paulo be haheitalai namona. Herevana edena bamona maduna ita abia, namona be ita ta lasi ita laloa ita ese ma haida ita hereaia. Paulo ia gwau: “Bema tau ta sibona inai bamona ia laloa, ‘Lau be namo,’ to momokani ia be namo lasi neganai, ia be sibona ia koia.” (Galatia 6:⁠3) Dahaka dainai? “Badina be ita ibounai ita kara dika vadaeni, bona Dirava ena hairaina guba dekenai ita abia be hegeregere lasi.” (Roma 3:23; 5:12) Oibe, namona be ita laloaboio lasi ita ta ta ibounai ese Adamu amo kara dika bona mase ita abia. Hahenamo idauna ta ita abia neganai unai ese iseda kara dika amo ita ia abia isi lasi. (Hadibaia Tauna 9:⁠2) Paulo hegeregerena, Dirava ena hariharibada sibona dainai taunimanima ese Dirava idia tura henia bona gaukara namona ta idia abia diba.​​—⁠Roma 3:​12, 24.

9 Manau tauna be unai ia diba dainai, hahenamo ta ia abia neganai ia herevalaia momo lasi bona ia karaia vadaeni gaudia ia heagilaia lasi danu. (1 Korinto 4:⁠7) Sisiba o hakaua herevana ia henia neganai, gaukara tamona tauna bamona do ia henia​—⁠biaguna badana bamona lasi. Momokani, gaukara ta ia karaia namonamo diba tauna ese hanamoa herevadia do ia tahua goadagoada lasi bona ia idia laloa bada tadikaka edia hetura do ia gaukaralaia kerere be ia maoro lasi. (Aonega Herevadia 25:27; Mataio 6:​2-4) Mai anina hanamoa hereva be ita sibona amo lasi to ma haida amo​—⁠bona ia be mai edia ura ida idia henia herevadia. Bema unai bamona hereva ita kamonai, namo lasi siboda eda namo ita laloa loulou.​​—⁠Aonega Herevadia 27:2; Roma 12:⁠3.

10. Haida edia toana be ladana bada lasi taudia, to dahaka dainai edia abidadama ena namo be “kohu momo bamona,” mani oi herevalaia.

10 Maduna ta ita abia neganai, manau karana dainai siboda eda namo do ita gwauraia loulou lasi, badina namo lasi iseda hereva amo taunimanima do idia laloa kongregesen ia heau namonamo iseda hekwarahi bona iseda diba dainai. Hegeregere, reana ita be hadibaia taudia namodia. (Efeso 4:​11, 12) Bema ita manau, ita diba kongregesen lalonai ita dibaia gaudia badadia haida be platfom amo ita abia lasi. Haheitalai ta be, adavana lasi taihu ta o tadikaka ta be mai ena natudia ida Kingdom Hall dekenai ia mai hanaihanai neganai, unai ese oi ia hagoadaia, ani? Eiava ia lalo-metau tadikaka be mai abidadama ida hebou ta ia reaia lasi, herevana iena hemami be ia be anina lasi tauna, unai ese oi ia hagoadaia, ani? Eiava mero o kekeni ta oi laloa, ena be sikuli dekenai hebamo dikadia be momo, to lauma dalanai ia goada ia lao, unai ese oi ia hagoadaia, ani? (Salamo 84:10) Reana taunimanima momo ese edia kara idia gwauraia lasi. Taunimanima momo ese idia davaria hahetoho idauidau idia itaia lasi. To nega momo, ladana bada tadikaka momo hegeregerena, edia abidadama ena namo be “kohu momo bamona.” (Iamesi 2:⁠5) Ita diba, ena abidadama ia dogoatao noho tauna ese dokonai Iehova ena lalo-namo do ia abia.​​—⁠Mataio 10:22; 1 Korinto 4:⁠2.

Gideona​—⁠Tamana Ena Ruma ai Ia “Maragi Herea”

11. Edena dala ai Gideona ese Dirava ena aneru ia hereva henia neganai, manau ia hahedinaraia?

11 Gideona, tau matamata goadana Manase iduhu amo, be Israela ena hekwakwanai momo negana lalonai ia mauri. Lagani 7 lalodiai, Midiana taudia ese Dirava ena taunimanima idia dagedage henia. To, Iehova ena taunimanima hamauria negana ia ginidae. Unai dainai, aneru ia hedinarai Gideona dekenai, bona ia gwau: “Goada herea tauna e, Lohiabada be oi dekenai ia noho.” Gideona ia manau, unai dainai unai hanamoa herevana ia laloa momo lasi. To mai hemataurai ida aneru dekenai ia gwau: “Lauegu lohia e, bema Lohiabada be ai dekenai ia noho, edena bamona inai kerere ibounai ai dekenai idia vara?” Aneru ese unai gaudia edia anina korikorina ia hahedinaraia, bona Gideona ia hamaoroa, ia gwau: “Israela be Midiana taudia edia siahu dekena amo do oi hamauria.” Gideona ese dahaka ia karaia? Ia ese unai maduna ia abia dae haraga lasi, bona ia laloa lasi Israela dekenai unai be ladana badana abia dalana namona. Lasi. Ia haere, ia gwau: “To lohia e, Israela be edena bamona do lau hamauria? Oi itaia, lauegu bese be ogogami herea, Manase iduhu dekenai, bona lau danu be maragi herea, egu famili lalonai.” Unai be manau karana!​​—⁠Gunalaia Taudia 6:​11-15.

12. Gideona be edena bamona ena gaukara ia karaia mai aonega ida?

12 Iehova ese tuari dekenai Gideona ia do siaia lasi neganai, ia tohoa guna. Edena dala amo? Gideona ia hamaoroa iena tamana ena boubou patana Bala dekenai do ia hadikaia bona ia badinai ia gini au helagana ia utua diho be gau badana. Unai maduna huaia totona namona be ia gari lasi, to Gideona ese ia karaia dalana ai manau bona aonega ia hahedinaraia danu. Taunimanima vairanai ia karaia lasi, to hanuaboi ai, taunimanima momo idia loaloa lasi negana ai, ia karaia. Danu, Gideona ese ena gaukara ia karaia gwauraia neganai, ia naria namonamo. Hesiai taudia 10 ia mailaia​—⁠reana ena anina be haida be gima taudia bona oredia ese boubou patana bona au helagana hadikaia gaukara lalonai ia do idia durua. * Iehova ena hahenamo ia abia dainai Gideona ese ena gaukara ia karaia ore, bona gabeai Dirava ese ia gaukaralaia Midiana taudia amo Israela taudia ia ruhaia totona.​—⁠Gunalaia Taudia 6:​25-27.

Manau Bona Aonega Hahedinaraia

13, 14. (a) Hesiai gaukara namona ta ita abia neganai, edena dala ai manau ita hahedinaraia diba? (b) Tadikaka A. H. Macmillan be manau karana dekenai edena bamona haheitalai namona ia hahedinaraia?

13 Gideona ia hahedinaraia manau karana amo gau momo ita dibaia. Hegeregere, hesiai gaukara namona ta ita abia neganai, dahaka ita karaia? Unai gaukara dainai do ita abia ladana badana ita laloa guna, a? Eiava mai manau bona mai guriguri ida ita laloa guna bema unai gaukara ita karaia namonamo diba? Tadikaka A. H. Macmillan, lagani 1966 ai ena tanobada maurina ia ore tauna, be unai dala dekenai haheitalai namona ia hahedinaraia. Watch Tower Society ena presiden ginigunana, C. T. Russell, be nega ta Tadikaka Macmillan ena lalohadai ia tahua, Tadikaka Russell ese ia nanadaia do ia noho lasi negadia ai daika ia hegeregere iena gaukara ia naria totona. Idia herevahereva neganai, Tadikaka Macmillan ia gwau lasi ia ura unai gaukara do ia abia, ena be unai be nega namona sibona ena diba ia heagilaia totona. Gabeai, Tadikaka Russell ese Tadikaka Macmillan ia hamaoroa namona be ia laloa bema unai gaukara ia karaia diba. Lagani momo murinai, Tadikaka Macmillan ia gwau: “Unai neganai lau gini kava, lau hoa maragi lasi.” Bena ia gwau “To lau lalohadailaia namonamo guna, bona nega daudau lalonai lau gurigurilaia bena gabeai ia lau hamaoroa, mai moale ida lau karaia diba gaudia ibounai do lau karaia ia lau durua totona.”

14 Nega daudau lasi murinai, Tadikaka Russell ia mase bona Watch Tower Society ena presiden gaukara karaia tauna be lasi. Tadikaka Russell ena haroro laolaona ginigabena ai Tadikaka Macmillan ese ena gaukara ia naria dainai, tadikaka ta be ia dekenai ia gwau: “Mac, hari be nega namona unai gaukara abia totona. Tadikaka Russell ia noho lasi neganai, oi be iena gwaukau tauna, bona ai ia hamaoroa oiemu hereva ai badinaia be namo. Madi, ia lao bona ia giroa lou lasi. Toana be oi ese ena gaukara do oi karaia noho.” Tadikaka Macmillan ia haere, ia gwau: “Tadikaka, unai bamona ita laloa be maoro lasi. Inai be Lohiabada ena gaukara bona Lohiabada ena orea lalonai oi abia dagina be Ia henia dagina sibona; bona lau diba unai gaukara totona lau be tau maorona lasi.” Bena Tadikaka Macmillan be tadikaka ma ta ena ladana ia gwauraia unai gaukara abia totona. Gideona bamona, ena namo ia laloa mai manau ida​​—⁠ita danu ese unai lalohadai ita abia be namo.

15. Haroro gaukara ita karaia neganai, edena dala namodia ai aonega ita hahedinaraia diba?

15 Namona be ita danu be ita abia gaukarana ita karaia mai manau ida. Gideona ia aonega, bona ia hekwarahi ena inai taudia ia habadua kava lasi totona. Iseda haroro gaukara ita karaia neganai danu, namona be iseda hereva henia dalana be mai manau bona mai aonega ida ita karaia. Momokani, lauma dalanai “tanobada ena siahu” gaudia haorea bona “hepapahuahu hereva koikoi” koua totona ita tuari. (2 Korinto 10:​4, 5) Namona be hemataurai lasi hereva henia dalana ita gaukaralaia lasi, badina ita ura lasi badina namona ta ita henia iseda sivarai idia badu henia totona. To, namona be edia lalohadai ita matauraia, lalo-tamona gaudia ita kikilaia momo, bona iseda sivarai ena namo ita hahedinaraia badabada.​​—⁠Kara 22:​1-3; 1 Korinto 9:22; Apokalupo 21:⁠4.

Iesu​—⁠Manau Tauna Hereadaena

16. Edena dala ai Iesu ia hahedinaraia sibona ia laloa neganai ia manau?

16 Manau karana ia haheitalaia tau hereadaena be Iesu Keriso. * Ena be Iesu be iena Tamana ida ia hetura namo herea, to ia hedinarai iena siahu be mai ena hetoana bona gau haida ia karaia diba lasi. (Ioane 1:14) Hegeregere, Iamesi bona Ioane edia sinana ese Iesu ia noia iena natudia memero be iena basileia lalonai ia badinai idia helai neganai, Iesu ia gwau: “Lauegu idiba kahanai bona lauegu lauri kahanai do idia helai taudia be lau ese do lau abia hidi lasi.” (Mataio 20:​20-23) Ma nega ta, Iesu be mai ena ura ida ia gwau: “Lau be sibona gau ta do lau karaia kava lasi. . . . Lau sibona egu ura lau karaia lasi, to Dirava ena ura sibona lau karaia. Ia ese lau ia siaia.”​—⁠Ioane 5:30; 14:28; Filipi 2:​5, 6, NW.

17. Iesu ese ma haida ia kara henia neganai, edena dala ai manau ia hahedinaraia?

17 Dala iboudiai dekenai Iesu ese kara dika taudia ia hereaia, bona iena Tamana, Iehova, amo siahu hereadaena ia abia. To, Iesu ese ia murinai idia raka taudia ia kara henia mai manau ida. Iena diba bada herea ia gaukaralaia lasi idia ia hahemaraia totona. Dahaka idia abia be namo ia laloa bada bona edia hemami ia laloa mai hebogahisi ida. (Mataio 15:32; 26:​40, 41; Mareko 6:31) Unai dainai, ena be Iesu ia goevadae, to ma haida amo kara goevadae ia tahua lasi. Iena hahediba taudia idia henia diba gaudia sibona ia noia, bona idia huaia diba lasi maduna ia henia lasi. (Ioane 16:12) Ita hoa lasi taunimanima momo idia davaria iena kara ese idia ia hagoadaia!​—⁠Mataio 11:⁠29.

Iesu Ena Manau Tohotohoa

18, 19. Iesu ena manau be edena bamona ita tohotohoa (a) sibona ita laloa neganai, bona (b) ma haida ita kara henia dalana dekenai?

18 Bema tau hereadaena ia manau, ita manau danu be namo. Goevadae lasi taudia be nega momo idia ura lasi idia gwau edia siahu be mai ena hetoana. To, Keristani taudia idia hekwarahi Iesu ena manau idia tohotohoa totona. Idia hekokoroku lasi dainai idia hegeregere tadikakadia dekenai maduna idia henia; bona siahu idia abia taudia edia hereva idia badinaia mai edia ura ida. Gaukara hebou laumana idia hahedinaraia, bona kongregesen ena gaukara idia “karaia namonamo, mai dala maorona” bona idia “karaia kava lasi.”​—⁠1  Korinto 14:⁠40.

19 Manau karana ese ita do ia hagoadaia ma haida amo gau momo do ita tahua lasi bona edia ura gaudia do ita laloa. (Filipi 4:⁠5) Reana iseda diba bona goada ese ma haida edia ia hanaia. To, bema ita manau, ita diba nega haida taunimanima be ita atoa maka do idia abia lasi. Ita diba taunimanima ta ta edia kara be mai edia hetoana, bona manau karana dainai edia kerere ita itaia neganai do ita badu lasi. Petero ia gwau: “Gau hereadaena be inai: Umui ura heheni mai emui lalona ibounai ida, badina be lalokau ese kara dika momo ia koudia.”​—⁠1 Petero 4:​8NW.

20. Bema ita itaia ita dekenai manau lasi urana ia noho, dahaka ita karaia diba?

20 Ita dibaia vadaeni, manau taudia idia aonega. To, bema oi itaia oi dekenai manau lasi o hekokoroku urana ia noho, dahaka oi karaia be namo? Oi lalohisihisi lasi. Namona be Davida ena haheitalai oi badinaia. Ia guriguri, ia gwau: “Lau do oi durua, vadaeni egu hekokoroku dainai, kara dika do lau karaia lasi. Mani lau do oi naria, vadaeni lauegu kara dika ese, lau do idia biagua lasi.” (Salamo 19:13) Bema Paulo bona Gideona edia abidadama, bona Iesu Keriso ena abidadama hereadaena ita tohotohoa, inai hereva do ia momokani ita dekenai: “Manau taudia ese aonega idia davaria noho.”​—⁠Aonega Herevadia 11:⁠2.

[Footnotes]

^ par. 6 Greek hereva ta, iniseniai idia hahanaia “hesiai taudia,” ese bouti badana ena henuna kahana ai idia noho bara gaukaralaia hesiai taudia ia gwauraia. To, “naria namonamo taudia” be maduna haida ia huaia tauna, reana ta ena ruma bona tano naria gaukarana ia karaia. To, biaguna momo edia matana ai, kohu naria tauna bona bouti badana dekenai ia gaukara hesiai tauna idia hegeregere, idia ruaosi be hesiai taudia.

^ par. 12 Gideona ese aonega bona naria namonamo karana ia karaia dainai ita laloa kerere lasi unai be gari toana. Lasi, Heberu 11:​32-​38 ese iena gari lasi karana ia hamomokania, ia be “goada idia abia” taudia bona “tuari lalonai idia be mai siahu” taudia ta.

^ par. 16 Manau ena anina ta be sibona emu goada ena hetoana oi abia dae dainai, ita gwau diba lasi Iehova be unai dala dekenai ia manau. To, Iehova ia hekokoroku lasi.​​—⁠Salamo 18:​35NW.

Oi Laloatao, A?

• Manau karana be dahaka?

• Edena dala ai Paulo ena manau ita tohotohoa diba?

• Gideona ena haheitalai amo, dahaka ita dibaia manau karana dekenai?

• Edena dala ai Iesu ese manau karana hereadaena ia hahedinaraia?

[Study Questions]

[Picture on page 15]

Paulo ena manau karana dainai iena Keristani tadikaka ese ia idia lalokau henia

[Picture on page 17]

Gideona ese Dirava ena ura ia karaia mai aonega ida

[Picture on page 18]

Iesu, Dirava ena Natuna, ena kara ibounai be mai manau ida ia karaia