Skip to content

Skip to table of contents

Iehova Ena Kara Maoromaoro Dekenai Moale Oi Davaria

Iehova Ena Kara Maoromaoro Dekenai Moale Oi Davaria

Iehova Ena Kara Maoromaoro Dekenai Moale Oi Davaria

‘Kara maoromaoro bona bogahisihisi oi tahua neganai, oiemu mauri dinadia do idia momo, bona taunimanima ese kara maoromaoro bona matauraia oi dekenai do idia henia.’​—AONEGA HEREVADIA 21:21.

1. Taunimanima ese edena dala idia badinaia dainai dika idia davaria?

“DALA ta ia noho, sedira iena toana oi dekenai be maoro, to iena dokona be mase dekenai do ia lao.” (Aonega Herevadia 16:25) Inai aonega herevana Baibel lalonai, ese hari idia noho taudia momo idia badinaia dalana ia gwauraia goevagoeva! Taunimanima momo be sibodia edia matana dekenai idia namo gaudia idia karaia, to ma haida edia namo idia laloa lasi. (Aonega Herevadia 21:2) Idia gwau edia tano ena taravatu idia matauraidia, to hanaihanai idia hanaia toho. Unai kara ese taunimanima ia hapararaia, bona idia momo ese idia daradaralaia.​—2 Timoteo 3:​1-5.

2. Taunimanima be namo idia davaria totona, dahaka idia abia haraga be namo?

2 Iseda namo​​—bona tanobada taudia iboudiai edia maino bona noho namona totona​​—ia namo bona ia maoro taravatuna, taunimanima ibounai be mai ura ida do idia abia dae bona badinaia taravatuna, ita abia haraga be gau badana. To ia hedinarai goevagoeva, herevana tau ta be diba bada eiava kudou-maoro tauna, to taunimanima ta lasi ese unai bamona taravatu do ia havaraia diba. (Ieremia 10:23; Roma 3:​10, 23) Bema unai bamona taravatu ia noho, edeseniai ita davaria bona ia be edena bamona? Reana mai anina bada henanadai be inai: Bema unai bamona taravatu ia noho, do oi moalelaia bona badinaia, a?

Kara Maoromaoro Taravatu Davaria

3. Daika sibona ia hegeregere taunimanima ibounai do idia abia dae bona idia do ia hanamoa taravatu ia henia totona, bona dahaka dainai?

3 Ita abia dae diba bona ita do ia hanamoa taravatu davaria totona, taunimanima edia kopina ena kala, edia kastom, bona politikol karadia idia haginia hetoana ia hanaia diba, bona taunimanima edia lalohadai kereredia bona manoka ia mamia lasi Tauna dekenai ita lao be namo. Ita daradara lasi, Iehova Dirava, siahu ibounai Havaraia Tauna sibona ia hegeregere, bona ia gwau: “Guba be tanobada ena ataiai daudau herea hegeregerena, lauegu dala be emui dala edia ataiai idia noho, bona egu laloa be emui laloa edia ataiai idia noho.” (Isaia 55:9) Danu, Baibel ia gwau Iehova “ena dala ibounai be maoro, bona iena kota be momokani. Ia be abidadama ena Diravana, ia kara dika lasi.” (Deuteronomi 32:4) Baibel lalonai, inai bamona hereva ‘Iehova ena kara be maoromaoro’ ita davaria. (Esodo 9:27; 2 Sivarai 12:6; Salamo 11:7; 129:4; Lalohisihisi ena Ane 1:18; Apokalupo 19:2) Oibe, ita diba Iehova amo taravatu hereadaena do ita abia, badina iena gwauhamata ia badinaia, bona ena kara be namo bona maoromaoro momokani.

4. “Kara maoromaoro” ena anina be dahaka?

4 Taunimanima momo ese sibodia idia gwauraia kara maoromaoro o helaga taudia idia ura henia lasi, idia laloa unai taudia be sibodia edia kara idia abia isi, eiava helaga gaudia o tomadiho idia laloa bada lasi to idia koikoi sibona. To diksenari ta ia gwau “kara maoromaoro” ena anina be “kota maoromaoro, kara namodia, kara namo; kerere lasi, kara dika lasi; Dirava ena taravatu ena hakaua herevadia eiava ia abia dae kara maoromaoro taravatudia badinaia; ta ena kara be namo bona maoro.” Bema taravatu ta ese unai bamona kara namodia ia havaraia, do oi moalelaia, ani?

5. Baibel be kara maoromaoro ia kikilaia neganai, edena bamona ia gwauraia?

5Encyclopaedia Judaica ese kara maoromaoro ia kikilaia, bona ia gwau: “Kara maoromaoro be lalohadai ta lasi, to ena anina korikorina be ta ese taunimanima ibounai ia kara henia mai maoro bona mai namo ida.” Dirava ia helaga bona ia goeva, idia be ia lalonai idia noho gaudia, to ena kara maoromaoro be idia bamona lasi. Unai kara ese iena kara toana korikorina ta ia hahedinaraia, iena kara ibounai idia namo bona maoro. Reana ita gwau diba Iehova ia helaga bona ia goeva dainai, ena kara bona ia amo idia mai gaudia ibounai idia maoromaoro. Baibel ia gwau: “Lohiabada ena kara ibounai be maoromaoro, bona ia ese taunimanima ibounai dekenai ia bogahisihisi henia noho.”​—Salamo 145:17.

6. Paulo be ena negai idia noho abidadama lasi Iuda taudia haida ia kikilaia neganai, dahaka ia gwau, bona dahaka dainai?

6 Aposetolo Paulo be Roma Keristani taudia dekenai ia siaia revareva lalonai unai ia hahedinaraia goevagoeva. Abidadama lasi Iuda taudia haida ia kikilaia, ia gwau: “Dirava ese taunimanima ia gwauraidia maoromaoro iena vairanai dalana be [“idia diba lasi,” NW ] idia badinaia lasi, to idia sibona ese unai maoromaoro dalana idia tahua. Unai dainai Dirava ena dala idia abia dae lasi.” (Roma 10:3) Dahaka dainai Paulo ia gwau “Dirava ese taunimanima ia gwauraidia maoromaoro iena vairanai dalana be idia diba lasi”? Mose ena Taravatu, Dirava ena kara maoromaoro taravatudia unai, idia dibaia vadaeni, ani? Momokani, idia dibaia vadaeni. To, idia momo idia laloa kara maoromaoro be sibodia edia namo habadaia karana, bona tomadiho taravatudia badinaia auka dalana amo idia hahedinaraia karana ta, to idia laloa lasi ia ese edia taunimanima kara henia daladia do ia hakaua. Iesu ena negai idia noho tomadiho gunalaia taudia hegeregerena, kota maoromaoro bona kara maoromaoro edia anina korikorina idia lalo-pararalaia lasi.​—Mataio 23:​23-28.

7. Edena dala ai Iehova be ena kara maoromaoro ia hahedinaraia?

7 To Iehova be idia amo ia idau, ma haida ia kara henia neganai, nega ibounai ena kara maoromaoro ia hedinarai goevagoeva. Ena be ena kara maoromaoro dainai, bema ta be mai ura ida kara dika ta ia karaia, unai ia laloa maragi diba lasi, to ita gwau lasi ia be kara auka bona gau momo ia tahua Diravana, bona ia ita gari henia dainai ia kahirakahira ita lao diba lasi. Lasi, iena kara maoromaoro karadia dainai, taunimanima ese ia dekenai idia lao diba bona kara dika ena davana dikana amo ia hamauridia diba. Unai dainai, Iehova ita gwauraia “iena bese ia hamauria Dirava” be maoro.​—Isaia 45:21.

Kara Maoromaoro Bona Hahemauri

8, 9. Edena dala idauidau ai Taravatu ese Dirava ena kara maoromaoro ia hahedinaraia?

8 Dirava ena kara maoromaoro bona mai lalokau ida ia henia hahemauri karana edia gaukara hebou dalana ita laloa bada totona, namona be Mose amo Israela besena dekenai Ia henia Taravatu ita laloa. Ita daradara lasi, Taravatu be maoromaoro. Mose ena hereva dokodia lalonai, Israela taudia ia hamaoroa lou: “Edena bese badana edia taravatu be maoromaoro, lau ese hari dina umui dekenai lau henia taravatu ibounai bamona?” (Deuteronomi 4:8) Lagani handred momo murinai, Israela ena King Davida ia gwau: “Lohiabada ena kota henia karana be momokani, bona nega ibounai, Lohiabada ena kota davana be maoromaoro.”​—Salamo 19:9.

9 Iehova be unai Taravatu amo ia hahedinaraia goevagoeva dahaka be maoro bona dahaka be kerere. Taravatu ese Israela taudia edia kara ta ta tomadiho karadia ai sibona lasi, to bisinesi karadia, headava, aniani, tauanina bona gabu idia goeva karadia, bona kota taravatudia ia hahedinaraia goevagoeva danu. Taravatu idia hamakohia taudia idia abia davana aukana ia gwauraia danu, nega haida unai davana be mase. * To hari taunimanima momo idia gwau Dirava ena kara maoromaoro haheganidia unai Taravatu lalonai ese taunimanima dekenai maduna metau idia henia bona idia hesikulaia, edia ura kwalimu bona moale ia kokia dainai, to unai be maoro, a?

10. Iehova idia lalokau henia taudia edia hemami iena taravatu dekenai be edena bamona?

10 Iehova idia lalokau henia taudia ese iena kara maoromaoro taravatudia bona hahegani idia moalelaia bada. Hegeregere, ita itaia vadaeni King Davida ia laloa Iehova ena kota herevadia be maoromaoro, to danu unai herevadia be mai ena kudouna ibounai ida ia lalokau henia bona ia laloa bada. Ia ese Iehova ena kota herevadia bona taravatu ia herevalaia neganai, ia gwau: “Ena hereva ese, golo ena namo idia hereaia. Golo namona momokani idia hereaia. Unai hereva edia mamina namona ese, hani namona ena mamina ia hereaia. Unai dainai do ita ura henidia, be gau badana momokani. Lohiabada e, oiemu Taravatu ese, lau, oiemu hesiai tauna dekenai, sisiba namona idia henia. Lau ese idia lau badinaia neganai, noho mauri namona momokani lau davaria.”​—Salamo 19:​7, 10, 11.

11. Edena dala ai Taravatu be ‘naria tauna bamona’ bona Keriso dekenai Israela taudia ia hakaua lao?

11 Lagani handred momo murinai, Paulo ese Taravatu ena namo badana ia hahedinaraia. Galatia taudia dekenai ia siaia revareva lalonai ia gwau: “Taravatu be iseda naria tauna bamona, ia mai bona Keriso ia ginidae. To Keriso ia ginidae neganai, abidadama dekena amo Dirava ena vairanai do ita maoromaoro diba.” (Galatia 3:24) Paulo ena negai, unai naria tauna be ruma bese badana dekenai ia noho hesiai o igui hesiai tauna ta. Iena maduna be natudia ia naria bona sikuli dekenai idia ia hakaua lao. Unai hegeregerena, Taravatu ese Israela taudia ia naria dekena besedia edia tomadiho koikoi bona matabodaga karadia amo. (Deuteronomi 18:​9-13; Galatia 3:23) Danu, Taravatu ese Israela taudia dekenai ia hahedinaraia idia be kara dika taudia bona edia kara dika gwauatao dalana bona hahemauri idia tahua be gau badana. (Galatia 3:19) Boubou henia karadia idia hahedinaraia mauri davalaia boubouna idia abia be namo, bona peroveta herevadia amo Mesia tauna korikorina do idia davaria diba. (Heberu 10:​1, 11, 12) Unai dainai, Iehova ese unai Taravatu amo iena kara maoromaoro ia hahedinaraia, bona ia karaia neganai taunimanima edia namo bona do idia abia diba mauri hanaihanai ia laloa noho.

Dirava Ia Gwauraia Kara Maoromaoro Taudia

12. Bema Israela taudia ese Taravatu idia badinaia namonamo, dahaka idia abia diba?

12 Iehova ese ia henia Taravatu be dala idauidau ibounai dekenai ia maoromaoro dainai, bema Israela taudia idia badinaia, Dirava vairanai do idia gini mai maoromaoro ida. Israela taudia be Gwauhamata Tanona lalonai idia vareai gwauraia neganai, Mose ese idia ia hamaoroa lou: “Iseda kara maoromaoro korikori dalana bona noho namo dalana be inai: Lohiabada iseda Dirava ena Taravatu ibounai do ita badinaia namonamo, ia ese ita ia oda henia vadaeni hegeregerena.” (Deuteronomi 6:25) Danu, Iehova ena gwauhamata be inai: “Lauegu taravatu bona lauegu oda do umui badinaia, unai bamona ia karaia tauna be do ia mauri. Lau inai Lohiabada.”​—Levitiko 18:5; Roma 10:5.

13. Iehova ia ura iena taunimanima be ena kara maoromaoro Taravatu idia badinaia neganai, unai be kara gageva, a? Mani oi gwauraia.

13 Madi, Israela besena ese ‘Dirava ena Taravatu ibounai idia badinaia’ lasi, unai dainai ia gwauhamatalaia hahenamo idia abia lasi. Dirava ena hahegani ibounai idia badinaia lasi badina Dirava ena Taravatu ia goevadae to idia goevadae lasi. Unai ena anina be Dirava ena kara be gageva eiava ia maoromaoro lasi, a? Lasi vaitani. Paulo ia gwau: “Dahaka do ita gwau? Dirava ena kara be maoromaoro lasi, a? Lasi momokani.” (Roma 9:14) Hereva momokanina be, Taravatu ia do noho lasi bona Taravatu ia noho murinai negadia ai idia noho taudia haida be Dirava ia gwauraia maoromaoro taudia, herevana idia be goevadae lasi kara dika taudia. Unai bamona Dirava gari henia taudia haida be Noa, Aberahamo, Iobu, Rahaba, bona Daniela. (Genese 7:1; 15:6; Iobu 1:1; Esekiela 14:14; Iamesi 2:25) Vadaeni, henanadai ta be inai: Dahaka dainai Dirava ese unai taudia ta ta ia gwauraia maoromaoro?

14. Baibel ia gwau ta be “kara maoromaoro tauna” neganai, ena anina be dahaka?

14 Baibel ese tau ta ia gwauraia “maoromaoro” neganai, ita gwau lasi ia be kara dika lasi eiava ia be goevadae tauna. Lasi, to ena anina be ta ese Dirava bona taunimanima vairanai ena maduna ia hagugurua. Hegeregere, Noa be “kara maoromaoro tauna” bona iena “nega ai idia noho taudia huanai ia be mai ena kerere lasi,” badina ‘Dirava ena hereva ibounai hegeregerena’ ia karaia. (Genese 6:​9, 22; Malaki 3:18; NW ) Sekaraia bona Elisabeta, Ioane Bapatiso ena tamana bona sinana unai, be “kara maoromaoro taudia Dirava ena vairana dekenai, Lohiabada ena taravatu bona ena hereva ibounai idia badinaia momokani.” (Luka 1:6) Bona Israela lasi tauna ta, Italy ami ofesa tauna Korenelio, idia gwauraia ‘kara maoromaoro bona Dirava dekenai ia gari tauna.’​—Kara 10:22.

15. Kara maoromaoro dekenai, dahaka be mai anina gauna?

15 Danu, mai anina gauna taunimanima edia kara maoromaoro dekenai be edia kudouna lalonai idia noho gaudia​​—Iehova bona ena gwauhamata abidadama henia, laloa bada, bona lalokau henia karadia unai​​—Dirava ena ura karaia sibona be hegeregere lasi. Baibel ia gwau Aberahamo ese “Lohiabada dekenai ia abidadama henia, unai dainai Lohiabada ia gwauraia, Aberamo be maoro.” (Genese 15:6) Aberahamo ese Dirava ia noho momokani ia abidadama henia sibona lasi, to ia gwauhamatalaia “garana” ia abidadama henia danu. (Genese 3:​15, NW; 12:2; 15:5; 22:18) Unai bamona abidadama bona abidadama karadia dainai, ena be idia goevadae lasi, to Iehova ese Aberahamo bona abidadama taudia ma haida ia tura henia bona kara namo henia diba.​—Salamo 36:10; Roma 4:​20-22.

16. Boubou idia abidadama henia taudia dekenai dahaka do ia vara?

16 To, taunimanima edia kara do ia maoromaoro totona, Iesu Keriso ena mauri davalaia boubouna abidadama henia karana be gau badana. Paulo ese Keristani taudia ginigunadia ia herevalaia, ia gwau: “Dirava ese iena harihari gauna davana lasi ia henia ita dekenai. Iena bogahisihisi dekena amo ia ese ita ia gwauraia maoromaoro. Inai bamona ia karaia, badina be Iesu Keriso ese ita ia hoia lou.” (Roma 3:24) Paulo ese guba Basileia lalonai Keriso ida do idia lohia taudia ia herevalaia. To Iesu ena mauri davalaia boubouna be dala ia kehoa taunimanima milioni momo be Dirava vairanai do idia gini mai edia maoromaoro ida totona. Aposetolo Ioane ese matahanai lalonai “hutuma bada herea, tau ta ese ia duahidia diba lasi, . . . terona vairanai bona Mamoe ena Natuna vairanai idia gini, dabua kurokuro idia karaia” taudia ia itaia. Unai dabua kurokuro ese idia hahedinaraia Dirava vairanai idia gini mai edia goeva bona mai edia maoromaoro ida, badina “edia dabua be Mamoe Natuna ena rara ai idia huria bona idia hakurokuroa vadaeni.”​—Apokalupo 7:​9, 14, NW.

Iehova Ena Kara Maoromaoro Moalelaia

17. Kara maoromaoro tahua totona, edena kara idauidau ita karaia be namo?

17 Ena be Iehova be mai lalokau ida iena Natuna, Iesu Keriso, ia henia taunimanima be ia vairanai do idia gini mai edia maoromaoro ida totona, to unai do ia vara kava lasi. Namona be ta ese unai boubou ia abidadama henia, iena mauri lalonai Dirava ena ura ia badinaia, bona Iehova dekenai gwauhamata ia karaia, bona ranu bapatiso amo ia hamomokania. Bena, ia ese kara maoromaoro bona lauma ena huahua ma haida ia tahua danu be namo. Paulo ese Timoteo, bapatiso ia abia vadaeni bona guba helarona ia abia Keristani tauna, ia hagoadaia: “Kara maoromaoro, Dirava badinaia kara, abidadama, lalokau, haheauka, laloa manau, inai gaudia do oi tahua be namo.” (1 Timoteo 6:11; 2 Timoteo 2:22) Iesu ia hahedinaraia ita hekwarahi noho be namo, ia gwau: “Umui ese Dirava ena Basileia bona iena kara maoromaoro do umui tahua guna.” Reana Dirava ena Basileia ena hahenamo ita tahua goadagoada, to Iehova ena kara maoromaoro daladia ita tahua goadagoada danu, a?​—Mataio 6:33.

18. (a) Dahaka dainai kara maoromaoro tahua karana be auka? (b) Lota ena haheitalai amo dahaka ita dibaia diba?

18 To momokani, kara maoromaoro tahua karana be auka. Ita ibounai ita goevadae lasi dainai, vaia ita ura kara dika ita karaia. (Isaia 64:6) Danu, Iehova ena kara maoromaoro daladia idia laloa lasi taudia huanai ita noho. Hari iseda noho dalana be Lota ena bamona, ia be kara dika rohoroho hanuana Sodoma lalonai ia noho. Aposetolo Petero ia hahedinaraia dahaka dainai Iehova ese unai hadikaia karana amo Lota ia hamauria. Petero ia gwau: “Lota be kara maoromaoro tauna, to edia huanai ia noho dainai, dina ibounai edia dika ia itaia bona ia kamonai. Unai dainai iena lalona be ia hisihisi bada.” (2 Petero 2:​7, 8) Unai dainai, ita ta ta be sibona ita nanadaia diba: ‘Inai tanobada ena matabodaga karadia lau itaia neganai, egu kudouna lalonai lau lalo-namo henia bamona, a? Moale karadia o spot gadara lalodiai dagedage karadia lau itaia neganai, lau ura lasi, to lau inai henia goada lasi, a? Eiava lau be Lota bamona, unai bamona kara dika ese lau idia hahisia bada?’

19. Bema Dirava ena kara maoromaoro ita moalelaia, edena hahenamo idauidau do ita davaria?

19 Hari inai nega dikadia lalonai, dina ta ta ai ita diba lasi dahaka do ia vara, to Iehova ena kara maoromaoro moalelaia karana ese ita ia gimaia diba. Henanadai haida be inai: “Lohiabada e, daika be oiemu Dubu Helaga dekenai do ia noho? Edena tauna be Siona, oiemu ororo helagana dekenai, do ia tomadiho diba?” King Davida ese idia ia haerelaia, ia gwau: ‘Ia be nega ibounai Dirava ia kamonai henia bona kara maoromaoro sibona ia karaia tauna.’ (Salamo 15:​1, 2) Dirava ena kara maoromaoro ita tahua bona moalelaia neganai, ia ita tura henia namonamo noho bona iena lalo-namo bona hahenamo ita abia noho diba. Unai amo, iseda lalona do ia namo noho, sibona ita matauraia bona iseda mauri lalonai lalo-maino ita moalelaia diba. Dirava ena Hereva ia gwau: ‘Kara maoromaoro bona bogahisihisi oi tahua neganai, oiemu mauri dinadia do idia momo, bona taunimanima ese kara maoromaoro bona matauraia oi dekenai do idia henia.’ (Aonega Herevadia 21:21) Danu, bema hanaihanai ita hekwarahi iseda kara ibounai idia maoro bona idia namo totona, iseda hetura karadia do ita moalelaia bona iseda mauri ena namo​​—lauma dalanai bona tauanina dalanai​​—do ita habadaia. Salamo torea tauna ia gwau: “Mai edia laloa maoromaoro bona edia momokani taudia be namo. Nega ibounai kara maoromaoro idia karaia taudia danu be namo.”​—Salamo 106:3.

[Footnote]

^ par. 9 Mose ena Taravatu ena kahana idauidau momo oi diba totona, Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia bukana, Insight on the Scriptures, volium iharuana, rau 214-​20 ai ia noho herevana “Some Features of the Law Covenant” itaia.

Anina Oi Gwauraia Diba, A?

• Kara maoromaoro be dahaka?

• Hahemauri ena anina Dirava ena kara maoromaoro dekenai be dahaka?

• Edena badina dainai Dirava ese taunimanima ia gwauraia maoromaoro diba?

• Iehova ena kara maoromaoro moalelaia dalana be dahaka?

[Study Questions]

[Pictures on page 23]

King Davida ia hahedinaraia Dirava ena taravatu ia lalokau henia bada

[Pictures on page 24]

Dirava ese Noa, Aberahamo, Sekaraia, Elisabeta, bona Korenelio ia gwauraia maoromaoro. Ena badina oi diba, a?