Skip to content

Skip to table of contents

Hahediba Taudia Halaoa Totona Haroro

Hahediba Taudia Halaoa Totona Haroro

“Prisikila bona Akwila ese Apolo ena haroro idia kamonai, vadaeni edia ruma dekenai idia hakaua lao, bona idia ruaosi ese Dirava ena dala ibounai idia hadibaia maoromaoro.”​​—⁠KARA 18:⁠26.

1. Ena be Apolo ese “sivarai ia gwauraia mai siahu danu,” to dahaka ia diba be namo?

 EFESO dekenai, Keristani ginigunadia Prisikila bona ena adavana Akwila ese Apolo idia itaia dubu dekenai ia haroro. Apolo ia hereva namonamo bona taunimanima edia lalona veria dalana ia diba, unai dainai taunimanima idia ura ena hereva idia kamonai. “Ia ese Iesu ena sivarai ia gwauraia mai siahu danu, bona iena hadibaia hereva be maoromaoro.” To, Apolo be “Ioane ena bapatiso sibona ia diba.” Apolo ese Keriso sivaraina ia harorolaia bona ia herevalaia gaudia be momokani, to unai sibona ia diba. Iena diba Keriso dekenai be bada lasi. Gau badana be Apolo ese iena diba Iesu Keriso ena gaukara, Iehova ena ura hagugurua karana dekenai ia habadaia.​​—⁠Kara 18:​24-​26.

2. Prisikila bona Akwila ese dahaka gaukara aukana idia abia dae?

2 Prisikila bona Akwila be maoromaoro Apolo idia durua Keriso ia henia “hereva ibounai” do ia badinaia totona. (Mataio 28:​19, 20) Unai sivarai ese ia hahedinaraia Apolo be “edia ruma dekenai idia hakaua lao, bona idia ruaosi ese Dirava ena dala ibounai idia hadibaia maoromaoro.” To, Keristani taudia haida be Apolo dekenai gau haida idia diba dainai idia ura lasi ia idia hadibaia. Dahaka idia diba? Prisikila bona Akwila idia hekwarahi Apolo ida Baibel idia kikilaia totona, bona unai amo dahaka ita dibaia? Edena dala ai unai idaunega sivaraina riviulaia karana ese ita do ia durua Baibel stadi ita hamatamaia totona?

Taunimanima Oi Laloa

3. Dahaka dainai Apolo ena mauri dalana ese Prisikila bona Akwila ia koua lasi ia idia hadibaia totona?

3 Apolo be Iuda besena tauna, bona toana be Alesandria ena siti dekenai ia tubu daekau. Unai neganai Alesandria be Aigupito ena siti badana, unai gabu dekenai sikuli badana ia noho, bona ena laiberi badana dainai taunimanima momo be unai hanua idia diba. Unai siti ai Iuda taudia bona diba bada taudia momo idia noho. Unai dainai, unuseniai Heberu Revarevadia be Greek gado ai idia hahanaia, idia gwauraia Septuagint Baibel. Unai dainai Apolo be “Buka Helaga ia diba momo”! Akwila bona Prisikila be palai ruma karaia taudia. Ena be Apolo be mai aonega ida ia hereva tauna, to unai ese idia ia hagaria ia idia hereva henia lasi totona, a? Lasi. Lalokau dainai unai tau ena dabu gauna idia laloa bona dala idia tahua idia durua totona.

4. Edeseniai bona edena dala ai Apolo ese heduru ia abia?

4 Ena be Apolo be mai aonega ida ia hereva, to diba ma haida ia abia be namo. Ia ura abia dibana be sikuli badana ta dekenai do ia davaria lasi, to Keristani kongregesen taudia amo ia abia diba. Apolo ia abia gwauraia dibana ese ia do ia durua, Dirava ese hahemauri abia totona ia karaia dalana dekenai diba maoromaorona ia abia. Prisikila bona Akwila ese “edia ruma dekenai idia hakaua lao, bona idia ruaosi ese Dirava ena dala ibounai idia hadibaia maoromaoro.”

5. Prisikila bona Akwila edia lauma dalana be edena bamona oi gwauraia diba?

5 Prisikila bona Akwila be lauma dalanai idia goada bona hereva momokani lalonai idia gini goada. Toana be nega ibounai idia noho hegaegae ‘edia abidadama bona lalona namo idia nanadaia taudia idia haere henia totona,’ herevana ia be taga tauna, ogogami tauna, diba bada tauna, eiava hesiai tauna. (1 Petero 3:​15) Akwila bona ena adavana be idia hegeregere ‘hereva momokani do idia hadibaia maoromaoro.’ (2 Timoteo 2:​15) Ia hedinarai goevagoeva, idia be Baibel idia stadilaia goadagoada taudia. ‘Dirava ena hereva be ia mauri noho bona ia be mai ena siahu’ dainai, ia lalonai idia noho hadibaia herevadia ese Apolo ena kudouna ia hamarerea momokani.​​—⁠Heberu 4:​12.

6. Edena bamona ita diba Apolo ese ia abia heduruna ia abia dae?

6 Apolo ese ena hadibaia taudia edia haheitalai ia moalelaia bona hahediba taudia halaoa gaukarana karaia tauna namona ai ia lao. Iuda taudia huanai sivarai namona harorolaia gaukarana dekenai ena diba ia gaukaralaia namonamo. Apolo be Iuda taudia dekenai Keriso ena sivarai ia gwauraia neganai, edia lalona veria karana ia diba. “Buka Helaga ia diba momo” dainai, ia hegeregere idia dekenai ia hamomokania peroveta taudia gunadia ibounai be Iesu ena mai idia naria. (Kara 18:​24) Sivarai ma ia gwau Apolo be unai murinai Akaia dekenai ia lao, unuseniai “Dirava ena hariharibada dainai, ia ese Iesu badinaia taudia dekenai durua bada ia henia. Badina be Apolo ese taunimanima edia vairanai, iena hereva goada dekena amo Iuda taudia ia halusia. Ia ese Buka Helaga dekena amo ia hedinaraia momokani Iesu be Keriso.”​​—⁠Kara 18:​27, 28.

Hadibaia Taudia Ma Haida Edia Haheitalai amo Diba Ita Abia

7. Edena dala ai Akwila bona Prisikila be hadibaia taudia namodia ai idia lao?

7 Edena dala ai Akwila bona Prisikila be Dirava ena Hereva hadibaia taudia namodia ai idia lao? Sibodia edia stadi idia karaia goadagoada bona hebou idia lao henia hanaihanai sibona lasi, to edia hebamo karana aposetolo Paulo ida ese reana idia ia durua bada. Korinto dekenai, Paulo be hua 18 lalonai Prisikila bona Akwila edia ruma dekenai ia noho. Idia gaukara hebou palai ruma idia karaia bona hanamoa totona. (Kara 18:​2, 3) Idia ese Baibel ena hereva dobudia idia herevalaia karana mani oi laloa. Unai bamona hebamo karana Paulo ida ese lauma dalanai idia ia durua bada! Aonega Herevadia 13:20 ia gwau: “Aonega tauna danu ia raka hebou noho tauna, be do ia aonega.” Hebamo namona ese edia lauma dalana dekenai anina namona ia havaraia.​​—⁠1 Korinto 15:33.

8. Paulo ena hesiai gaukara itaia karana amo Prisikila bona Akwila be dahaka idia dibaia?

8 Prisikila bona Akwila idia itaia Paulo be Basileia ia harorolaia neganai, ia be hadibaia tauna namona. Kara bukana dekenai ia noho sivaraina ia gwau, “Sabati Dinadia ibounai Paulo be dubu lalonai [Korinto dekenai] ia haroro. Ia ura Iuda taudia bona Helene taudia edia lalona do ia kehoa.” Gabeai, Sila bona Timoteo ese idia bamoa neganai, Paulo “ese iena nega ibounai ia haroro goada noho. Iuda taudia dekenai ia hadibaia goada Iesu be Keriso.” Dubu taudia huanai kamonai taudia ia davaria lasi neganai, Prisikila bona Akwila idia itaia Paulo ese ena haroro gabuna ia haidaua bona gabu namona ta​—⁠dubu badinai ia gini ruma ta​—⁠dekenai ia lao ia haroro totona. Unuseniai Paulo ese Krisipo, “dubu ena gunalaia tauna” ia durua hahediba tauna ta ai ia lao totona. Prisikila bona Akwila idia itaia unai tau be hahediba tauna ai ia halaoa neganai, unai ese edia teritori dekenai namo bada ia havaraia. Sivarai ia gwau: “Krisipo, . . . ese Lohiabada ia abidadama henia, iena ruma bese taudia ibounai danu. Korinto taudia momo danu ese Paulo ena haroro idia kamonai, idia abia dae danu, bona bapatiso idia abia.”​​—⁠Kara 18:​4-8.

9. Prisikila bona Akwila be Paulo ena haheitalai idia itaia neganai, dahaka idia karaia?

9 Paulo ena haheitalai haroro gaukara dekenai be Basileia harorolaia taudia ma haida ese idia tohotohoa, Prisikila bona Akwila bamona. Aposetolo tauna ese Keristani taudia ma haida ia hagoadaia: “Unai dainai, lau karaia bamona do umui karaia, Keriso ena kara lau karaia bamona.” (1 Korinto 11:⁠1) Paulo ena haheitalai hegeregerena, Prisikila bona Akwila ese Apolo idia durua Keristani hahediba herevadia do ia lalo-pararalaia namonamo. Unai amo, ia danu ese ma haida ia durudia. Ita daradara lasi, Prisikila bona Akwila ese Roma, Korinto, bona Efeso taudia idia durua hahediba taudia ai idia lao totona.​​—⁠Kara 18:​1, 2, 18, 19; Roma 16:​3-5.

10. Kara karoa 18 amo dahaka oi dibaia bona unai ese hahediba taudia halaoa gaukarana dekenai oi do ia durua?

10 Kara karoa 18 ena hereva ita laloa karana amo dahaka ita dibaia diba? Akwila bona Prisikila be Paulo amo diba idia abia hegeregerena, iseda diba hahediba taudia halaoa gaukarana dekenai ita hanamoa diba, bema Dirava ena Hereva idia hadibaia taudia namodia edia haheitalai ita tohotohoa. “Nega ibounai [idia] haroro goada noho” bona ma haida idia “hadibaia namonamo” taudia ita bamoa. (Kara 18:​5, Kingdom Interlinear Translation) Namona be idia ita itaia, edena bamona lalona veria hadibaia daladia idia gaukaralaia taunimanima edia lalona idia veria totona. Hahediba taudia halaoa gaukarana dekenai unai bamona hadibaia daladia ese ita idia durua diba. Ta be ita ida Baibel ia stadilaia neganai, reana ita hamaoroa diba iena ruma bese taudia haida eiava dekena taudia ia boiria diba stadi lalonai idia helai totona. Eiava reana ia ita nanadaia diba idia ura Baibel stadi idia abia taudia be ita do ia hadibaia.​​—⁠Kara 18:​6-8.

Hahediba Taudia Halaoa Totona Dala Oi Karaia

11. Hahediba taudia matamatadia be edeseniai ita davaria diba?

11 Paulo bona iena Keristani tadikaka be ruma-ta-ruma-ta ai, maketi gabudiai, idia loaloa gabudia, bona gabu ibounai dekenai hahediba taudia halaoa gaukarana idia karaia. Oi be Basileia harorolaia goadagoada tauna bona oi ura taunimanima be hahediba taudia ai oi halaoa dainai, emu haroro gaukara oi habadaia diba, a? Dala idauidau do oi gaukaralaia diba kara namo taudia oi tahua bona oi haroro henidia totona, a? Edena dala haida ai sivarai namona idia harorolaia pablisa taudia ese hahediba taudia idia davaria? Telefon amo haroro karana mani ita itaia guna.

12-14. Telefon amo haroro ena namo hahedinaraia totona, sibona emu ekspiriens eiava inai paragraf dekenai idia noho gaudia oi herevalaia.

12 Brazil ai Keristani taihuna ta, do ita gwauraia Maria, be ruma-ta-ruma-ta ai ia haroro noho lalonai, ruma badana ta amo ia raka-lasi hahine matamata ta dekenai pepapepa ta ia henia. Maria ese unai pepapepa ena hereva kwarana ia gaukaralaia ena hereva ia hamatamaia totona, ia nanadaia, “Oi ura Baibel do oi diba namonamo, a?” Unai hahine ia haere, ia gwau: “Lau ura. To hekwakwanai be inai, lau be tisa, bona hadibaia gaukara ese egu nega bada ia abia.” Maria ese ia hamaoroa Baibel ena hereva badadia be telefon amo idia herevalaia diba. Unai hahine ese Maria dekenai ena telefon namba ia henia, bona unai adorahi sibona dekenai, telefon amo Dirava Ia Ura Dahaka Ita Karaia? buklet amo stadi idia hamatamaia. a

13 Etiopia dekenai ful-taim hesiai gaukara ia karaia taihu ta, be telefon amo tau ta ia haroro henia lalonai, ruma lalonai regerege momo ia kamonai. Unai tau ese ia hamaoroa gabeai do ia rini lou. Taihu ia rini lou neganai, unai tauna be sori herevana ia gwauraia bona ia hamaoroa nega ginigunana ia rini neganai ia bona ena adavana idia hepapahuahu. Taihu ese unai ia gaukaralaia Baibel lalonai idia noho aonega sisiba, ruma bese ena hekwakwanai hamaoromaoroa dalana dekenai ia herevalaia totona. Unai tau ia hamaoroa ruma bese momo be Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia bukana, ladana Ruma Bese Ena Moale Havaraia Dalana ese idia ia durua. Unai buka ia hariharilaia bona dina haida murinai, taihu ese unai tau ia rini henia lou. Unai tau ia gwau: “Inai buka ese lau ia durua bona egu headava lau hadokoa lasi!” Momokani, unai tau be ruma bese ida ia helai bona ia duahia hereva namodia unai buka amo be idia ida ia herevalaia. Baibel stadi ia hamatamaia, bona gabeai Keristani heboudia ia lao henia matamaia.

14 Denmark dekenai telefon amo ia haroro bona Baibel stadi ta ia hamatamaia Basileia harorolaia taihuna ta, ia gwau: “Haroro naria tauna ese lau ia hagoadaia telefon amo lau haroro totona. Matamanai lau ura lasi, lau gwau: ‘Unai dala lau manadalaia lasi.’ To, dina ta ai egu lalona lau hadaia bona ruma tauna ginigunana lau rini henia. Sonja ese telefon ia abia bona ai herevahereva sisina murinai, ia gwau ia ura Baibel idia herevalaia buka bona magasin do ia abia. Adorahi ta Dirava ese ia havaraia gaudia ai kikilaia, bona ia ura Life​​—⁠How Did It Get Here? By Evolution or by Creation bukana ia duahia. b Ia lau hamaoroa do ia namo bema ai hedavari bona unai gaudia ai herevalaia. Ia abia dae. Lau lao neganai Sonja be stadi totona ia hegaegae, bona unai nega amo wiki ta ta ai stadi.” Iseda Keristani taihu ma ia gwau: “Lagani momo Baibel stadi ta totona lau guriguri, to lau laloa lasi telefon haroro amo ta do lau abia.”

15, 16. Dahaka ekspiriens oi gwauraia diba, unai amo dala idauidau ai Baibel stadi hamatamaia karana ena namo oi hahedinaraia diba?

15 Tadikaka bona taihu momo idia moale badina taunimanima idia noho gabudia dekenai haroro gaukara karaia ena heduru herevadia idia badinaia. United States ai, Keristani hahinena ta ese ena motuka be kampani ena motuka ta badinai ia atoa. Unai motuka lalonai ia noho hahinena ese taihu ia itaia neganai, taihu ese ia dekenai iseda Baibel hadibaia gaukarana ena badina ia gwauraia hedinarai matamaia. Unai hahine ia kamonai, ena motuka amo ia raka-lasi, bona taihu ena motuka dekenai ia raka lao. Ia gwau: “Lau moale lau dekenai oi hereva dainai. Nega daudau lalonai emui Baibel idia herevalaia bukadia lau abia lasi. Ma danu, lau ura Baibel do lau stadilaia lou. Lau ida do oi stadi, a?” Iseda taihu be sivarai namona harorolaia totona dala namona ia davaria.

16 United States ai, taihu ta be buruka taudia edia noho gabuna ta ia vadivadi henia neganai, inai ekspiriens ia davaria: Unai ruma ai gaukara ta ia naria dairekta ta ia itaia bona ia hamaoroa ia ura unai ruma ai idia noho taudia be lauma dalanai do ia durudia. Iseda taihu ese ia hamaoroa ia moale wiki ta ta ai idia ura taudia ibounai ida davana lasi Baibel stadi do ia karaia. Dairekta ese gwaumaoro ia henia idia noho taudia idauidau edia daiutu ta ta do ia vadivadi henia. Daudau lasi murinai, wiki ta ta ai ia be nega toi unai gabu ai idia noho taudia 26 ida Baibel stadi ia karaia, idia ta be nega hanaihanai iseda hebou ia lao henia.

17. Nega haida edena dala namona amo Baibel stadi ita hamatamaia diba?

17 Basileia harorolaia taudia haida dekenai, maoromaoro Baibel stadi karana idia hahedinaraia ese namo ia havaraia. Daba ta, kongregesen ta mai ena pablisa 105 idia hekwarahi ruma ta ta ai idia davaria taudia dekenai Baibel stadi idia hamatamaia totona. Pablisa 86 ese haroro gaukara idia karaia, hora rua lalonai haroro gaukara idia karaia murinai, Baibel stadi matamatadia 15 idia hamatamaia.

Kara Namo Taudia Tahua Noho

18, 19. Edena mai anina bada hakaua herevana Iesu amo ita laloatao be namo, bona unai dekenai iseda lalona ita hadaia dahaka do ita karaia?

18 Oi be Basileia harorolaia tauna dainai, reana inai hereva lalonai idia gwauraia heduru herevadia oi tohoa. Oibe, haroro totona dala haida oi laloa neganai, aonega karana be emu gabu taudia edia kastom oi laloa. Gau badana be Iesu ena hakaua herevana ita laloa, kara namo taudia ita tahua bona unai bamona taudia ita durua hahediba taudia ai idia lao totona.​​—⁠Mataio 10:11; 28:⁠19.

19 Unai dainai, namona be ‘Dirava ena hereva ita hadibaia maoromaoro.’ Unai bamona ita karaia diba bema Baibel amo lalona veria herevadia ita gaukaralaia. Unai ese ita do ia durua kamonai taudia edia kudouna ita veria bona kara ta do idia karaia. Mai guriguri ida Iehova dekenai ita tabekau noho lalonai, ma haida ita durua diba Iesu Keriso ena hahediba taudia ai idia lao totona. Bona unai gaukara ese namo bada ia havaraia! Unai dainai, ‘do ita gaukara goada, bona gaukara namona momokani taudia do ita lao, Dirava ese ita dainai do ia moale bada totona,’ hanaihanai Basileia harorolaia taudia bamona Dirava do ita hanamoa, ita haroro ena badina be taunimanima be hahediba taudia ai ita halaoa diba.​​—⁠2 Timoteo 2:​15.

[Footnotes]

a Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia.

b Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia.

Oi Laloatao, A?

• Dahaka dainai Apolo dekenai Dirava ena dala idia hadibaia namonamo be namo?

• Edena dala ai Prisikila bona Akwila be aposetolo Paulo amo diba idia abia?

Kara karoa 18 amo, hahediba taudia halaoa gaukarana dekenai dahaka oi dibaia?

• Edena bamona dala oi karaia diba taunimanima be hahediba taudia ai oi halaoa totona?

[Study Questions]

[Picture on page 14]

Prisikila bona Akwila ese Apolo dekenai “Dirava ena dala ibounai idia hadibaia maoromaoro”

[Picture on page 16]

Apolo be hahediba taudia halaoa gaukarana karaia tauna namona ai ia lao

[Picture on page 17]

Paulo be ia loaloa gabudia ibounai dekenai ia haroro

[Pictures on page 19]

Haroro totona dala karaia