Skip to content

Skip to table of contents

Daidia Do Idia Toreisi Lou?

Daidia Do Idia Toreisi Lou?

Daidia Do Idia Toreisi Lou?

“Inai kara dekenai do umui hoa lasi. Badina be nega ta do ia mai, mase guria gabu dekenai idia noho taudia ibounai ese iena gadona do idia kamonai. Vadaeni guria gabu dekena amo do idia toreisi.”​—IOANE 5:​28, 29.

1. Lahi ese ia araia au ginigini gabuna dekenai, Mose ese dahaka mai anina bada herevana ia kamonai, bona gabeai daika ese unai hereva ia gwauraia lou?

LAGANI 3,500 gunanai, gau idauna momokani ta ia vara. Mose be bese kwarana tauna Ietero ena mamoe ia naridia noho. Sinai ororona kahirakahira, Iehova ena aneru be au dekenai lahi ia araia bamona Mose dekenai ia hedinarai. Esodo bukana ia gwau: “Lahi be au ginigini dekenai, Mose ese ia itaia. Au dekenai lahi ia noho, to lahi ese au ia gabua ore lasi.” Vadaeni au amo gadona ta ia mai. Ia gwau: “Lau be oiemu tamana ena Dirava, Aberahamo ena Dirava, Isako ena Dirava, Iakobo ena Dirava.” (Esodo 3:​1-6) Gabeai aposetolo edia negai, unai hereva be Dirava ena Natuna, Iesu ese ia gwauraia lou.

2, 3. (a) Aberahamo, Isako, bona Iakobo be dahaka hahenamo idia naria noho? (b) Dahaka henanadai idia vara?

2 Iesu be toreisi lou idia abia dae lasi Sadukea taudia haida ida ia herevahereva noho. Ia gwau: “Mase dekena amo idia toreisi lou herevana be Mose ese ia hamomokania vadaeni au ginigini ia araia ena sivarai lalonai. Inai bamona ia gwau, ‘Lohiabada be Aberahamo ena Dirava, Isako ena Dirava, Iakobo ena Dirava.’ Unai dainai, ia be mase taudia edia Dirava lasi, to mauri taudia edia, badina taunimanima ibounai be ia dainai idia mauri.” (Luka 20:​27, 37, 38) Unai hereva amo Iesu ese ia hamomokania, idaunegai idia mase vadaeni taudia Aberahamo, Isako, bona Iakobo be Dirava ese ia do lalodiatao noho. Iobu bamona, mase dekenai idia mahuta negana ena dokona idia naria noho. (Iobu 14:14) Dirava ena tanobada matamata ai, do idia toreisi lou.

3 To, taunimanima ena histori lalonai idia mase taudia bilioni momo be edena bamona? Idia danu do idia toreisi lou, a? Unai henanadai ena haere maorona ita do abia lasi neganai, namona be Dirava ena Hereva amo ita tahua, taunimanima idia mase neganai edeseniai idia lao.

Mase Taudia be Edeseniai?

4. (a) Taunimanima idia mase neganai, edeseniai idia lao? (b) Sheol be dahaka?

4 Baibel ia gwau mase taudia be “gau ta idia diba lasi.” Ta ia mase neganai, ia be hel lahina dekenai hisihisi ia abia lasi, eiava Limbo dekenai idia noho lasi, to ia be kahu dekenai ia giroa lou. Unai dainai, Dirava ena Hereva ese mauri taudia ia sisiba henia: “Oiemu imana ese ia davaria gaukara ibounai, be do oi karaia mai oiemu goada ibounai danu. Badina be mase taudia edia gabu [Heberu gado, Sheol], oi lao gabuna, dekenai be kara ta lasi, laloa ta lasi, diba bona aonega ta lasi.” (Hadibaia Tauna 9:​5, 10; Genese 3:19) Taunimanima momo be inai hereva Sheol idia diba lasi. Unai Heberu herevana ia mai gabuna ita diba lasi. Tomadiho momo edia hahediba hereva be mase taudia be idia do mauri noho, to Dirava ena Hereva ese ia hahedinaraia bamona, Sheol ai idia noho taudia be idia mase, gau ta idia diba lasi. Sheol be mase taudia edia guri gabuna.

5, 6. Iakobo ia mase neganai, ia be edeseniai ia lao, bona daidia ida idia guria hebou?

5 Baibel lalonai, nega ginigunana inai hereva “mase gabuna” eiava Sheol ia hedinarai be Genese 37:35 dekenai. Bese kwarana tauna Iakobo be ena lalokau natuna mero Iosepa ia haboioa murinai, ia ura lasi ena lalona idia hanamoa, ia gwau: “Lauegu natuna dekenai mase gabuna [Sheol] dekenai dohore lau lao, mai tai danu.” Iakobo ia abia dae ena natuna ia mase vadaeni, unai dainai ia ura ia mase bona Sheol dekenai ia lao. Gabeai, Iakobo ena natuna badadia 9 idia ura ena natuna ginigabena, Beniamina, be Aigupito dekenai idia abia lao, unai amo aniani idia abia diba. To, Iakobo ia ura lasi, ia gwau: “Lauegu natuna be umui danu do ia lao lasi, badina be iena kakana korikori ia mase vadaeni, bona ia sibona ia noho. Dala dekenai bema dika ta ia dekenai ia vara, lau be dohore lau mase. Badina lau buruka dainai, lalohisihisi inai bamona be do ia hamasea lau [“lalohisihisi ida Sheol ai lau diho,” NW ].” (Genese 42:​36, 38) Unai siri rua ese mase be mase murinai maurina ta ida idia hakapua lasi, to Sheol ida idia hakapua.

6 Genese bukana ese ia hahedinaraia Iosepa be Aigupito ena aniani naria tauna ai ia lao. Unai dainai, Iakobo be unai gabu dekenai mai moale ida ia lao diba Iosepa ida ia hedavari totona. Unai murinai, Iakobo be unai tano dekenai ia noho ela bona ena mauri lagani be 147 bena ia mase. Kahirakahira ia mase neganai, ia gwauraia herevadia hegeregerena, ena natudia memero ese ena tauanina idia abia lao bona Makapela ena nadi matuna, Kanana dekenai idia guria. (Genese 47:28; 49:​29-31; 50:​12, 13) Unai dainai, Iakobo be ena tamana Isako, bona ena tubuna, Aberahamo ida idia guria hebou.

‘Edia Tubudia Dekenai Idia Haboua’

7, 8. (a) Aberahamo ia mase neganai, edeseni ia lao? Gwauraia hedinarai. (b) Dahaka ese ia hahedinaraia ma haida idia mase neganai, Sheol dekenai idia lao?

7 Guna, Iehova ese Aberahamo dekenai ena gwauhamata ia hamomokania bona ia gwau natudia momo do ia abia neganai, ia hahedinaraia dahaka do ia vara Aberahamo dekenai. Iehova ia gwau: “To oiemu mauri lagani be do momo herea, bona mai maino danu do oi mase, bona oi buruka momokani neganai, do idia guria oi.” (Genese 15:15) Unai ia vara momokani. Genese 25:8 ia gwau: “Vadaeni ia mase, ia buruka momokani neganai, bona iena varavara mase taudia danu ia haboua.” Unai taudia be daidia? Genese 11:​10-26 ai ena tubudia edia lista be ia giroa lou ela bona Noa ena natuna mero Sema dekenai. Unai dainai Aberahamo ia mase neganai, ia be Sheol dekenai idia mase vadaeni taudia ida idia haboua.

8 Inai bamona hereva, ‘ena varavara mase taudia danu idia haboua,’ be Heberu Revarevadia dekenai nega momo ia hedinarai. Unai dainai, ita gwau diba Aberahamo ena natuna mero Isamaela bona Mose ena kakana, Arona, be idia mase neganai, Sheol dekenai idia lao, unuseniai toreisi lou idia naria. (Genese 25:17; Numera 20:​23-29) Unai hegeregerena, Mose be Sheol dekenai ia lao danu, ena be ta ia diba lasi ena guri gabuna be edeseniai ia noho. (Numera 27:13; Deuteronomi 34:​5, 6) Danu, Iosua, Mose ena gabu ia abia bona Israela taudia ia hakaua tauna, bona unai nega ai idia noho taudia ibounai, be idia mase neganai, Sheol dekenai idia lao.​—Gunalaia Taudia 2:​8-10.

9. (a) Edena dala ai Baibel ese ia hahedinaraia Heberu herevana Sheol bona Greek herevana Hades be gabu tamona idia herevalaia? (b) Sheol, eiava Hades dekenai idia noho taudia edia helaro be dahaka?

9 Lagani handred haida murinai, Davida be Israela ena iduhu 12 ena king ai ia lao. Ia mase neganai, ia be ena tubudia “ida idia guria.” (1 King Taudia 2:10) Ia danu be Sheol dekenai ia noho, a? Pentekoste 33 C.E. dinana ai, aposetolo Petero ese Davida ena mase ia herevalaia neganai, Salamo 16:10 ai Davida ena hereva ia gwauraia lou: “Lohiabada ese, lau oi rakatania lasi. Mase taudia edia gabu [Sheol] dekena amo.” Petero ese Davida be guri gabuna dekenai ia do noho herevana ia gwauraia murinai, unai hereva be Iesu dekenai ia gwauraia danu, bona ia hahedinaraia Davida ia “diba guna . . . Keriso [be] dohore ia toreisi lou, ia gwau, ‘Dirava ese do ia rakatania lasi mase taudia edia gabu [Greek gado, Hades] dekenai, bona iena tauanina ese bodaga do ia abia lasi.’ Inai Iesu be Dirava ese ia hatorea isi vadaeni, ai ibounai be ai itaia, bona ai diba vadaeni.” (Kara 2:​29-32) Unai siri ai Petero ese ia gaukaralaia Greek herevana Hades, be Heberu herevana Sheol hegeregerena. Unai dainai, Hades dekenai idia noho taudia be Sheol dekenai idia noho taudia bamona. Idia be idia mahuta, toreisi lou idia naria noho.

Kara Dika Taudia be Sheol Dekenai Idia Noho, A?

10, 11. Dahaka dainai ita gwau diba kara dika taudia haida idia mase neganai, idia be Sheol eiava Hades dekenai idia lao?

10 Mose ese Israela besena be Aigupito amo ia ruhadia, bena taunimanima idia noho lasi gabu dekenai idia noho neganai, hepapahuahu ia vara. Mose ese taunimanima ia hamaoroa unai hepapahuahu idia gunalaia taudia​—Kora, Datana, bona Abirama​—amo idia gini siri totona. Unai taudia be dala dikana ai idia mase haraga. Mose ia gwau: “Bema inai taudia be taunimanima ibounai edia mase dalana dekenai do idia mase, Lohiabada ese edia kerere davana ia henidia lasi neganai, Dirava ese lau ia siaia lasi. To bema Lohiabada ese kara matamata ta ia havaraia, tano ena uduna bema ia kehoa, bona idia bona edia gau ibounai inai tano ese do ia ania ore, bona idia be do mauri neganai, mase taudia edia gabu [Sheol] bema idia diho neganai, do umui diba idia ese Lohiabada ena hereva idia negea vadaeni.” (Numera 16:​29, 30) Unai dainai herevana tano ia kehoa bona idia ia hadonoa, eiava lahi ese Kora bona ia idia badinaia Levi taudia 250 ia gabua haorea, unai gwau-edeede taudia ibounai be Sheol eiava Hades dekenai idia lao.​—Numera 26:10.

11 King Davida ia gwauraia dika tauna Simei, be Davida ena gabu ia abia tauna, Solomona ese ia panisia. Davida ese oda ia henia, ia gwau: “Oi diba ia be mai ena kerere, badina be oi be mai aonega danu. Unai dainai iena kerere davana do oi henia, do oi alaia mase [“Sheol ai oi siaia,” NW ].” Solomona ese Benaia ia gaukaralaia Simei ia hamasea totona. (1 King Taudia 2:​8, 9, 44-46) Benaia ese tuari kaia amo ia hamasea tauna ta be guna Israela ena tuari biaguna ta, Ioaba. Ia be mai “maino ida Sheol ai ia diho lasi.” (1 King Taudia 2:​5, 6, 28-34, NW ) Unai haheitalai rua ese idia hahedinaraia Davida ese Dirava ena lauma amo ia torea anena be momokani: “Kara dika taudia ibounai, edia dokona be mase [“Sheol ai idia giroa lou,” NW ]. ​—Salamo 9:17.

12. Ahitopela be daika, bona ia mase neganai edeseniai ia lao?

12 Ahitopela be Davida ena sisiba henia tauna. Taunimanima ese Ahitopela ena sisiba idia laloa bada, idia laloa unai sisiba herevadia be Iehova amo idia mai. (2 Samuela 16:23) Madi, Davida ese ia abidadama henia hesiai tauna, be Davida ena natuna Abesaloma ida Davida idia hadikaia toho. Reana, Davida be unai dika ia herevalaia neganai, ia gwau: “Bema lau ia hadikaia gwauraia tauna ese, lau ia kirikirilaia neganai, lau ese unai kara dekenai lau haheauka diba. Bema lau ia tuari henia tauna ese, lau dekenai hekokoroku hereva ia gwauraia neganai, lau ese ia dekena amo do lau hunia diba.” Davida ma ia gwau: “Lau idia hadikaia gwauraia taudia dekenai, mase do ia ginidae haraga be namo. Idia ese do mai mauri danu, mase taudia edia gabu [Sheol] dekenai, do idia diho lao be namo! Badina dika be edia kudoudia lalonai, . . . dika ia noho.” (Salamo 55:​12-15) Ahitopela bona ena bamodia idia mase neganai, idia be Sheol dekenai idia lao.

Daidia be Gehena Dekenai Idia Lao?

13. Dahaka dainai Iuda idia gwauraia “dika ia davaria tauna”?

13 Mani Davida dekenai ia vara gauna be Davida Badana, Iesu, ese ia davaria gauna ida ita hahegeregerea. Keriso ena aposetolo 12 taudia ta, Iuda Iskariote, be Ahitopela bamona. To, Iuda ena samania koikoi karana ese Ahitopela ena ia hereaia. Badina Iuda be Dirava ena Natuna tamona sibona ia samania. Dirava ena Natuna ena tanobada hesiai gaukara ena dokonai ia guriguri, bona ena hahediba taudia ia herevalaia: “Idia danu ai noho neganai, lau dekenai oi henia taudia lau naria, bona lau dogoatao, oiemu ladana dekenai idia noho. Lau naridia namonamo, idia ta ia boio lasi, dika ia davaria tauna sibona mo, Buka Helaga ena hereva hamomokania totona.” (Ioane 17:12) Iesu be Iuda ia gwauraia “dika ia davaria tauna,” unai amo ia hahedinaraia Iuda ia mase neganai, do ia toreisi lou lasi. Dirava ese ia laloatao lou lasi. Sheol dekenai ia lao lasi, to Gehena dekenai ia lao. Gehena be dahaka?

14. Gehena be dahaka ia laulaulaia?

14 Iesu ese ena negai idia noho dubu gunalaia taudia ia gwauraia dika, badina edia hahediba taudia be ‘hel [Greek gado, Gehena] ena natudia idia halaoa.’ (Mataio 23:15) Unai negai, taunimanima be Hinoma Kourana idia diba. Unai gabu dekenai momoru bona taravatu idia utua taudia edia mase tauanidia idia negea, taunimanima idia ura lasi unai taudia idia guria badina idia be kara dika taudia. Guna, Iesu ese Ororo Harorona ai Gehena ia gwauraia. (Mataio 5:​29, 30) Ia herevalaia gauna be ena kamonai taudia ese idia lalopararalaia. Gehena be hadikaia ore momokani karana ia laulaulaia, toreisi lou helarona be lasi. Iesu ena negai ia noho tauna, Iuda Iskariote sibona be Gehena dekenai ia lao, eiava ma haida danu be idia mase neganai, unai gabu dekenai idia lao?

15, 16. Daika be ia mase neganai, Gehena dekenai ia lao, bona dahaka dainai unuseniai ia lao?

15 Tau bona hahine ginigunana, Adamu bona Heva, idia vara neganai, idia be goevadae taudia. Mai edia ura ida idia kara dika. Idia vairanai be mauri hanaihanai eiava mase ia noho. To idia be Dirava idia kamonai henia lasi bona Satani ena kahana dekenai idia lao. Idia mase neganai, idia be Keriso ena mauri davalaia boubou amo namo idia davaria lasi. To, Gehena dekenai idia lao.

16 Adamu ena natuna mero ginigunana, Kaino, be ena tadikaka Abela ia hamasea bona murinai loa kava tauna ai ia lao. Aposetolo Ioane ese Kaino ia gwauraia “Satani ena tau.” (1 Ioane 3:12) Unai dainai ita gwau diba iena tama sina hegeregerena, ia mase neganai ia be Gehena dekenai ia lao. (Mataio 23:​33, 35) Unai be kara maoromaoro tauna Abela ena kara amo ia idau momokani. Paulo ia gwau: “Abela ese Dirava ia abidadama henia, bona boubou gauna Dirava dekenai ia henia. Dirava ese Abela ena boubou gauna ia ura henia, to Kaino ena boubou gauna ia ura henia lasi. Abela ese Dirava dekenai ia abidadama henia, unai dainai Dirava ese kara maoromaoro tauna ia gwauraia. Inai be momokani, badina Dirava ese Abela ena boubou gauna ia abia dae. Vadaeni Abela ia mase, to iena abidadama dekena amo, ia do hereva noho.” (Heberu 11:4) Oibe, Abela be hari Sheol dekenai toreisi lou ia naria noho.

Toreisi Lou “Ginigunana” Bona “Namo Herea”

17. (a) Inai “dokona negana” ai, daidia be Sheol dekenai idia lao? (b) Sheol bona Gehena dekenai idia noho taudia dekenai dahaka do ia vara?

17 Inai hereva idia duahia taudia momo do idia ura diba “dokona negana” ai idia mase taudia dekenai dahaka do ia vara. (Daniela 8:19) Apokalupo karoa 6 ese unai nega lalonai idia heau hosi guia taudia foa ia herevalaia. Hoa gauna be, dokona gauna ena ladana be Mase, bona Hades be ena murinai. Unai dainai, guna idia heau hosi ese idia havaraia gaudia dainai idia mase taudia momo be Hades dekenai idia lao, unuseniai Dirava ena tanobada matamata ai do idia toreisi lou negana idia naria. (Apokalupo 6:8) Sheol (Hades) bona Gehena dekenai idia lao taudia dekenai dahaka do ia vara? Ita gwau diba, Sheol dekenai idia lao taudia be do idia toreisi lou, to Gehena dekenai idia lao taudia be do idia toreisi lou lasi, idia ore momokani.

18. “Toreisi lou ginigunana” ese dahaka helaro ia henia?

18 Aposetolo Ioane ia gwau: “Inai toreisi lou ginigunana dekenai idia toreisi taudia be moale bona helaga momokani. Idia be Dirava ena taudia korikori. Mase iharuana be mai ena siahu lasi unai taudia dekenai. Idia be Dirava bona Keriso edia hahelagaia taudia. Bona lagani 1000 lalonai Keriso danu do idia lohia.” Keriso ida do idia lohia taudia be “toreisi lou ginigunana” idia abia, to tanobada taudia haida dekenai dahaka helaro ia noho?​—Apokalupo 20:6.

19. Haida be “toreisi lou . . . namo herea” dekenai dahaka namo do idia davaria?

19 Dirava ena hesiai taudia Elia bona Elisaia edia nega amo, toreisi lou ena hoa karana amo mase taudia idia hamauria. Paulo ia gwau: “Hahine danu ese edia mase taudia idia davaria lou, idia toreisi lou dainai. Haida be dibura ruma lalonai, vadaeni dibura ruma naria taudia ese idia dadabadia ela bona idia mase. Oibe, haida be mai edia mauri dalana bema dala maorona idia negea, to Dirava idia badinaia noho dainai, mase idia davaria. To mase idia laloa lasi, badina be idia diba, Dirava ena toreisi lou ena mauri namo herea do idia davaria.” Oibe, unai kara maoromaoro abidadama taudia be do idia toreisi lou, lagani haida sibona do idia noho bena do idia mase lasi, to mauri hanaihanai do idia abia! Unai be “toreisi lou . . . namo herea.”​—Heberu 11:35.

20. Hereva gabena ai dahaka do ita herevalaia?

20 Bema Iehova ese inai tanobada dikana ia do haorea lasi negana ai mai abidadama ida ita mase, iseda helaro be “toreisi lou . . . namo herea,” ia be namo herea badina mauri hanaihanai do ita abia. Iesu ia gwauhamata: “Inai kara dekenai do umui hoa lasi. Badina be nega ta do ia mai, mase guria gabu dekenai idia noho taudia ibounai ese iena gadona do idia kamonai. Vadaeni guria gabu dekena amo do idia toreisi.” (Ioane 5:​28, 29) Iseda hereva gabena lalonai ita be toreisi lou ena badina do ita herevalaia. Do ia hahedinaraia edena dala ai unai helaro ese ita ia hagoadaia kara maoromaoro badinaia taudia ai ita lao, bona ita ia durua sibona iseda ura ita dadaraia totona.

Oi Laloatao, A?

• Dahaka dainai Iehova idia gwauraia “mauri taudia edia” Dirava?

• Sheol dekenai idia lao taudia be edena bamona?

• Gehena dekenai idia lao taudia edia helaro be dahaka?

• Haida be “toreisi lou . . . namo herea” dekenai dahaka namo do idia davaria?

[Study Questions]

[Picture on page 21]

Aberahamo bamona, Sheol dekenai idia lao taudia be do idia toreisi lou

[Pictures on page 22]

Dahaka dainai Adamu bona Heva, Kaino, bona Iuda Iskariote be Gehena dekenai idia lao?