Skip to content

Skip to table of contents

Ta Ena Kara Dika Davana Umui Henia Lasi

Ta Ena Kara Dika Davana Umui Henia Lasi

Ta Ena Kara Dika Davana Umui Henia Lasi

“Bema tau ta ese umui dekenai ia kara dika henia neganai, iena kara dika davana do umui henia lasi, to taunimanima ibounai edia vairana dekenai kara namo sibona do umui karaia.”​​—⁠ROMA 12:⁠17.

1. Taunimanima badadia bona maragidia be dahaka idia karaia momo?

 NATUNA ta be ena tadina ia botaia neganai, nega momo tadina danu be ena kakana do ia botaia. To, natudia sibona lasi. Taunimanima badadia momo danu be unai bamona. Idia ura idia ia hahisia tauna ena davana idia henia. Momokani, taunimanima badadia be do idia botaia heheni lasi, to ma dala ta ai idia ia hahisia tauna ena davana do idia henia. Reana unai tau do idia maumauraia eiava dala idia tahua idia ia hahisia tauna be dagi namona ia abia lasi totona. Herevana natudia o badadia be dahaka idia karaia, to idia ura bada ta ena kara dika ena davana idia henia.

2. (a) Dahaka dainai Keristani taudia korikoridia idia ura lasi ta ena kara dika davana idia henia? (b) Edena henanadai edia haere bona edena Baibel bukana ena karoa do ita herevalaia?

2 Ena be Keristani taudia korikoridia be ta ese ia hahisidia momo, to idia ura lasi ta ena kara dika davana idia henia. Momokani, idia be aposetolo Paulo ena sisiba idia badinaia, ia gwau: “Bema tau ta ese umui dekenai ia kara dika henia neganai, iena kara dika davana do umui henia lasi.” (Roma 12:17) Dahaka dainai Paulo ena sisiba ita badinaia be namo? Daika ena kara dika davana ita henia lasi be namo? Bema Paulo ena sisiba ita badinaia, dahaka namo do ita abia? Unai henanadai ita haerelaia totona, Paulo ena hereva ma haida ita stadilaia be namo, bona ita itaia edena dala ai Roma karoa 12 ese ia hahedinaraia, ta ena kara dika davana henia lasi karana be kara maorona, lalokau karana, bona manau karana. Ita be unai kara ta ta do ita herevalaia.

“Unai Dainai . . . Umui Lau Noia”

3, 4. (a) Paulo be Roma 12:1 ai dahaka ia herevalaia? Bona inai hereva “unai dainai,” ena anina be dahaka? (b) Iehova be hebogahisi bada Diravana dainai, Roma Keristani taudia ese dahaka idia karaia be namo?

3 Roma karoa 12 matamana kahanai, Paulo be gau badadia foa ia herevalaia bona Keristani tauna ena mauri lalonai idia be mai anina bada. Paulo ese Iehova, Iehova idia tomadiho henia taudia, Iehova idia tomadiho henia lasi taudia, bona gavamani ita matauraia daladia ia herevalaia. Paulo ese ia hahedinaraia, lalohadai kereredia​​—⁠ta ena kara dika davana henia urana danu⁠​—⁠​ita dadaraia be mai ena badina badana, ia gwau: “Unai dainai, lauegu varavara taudia e, Dirava ena bogahisihisi bada herea dainai umui lau noia.” (Roma 12:⁠1) Inai hereva “unai dainai,” ena anina be “ataiai herevadia dainai.” Toana be Paulo ia gwau: ‘Ataiai lau gwauraia herevadia dainai, umui lau noia, harihari do lau gwauraia herevadia umui kamonai bona umui badinaia.’ Paulo be Roma Keristani taudia dekenai dahaka hereva ia gwauraia hedinarai guna?

4 Paulo be Roma karoa 1 ia lao bona karoa 11 amo ia hahedinaraia, Iuda taudia bona Iuda Lasi taudia be Dirava ena Basileia lalonai Keriso ida do idia lohia, to Israela taudia korikoridia be unai ahuna hereadaena idia dadaraia. (Roma 11:​13-​36) “Dirava ena bogahisihisi bada herea dainai,” idia be unai hahenamo do idia abia diba. Iehova be hebogahisi bada Diravana dainai, Keristani taudia ese dahaka idia karaia be namo? Idia ese Iehova ena hebogahisi karana idia laloa bada dainai, Paulo ena hereva idia badinaia, ia gwau: “Emui tauanina umui henia Dirava dekenai. Boubou gauna bamona do umui henia, mai mauri bona mai helaga danu, Dirava umui dekenai do ia moale totona. Inai bamona tomadiho momokani Dirava dekenai umui henia be namo.” (Roma 12:⁠1) To, edena dala ai Keristani taudia be Dirava dekenai “boubou gauna” idia henia diba?

5. (a) Edena dala ai ta be Dirava dekenai “boubou gauna” ia henia diba? (b) Keristani tauna ese edena hakaua herevana ia badinaia be namo?

5 Paulo ma ia gwau: “Inai tanobada taudia edia kara bamona do umui karaia lasi, to Dirava ese emui lalona do ia hagiroa, vadaeni do umui matamata, bona idau momokani. Unai dekena amo Dirava ena ura be do umui diba momokani. Do umui diba edena kara be namo, edena kara Dirava ia ura henia, bona edena kara be goeva momokani.” (Roma 12:⁠2) Namona be Keristani taudia ese taunimanima edia lalohadai idia dadaraia, to Keriso ena laloa bamona idia laloa. (1 Korinto 2:​16; Filipi 2:⁠5) Dina ta ta dekenai, Keristani taudia korikoridia​​—⁠ita danu​​—⁠ese Roma 12:2 ena hakaua herevana idia badinaia be namo.

6. Roma 12:​1, 2 ia gwau bamona, dahaka dainai ta ena dika davana ita henia lasi?

6 Edena dala ai Roma 12:​1, 2 ena hereva be ita ia durua? Roma ai idia noho horoa Keristani taudia bamona, ita moale badina Dirava be ita ia hebogahisi henia noho bona dina ta ta ai iseda mauri durua gaudia ia henia. Unai dainai, ita ura bada iseda goada ibounai, kohu idauidau, bona diba ita gaukaralaia Dirava ita hesiai henia totona. Danu, ita ura Keriso ena laloa bamona ita laloa bona taunimanima edia laloa ita dadaraia. Bema Keriso ena laloa ita abia, vadaeni Iehova idia tomadiho henia taudia bona Iehova idia tomadiho henia lasi taudia do ita kara namo henidia. (Galatia 5:​25) Hegeregere: Keriso ena laloa bamona ita laloa neganai, unai ese ita ia durua ta ena dika davana ita henia lasi totona.​​—⁠1 Petero 2:​21-​23.

“Taunimanima Umui Lalokau Henia Koikoi Lasi, to Umui Lalokau Henia Momokani”

7. Edena lalokau be Paulo ese Roma karoa 12 dekenai ia gwauraia?

7 Ta ena kara dika davana ita henia lasi be kara maorona, bona ia be lalokau karana. Paulo ese lalokau ia herevalaia dalana mani ita laloa. Nega haida Paulo be Baibel bukana Roma dekenai Dirava ena lalokau bona Keriso ena lalokau ia herevalaia neganai, ia be inai Greek gado herevana a·gaʹpe ia gaukaralaia. (Roma 5:​5, 8; 8:​35, 39) To, Roma karoa 12 ai, Paulo ese inai hereva a·gaʹpe ia gaukaralaia dalana be idau sisina​​—⁠ia be taunimanima lalokau henia karana ia herevalaia. Roma karoa 12 ai, Paulo ia gwau Dirava ena harihari gaudia be idauidau bona Iehova idia tomadiho henia taudia haida be unai gau haida idia abia. Unai murinai, Paulo ese ia hahedinaraia, Keristani taudia ibounai ese kara ta idia habadaia be namo. Ia gwau: “Taunimanima umui lalokau henia koikoi lasi, to umui lalokau henia momokani.” (Roma 12:​4-9) Ma haida ita lalokau henia karana be Keristani taudia korikoridia edia kara badana ta. (Mareko 12:​28-​31) Paulo be Keristani taudia ia hagoadaia, namona be mai edia kudouna ibounai ida unai lalokau idia hahedinaraia.

8. Edena dala ai ita hahedinaraia ita be taunimanima ita lalokau henia koikoi lasi?

8 Paulo be taunimanima ita lalokau henia koikoi lasi ena anina ia habadaia, ia gwau: “Dika do umui negea momokani, to namo do umui dogoatao momokani.” (Roma 12:⁠9) Inai hereva “negea momokani” bona “dogoatao momokani” be mai edia siahu. Inai hereva “negea momokani” ena anina ta be “inai henia vaitani.” Anina be, ita be kara dika bona kara dika dainai idia vara gaudia ita inai henia vaitani. (Salamo 97:10) Inai hereva “dogoatao momokani” be Greek gado herevana ta amo idia hahanaia, bona iena anina be “kamokau.” Kara namo be Keristani tauna mai ena lalokau dekenai ia kamokau bamona dainai, ia be nega iboudiai kara namo ia hahedinaraia.

9. Paulo ese dahaka sisiba ia henia loulou?

9 Paulo be ma haida lalokau henia karana ma ta ia gwauraia loulou. Ia gwau: “Umui dekenai idia dagedage taudia do umui hadikaia lasi, to Dirava umui noia, ia ese idia do ia hanamoa, do ia hadikadia lasi.” “Bema tau ta ese umui dekenai ia kara dika henia neganai, iena kara dika davana do umui henia lasi.” “Dika ena davana do umui henia lasi.” “Namo lasi dika ese umui do ia halusia, to umui ese kara namo dekena amo dika do umui halusia.” (Roma 12:​14, 17-​19, 21) Paulo ese ia hahedinaraia, Iehova idia tomadiho henia lasi taudia​​—⁠ita idia dagedage henia taudia danu​​—⁠ita kara namo henidia be namo.

“Umui Dekenai Idia Dagedage Taudia Do Umui Hadikaia Lasi”

10. Edena dala ai ita be dagedage taudia ita hanamoa diba?

10 Edena bamona inai sisiba ita badinaia: “Umui dekenai idia dagedage taudia do umui hadikaia lasi, to Dirava umui noia, ia ese idia do ia hanamoa”? (Roma 12:14) Iesu be ia murinai idia raka taudia ia hamaoroa: “Umui dekenai idia badu henia taudia do umui lalokau henia.” (Mataio 5:​44; Luka 6:​27, 28) Unai dainai, Roma 12:14 ena sisiba ita badinaia dalana ta be inai: Guriguri amo Iehova ita hadibaia, ita idia dagedage henia taudia be hereva momokani idia diba lasi dainai idia kara dika, bona ita noinoi Iehova ese idia do ia durua hereva momokani idia diba totona. (2 Korinto 4:⁠4) Reana ita laloa ia be kavakava karana, badina Dirava ita noia dagedage tauna ia durua totona. To, bema Keriso ia laloa bamona ita laloa, vadaeni ita danu dagedage taudia do ita lalokau henidia. (Luka 23:34) Unai bamona lalokau ita hahedinaraia neganai, dahaka namo ita abia diba?

11. (a) Stefano ena haheitalai amo dahaka ita dibaia diba? (b) Paulo be ena mauri ia haidaua dainai, dagedage taudia haida dekenai dahaka ia vara diba?

11 Stefano be dagedage taudia totona ia guriguri neganai, Dirava be ia kamonai. Pentekoste 33 C.E. murinai, Keristani kongrigeisen taudia idia dagedage henia taudia be Stefano idia dogoatao, Ierusalema amo idia veria raka-lasi, bona nadi amo idia hodoa. Stefano ia do mase lasi neganai, ia boiboi: “Lohiabada e, inai kara dika ena davana oi henidia lasi!” (Kara 7:⁠58–8:⁠1) Stefano be Saulo totona ia guriguri danu, ena be Saulo be Stefano ena mase dalana ia karaia bona ia itaia. Gabeai, Iesu be Saulo vairanai ia hedinarai. Unai dagedage tauna gunana Saulo be Keriso ena murinai ia raka, ena ladana idia senisia aposetolo Paulo, bona ia be Baibel bukana Roma ia torea. (Kara 26:​12-​18) Stefano ena guriguri dainai, Iehova be Paulo ena dika ia gwauatao. (1 Timoteo 1:​12-​16) Unai dainai, Paulo be Keristani taudia ia hagoadaia: “Umui dekenai idia dagedage taudia do umui hadikaia lasi, to Dirava umui noia, ia ese idia do ia hanamoa”! Paulo ia diba, idia dagedage taudia haida be gabeai Dirava ena hesiai taudia ai idia lao diba. Hari inai negai, Iehova ena hesiai taudia edia kara namodia dainai, idia dagedage taudia haida be Iehova ena hesiai taudia ai idia lao.

“Taunimanima Danu mai Maino Danu Do Umui Noho”

12. Edena dala ai Roma 12:​9, 17 edia hereva be hegeregere?

12 Paulo ese Iehova idia tomadiho henia taudia bona Iehova idia tomadiho henia lasi taudia ita kara henia dalana be inai bamona ia herevalaia: “Bema tau ta ese umui dekenai ia kara dika henia neganai, iena kara dika davana do umui henia lasi.” Unai be Roma 12:9 ena hereva hegeregerena, ia gwau: “Dika do umui negea momokani.” Bema tau ta ia gwau ia be dika ia negea momokani, to ma haida edia dika edia davana ia henia be edena bamona? Unai tau be taunimanima ia “lalokau henia koikoi.” Paulo ia gwau: “Taunimanima ibounai edia vairana dekenai kara namo sibona do umui karaia.” (Roma 12:​9, 17) Edena dala ai unai sisiba ita badinaia?

13. Edena dala ai ‘taunimanima ibounai edia vairana dekenai kara namo sibona do ita karaia’?

13 Paulo be Korinto kongrigeisen taudia ia tore henia neganai, ia ese aposetolo taudia idia davaria dagedage karana ia herevalaia. Ia gwau: “Ibounai ese edia matana dekenai ai do idia itaia, taunimanima bona aneru danu. . . . Ai dekenai idia hereva dika noho, to ai ese idia ai hanamoa. Ai idia dagedage henia noho, to davana ai henia lasi. Aiemai ladana idia hadikaia noho, to idia dekenai ai hereva mai manau danu.” (1 Korinto 4:​9-​13) Hari inai negai, tanobada taudia be Keristani taudia korikoridia idia raraia noho. Dagedage ita davaria neganai, idia be iseda kara namodia idia itaia dainai, ita harorolaia sivarai namona idia abia dae.​​—⁠1 Petero 2:​12.

14. Edena dala ai maino ita karaia be namo?

14 To, edena dala ai maino ita karaia be namo? Dala ita tahua maino ita karaia totona. Paulo be ena Keristani tadikaka dekenai ia gwau: “Maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai, taunimanima danu mai maino danu do umui noho totona.” (Roma 12:18) Inai hereva “maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai” ese ia hahedinaraia, nega haida ta be do ia ura lasi maino ita karaia totona. Ena be unai bamona ia vara, to Dirava ena hahegani ta ita utua lasi. (Mataio 10:​34-​36; Heberu 12:14) To, dala ita tahua taunimanima ida ita maino totona, bona Dirava ena hakaua herevadia ita utua lasi.

“Dika Ena Davana Do Umui Henia Lasi”

15. Roma 12:19 be dahaka ia gwau?

15 Danu, Paulo ia gwau ta ena kara dika davana ita henia lasi be manau karana. Ia gwau: “Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui henia lasi, davana henia be, Dirava sibona. Badina be Buka Helaga ia gwau: “Lohiabada ia gwau, ‘Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.’ ” (Roma 12:19) Bema Keristani tauna ta be ma ta ena kara dika davana ia henia, ia be hekokoroku tauna. Badina ia ese taunimanima ia kota henia, to unai be Dirava ena gaukara. (Mataio 7:⁠1) Ma danu, bema Keristani tauna ta ese ma ta ena kara dika davana ia henia, unai Keristani tauna be Iehova ia abidadama henia lasi; badina Iehova ia gwau: “Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.” To, Keristani taudia korikoridia idia diba Iehova be “kota maoromaoro” do ia karaia. (Luka 18:​7, 8; 2 Tesalonika 1:​6-8) Keristani taudia korikoridia be mai manau ida ta ena kara dika davana idia henia lasi, to gau ibounai be Iehova ena imana dekenai idia atoa.​​—⁠Ieremia 30:​23, 24; Roma 1:​18.

16, 17. (a) Ta ena kwarana ai “lahi gidadia” ita haboua ena anina be dahaka? (b) Nega ta oi itaia tadikaka ta ena manau karana dainai, Iehova ia tomadiho henia lasi tauna ta be hari Iehova ia tomadiho, a? Bema oibe, vadaeni ekspiriens ta oi gwauraia.

16 Bema ta ena kara dika davana ita henia, reana ena kudouna do ia ha-aukaia, to bema mai manau danu ita kara namo henia, reana ena kudouna do ia manoka. Dahaka dainai? Mani Paulo ena hereva Roma Keristani taudia dekenai ita laloa. Ia gwau: “Oi dekenai badu henia tauna, bema ia hitolo, aniani do oi henia, bema ia ranu mase, ranu do oi henia. Unai bamona do umui karaia, be ia ese iena kara do ia laloa, bona do ia hemarai bada.” (Roma 12:20; Aonega Herevadia 25:​21, 22) Unai hereva ena anina be dahaka?

17 Roma 12:20 dekenai inai hereva “do ia hemarai bada” be Greek gado Baibel lalonai inai bamona idia torea, “oi be lahi gidadia iena kwarana latanai do oi haboua.” Baibel negadiai, taunimanima ese auri be lahi ai idia havevea, bona Paulo be unai kara ia herevalaia. Nadi ta mai ena kopa be lahi latanai idia atoa neganai, lahi ena gida haida be nadi ena ataiai danu idia atoa​​—⁠unai amo nadi lalonai idia noho kopa be ia manoka bona nadi amo idia parara. Unai hegeregerena, bema ita ia hahisia tauna be mai manau danu ita kara namo henia, unai tau ena kudouna be do ia “manoka,” bona kara namodia do ia hahedinaraia. (2 King Taudia 6:​14-​23) Momokani, Keristani kongrigeisen lalonai idia noho taudia haida be Iehova ena Witnes taudia ma haida edia manau karadia dainai tomadiho momokani lalonai idia vareai.

Ta Ena Kara Dika Davana Ita Henia Lasi Ena Badina

18. Dahaka dainai ta ena kara dika davana ita henia lasi be kara maorona, lalokau karana, bona manau karana?

18 Roma karoa 12 amo ita itaia, dahaka dainai ta ena kara dika ena davana ita henia lasi be gau badana. Ginigunana be, ta ena kara dika davana ita henia lasi be kara maorona. Dirava be ita ia hebogahisi henia dainai, Iehova bona ena hahegani​​—⁠ita idia hahisia taudia ita lalokau henia haheganina​​—⁠ita badinaia be maoro. Iharuana be, ta ena kara dika davana ita henia lasi be lalokau karana. Ta ena kara dika davana ita henia lasi bona maino daladia ita tahua, bona ita ura idia hahisia taudia be Iehova ena Witnes taudia ai do idia lao. Ihatoina be, ta ena kara dika davana ita henia lasi be manau karana. Ta ena kara dika ena davana ita henia be hekokoroku karana, badina Iehova ia gwau: “Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.” Baibel ia gwau: “Hekokoroku taudia ese hemarai idia davaria noho, to manau taudia ese aonega idia davaria noho.” (Aonega Herevadia 11:⁠2) Ta ena kara dika davana ita henia lasi to ita gwau Iehova ena imana dekenai gau ibounai ita rakatania neganai, ita be manau karana ita hahedinaraia unai.

19. Stadi gabena ai dahaka do ita herevalaia?

19 Dokonai, Paulo ese ma haida kara namo henia dalana ia herevalaia lou. Ia ese Keristani taudia ia hagoadaia, ia gwau: “Namo lasi dika ese umui do ia halusia, to umui ese kara namo dekena amo dika do umui halusia.” (Roma 12:21) Dahaka dika be hari ita davaria noho? Edena dala ai dika ita halusia diba? Unai henanadai bona ma haida be stadi gabena ai do ita herevalaia.

Anina Oi Gwauraia Diba, A?

Roma karoa 12 dekenai, edena sisiba ita davaria loulou?

• Dahaka ese ita do ia durua ta ena kara dika davana ita henia lasi totona?

• Ta ena kara dika davana ita henia lasi neganai, ita bona ma haida be dahaka namo do ita abia?

[Study Questions]

[Box on page 22]

Roma karoa 12 ia gwau, Keristani tauna ese do ia matauraia taudia be:

• Iehova

• Iehova idia tomadiho henia taudia

• Iehova idia tomadiho henia lasi taudia

[Picture on page 23]

Paulo ena sisiba ese Roma Keristani taudia ia durua bada

[Picture on page 25]

Stefano ena haheitalai amo dahaka ita dibaia?