Skip to content

Skip to table of contents

Emu Headava Lalonai Moale Oi Davaria

Emu Headava Lalonai Moale Oi Davaria

Emu Headava Lalonai Moale Oi Davaria

“Aonega bona laloa kehoa tauna ese ruma ia haginia noho, bona iena famili idia tubu goada noho.”​​—⁠AON. 24:⁠3.

1. Eden umana ai edena dala ai Dirava ena aonega karana ia hahedinaraia?

ISEDA aonega guba Tamana ia diba dahaka ese ita dekenai namo do ia havaraia. Hegeregere, Dirava ia diba Eden umana lalonai Iena ura do ia guguru totona, “tau sibona ia noho be ia namo lasi.” Iena ura badana be headava taudia ese natudia idia havaraia bona ‘tanobada ena gabu ibounai dekenai do idia noho.’​​—⁠Gen. 1:​28; 2:​18.

2. Iehova be taunimanima edia namo totona dahaka ia karaia?

2 Iehova ia gwau: “Lau ese durua tauna ia bamona do lau karaia.” Vadaeni, Lohiabada Dirava ese unai tau ia hamahutaia bona iena ruduna turia ta ia kokia bona unai turia amo hahine ia karaia. Iehova ese hahine goevadaena, Heva, be Adamu dekenai ia abia lao neganai, Adamu ia gwau: “Inai harihari lau bamona tauna ia noho. Ia be lauegu turia ena turia, bona lauegu hidio ena hidio. Iena ladana do idia atoa, Hahine, badina be tau dekena amo be ia kokia.” Oibe, Heva be Adamu do ia durua hahinena. Idia ta ta edia kara bona diba be idauidau, to idia be idia goevadae bona Dirava ena toana bamona. Iehova be headava ginigunana ia havaraia unai. Adamu bona Heva be unai headava idia abia dae badina headava lalonai idia heduru bona hagoadaia heheni diba.​​—⁠Gen. 1:​27; 2:​21-​23.

3. Momo ese headava be edena bamona idia laloa? Unai dainai dahaka ia vara?

3 To madi, hari tanobada ibounai be gwau-edeede karana amo ia honu. Dirava ese unai gwau-edeede karadia ia havaraia lasi. Momo be Dirava ena harihari gauna, headava, idia abia dae lasi. Idia gwau headava be anina lasi bona ia be hekwakwanai momo ia havaraia. Headava taudia momo be edia headava idia hadokoa. Tama sina be natudia idia lalokau henia lasi. Tau bona hahine idia heai neganai, natudia idia gaukaralaia sibodia edia ura gaudia idia abia totona. Headava lalonai maino bona lalotamona idia havaraia lasi, badina ta ta edia lalohadai idia abia dae lasi. (2 Tim. 3:⁠3) Hari inai nega aukadia lalonai, edena dala ai headava taudia idia moale diba? Iehova ena hakaua herevadia badinaia karana ese edena dala ai headava taudia ia durua idia parara lasi totona? Hari inai negai, edia headava lalonai idia moale taudia amo dahaka ita dibaia diba?

Iehova Ena Hakaua Herevadia Badinaia

4. (a) Idia ura headava taudia dekenai, Paulo ena sisiba be dahaka? (b) Kamonai Keristani taudia ese Paulo ena sisiba be edena dala ai idia badinaia?

4 Aposetolo Paulo ese vabu taudia ia sisiba henidia ia gwau, bema idia ura idia headava lou, namona be ‘Keristani tauna sibona do idia adavaia.’ (1 Kor. 7:​39) Unai hereva be hereva matamatana lasi Iuda Keristani taudia dekenai. Dirava ena Taravatu ese Israela taudia ia haganidia, badibadinai idia noho dirava koikoi idia tomadiho henia ‘bese taudia ta do idia adavaia lasi.’ Unai hakaua herevadia idia dadaraia ena dika ia gwauraia hedinarai danu, ia gwau: “Badina unai bamona neganai, idia ese emui natudia Lohiabada dekena amo do idia hakaua siri, idau dirava tomadiho henia totona. Unai bamona ia vara neganai, Lohiabada ese umui do ia hadikaia ore haraga.” (Deu. 7:​3, 4) Hari inai negai, Dirava ena hesiai taudia idia ura adavaia tauna idia abia hidi gwauraia neganai, Iehova ena taravatu be dahaka? Dirava ena hesiai tauna eiava hahinena be ia gwauhamata bona bapatiso vadaeni “Keristani tauna sibona do ia adavaia.” Oi ura headava neganai, Iehova ena taravatu oi badinaia be aonega karana.

5. Iehova bona idia headava Keristani taudia edia lalohadai headava gwauhamatana dekenai be dahaka?

5 Dirava vairanai headava gwauhamatana be mai anina bada. Dirava ena Natuna, Iesu, ese headava ginigunana be inai bamona ia herevalaia: “Dirava ese ia hakapua taudia, be taunimanima ese do idia hapararaia lasi.” (Mat. 19:⁠6) Salamo torea tauna ia hahedinaraia gwauhamata badinaia karana be mai anina bada: “To lau ura momokani gauna be emui tanikiu, emui boubou gauna korikori be unai. Lau, Siahu Ibounai Dirava dekenai umui karaia vadaeni gwauhamata, edia anina ibounai do umui henia haorea.” (Sal. 50:14) Ena be headava taudia be headava dinana ai do idia moale bada, to idia karaia headava gwauhamatana be mai anina bada bona idia badinaia be namo.​​—⁠Deu. 23:⁠21.

6. Iepeta ena haheitalai amo dahaka ita dibaia?

6 Lagani 1200 B.C.E. bamona ai Israela ena diadi tauna ta, ladana Iepeta mani ita laloa. Iehova dekenai inai gwauhamata ia karaia: “Bema oi ese Amono taudia dekena amo kwalimu lau dekenai do oi henia neganai, bona tuari dekena amo egu ruma dekenai lau giroa mai neganai, egu ruma ena iduara dekena amo lau dekenai do ia raka mai guna tauna, be Lohiabada ena, gabua boubouna do lau halaoa.” Misipa dekenai ia giroa lou bona ena natuna kekeni be ena ruma amo ia heau mai ia hedavari henia neganai, Iepeta be ena gwauhamata ia makohia, a? Lasi, to ia be inai bamona ia hereva: “Lohiabada dekenai gwauhamata lau karaia vadaeni, lau makohia diba lasi gauna.” (Gun. 11:​30, 31, 35) Iepeta be iena gwauhamata Iehova dekenai ia badinaia, ena be iena natuna kekeni be do ia headava lasi bona natudia do ia havaraia lasi, iena bese habadaia totona. Iepeta ena gwauhamata be headava gwauhamatana lasi, to ia badinaia karana be haheitalai namona. Keristani tau bona hahine ese headava gwauhamatana idia karaia neganai, unai kara idia tohotohoa be namo.

Moale Havaraia Dalana

7. Headava matamata taudia ese edena kara haida idia haidaua be namo?

7 Headava taudia momo idia gwau edia loa hebou negana idia moalelaia bada. Do idia adavaia kekeni o mero ida idia loa hebou momo dainai, ta ta edia kara idia diba namonamo bona unai idia moalelaia bada! Herevana tau bona hahine be idia loa hebou guna eiava tama sina ese edia adavana idia abia hidi, to idia headava murinai idia ruaosi be kara haida do idia haidaua be mai anina bada. Tau ta ia gwau: “Matamanai ai davaria hekwakwanai badana be, ai laloaboio ai be ai headava vadaeni. Nega daudau lalonai emai hekwakwanai be, ai ta ta be emai turadia bona varavara ai bamoa momo.” Lagani 30 lalonai ia headava tauna ta ia gwau, ena headava matamanai ia laloparara ia be sibona ia noho lasi, to ia be mai ena adavana dainai, hari ia be ena adavana ena lalohadai do ia laloa danu. Haida ese idia boiridia eiava gaukara ta ia ura karaia neganai, ena adavana ida ia herevalaia guna bena idia lalotamona neganai, abia hidi idia karaia diba. Unai bamona negadia ai, ma ta ena lalohadai laloa bada karana ese namo ia havaraia.​​—⁠Aon. 13:​10NW.

8, 9. (a) Dahaka dainai herevahereva namonamo karana be mai anina bada? (b) Edena kara haida dekenai iseda lalohadai ita haidaua be namo, bona dahaka dainai?

8 Nega haida tano eiava kastom idauidau taudia idia headava. Unai bamona headava lalonai herevahereva namonamo karana be mai anina bada. Herevahereva daladia be idauidau. Nega haida emu adavana be edena bamona iena varavara ia hereva henia daladia oi itaia neganai, unai ese oi do ia durua iena kara oi lalopararalaia totona. Nega haida ia gwauraia herevana lasi, to iena hereva dalana ese ena lalona dekenai ia mamia gauna do ia hahedinaraia. Ena hereva sibona lasi, to iena kara amo ia do oi dibaia namonamo. (Aon. 16:24; Kol. 4:⁠6) Headava lalonai oi moale totona, laloparara be mai anina bada.​​—⁠Aonega Herevadia 24:⁠3 duahia.

9 Moale karadia eiava idia ura karaia gaudia haida abia hidi totona, momo idia davaria edia lalohadai idia haidaua be namo. Reana, umui do headava lasi neganai, emu adavana be spot gadara ta eiava moale karadia haida dekenai nega bada ia henia. To, hari unai kara ia haidaua be maoro, ani? (1 Tim. 4:⁠8) Iseda varavara taudia ida nega bada ita haorea karana ita haidaua danu be maoro, ani? Ita diba, headava taudia ruaosi be nega do idia atoa famili stadi, Baibel duahiduahi, hebou, haroro gaukara bona gaukara ma haida idia karaia hebou totona.​​—⁠Mat. 6:​33.

10. Edena dala ai hemataurai karana ese namo do ia havaraia tama sina bona headava vadaeni natudia huanai?

10 Tau ta be ia headava neganai, iena tamana bona sinana do ia rakatania. Hahine danu be unai bamona do ia karaia. (Genese 2:​24 duahia.) To, Dirava ena hakaua herevana tama sina matauraia totona be hanaihanai do ita badinaia. Unai dainai, headava murinai nega haida, tau bona ena adavana be edia tama sina, ravana bona nakimi taudia do idia durua danu. Lagani 25 lalonai ia headava tauna ta, ia gwau: “Nega haida, lau daradara daika do lau durua guna, badina egu adavana ia ura gau haida lau karaia bona egu tama sina, egu tadidia, ravana bona nakimi taudia danu idia ura idia do lau durua. Genese 2:24 ese lau ia durua unai daradara lau hamaoromaoroa totona. Iseda varavara ita durudia be maoro, to inai siri ese lau ia hadibaia egu adavana ena namo do lau tahua guna be namo.” Unai dainai, Keristani tama sina ese edia headava vadaeni natudia idia matauraia be namo, badina idia be ruma bese ta bona tau be mai ena maduna iena ruma bese ia naria totona.

11, 12. Dahaka dainai headava taudia idia guriguri bona famili stadi idia karaia hebou be mai anina bada?

11 Hanaihanai famili stadi umui karaia be mai anina bada. Keristani ruma bese momo be unai hereva idia abia dae momokani. Reana, famili stadi umui hamatamaia bona hanaihanai umui karaia totona be do ia auka. Headava tauna ta ia gwau: “Bema eda mauri lalonai gau haida ita haidaua diba, ai be do ai gaukara goadagoada emai headava matamana ai famili stadi ena sediual do ai badinaia totona. Ai stadi hebou bona hereva namona ta ai duahia neganai, egu adavana be ia moale bada, bona unai ese lau ia hamoalea.”

12 Heduru gauna ma ta be umui guriguri hebou. (Roma 12:12) Bema tau bona ena adavana be mai lalotamona ida Iehova idia tomadiho henia, edia hetura karana Dirava ida do ia goada bona unai amo edia headava lalonai moale do idia davaria. (Iam. 4:​8) Keristani headava tauna ta ia gwau: “Emai kerere dainai, ta ta dekenai sori herevana ai gwauraia, bena unai gaudia​​—⁠ena be idia be maragi sibona​​—⁠be emai guriguri lalonai ai gwauraia neganai, ai hahedinaraia ai be emai kudouna amo ai sori bada.”​​—⁠Efe. 6:​18.

Kara Namo Hahedinaraia

13. Paulo be dahaka sisiba ia henia headava karana dekenai?

13 Keristani headava taudia ese inai lebulebu tanobada dikana lalonai idia karaia matabodaga karadia do idia dadaraia be namo. Paulo ena sisiba be inai: “Tau ese iena adavana dekenai headava kara do ia henia, hahine ese danu iena adavana dekenai headava kara do ia henia. Hahine ese sibona ena tauanina ia biagua lasi, to tau ese ia biagua. Tau ese danu sibona ena tauanina ia biagua lasi, to hahine ese ia biagua.” Bena, Paulo ese inai hakaua herevana ma ia gwauraia: “Umui ta ta dekenai headava kara do umui koua lasi. To bema umui laloa tamona, headava kara karaia lasi, guriguri goadalaia totona, unai be ia namo. To nega daudau lasi, headava kara do umui karaia lou.” Dahaka dainai? “Badina be sedira emui haheauka be hegeregere lasi, bona Satani ena dibagani ese umui do ia abia garina.” (1 Kor. 7:​3-5) Unai siri lalonai, Paulo ia hahedinaraia Keristani taudia edia mauri lalonai guriguri karana do idia atoa guna. To, ia hahedinaraia danu headava Keristani taudia ta ta ese edia adavana ena tauanina ena goada bona hemami do ia laloa bada be namo.

14. Baibel ena sisiba be dahaka headava karana dekenai?

14 Tau bona hahine be mai hemarai lasi ida idia herevahereva hebou be mai anina bada. Danu, namona be idia laloparara headava karana dekenai ta ta ena hemami laloa lasi karana ese hekwakwanai ia havaraia diba. (Filipi 2:​3, 4 duahia; Mat. 7:​12 hahegeregerea.) Tomadiho dalanai idia parara ruma bese haida lalodiai unai ia vara. To, ena be gau haida dekenai umui lalotamona lasi, namona be Keristani tauna eiava hahinena ese ena Witnes lasi adavana dekenai kara namo bona hebogahisi do ia hahedinaraia bona do ia durua. (1 Petero 3:⁠1, 2 duahia.) Iehova bona emu adavana oi lalokau henia, emu adavana ena lalohadai oi abia dae bona oi matauraia karana ese emu headava maurina do ia hanamoa.

15. Headava lalonai tau bona hahine idia moale totona, dahaka dainai hemataurai be mai anina bada?

15 Gau ma haida dekenai danu, tau be mai hemataurai ida ena adavana do ia kara henia be namo. Hegeregere, gau maragidia dekenai danu, hahine ena hemami do ia laloa. Lagani 47 lalonai ia headava tauna ia gwau: “Lau be unai lau karaia totona lau do hekwarahi noho.” Baibel ese Keristani hahine ia sisiba henidia edia adavana do idia matauraia. (Efe. 5:​33) Ma haida vairadiai, edia tau edia kerere idia kikilaia be hemataurai karana lasi. Aonega Herevadia 14:1 ese ita ia hadibaia: “Aonega hahine ese gaukara namona ia karaia, bona iena famili taudia ia haginidia goada. To kavakava hahine ese, iena ruma bona famili ia hadikaia noho.”

Satani Ena Dala Oi Kehoa Lasi

16. Headava taudia ese edena dala ai Efeso 4:​26, 27 idia badinaia diba?

16 “Bema umui badu neganai, kara dika do umui karaia lasi. Bona dina do ia diho lasi neganai, emui badu do umui haorea. Satani ena dala do umui kehoa lasi.” (Efe. 4:​26, 27) Unai sisiba ita badinaia neganai, headava lalonai hepapahuahu ita hamaoromaoroa eiava ita dadaraia diba. Taihu ta ia gwau: “Lau laloatao, gau ta dainai ai hepapahuahu neganai, lau bona egu adavana ai herevahereva unai gauna ai hamaoromaoroa totona, ena be hora momo lalonai unai ai karaia.” Edia headava matamanai, ia bona iena adavana edia lalona idia hadaia bema hepapahuahu ta ia vara, unai dina ai do idia hamaoromaoroa be namo. “Ai lalotamona, herevana dahaka hekwakwanai ia vara to ta ta dekenai sori herevana do ai gwauraia, unai hekwakwanai do ai laloaboio bona dina matamata ta ai hamatamaia diba.” Unai amo ‘Satani ena dala idia kehoa lasi.’

17. Ena be umui laloa namonamo lasi bona umui headava, to dahaka ese emui headava ia durua diba?

17 To, edena bamona bema oi laloa namonamo lasi bona emu adavana oi abia hidi kerere? Reana hari, emu headava lalonai oi moale lasi, haida edia headava bamona. To, bema Havaraia Tauna ena lalohadai headava dekenai oi laloatao, unai ese oi ia durua diba. Lauma helaga ena siahu amo Paulo ese Keristani taudia ia sisiba henia, ia gwau: “Headava kara be taunimanima ibounai ese do idia matauraia be namo. Tatau mai edia hahine e, emui headava do umui naria, ia be goevagoeva Dirava ena vairana dekenai. Do ia miro lasi. Badina be Dirava ese heudahanai taudia bona headava hadikaia taudia edia kerere davana do ia henia momokani.” (Heb. 13:⁠4) Inai hereva danu be mai anina bada: “Varo toi dekena amo idia hatua varona be do idia makohia haraga lasi.” (Had. 4:12) Bema tau bona ena adavana be Iehova ena ladana hahelagaia karana idia laloa bada, edia headava do ia goada bona edia abidadama Dirava dekenai do ia goada danu. Do idia hekwarahi edia headava ia goada totona, badina idia diba unai ese Headava Hamatamaia Tauna, Iehova ena ladana do ia hanamoa.​​—⁠1 Pet. 3:⁠11.

18. Headava taudia be dahaka idia davaria diba?

18 Keristani taudia edia headava lalonai moale idia davaria diba. Unai idia karaia totona, do idia hekwarahi bona Keristani kara namodia do idia hahedinaraia, unai kara ta be edia adavana do idia matauraia bona idia laloa bada. Hari, tanobada hegegemadai Iehova ena Witnes taudia edia kongrigeisen lalonai, headava taudia momo be unai idia karaia noho.

Edena Bamona Do Oi Haere?

• Dahaka dainai emu headava lalonai oi moale diba?

• Dahaka ese emu headava ia hanamoa diba?

• Headava taudia be edena kara namodia idia hahedinaraia be namo?

[Study Questions]

[Picture on page 9]

Headava taudia be boiboi ta abia dae o gau ta karaia totona, idia herevalaia hebou guna be aonega karana

[Picture on page 10]

Umui hekwarahi emui hepapahuahu be unai dina lalonai do umui hamaoromaoroa totona, ‘Satani ena dala umui kehoa lasi’