Skip to content

Skip to table of contents

Hebouhebou Toi Ese Egu Mauri Idia Haidaua

Hebouhebou Toi Ese Egu Mauri Idia Haidaua

Hebouhebou Toi Ese Egu Mauri Idia Haidaua

George Warienchuck ese ia sivarailaia

ISEDA hebouhebou ta dekenai hereva ta oi kamonai dainai, unai ese emu kudouna ia hamarerea emu mauri dalana oi haidaua totona, a? Unai be lau dekenai ia vara. Hebouhebou toi ese egu mauri dalana idia haidaua momokani. Hebouhebou ginigunana ese lau ia durua lau gari lasi totona; iharuana ese lau ia durua kohu momo lasi mauri dalana lau badinaia totona; bona ihatoina ese lau ia durua egu hesiai gaukara lau habadaia totona. To, unai hebouhebou toi dekenai lau do lao lasi bona lau maragi neganai, lau dekenai idia vara gau haida edia sivarai mani lau gwauraia guna.

Lau be lagani 1928 ai lau vara, bona natudia toi amo lau be dokona. Lau bona egu taihudia, Margie bona Olga be South Bound Brook, New Jersey, U.S.A. dekenai ai bada, unai nega ai taunimanima 2,000 bamona be unuseniai idia noho. Ena be ai ogogami, to emai Sinana be hariharibada hahinena. Ia dekenai moni ia hegeregere neganai, aniani namona ia hegaegaelaia bona emai dekena taudia dekenai ia henia danu. Egu mauri lagani be nain neganai, Hungary gado ia diba taihu ta ese egu Sinana ia haroro henia. Unai be egu sinana ena gado dainai ia ura Baibel ena hereva ia kamonai. Unai murinai, taihu ta ladana Bertha, ena mauri lagani be 20 bamona, be egu Sinana ida Baibel ia stadilaia bona ia durua Iehova ena hesiai hahinena ai ia lao totona.

Egu Sinana be lalogoada hahinena, to lau be gari momo merona. Unai sibona lasi, to nega momo egu Sinana be lau ia gwau henia. Mai taitai ida ia lau nanadaia, “Dahaka dainai nega iboudiai lau oi gwau henia?” bona lau ia hamaoroa lau ia lalokau henia, to ia ura lasi lau laloa lau be ma haida lau hereaia. Egu Sinana be hahine namona, to lau dekenai hanamoa herevadia ia gwauraia lasi dainai, lau mamia lau be anina lasi.

Hahine ta be nega momo mai manau ida lau ia hereva henia bona dina ta lau ia noia ena natuna memerodia do lau bamoa dubu ena Sunday sikuli dekenai ai lao totona. Lau diba bema idia lau bamoa Iehova do ia moale lasi, to lau lao badina lau ura lasi unai hahine ena hemami lau hadikaia. Unai dainai hua haida lalonai edia dubu dekenai lau lao, ena be egu kara dainai lau hemarai. Sikuli ai taunimanima lau gari henia dainai, kara haida lau karaia, ena be lau diba idia be maoro lasi. Egu sikuli ena hedmasta be kara auka tauna, bona tisa iboudiai ia hadibaia ia ura natudia ibounai be pepe do idia saluti henia. Lau danu be pepe lau saluti henia. Lagani ta lalonai unai bamona lau karaia, bena gabeai gau ta ia vara.

Gari Lasi Karana Lau Dibaia

Lagani 1939 ai, emai ruma dekenai buka stadi grup ta ai karaia. Ben Mieszkalski, painia tadikaka ta, ese unai buka stadi ia hakaua. Iena ladana ai gwauraia, Ben Badana badina ia be tau badana bona ia lata herea. Ena toana dainai haida idia gari to ia be hebogahisi tauna bona ia lau ura henia. Unai dainai, Ben ese lau ia noia haroro gaukara ai ia do lau bamona neganai, mai moale ida lau abia dae. Ai be tura namodia ai ai lao. Lau lalometau neganai, lau be iena tadina maragina bamona ia kara henia. Unai lau laloa bada dainai egu kakana badana bamona ia lau ura henia.

Lagani 1941 ai, Ben ese emai ruma bese ia noia iena motuka amo ai lao St. Louis, Missouri ena hebouhebou dekenai. Guna gabu daudau lau lao diba lasi, to hari lau moale bada badina lau lao henia gabuna be daudau herea! To, St. Louis dekenai hekwakwanai haida idia vara. Ena be taunimanima idia gwauhamata Iehova ena Witnes taudia do idia abia dae edia ruma dekenai idia noho, to dubu gunalaia taudia ese edia dubu taudia idia hamaoroa Iehova ena Witnes taudia do idia abia dae lasi. Momo be unai hereva idia badinaia. Ai do idia abia dae ruma bese taudia danu idia hagaria. To, edia ruma dekenai ai idia abia dae. Ai idia hamaoroa edia ruma dekenai do ai noho gwauhamatana do idia hamakohia lasi. Edia gari lasi karana ese lau ia durua bada.

Egu kakadia rua be unai hebouhebou ai idia bapatiso. Unai dina tamona ai, Tadikaka Rutherford, Brooklyn Betele amo ia mai tauna, be hagoadaia tok namona ta ia henia bona idia ura Dirava ena ura idia karaia natudia ibounai ia noia idia gini toreisi totona. Natudia 15,000 mai kahana idia gini. Lau danu lau gini. Bena ai ia nanadaia bema ai ura haroro gaukara do ai karaia goadagoada, do ai gwau, “Oibe.” Lau bona natudia ma haida be mai boiboi bada ida ai gwau, “Oibe!” Ibounai ese edia imana idia patapataia. Unai neganai lau ese gari lasi mamina lau abia.

Hebouhebou ia ore murinai, West Virginia dekenai tadikaka ta ai vadivadi henia. Unai tadikaka ia gwau nega ta haroro gaukara ia karaia neganai, dagedage taudia haida ese idia dadabaia bona kolta bona kokoroku edia huina amo idia dahua. Unai sivarai lau kamonai neganai lau lalohekwarahi. Unai tadikaka ma ia gwau: “To lau be do lau haroro noho.” Unai tadikaka ai rakatania neganai egu mamina be Davida bamona. Hari mai gari lasi ida egu hedmasta​—⁠Goliata bamona tauna​—⁠lau hereva henia diba.

Sikuli ai egu hedmasta lau hereva henia neganai, ia be mai badu ida lau ia raraia. Egu lalona ai Iehova lau noia lau ia durua totona, bena lau gwau: “Lau be harihari sibona Iehova ena Witnes taudia edia hebouhebou ta dekenai lau lao. Lau ese pepe do lau saluti henia lou lasi!” Nega sisina lalonai ia hereva lasi. Bena metairametaira ena teibolo amo ia toreisi bona lau dekenai ia raka mai. Ia badu dikadika. Mai boiboi ida ia gwau: “Bema pepe oi saluti henia lasi, sikuli amo oi do lau hadokoa!” Ena hereva dekenai lau gari lasi bona unai lau karaia dainai lau moale.

Lau ura dikadika lau dekenai ia vara gauna be Ben dekenai lau gwauraia. Kingdom Hall dekenai ia lau itaia neganai, lau boiboi: “Sikuli amo lau idia hadokoa! Pepe lau saluti henia lasi!” Ben be lau ia rosia, ia kiri bona ia gwau: “Momokani, Iehova be oi ia lalokau henia bada.” (Deu. 31:⁠6) Unai hereva ese lau ia hagoadaia bada! Lagani 1942, June 15 ai lau bapatiso.

Kohu Momo Tahua Lasi Mauri Dalana Lau Dibaia

Tanobada Tuarina Iharuana murinai, emai tano be ia taga ia lao, bona kohu matamatadia momo be emai gabu dekenai idia hoihoilaia. Egu moni gaukara ena pei be namo dainai lau ese kohu matamatadia momo lau hoia diba. Egu turadia haida be motabaik idia hoia bona ma haida be edia ruma idia hanamoa. Lau be motuka matamatana ta lau hoia. Daudau lasi murinai, kohu momo lau ura abia dainai, Iehova tomadiho henia karana dekenai lau goada lasi. Lau laloparara lau be gau kereredia lau laloa momo. To, lagani 1950 ai, New York City dekenai idia karaia hebouhebou ta ese lau ia durua, egu mauri dalana lau haidaua totona.

Unai hebouhebou dekenai, hereva henia taudia ta ta ese helai taudia idia hagoadaia haroro gaukara idia goadalaia totona. Hereva henia tauna ta ia gwau, “Umui idia hametaua gaudia umui atoa siri bona mauri ena heau helulu lalonai umui vareai.” Unai hereva henia tauna be lau ia hereva henia bamona. Gilead klas ta ena gradueisen lau itaia danu, bona lau laloa, ‘Bema egu mauri lagani bamona taudia be edia mauri namona idia rakatania bona tano daudau dekenai Iehova idia hesiai henia diba, iniseniai unai bamona lau karaia diba.’ Hebouhebou ia ore neganai, egu lalona lau hadaia painia gaukara lau karaia totona.

Unai nega ai, lau be Evelyn Mondak ida lau hetura, ia be taihu goadana ta, bona ai ruaosi be kongrigeisen tamona dekenai ai lao. Evelyn ena sinana be ena natudia siks ia hadibaia bona ia be gari lasi hahinena. Ia ura Roman Katolik Dubu badana vairanai ia gini bona haroro gaukara ia karaia. Ena be pris tauna ia badu dikadika bona Evelyn ena sinana ia lulua, to ia gini sibona. Evelyn be ena sinana bamona, ia danu be taunimanima ia gari henia lasi.​​—⁠Aon. 29:⁠25.

Lagani 1951 ai, Evelyn bona lau ai headava, emai moni gaukara ai rakatania, bona painia gaukara ai karaia matamaia. Sekit naria tauna ta ese ai ia hagoadaia Atlantic davara kahirakahira ia noho hanuana ladana Amagansett dekenai do ai lao. New York City amo unai hanua ena daudau be kilomita 160 bamona. Kongrigeisen taudia ese ai idia hamaoroa noho gabuna be lasi neganai, trailer (motuka amo idia veria ruma) ta ai tahua, to emai moni be ia hegeregere lasi. Bena trailer gunana ta ai itaia. Biaguna ese unai trailer be K3,375 ai ia hoihoilaia​​—⁠unai be emai headava dinana ai abia harihari gaudia ena moni hegeregerena. Ai hoia, ai hanamoa, bona emai teritori dekenai ai abia lao. To, unuseniai ai ginidae neganai, emai moni ibounai be ia ore bona ai lalohekwarahi edena dala ai emai painia gaukara do ai hagugurua diba.

Evelyn be ruma hagoevaia gaukara ia karaia bona lau be hanuaboi ai aniani gabuna ta lau hagoevaia. Unai aniani gabuna ena biaguna ia gwau: “Idia noho aniani oredia be emu adavana totona oi abia lao.” Hanuaboi 2 o’klok ai ruma dekenai lau ginidae neganai, emai trailer be pizza bona pasta edia bonana amo ia honu. Keru neganai emai trailer lalona be ia paraka dainai, unai aniani ai hasiahua bona ai moalelaia bada. Danu, nega haida emai kongrigeisen tadikaka taihu be emai trailer ena iduara badinai gwarume badana ta idia atoa. Unai lagani lalodiai Amagansett tadikaka ida ai gaukara hebou neganai, ai laloparara kohu momo lasi mauri dalana ese moale korikori ia havaraia.

Hebouhebou ese Ai Ia Hagoadaia Emai Hesiai Gaukara Ai Habadaia Totona

July 1953 ai, New York City ai idia karaia intenesenel hebouhebou ta dekenai, tano idauidau amo idia mai misinari taudia momo ai hedavari henia. Edia ekspiriens namodia be ai dekenai idia gwauraia bona unai ese ai ia hagoadaia bada. Danu hereva henia tauna ia gwau, Basileia ena sivarai be tano momo dekenai ia do lao lasi neganai, ai laloparara emai haroro gaukara ai habadaia be namo. Unai hebouhebou ai, misinari sikuli dekenai ai lao totona aplikeisen ai atoa. Unai lagani ai, ai idia boiria Gilead Sikuli ena klas namba 23 dekenai do ai lao, unai be February 1954 ai ia matamaia. Unai be hahenamo badana ta!

Ai kamonai Brazil dekenai ai idia siaia neganai, ai moale bada. Brazil dekenai ai lao totona, dina 14 lalonai sisima amo ai do ai heau. Ai do lau lasi neganai, Betele ai ia gaukara tadikaka ta ese lau ia hamaoroa: “Misinari taihu nain be oi bona emu adavana ida Brazil dekenai do umui lao. Idia oi naria!” Sisima dekenai ai guia lalonai, gaukara taudia idia itaia kekeni matamata 10 be egu murinai idia raka mai neganai, idia kiri. To, unai taihu be edia hevaseha herevadia idia laloa lasi. Brazil dekenai ai ginidae neganai lau moale bada.

Portuguese gado ai dibaia murinai, lau idia boiria Rio Grande do Sul, Brazil ena saut kahanai sekit naria gaukarana lau karaia totona. Ena gabu do lau abia headava lasi sekit naria tauna ia gwau: “Lau hoa badina headava taudia be iniseniai idia siaia mai. Inai gabu dekenai koura bona ororo badadia be momo.” Kongrigeisen momo be gunika kahana ai idia noho, bona idia haida be motuka sibona dekena amo oi lao diba. Bema oi be draiva ena aniani oi hoia, iena motuka dekenai oi guia diba. Hosi dekenai idia guia taudia bamona, kohu latadiai ai helai, bona baege idia kwatua varodia ai dogoatao auka. Ororo ataiai momokani ena dala dekenai ai heau bona motuka be kona ta ia giroa haraga neganai, ai gari bada dainai varo ai dogoatao auka masemase. Ai ginidae bona ai itaia tadikaka taihu be mai moale ida ai idia naria noho neganai, ena be motuka amo gabu daudau ai lao bona ai hesiku, to ai moale bada.

Ai be tadikaka edia ruma dekenai ai noho. Idia be ogogami momokani taudia, to unai ese idia ia koua lasi henia karana idia hahedinaraia totona. Gabu ta dekenai, tadikaka ibounai be vamu idia kumia bona gabu haida idia siaia lao kampani ta dekenai idia gaukara. Edia moni gaukara ena pei be maragi dainai, dina tamona lalonai nega tamona sibona idia aniani. Bema idia be dina ta idia gaukara lasi, edia pei idia abia lasi. To, emai vadivadi lalonai, tadikaka be dina rua idia gaukara lasi, unai amo kongrigeisen ena gaukara idia durua diba. Idia be Iehova idia abidadama henia momokani. Unai tadikaka ese ai dekenai gau ta idia hadibaia bona do ai laloaboio diba lasi. Gauna be inai: Dirava ena Basileia dainai idia ese sibodia edia ura gaudia haida idia dadaraia. Idia huanai ai noho bona ai dibaia gaudia be sikuli ta amo do ai abia diba lasi. Unai tadikaka taihu lau laloa lou neganai, lau moale bada bona lau tai.

Lagani 1976 ai, egu sinana be ia gorere dainai, United States dekenai ai giroa lou ia ai naria totona. Brazil ai rakatania be auka, to ai moale badina ai itaia unai gabu ena pablisa edia namba bona kongrigeisen edia namba ia bada daekau. Brazil tadikaka taihu amo revareva ai abia neganai, mai moale ida idia ida ai noho hebou negadia ai laloa lou.

Emai Lalokau Turadia ida Ai Hedavari Lou

Egu Sinana ai naria lalonai, painia gaukara ai karaia bona ruma hagoevaia gaukaradia ai karaia. Lagani 1980 ai, egu Sinana ia mase, ia be ena mauri ibounai lalonai Iehova ia abidadama henia. Unai murinai, lau idia boiria United States dekenai sekit gaukara lau karaia totona. Lagani 1990 ai, lau bona egu adavana be Connecticut ena kongrigeisen ta ai vadivadi henia neganai, emai tura namona ta ai hedavari henia. Unai kongrigeisen ena elda ta be Ben! Oibe, ia be Ben Badana, lagani 50 gunanai lau ia durua Iehova lau badinaia totona. Mai moale bada ida ia lau rosia.

Lagani 1996 amo ema bona hari, ena be ai buruka bona gorere, lau bona Evelyn be Portuguese gado kongrigeisen Elizabeth, New Jersey ai spesel painia gaukara ai karaia. Lau be mai egu gorere, to egu adavana lalokauna ese lau ia durua dainai, nega momo haroro gaukara lau karaia diba. Evelyn be emai dekena taihu burukana ta ia naria. Iena ladana be Bertha​​—⁠oibe, lagani 70 gunanai Bertha ese egu sinana ia durua Iehova ena hesiai hahinena ai ia lao totona! Mai moale ida ia dekenai emai tanikiu karana ai hahedinaraia badina ia ese emai ruma bese ia durua hereva momokani ai dibaia totona.

Lau moale bada badina unai hebouhebou ese lau idia durua mai gari lasi ida tomadiho momokanina lau badinaia, kohu momo lasi mauri dalana lau badinaia, bona egu haroro gaukarana lau habadaia totona. Oibe, unai hebouhebou toi ese egu mauri dalana idia haidaua.

[Picture on page 23]

Evelyn ena sinana (laurina) bona egu sinana

[Picture on page 23]

Egu turana Ben

[Picture on page 24]

Brazil ai

[Picture on page 25]

Hari Evelyn ida