Skip to content

Skip to table of contents

Gau Momo Idia Idau, To Mai Moale Ida Lau Abia Dae

Gau Momo Idia Idau, To Mai Moale Ida Lau Abia Dae

James A. Thompson ese ia sivarailaia

Lau be lagani 1928 lau vara bona United States ena saut kahanai lau bada. Unai nega ai, taravatu idia atoa kurokuro bona korema taudia be do idia noho hebou lasi. Bona unai taravatu ia utua tauna be dibura ruma ai idia koua o idia alaia.

LAGANI 1920 lalodiai, United States ena gabu haida ai, kurokuro bona korema tadikaka edia kongrigeisen, sekit bona distrik be idau. Lagani 1937 ai, egu tamana be Chattanooga, Tennessee ai ia noho kongrigeisen ena elda orea ena kodineita ai ia lao (unai negai idia gwauraia kampani naria tauna). Ia be korema kongrigeisen ia naria, bona Henry Nichols be kurokuro kongrigeisen ia naria.

Lau maragi negana ena memori namodia be momo. Hanuaboi momo egu tamana bona Tadikaka Nichols ida emai ruma ena dehe dekenai lau helai bona idia herevalaia gaudia lau kamonai. Ena be edia hereva ibounai lau lalopararalaia lasi, to lau moale badina idia ese kurokuro bona korema taudia haroro henia daladia idia herevalaia.

Lagani 1930 lalonai, egu sinana ia mase, ena mauri lagani be 20 sibona. Unai nega ai egu mauri lagani be rua, bona egu taihuna Doris ena mauri lagani be foa, bona egu tamana ese ai ia naria. Ena be egu tamana be bapatiso matamata tadikaka ta, to hereva momokani ia goadalaia.

Haheitalai Namodia

Lagani 1933 ai, egu tamana ese taihu namona ta ladana Lillie Mae Gwendolyn Thomas ia adavaia. Idia be mai kamonai ida Iehova idia hesiai henia bona edia haheitalai namona ese lau bona Doris ia durua bada.

Lagani 1938 ai, orea ese elda taudia abia hidi dalana ia haidaua. Guna elda taudia be vouti karana amo idia abia hidi, to hari Brooklyn, New York ai idia noho tadikaka ese elda taudia do idia abia hidi. Kongrigeisen iboudiai idia hagoadaia unai dala matamatana idia badinaia totona. Ena be Chattanooga ai, tadikaka haida be unai idia moalelaia lasi, to egu tamana be mai lalona ibounai ida ia abia dae. Ia be orea ena hakaua herevadia ia badinaia, bona egu sinana be nega ibounai ia ida ia lalotamona. Edia haheitalai ese lau ia durua ema bona hari.

Bapatiso Bona Ful-Taim Hesiai Gaukara

Lagani 1940 ai, emai kongrigeisen tadikaka taihu haida be basi ta idia rentaia Detroit, Michigan ai idia karaia distrik hebouhebou idia lao totona. Unai hebou dekenai ai lao taudia haida be idia bapatiso. To, lau bapatiso lasi dainai haida idia daradara, badina egu mauri lagani be faiv neganai, lau haroro matamaia.

Lau idia nanadaia neganai, lau gwau: “Lau be bapatiso ena anina lau lalopararalaia lasi.” Egu tamana ia hoa, bona lau ia durua bapatiso ena anina lau lalopararalaia totona. Hua foa murinai, October 1, 1940 ai keru bada dinana ai gohu ta dekenai lau bapatiso.

Egu mauri lagani be 14 neganai, sikuli holidei negadiai lau painia. Egu teritori be Tennessee bona Georgia edia taoni maragidia. Unai dainai, daba maragi lau toreisi, egu dina tubu aniani lau hegaegaelaia, bona daba siks ai trein o basi lau guia bona egu teritori lau lao. Adorahi siks oklok bamona ruma dekenai lau giroa. Nega momo dina tubua do lasi neganai egu aniani ia ore bona lau ura aniani ma haida lau hoia. Ena be mai egu moni, to lau be korema merona dainai, sitoa lau vareai diba lasi. Nega ta ice cream hoia totona sitoa ta lau vareai, to lau idia lulua. Nao hahine ta be lau ia hebogahisi henia bona egu ice cream ia hoia.

Haisikuli lau matamaia neganai, United States ena Saut kahanai idia noho korema taudia be gavamani idia noia maka tamona ai do idia kara namo henidia totona. Orea ma haida hegeregere NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) ese stiuden idia doria unai idia heailaia totona. Korema taudia edia sikuli haida idia ura stiuden ibounai be unai orea idia sapot. Egu bamodia be lau idia doria unai orea ta lalonai lau vareai bona korema taudia lau durua. To, unai lau dadaraia bona lau hamaorodia Dirava be kopi idauidau taudia ia abia dae bona ia sibona ese kara gageva ibounai do ia haorea.​—⁠Ioa. 17:14; Kara 10:​34, 35.

Haisikuli murinai, egu lalona lau hadaia New York dekenai do lau lao. To, guna hebouhebou ta ai lau hedavari henia turadia haida be Philadelphia ai lau vadivadi henidia. Unuseniai kurokuro bona korema tadikaka idia hebou kongrigeisen ginigunana lau itaia. Edia sekit vadivadi purana ai, loaloa naria tauna ese lau ia hamaoroa hebou ma ta ai kahana ta do lau naria. Unai neganai, egu lalona lau hadaia Philadelphia ai do lau noho.

Egu turana ta be taihu matamata ladana Geraldine White, o Gerri. Lau ura henia badina ia danu ia ura painia gaukara ia karaia. Ia be Baibel ena hereva ia diba namonamo bona taunimanima idauidau ia haroro henia diba. Ai ruaosi be April 23, 1949 ai headava.

Gilead Ai Lao

Emai tahua gauna be Gilead Sikuli do ai lao bona tano ma ta ai misinari gaukara do ai karaia. To, ai moale badina pablisa be momo lasi gabudiai painia gaukara ai karaia diba. Hegeregere, Lawnside, New Jersey; Chester, Pennsylvania; bona Atlantic City, New Jersey. Unuseni ai painia neganai, Gilead Sikuli ena aplikeisen ai siaia, badina lagani rua ai headava vadaeni. To, hekwakwanai ta ia vara.

Lagani 1950 lalodiai, gavamani ese tatau matamata momo idia oda henidia ami idia vareai totona. Philadelphia ai, ami ofesa taudia idia ura ami lalonai lau vareai, to lau hamaorodia lau be tuari karadia amo lau gini siri. Iehova ena Witnes taudia idia inai henidia, badina ita be tuari lalonai ita vareai lasi. To gabeai, diadi ta ese lau ia hamaoroa FBI taudia be tahua karana idia karaia bona idia davaria, egu hereva be momokani. January 11, 1952 ai, Presidential Appeal Board ese gwaumaoro idia henia ami lau vareai lasi, badina lau be Keristani tauna ta.

August 1952 ai, Gilead Sikuli ena klas namba 20 dekenai ai idia boiria, bona September ai ia matamaia. Egu taihuna Doris be Gilead Sikuli klas namba 13 ia lao, bona Brazil dekenai misinari gaukara ia karaia. Unai dainai ai laloa ai be tano ma ta dekenai do idia siaia. To ai hoa badina, sikuli murinai ai idia siaia Alabama ena saut kahana dekenai sekit gaukara ai karaia bona korema kongrigeisen ai vadivadi henidia. Ai lalohisihisi sisina, badina ai ura idau tano ai misinari gaukara ai karaia.

Ai vadivadi kongrigeisen ginigunana be Huntsville dekenai, bona taihu ta ena ruma dekenai ai noho. Ena ruma dekenai emai kohu ai abia vareai neganai, ai kamonai ia be telefon dekenai ta ia hamaoroa, “Natudia idia mai vadaeni.” Unai bamona ia hereva badina emai mauri lagani be 24 sibona. Unai sekit lalonai nega momo tadikaka be ai idia gwauraia Natudia.

United States ena South kahanai idia noho taudia momo be Baibel idia matauraia, unai dainai unai gabu idia gwauraia Bible Belt. Ai haroro neganai, taunimanima ida inai point toi ai herevalaia:

(1) Tanobada ena oromana.

(2) Baibel ena helaro.

(3) Baibel ena taravatu bona hakaua herevadia.

Ruma tauna ida unai point toi ai herevalaia murinai, Baibel ia diba namonamo totona buka o magasin ta ai hahedinaraia. Unai haroro dalana lau badinaia dainai, momo idia kamonai. Unai dainai lagani 1953 ai, New York ai idia karaia New World Society Hebouhebouna ai, lau idia noia unai haroro dalana lau haheitalaia totona.

Lagani 1953 ai, lau idia noia Saut kahanai idia noho korema kongrigeisen ai distrik naria gaukara do lau karaia. Ai vadivadi gabudia be Virginia, Florida, bona west kahanai idia noho gabudia, Alabama bona Tennessee. Oibe, unai nega ai loaloa naria taudia be nega ibounai idia noho hegaegae, noho daladia idauidau idia abia dae totona. Hegeregere, ai noho rumadia lalonai digudigu gabudia be lasi. Unai dainai, kisini ena stouv murinai, tini amo idia karaia digu gauna lalonai ai digu. To, keru negadiai unai digu gabuna ai moalelaia.

Korema Taudia ese Idia Davaria Hekwakwanai

Saut kahanai ai noho neganai, gau haida ai karaia totona, ai laloa namonamo guna bona mai aonega ida ai hereva. Hegeregere, taravatu idia atoa korema taudia be dabua huria gabudia do idia gaukaralaia lasi. Unai dainai, Gerri be emai dabua ia huria totona, nega momo ia gwau inai dabua be “Mrs. Thompson” totona. Taunimanima momo idia laloa ia be Mrs. Thompson ena hesiai hahinena. Danu, distrik naria taudia be dabua badana ta idia gaukaralaia vidio ladana The New World Society in Action idia hahedinaraia totona. Telefon amo sitoa ta lau rini bona lau gwau “Mr. Thompson” ia ura dabua badana ta ia rentaia bona gabeai unai dabua lau abia. Nega ibounai mai hemataurai ida taunimanima ai hereva henia dainai, emai haroro gaukara ai karaia namonamo diba.

Hekwakwanai ma ta be Saut kahana taudia be Not kahana taudia idia inai henidia kava. Niuspepa ta ia gwau, Watchtower Bible and Tract Society of New York tauna, James A. Thompson, Jr., be hereva ta do ia henia. Haida idia laloa lau be New York tauna, unai dainai sikuli idia ura lasi sekit hebouhebou karaia totona edia ruma do ai rentaia. To, sikuli hedmasta lau hamaoroa lau be guna Chattanooga ai lau sikuli neganai, gwaumaoro idia henia unai ruma ai gaukaralaia totona.

Lagani 1950 lalodiai, kurokuro bona korema taudia idia inai heheni dainai dagedage bada ia vara. Lagani 1954 ena distrik hebouhebou haida ai, Witnes taudia haida idia lalohisihisi, badina korema tadikaka be tok idia henia lasi. Tadikaka ai hagoadadia idia haheauka be namo. Gabeai, lau idia abia hidi tok do lau henia. Unai murinai, Saut kahanai idia noho korema tadikaka momo be tok idia henia danu.

Metairametaira, Saut kahanai kurokuro bona korema huanai ia vara dagedage karana ia ore. Kurokuro bona korema tadikaka be kongrigeisen tamona ai idia hebou matamaia. Bona pablisa haida idia noia kongrigeisen ma haida idia bamoa totona. Danu, kongrigeisen ena teritori haida idia haidaua, bona sekit bona distrik naria taudia edia maduna idia haidaua danu. Herevana haida be unai dala matamata idia ura henia lasi, to momo be Iehova idia tohotohoa bona kopina kala idia laloa bada lasi. Oibe, tadikaka kurokurodia bona koremadia momo be tura namodia ai idia lao. Lagani 1930 bona 1940 lalodiai, lau tubu daekau lalonai, egu ruma bese lalonai unai lau itaia danu.

Gabu Matamata Dekenai Ai Lao

Lau bona Gerri ai moale badina January 1969 ai, Guyana, South America dekenai ai idia siaia. Brooklyn, New York dekenai ai lao guna, badina unuseniai haroro gaukara naria dalana be lau dekenai idia hadibaia. July 1969 ai Guyana dekenai ai ginidae. Lagani 16 lalonai loaloa naria gaukara ai karaia dainai, ai manada lasi gabu tamona dekenai ai noho totona. Dina ta ta Gerri be haroro gaukara ia karaia, bona lau be brens opesi ai lau gaukara.

Brens opesi ai gaukara idauidau lau karaia. Hegeregere, ava lau utua, kongrigeisen 28 dekenai buka bona magasin lau siaia, bona Brooklyn dekenai revareva lau siaia. Dina ta ta lau be hora 14 o 15 lau gaukara. Ena be unai be mai ena hekwarahi, to emai hesiai gaukara ai moalelaia. Guyana dekenai ai ginidae neganai, pablisa be 950 sibona; to hari pablisa be 2,500 ia hanaia.

Guyana ena weda be namo herea bona ai ura henia au huahua bona aniani be momo. To ai moalelaia bada gauna be, kudou-maoro taudia momo idia ura Dirava ena Basileia ena sivarai namona idia kamonai. Wiki ta ta Gerri be Baibel stadi 20 ia karaia. Iena stadi momo be idia bapatiso bona haida be painia, elda taudia, bona misinari taudia ai idia lao.

Hekwakwanai Bona Gorere

Lagani 1983 ai, egu tama sina be idia buruka bona ta ese ia naridia be namo. Unai dainai lau, Gerri, bona Doris be unai ai herevalaia hebou. Doris be lagani 35 lalonai Brazil dekenai misinari gaukara ia karaia, bona ia gwau do ia naridia. Ia gwau misinari tamona sibona ese ena gaukara ia rakatania be namo, to rua be namo lasi. Emai tama sina idia mase murinai, Doris be Chattanooga ai ia noho bona spesel painia gaukara ia do karaia noho.

Lagani 1995 ai, lau be kensa gorere lau abia bona United States dekenai ai giroa lou, bona Goldsboro, North Carolina dekenai ai noho. Emai ruma bese be Tennessee bona Pennsylvania dekenai idia noho bona idia be daudau lasi. Hari, lau namo sisina bona herevana ai buruka, to Goldsboro kongrigeisen ta dekenai spesel painia gaukara ai karaia.

Lau be lagani 65 mai kahana lalonai ful-taim hesiai gaukara lau karaia. Herevana gau momo idia idau, to Iehova lau tanikiu henia badina ai ia durua, mai moale ida unai gaudia ai abia dae totona. Momokani, emai mauri lalonai Davida ena hereva ai mamia, ia gwau: “Lohiabada e, oi dekenai idia abidadama henia taudia, be oi ese unai taudia oi durua noho.”​—⁠2 Sam. 22:⁠26.

[Pictures on page 3]

Egu tamana bona Tadikaka Nichols be haheitalai namodia

[Pictures on page 4]

Lau bona Gerri, 1952

[Pictures on page 5]

Gilead murinai, Saut kahanai loaloa naria gaukara ai karaia

[Picture on page 6]

Sekit naria taudia bona adavadia idia hegaegae distrik hebouhebou totona, 1966

[Picture on page 7]

Guyana ai