Skip to content

Skip to table of contents

Emu Mauri Lalonai Oi Kwalimu Dalana

Emu Mauri Lalonai Oi Kwalimu Dalana

“Oiemu raka do ia namo, bona oiemu kara ena anina do ia vara momokani.” ​—⁠IOS. 1:8.

1, 2. (a) Kwalimu karana dekenai momo edia lalohadai be dahaka? (b) Edena dala ai emu lalohadai kwalimu karana dekenai oi tahua diba?

 EMU MAURI lalonai oi kwalimu ena anina be dahaka? Unai henanadai dekenai taunimanima edia haere be idauidau. Hegeregere, momo idia laloa bema ta be taga tauna, moni gaukara namona, eiava edukeisen namona ia abia, ia be ia kwalimu. Ma haida idia gwau, ta ia kwalimu totona ena famili, turadia bona gaukara taudia ia tura henidia namonamo be gau badana. Danu, reana Dirava ena hesiai taudia haida idia laloa, ta ia kwalimu totona kongrigeisen lalonai maduna haida ia huaia, o haroro gaukara ai ekspiriens namodia momo ia davaria be namo.

2 To dahaka oi laloa: Ta be ena mauri lalonai ia kwalimu anina be dahaka? Haere oi davaria totona, dala ta be oi ura henia bona matauraia taudia haida edia ladana be lista ta ai oi torea. Bona sibona oi nanadaia: ‘Idia be taga o ladana bada taudia, a? Idia be dagi bada taudia, a?’ Emu haere ese emu kudouna ai oi laloa bada gaudia do idia hahedinaraia. Danu, emu tahua gaudia bona oi karaia abia hidi ese do idia hahedinaraia, oi be dahaka oi laloa bada.​—⁠Luka 6:45.

3. (a) Iosua ia kwalimu totona dahaka ia karaia? (b) Inai stadi ai dahaka do ita herevalaia?

3 Ita dekenai Iehova ena lalohadai be mai anina bada, badina bema iena matanai ita kwalimu, vadaeni mauri hanaihanai ita abia diba. Iehova ese Iosua ia hagania Israela taudia be Gwauhamata Tanona ai do ia hakaua vareai neganai, Iosua ia hamaoroa “dina bona hanuaboi” Taravatu do ia duahia bona badinaia. Bena Iosua dekenai ia gwauhamata: “Unai neganai oiemu raka do ia namo, bona oiemu kara ena anina do ia vara momokani.” (Ios. 1:7, 8) Bona ita diba Iosua be ena mauri lalonai ia kwalimu. To, ita be edena bamona? Edena bamona do ita diba eda lalohadai be Iehova ena bamona? Unai henanadai ita haerelaidia totona, Baibel lalonai tatau rua edia sivarai do ita herevalaia.

SOLOMONA BE ENA MAURI LALONAI IA KWALIMU, A?

4. Dahaka dainai Solomona be gau momo ai ia kwalimu?

4 Solomona be gau momo ai ia kwalimu. Dahaka dainai? Badina lagani momo lalonai ia ese Iehova ia gari henia bona badinaia, unai dainai Iehova ese ia hanamoa bada. Danu, ita laloatao, Iehova ese Solomona ia hamaoroa ia noia gaudia ibounai be do ia henia. Unai dainai, Solomona be Dirava ena taunimanima gunalaia totona aonega ia noia neganai, Iehova ese ena guriguri ia haerelaia bona aonega bona taga ia henia. (1 King Taudia 3:10-14 duahia.) Solomona “ena aonega ese dina daekau kahana taudia ibounai edia aonega bona Aigupito ena aonega ibounai ia hereaia.” Danu, “taunimanima ibounai” be Solomona ena sivarai idia diba. (1 Kin. 4:30, 31) Lagani ta ta ai, Solomona ese ia abia golo edia metau be kilogram 23,000 ia hanaia! Oibe, Solomona be taga bada tauna. (2 Siv. 9:13) Danu, ia ese ruma namodia momo ia haginia, bese ma haida ida ia gaukara hebou namonamo, bona idia ida bisinesi ia karaia. Oibe, Solomona be Dirava ia badinaia neganai, iena mauri lalonai ia kwalimu.​—⁠2 Siv. 9:22-24.

5. Solomona ia laloparara ta be ena mauri lalonai ia kwalimu totona, dahaka be mai anina bada?

5 Hadibaia Tauna bukana ai Solomona ese ia torea herevadia ese idia hahedinaraia, kwalimu karana dekenai lalohadai maorona ia abia. Ia laloparara, taga bona siahu bada taudia sibona do idia kwalimu eiava moale lasi. Ia gwau: “Lau diba taunimanima edia dala namona tamona be inai: Do idia moale, bona idia edia mauri dina ibounai lalonai, kara namodia do idia karaia. Ita ibounai ese iseda gaukara ena anina do ita moalelaia, do ita aniani bona inuinu. Inai be Dirava ena harihari gauna.” (Had. 3:12, 13) Danu, Solomona ia diba bema ta ena hetura karana Dirava ida ia goada, unai gau namodia ia moalelaia diba. Solomona ia gwau: “Egu hereva ibounai oi kamonai vadaeni, to egu hadibaia hereva dokona, sisiba badana be inai: Dirava do oi gari henia, bona iena oda do oi badinaia, badina be taunimanima edia gaukara korikori be unai sibona.”​—⁠Had. 12:13.

6. Edena dala ai Solomona ena haheitalai ese ita ia durua, kwalimu korikorina ita lalopararalaia totona?

6 Lagani momo lalonai, Solomona be Dirava ia gari henia bona badinaia. Baibel ia gwau: “Solomona ese Lohiabada ia lalokau henia, bona iena tamana Davida ena taravatu ia badinaia.” (1 Kin. 3:3) Unai ia karaia neganai ia kwalimu. Solomona ese tomadiho momokani totona dubu hairaina ta ia haginia, bona Baibel bukadia toi ia torea. Momokani, ita be Solomona ese ia karaia gaudia ita karaia diba lasi. To, Solomona be Dirava ia badinaia noho lalonai, kwalimu korikorina ia davaria. Bona unai ese ita do ia durua, kwalimu korikorina ena anina ita lalopararalaia, bona ita ia hadibaia dahaka ita karaia ita kwalimu totona. Hegeregere, Dirava ena lauma helaga ena siahu amo Solomona ese taga, aonega, ladana bada bona dagi bada abia karana ia herevalaia. Momo idia laloa idia kwalimu totona, unai gaudia be mai anina bada. To Solomona ia gwau, unai gaudia abia totona idia gaukara goada taudia be ‘lai idia lulua kava’ bamona, eiava idia tahua gaudia ese moale korikorina do idia mailaia lasi. Moni idia mataganigani henia taudia, be hanaihanai idia hekwarahi moni momo idia haboua totona. Bona edia kohu idia haboioa garina idia lalohekwarahi momo. To, edia taga be nega ta ma haida ese do idia abia.​—⁠Hadibaia Tauna 2:8-11, 17; 5:10-12 duahia.

7, 8. Edena dala ai Solomona ese Dirava badinaia karana ia rakatania? Bona dahaka ia vara?

7 Solomona ia buruka neganai, Dirava badinaia karana ia rakatania. Baibel ia gwau: “Solomona ia buruka vadaeni neganai, iena adavana ese iena lalona idia veria, dirava idaudia dekenai, bona ia ese Lohiabada, iena Dirava, ia badinaia momokani lasi, iena tamana Davida ese ia badinaia bamona. . . . Solomona be Lohiabada ena vairanai ia kara dika.”​—⁠1 Kin. 11:4-6.

8 Iehova ia moale lasi dainai, Solomona ia hamaoroa: “Oi ese oiemu gwauhamata lau danu oi negea momokani, bona egu taravatu oi kamonai henia lasi dainai, lau hereva momokani, oiemu basileia be oi dekena amo do lau kokia, oiemu opesa ta dekenai do lau henia.” (1 Kin. 11:11) Ena be Solomona be gau momo ai ia kwalimu, to dokonai ia ese Iehova ia habadua. Unai dainai, gabeai ena mauri lalonai mai anina bada gauna ta ia dadaraia bona ia kwalimu lasi. Oibe, ia ese Iehova badinaia karana ia rakatania. Ita ta ta ese sibona do ita nanadaia, ‘Solomona ena haheitalaia amo lau dibaia gaudia ese lau do idia durua lau kwalimu totona, a?’

KWALIMU KORIKORINA IA DAVARIA TAUNA TA

9. Dahaka dainai taunimanima idia laloa Paulo be ia kwalimu lasi?

9 Aposetolo Paulo ena mauri be King Solomona ena mauri amo ia idau momokani. Paulo be ruma badana ai ia noho lasi, bona king taudia ida ia aniani o inuinu hebou lasi. Danu, nega haida Paulo dekenai aniani, inuinu gaudia bona dabua be hegeregere lasi. (2 Kor. 11:24-27) Paulo ia abia dae Iesu be gwauhamata Mesiana murinai, Iuda tomadiho gunalaia taudia momo ese idia matauraia lasi bona idia inai henia. Dibura ruma ai idia atoa, idia dadabaia, au amo idia kwadia bona nadi amo idia hodoa. Paulo ia gwau, unai tomadiho gunalaia taudia ese ia bona ena Keristani tadikakadia idia hereva dika henia, inai henia bona dagedage henia. Ma ia gwau: “Ema bona hari, taunimanima ese ai be tanobada ena momoru ai idia halaoa bona ai be idia dadaraia miro gaudia bamona.”​—⁠1 Kor. 4:11-13.

Momo idia laloa Paulo be ladana bada tauna ai do ia lao

10. Dahaka dainai haida idia laloa, Paulo be abia hidi kererena ia karaia?

10 Paulo be mero matamata neganai, ia idia dibaia taudia momo idia laloa, ena mauri lalonai do ia kwalimu. Danu, toana be Paulo ena ruma bese be dagi bada taudia. Bona ia be Gamaliela, hahediba tauna badana ese ia hadibaia. Gabeai, Paulo ia gwau: “Iuda tomadihona lalonai lau goada lau lao, bona egu bese taudia huanai lau be egu mauri lagani tamona taudia bamona lasi.” (Gal. 1:14) Aposetolo Paulo be Heberu bona Grik gado ia herevalaia namonamo, bona ia be Roma ena sitisen dainai, ia be mai ena hahenamo momo danu. Bema Paulo ia ura tanobada ai ia kwalimu, reana ia be taga bada tauna ai do ia lao, bona do idia matauraia bada. To, ia ese mauri dala idauna ia abia hidi, bona iena famili bona ma haida idia laloa, unai be abia hidi kererena. Dahaka dainai?

11. Paulo be dahaka ia laloa bada bona ena lalona ia hadaia dahaka do ia karaia? Bona dahaka dainai?

11 Paulo be Iehova ia lalokau henia, bona ia ura Ia ese do ia lalonamo henia. Paulo ia ura lasi taga bona ladana bada tauna ai ia lao. Paulo be hereva momokani ia dibaia neganai, ia ese Keriso ena mauri davalaia boubouna, haroro gaukara bona guba dekenai mauri hanaihanai helarona ia laloa bada. Tanobada taudia be unai gaudia idia diba lasi, eiava idia laloa bada lasi. Paulo be Satani ena hereva ia diba. Satani ia gwau, ia ese taunimanima edia hesiai gaukara Dirava dekenai ia hadikaia diba. Paulo ia laloparara ia ese Satani ena hereva ia hakoikoia diba. (Iobu 1:9-11; 2:3-5) Unai dainai Paulo be ena lalona ia hadaia, herevana dahaka hahetoho ia davaria, to ia be Dirava momokanina do ia tomadiho henia noho. Tanobada ai idia kwalimu taudia be unai idia laloa bada lasi.

Paulo be kwalimu korikorina ia davaria

12. Dahaka dainai Dirava oi abidadama henia be namo?

12 Oi danu oi ura Paulo oi tohotohoa, a? Keristani maurina ita noholaia be mai ena hekwarahi, to bema Iehova ita abidadama henia, ita dekenai do ia moale bona ita do ia hanamoa. Unai be kwalimu korikorina. (Aon. 10:22) Hari bona vaira nega ai, hahenamo momo do ita moalelaia. (Mareko 10:29, 30 duahia.) Unai dainai, namona be idia “dika haraga kohu” ita abidadama henia lasi, to ‘Dirava do ita abidadama henia, ia ese ita dekenai gau momo herea ia henia ita moalelaia totona.’ Unai bamona ita karaia neganai, Dirava ese ita dekenai ia gwauhamatalaia “mauri korikorina” do ita abia. (1 Tim. 6:17-19) Oibe, lagani handred o tausen momo murinai, guna negadia do ita laloa lou bona do ita gwau, “Lau be lau kwalimu momokani!”

EMU KOHU BE EDESENI OI HABOUA?

13. Iesu be dava bada kohu ia herevalaia neganai dahaka ia gwau?

13 Iesu be dava bada kohu ia herevalaia neganai, ia gwau: “Tanobada dekenai umui sibona totona dava bada kohu do umui haboua lasi, badina unuseniai manumanu bona raraka ese do idia hadikaia bona henaohenao taudia ese do idia henaoa. To guba dekenai umui sibona totona dava bada kohu do umui haboua, unuseniai manumanu bona raraka ese do idia hadikaia lasi, bona henaohenao taudia ese do idia henaoa lasi. Badina emu dava bada kohu ia noho gabuna dekenai, emu kudouna danu be unuseniai do ia noho.”​—⁠Mat. 6:19-21.

14. Dahaka dainai, tanobada ai emu dava bada kohu oi haboua be aonega karana lasi?

14 Tanobada dekenai taunimanima ese idia laloa bada “dava bada kohu” be moni sibona lasi, to Solomona ese ia herevalaia gaudia haida hegeregere, ladana bada bona dagi danu. Iesu ena hereva bona Solomona ese Hadibaia Tauna bukana ai ia torea herevana be hegeregere. Tanobada ena dava bada kohudia be do idia noho daudau lasi, badina idia dika eiava boio haraga diba. Profesa F. Dale Bruner be buka ta dekenai tanobada ena dava bada kohudia ia herevalaia, ia gwau: “Hari inai negai, ladana bada ia abia tauna be taunimanima ese idia laloa boio haraga. Inai lagani ai ia taga tauna be vaira lagani ai ena moni ibounai ia haboioa diba. Iesu be taunimanima ia lalokau henia dainai, ia hadibadia ta ese ia abia ladana bada, taga, bona dagi bada be do idia noho daudau lasi, badina idia boio haraga diba. Danu, moni bona ladana bada idia ura henia taudia be idia lalohisihisi, bona Iesu ia ura lasi ena hahediba taudia dekenai unai do ia vara.” Momo be Profesa Bruner ena hereva idia abia dae. To, hida be Iesu ena hereva idia badinaia? Emu mauri lalonai Iesu ena sisiba do oi badinaia, a?

15. Namona be ita gaukara goada, edena bamona kwalimu ita davaria totona?

15 Dubu gunalaia taudia haida idia gwau, taunimanima idia kwalimu totona idia gaukara goada be maoro lasi. Iesu be unai bamona ia hereva lasi, to ena hahediba taudia ia hamaoroa do idia gaukara goada, kwalimu korikorina idia davaria totona. Idia ia hagoadaia ‘guba dekenai dava bada kohu do idia haboua,’ badina unuseniai edia kohu be gau ta ese do ia hadikaia lasi. Momokani, ita ura bada gauna be inai: Iehova do ia gwau, ita be kwalimu taudia. Iesu ena hereva ese ia hahedinaraia, ita ta ta sibona ese do ita abia hidi, dahaka gaudia totona do ita gaukara goada. Oibe, eda kudouna ai ita laloa bada gaudia ita abia totona, do ita gaukara goada.

16. Ita diba momokani, bema ita gaukara goada Iehova ita hamoalea totona, dahaka do ia karaia?

16 Ita diba momokani, bema ita gaukara goada Iehova ita hamoalea totona, ia ese iseda dabu gaudia do ia henia. Paulo bamona, reana nega haida ita dekenai aniani o inuinu gaudia be lasi. (1 Kor. 4:11) To, namona be Iesu ena sisiba ita laloatao, ia gwau: “Namo lasi umui lalohekwarahi bona umui gwau, ‘Dahaka do ita ania?’ eiava, ‘Dahaka do ita inua?’ eiava ‘Dahaka dabua do ita hahedokilaia?’ Badina unai gaudia ibounai be tanobada taudia ese idia tahua goadagoada noho. To emui guba Tamana ia diba umui be unai gaudia umui abia be namo. Nega ibounai Dirava ena Basileia bona ena kara maoromaoro do umui tahua guna, bona unai gaudia ibounai be umui dekenai do ia henia.”​—⁠Mat. 6:31-33.

KWALIMU KORIKORINA DAVARIA DALANA

17, 18. (a) Edena dala ai kwalimu korikorina ita davaria diba? (b) Dahaka gaudia ese kwalimu korikorina do idia mailaia lasi?

17 Namona be ita laloatao, ita karaia gau namodia o tanobada ai ita abia dagi badana be kwalimu korikorina lasi. Danu, ena be kongrigeisen lalonai maduna momo ita huaia, to unai be kwalimu korikorina lasi. To, kwalimu korikorina be Dirava badinaia bona abidadama henia karana amo ia mai. Dirava ia gwau: “Naria taudia amo idia tahua gauna be inai: Namona be idia ese edia gaukara idia karaia momokani.” (1 Kor. 4:2) Bona Dirava ita abidadama henia noho be namo, badina Iesu ia gwau: “Ia haheauka ela bona dokona tauna be do ia mauri.” (Mat. 10:22) Abidadama taudia idia roho mauri neganai, unai ese do ia hamomokania idia be kwalimu korikorina idia davaria vadaeni!

18 Kwalimu korikorina ita davaria totona, Dirava abidadama henia karana be gau badana. Bona herevana iseda mauri dalana be edena bamona, to ita ibounai ese Dirava ita abidadama henia diba. Dirava ita abidadama henia totona, ladana bada, edukeisen namona, eiava moni momo ita abia be gau badana lasi. Danu, herevana iseda aonega, goada bona diba be bada o maragi, to Dirava ita abidadama henia diba. Aposetolo edia negai, Dirava ena taunimanima haida be taga taudia, to ma haida be ogogami taudia. Paulo ese Keristani taga taudia ia hamaoroa “kara namodia bona gaukara namodia momo do idia karaia.” Oibe, taga taudia bona ogogami taudia ese “mauri korikorina idia dogoatao auka” diba. (1 Tim. 6:17-19) Hari inai negai, ita danu be unai bamona do ita karaia. Namona be Dirava ita abidadama henia bona ‘gaukara namodia momo ita karaia.’ Unai ita karaia neganai, iseda Havaraia Tauna ena matanai ita be kwalimu korikorina ita davaria vadaeni. Danu, do ita moale badina ita diba Iehova be iseda kara ia moalelaia.​—⁠Aon. 27:11.

19. Oi be kwalimu korikorina oi davaria totona, dahaka do oi karaia?

19 Ita dekenai idia vara gaudia ita koua diba lasi, to iseda lalohadai unai gaudia dekenai ita haidaua diba. Herevana dahaka hekwakwanai oi davaria, to bema oi gaukara goada Dirava oi abidadama henia totona, do oi kwalimu. Unai oi karaia dainai do oi moale. Bona hari ela bona hanaihanai, Iehova ese oi do ia hanamoa. Iesu ese horoa taudia dekenai ia gwauraia herevana oi laloaboio lasi, ia gwau: “Emu abidadama dekenai oi gini goada ela bona mase, vadaeni lau ese oi dekenai mauri ena korona do lau henia.” (Apok. 2:10) Unai be kwalimu korikorina!