Skip to content

Skip to table of contents

Iehova be Gau Ibounai Ia Karaia Namonamo Diravana

Iehova be Gau Ibounai Ia Karaia Namonamo Diravana

“Dirava be maino Diravana, bona ia ese gau ibounai ia karaia namonamo.”—1 KOR. 14:33.

1, 2. (a) Dirava ese ia karaia tauna ginigunana be daika, bona edena dala ai ia gaukaralaia? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia aneru be edia gaukara idia karaia namonamo?

 IEHOVA, iunives ia Havaraia Tauna, ese gau ibounai ia karaia namonamo. Ia karaia tauna ginigunana be iena Natuna, Iesu. Baibel ese Iesu ia gwauraia “Hereva,” badina ia be Dirava ena hereva gwauraia tauna badana. Ia be lagani momo lalonai Iehova ia hesiai henia, badina Baibel ia gwau: “Matamana negana ai Hereva ia noho, bona Hereva be Dirava ida ia noho.” Baibel ma ia gwau: “Gau ibounai be ia [Hereva] amo idia vara, ma dala idauna ta amo idia vara lasi.” Lagani 2,000 mai kahana gunanai, Dirava ese Hereva, goevadae tauna Iesu Keriso unai, be tanobada dekenai ia siaia mai. Bona ia ese mai abidadama ida Tamana ena ura ia karaia.—Ioa. 1:1-3, 14.

2 Iesu be tanobada ia do mai lasi neganai, guba ai ia be Iehova ena “gaukara karaia namonamo tauna.” (Aon. 8:30, NW) Iesu amo Iehova ese guba ai aneru milioni momo ia havaraia. (Kol. 1:16) Baibel ese ia hahedinaraia Iehova ese ena aneru be orea ta lalonai ia atodia, bona edia gaukara idia karaia namonamo. Daniela 7:10 ia gwau, idia “momo herea ese [Iehova] ena hesiai gaukara idia karaia, bona milioni momo ese iena vairana dekenai idia gini.” Dirava ena aneru milioni momo idia gwauraia Iehova ena “tuari taudia.”—Sal. 148:2.

3. Guba ai hisiu bona planeti hida idia noho, bona edena dala ai Dirava ese ia haboudia?

3 Iehova ese iunives ia karaia neganai, hisiu bona planeti momo ia karaia, bona ita duahidia diba lasi. Houston, Texas ai niuspepa ta ladana, Chronicle ese hisiu ia herevalaia, ia gwau: “Guba ai hisiu bona planeti bilioni momo herea idia noho, edia namba ese guna saiens taudia ese idia laloa namba be nega toi amo ia hanaia.” Unai hisiu be galaksi ta ta lalodiai idia noho. Unai galaksi ta ta lalonai hisiu bilioni bilioni momo bona planeti momo herea idia noho. Galaksi momo be ma orea badadia (cluster) lalonai idia haboua, bona idia be ma orea badadia momokani (super-cluster) lalonai idia noho.

4. Dahaka dainai ita gwau diba, Iehova ese ena hesiai taudia tanobada ai be orea ta lalonai ia haboudia danu?

4 Iehova ese iunives ai idia noho aneru, hisiu bona planeti be hoa dalanai orea ta ta ai ia atodia. (Isa. 40:26) Unai dainai, ita gwau diba Iehova ese ena hesiai taudia tanobada ai be orea ta lalonai ia haboudia danu. Unai bamona ia haboudia badina idia be mai anina bada gaukarana ta do idia karaia. Idaunega amo ema bona hari, Iehova ena hesiai taudia be mai abidadama ida ia idia hesiai henia, bona unai ese ia hamomokania Ia be idia ida ia noho bona ia be “maino Diravana, bona ia ese gau ibounai ia karaia namonamo.”—1 Korinto 14:33, 40 duahia.

DIRAVA ENA OREA TAUDIA—IDAUNEGAI

5. Edena dala ai Dirava ena ura tanobada totona be nega sisina lalonai ia dika bamona?

5 Iehova ese taunimanima ginigunadia ia havaraia neganai, ia hamaorodia: “Emui bese do umui havaraia, do umui momo herea. Tanobada ena gabu ibounai dekenai do umui noho, bona unai tano do umui biagua. Davara ena gwarume bona ataiai manudia, bona mauri gaudia, tanobada dekenai idia marere gaudia ibounai do umui biagua.” (Gen. 1:28) Iehova ese taunimanima milioni momo be nega tamona ia havaraia lasi. Adamu bona Heva be natudia do idia havaraia, bona edia natudia be natudia do idia havaraia danu, ela bona tanobada do idia hahonua. Dirava ena ura be idia ese tanobada be paradaiso ai do idia halaoa. To, Adamu bona Heva idia gwau-edeede neganai, Dirava ena ura tanobada totona be nega sisina lalonai ia dika bamona. (Gen. 3:1-6) Gabeai, “[Iehova] ese taunimanima ia itaia, edia kara dika be bada herea gabu ibounai dekenai, bona edia laloa be nega ibounai ia dika sibona.” Unai dainai, Dirava ese ena lalona ia hadaia abata badana ta amo kara dika taudia ibounai do ia haorea.—Gen. 6:5, 11-13, 17.

6, 7. (a) Dahaka dainai Iehova be Noa dekenai ia moale? (Laulau ginigunana itaia.) (b) Noa ena hadibaia herevadia idia dadaraia taudia dekenai dahaka ia vara?

6 “Noa be kara namo tauna, ia tamona sibona dekenai Dirava ia moale,” “to taunimanima ibounai be dika momokani Dirava ena vairana dekenai.” Noa be Dirava ena “turana” dainai, Iehova ese ia hamaoroa lagatoi badana ta do ia karaia. (Gen. 6:10, 11, 14-16) Noa ese ia karaia lagatoi be ranu latanai ia hure diba, unai amo Abata ia vara neganai lagatoi lalonai idia noho taunimanima bona animal idia roho mauri diba. Noa be mai ena kamonai ida “Lohiabada ena hereva gauna ibounai ia karaia,” bona ena famili idia gaukara hebou dainai, lagatoi ibounai idia karaia namonamo. Animal ibounai be lagatoi lalonai idia abia vareai murinai, “Lohiabada ese lagatoi ena iduara ia koua.”—Gen. 7:5, 16.

7 Lagani 2370 B.C.E. ai Abata ia mai neganai, Iehova ese “tanobada dekenai noho mauri gaudia ibounai ia haorea,” to Noa bona ena famili ia hamauridia. (Gen. 7:23) Hari, tanobada ai idia noho taudia ibounai be Noa, ena natuna memero bona adavadia edia bese amo idia mai. To Noa, “kara maoromaoro ia harorolaia tauna,” ena hadibaia herevadia idia dadaraia taudia be lagatoi idia guia lasi bona idia ibounai idia mase.—2 Pet. 2:5.

Gaukara idia karaia namonamo dainai taunimanima eit be Abata amo idia roho mauri (Paragraf 6, 7 itaia)

8. Israela taudia be Gwauhamata Tanona ai do idia vareai gwauraia neganai, Dirava ese edena dala ai idia ia hegaegaelaia?

8 Abata ia ore bena lagani 800 mai kahana murinai, Dirava ese Israela taudia ia hegaegaelaia bese ta ai idia lao totona. Ia ese edia mauri bona tomadiho daladia ia hegaegaelaia. Hegeregere, ia ese hahelaga bona Levi taudia ia abia hidi. Danu, hahine haida ia abia hidi “Palai Dubu ena iduara dekenai hesiai gaukara idia karaia” totona. (Eso. 38:8) Iehova ese Israela taudia ia hamaoroa do idia lao Kanana tanona ai idia noho totona. To idia momo be idia gari bona idia ura lasi do idia lao. Unai dainai idia ia hamaoroa: “Guna lau gwauhamata henia vadaeni, umui be unai tano dekenai do umui noho. To umui ta lasi do ia noho, Kaleba bona Iosua sibona be unai tano dekenai do idia noho.” Badina Iosua bona Kaleba sibona ese Gwauhamata Tanona ena ripoti namona idia mailaia. (Num. 14:30, 37, 38) Iehova ena hereva hegeregerena, Mose ese Iosua ia abia hidi, iena gabu ia abia totona. (Num. 27:18-23) Iosua ese Israela taudia be kahirakahira Kanana tanona dekenai ia hakaudia vareai neganai, Iehova ese ia hamaoroa: “Do oi goada bona do oi boga auka. Do oi gari lasi, bona oiemu lalona do ia manoka lasi, badina be lau Lohiabada, oiemu Dirava, ese oi loaloa gabudia ibounai dekenai oi do lau bamoa noho.”—Ios. 1:9.

9. Rahaba ese Iehova bona ena taunimanima be edena bamona ia lalodia?

9 Iosua ia loaloa gabudia ibounai dekenai, Iehova Dirava ese ia bamoa. Hegeregere, Israela taudia be Kanana ena siti, Ieriko badinai idia kamepa neganai ia vara gauna mani oi laloa. Lagani 1473 B.C.E. ai, Iosua ese spai taudia rua ia siaia Ieriko hanuana do idia sekea. Unuseniai idia ese ariara hahinena Rahaba idia davaria. Rahaba ese ena ruma ena guhi dekenai idia ia hunia, unai amo King ena tuari taudia ese do idia davaridia lasi. Rahaba ese spai taudia ia hamaoroa: “Lau diba Lohiabada ese inai tano umui dekenai ia henia vadaeni. . . . Badina be ai kamonai Lohiabada ese Davara Kakakaka be umui emui vairanai ia hakaukaua, . . . Ai kamonai vadaeni danu Amoro ena king ruaosi, Sihona bona Oga be umui aladia mase.” Ma ia gwau: “[Iehova] emui Dirava be guba dekenai ia noho, bona inai tanobada dekenai ia noho danu.” (Ios. 2:9-11) Rahaba ese Iehova ena orea ia durua dainai, Ieriko idia hadikaia neganai Dirava ese dala ia karaia Rahaba bona ena ruma bese idia roho mauri totona. (Ios. 6:25) Rahaba ese abidadama ia hahedinaraia, Iehova ia gari henia bona iena taunimanima ia matauraidia.

KERISTANI TAUDIA GINIGUNADIA IA HEGAEGAELAIDIA

10. Iesu be Iuda tomadiho gunalaia taudia dekenai dahaka ia gwau, bona dahaka dainai unai bamona ia hereva?

10 Iosua ese Israela besena ia gunalaia neganai, idia ese hanua ta ta idia halusia bona Kanana tanona idia abia. To, gabeai dahaka ia vara? Lagani 1,500 bamona lalonai, Israela taudia ese Dirava ena taravatu idia utua loulou. Iehova ese ena Natuna be tanobada dekenai ia siaia mai neganai, Israela taudia ese Dirava idia badinaia lasi bona iena peroveta taudia idia kamonai henia lasi. Unai dainai Iesu ese Ierusalema ia gwauraia ‘peroveta taudia idia alaia mase’ hanuana. (Mataio 23:37, 38 duahia.) Dirava ese Iuda tomadiho gunalaia taudia ia dadaraia, badina ia idia badinaia lasi. Iesu ese ia hamaorodia: “Dirava ese ena Basileia be umui amo do ia kokia bena huahua ia atoa besena dekenai do ia henia.”—Mat. 21:43.

11, 12. (a) Dahaka ese ia hamomokania, aposetolo edia negai Iehova ese ena hahenamo be Iuda besena amo ia kokia bona orea matamatana ta ia henia? (b) Unai orea matamatana lalonai daidia idia noho?

11 Iesu be tanobada ia mai neganai, Iehova ese Israela besena ia dadaraia. To, tanobada ai ia idia abidadama henia taudia haida idia noho. Iehova ese ena hahenamo be orea matamatana ta dekenai ia henia. Unai orea be Pentekoste 33 C.E. ai ia matamaia bona unai orea taudia ese Iesu Keriso bona ena hahediba herevadia idia badinaia. Unai negai, hahediba taudia 120 be Ierusalema ai ruma ta dekenai idia hebou lalonai, “guba amo karaharaga rege ta ia mai, ia be lai bada ia toa regena bamona, bona idia helai noho rumana ia hahonua.” Bena “lahi hururu idia itaia, edia toana be malana ena toana bamona, idia parara bona idia ta ta dekenai idia lao bona idia latanai idia noho. Bena idia ibounai be lauma helaga amo idia honu bona gado idauidau ai idia hereva matamaia, lauma helaga ese idia dekenai ia henia hegeregerena, idia hereva.” (Kara 2:1-4) Unai ese ia hamomokania goevagoeva Iehova be unai orea matamatana ia durua noho. Keriso ena hadibaia taudia be unai orea lalonai idia noho.

12 Unai dina ai, “taunimanima 3,000 bamona” be Iehova ena orea matamatana lalonai idia vareai. Danu, “Iehova ese momo ia mailaidia idia bamoa totona, unai taudia be Dirava ese ia hamauria.” (Kara 2:41, 47) Unai Keristani taudia ginigunadia edia haroro gaukara ese anina namona ia havaraia dainai, “Dirava ena hereva ia tubu daekau bona Ierusalema ai hahediba taudia edia namba ia bada daekau.” Danu, “hahelaga taudia momo be abidadama taudia ai idia lao.” (Kara 6:7) Unai dainai, kudou maoro taudia momo be unai orea matamatana ese idia harorolaia hereva momokanidia idia abia dae. Gabeai, Iehova ese “idau bese taudia” be Keristani kongrigeisen lalonai ia abidia vareai danu. Unai ese ia hamomokania Iehova be unai orea matamatana ia durua.—Kara 10:44, 45 duahia.

13. Dirava ese ena orea matamatana dekenai dahaka gaukara ia henia?

13 Keriso ena murinai idia raka taudia idia diba Dirava ese idia dekenai dahaka gaukara ia henia. Iesu ese idia dekenai haheitalai namona ia hahedinaraia, badina ia bapatiso murinai “guba Basileia” ia harorolaia matamaia. (Mat. 4:17) Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia unai gaukara do idia karaia totona. Ia gwau: “Ierusalema, Iudea ibounai, Samaria bona tanobada ena daudau momokani gabudia dekenai, lau do umui gwauraia hedinarai.” (Kara 1:8) Iesu ena murinai idia raka taudia ginigunadia idia laloparara dahaka gaukara do idia karaia. Hegeregere Antioka, Pisidia ai, Paulo bona Banaba be mai gari lasi ida edia inai taudia idia hamaoroa: “Dirava ena hereva be umui dekenai ai gwauraia guna be namo. To unai hereva umui dadaraia bona umui laloa umui hegeregere lasi mauri hanaihanai umui abia totona, vadaeni idau bese taudia dekenai do ai lao. Momokani, Iehova ese ai dekenai inai hahegani ia henia, ia gwau, ‘Lau ese oi lau abia hidi bese idauidau edia diari ai oi lao, bona taunimanima lau hamauria dalana be tanobada ibounai dekenai oi harorolaia totona.’” (Kara 13:14, 45-47) Aposetolo edia nega amo ema bona hari, Dirava ena tanobada oreana be taunimanima dekenai Iehova ese idia ia hamauria dalana ia hadibaia noho.

DIRAVA ENA HESIAI TAUDIA IDIA ROHO MAURI

14. Ierusalema ai dahaka ia vara, to daidia idia roho mauri?

14 Iuda taudia momo be sivarai namona idia abia dae lasi dainai dika do idia davaria. Badina Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia, ia gwau: “Umui itaia Ierusalema be tuari oreadia ese idia hagegea neganai, do umui diba ena hadikaia ore negana be ia mai kahirakahira. Unai neganai Iudea dekenai idia noho taudia be ororo dekenai do idia heau lao be namo bona Ierusalema lalonai idia noho taudia be unai gabu do idia rakatania, bona badina hanuadia dekenai idia noho taudia be ia dekenai do idia vareai lasi.” (Luka 21:20, 21) Iesu ena peroveta herevana be ia momokani. Iuda taudia ese Roma gavamani idia gwau-edeede henia dainai, Cestius Gallus ese ia gunalaia Roma ami be lagani 66 C.E. ai Ierusalema idia hagegea. To, unai ami oreana be gabeai Ierusalema ia rakatania, bona unai ese dala ia kehoa Iesu ena murinai idia raka taudia ese Ierusalema bona Iudea idia rakatania totona. Histori torea tauna Eusebius ia gwau, idia momo be Ioridane Sinavaina idia hanaia, bena Perea ena hanua Pela dekenai idia lao. Lagani 70 C.E. ai, Jeneral Titus ese ia gunalaia Roma ami oreana be Ierusalema dekenai ia giroa lou bona idia hadikaia ore. To, abidadama Keristani taudia be idia roho mauri badina Iesu ena hadibaia hereva idia badinaia.

15. Dahaka hekwakwanai idia vara, to momo be Keristani taudia ai idia lao?

15 Ena be unai nega ai Keriso ena murinai idia raka taudia ese hekwakwanai, dagedage bona hahetoho ma haida idia davaria, to taunimanima momo be Keristani taudia ai idia lao. (Kara 11:19-21; 19:1, 19, 20) Dahaka dainai unai bamona ia vara? Badina Dirava ese unai Keristani kongrigeisen ia hanamoa.—Aon. 10:22.

16. Keristani ginigunadia idia goada noho totona, idia ta ta ese dahaka idia karaia be namo?

16 Namona be Keristani taudia ta ta idia hekwarahi, unai amo do idia goada noho. Gau badana be Baibel idia stadilaia namonamo, hebou idia lao hanaihanai, bona Basileia harorolaia gaukarana idia goadalaia. Iehova ena taunimanima ese unai idia karaia neganai, edia abidadama ia goada bona idia lalotamona. Hari, ita danu be unai bamona ita karaia. Keristani ginigunadia edia kongrigeisen taudia idia gaukara hebou namonamo, badina elda bona hesiai taudia ese mai edia ura bada ida idia durudia. (Fili. 1:1; 1 Pet. 5:1-4) Bona loaloa naria taudia, hegeregere Paulo ese edia kongrigeisen idia vadivadi henia neganai, idia moale bada! (Kara 15:36, 40, 41) Ita itaia, aposetolo edia negai idia noho Keristani taudia edia tomadiho dalana bona iseda tomadiho dalana be hegeregere. Ita moale badina unai nega amo ema bona hari, Iehova ese ena hesiai taudia edia gaukara ia hegaegae namonamo! a

17. Stadi gabena ese dahaka do ia herevalaia?

17 Ita be nega dokona ai ita noho bona Satani ena tanobada ena dokona be ia kahirakahira vadaeni, to Iehova ena tanobada oreana be ia heau haraga noho. Oi be Dirava ena tanobada oreana ena heau dalana oi badinaia noho, a? Unai do oi karaia dalana be stadi gabena ese do ia herevalaia.

a Lagani 2002, Gima Kohorona, August 1 ai inai atikol, “Keristani Taudia be mai Lauma Bona mai Momokani ida Idia Tomadiho” bona “Hereva Momokani Ena Dala Dekenai Idia Raka Noho” itaia. Dirava ena tanobada oreana ena sivarai ma haida be buka ladana, Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom ai idia torea.