Skip to content

Skip to table of contents

“Ena Dirava be Iehova Besena”

“Ena Dirava be Iehova Besena”

“Ena Dirava be Iehova besena be ia moale noho.”​—SAL. 144:15, BHḡ

1. Dirava tomadiho henia karana dekenai haida edia lalohadai be dahaka?

 HARI, momo idia gwau Kerisendom lalonai bona murimurinai idia noho tomadiho orea badadia be taunimanima idia durua lasi. Haida idia laloa unai bamona tomadiho oreadia ese edia hahediba herevadia bona kara amo Dirava ena ladana idia hadikaia, unai dainai Ia ese idia ia lalonamo henia lasi. To, idia abia dae, tomadiho ibounai lalonai Dirava idia abidadama henia momokani taudia haida idia noho, bona Dirava ese idia ia itaia bona edia tomadiho dalana ia abia dae. Unai dainai idia laloa unai bamona taudia ese tomadiho koikoi oreadia idia rakatania, bona orea ta ai Dirava idia tomadiho henia be anina lasi. To, unai be Dirava ena lalohadai, a? Unai ita haerelaia totona, Baibel lalonai guna Iehova idia hesiai henia taudia haida edia sivarai do ita herevalaia.

ENA TAUNIMANIMA IDA KONTRAKA IA KARAIA

2. Daidia be gabeai Iehova ena taunimanima ai idia lao? Bona edena kara amo idia hahedinaraia idia be bese ma haida amo idia idau? (Laulau ginigunana itaia.)

2 Lagani 4,000 bamona gunanai, Iehova ese tanobada ai orea ta ia abia hidi iena taunimanima ai idia lao totona. Aberahamo, “abidadama taudia ibounai edia tamana,” be ruma bese badana ena kwarana ai ia lao. (Roma 4:11; Gen. 14:14) Kanana ena king taudia ese ia idia gwauraia “lohia badana ta” bona idia matauraia. (Gen. 21:22; 23:6) Iehova ese Aberahamo bona ena tubudia ida gwauhamata ta ia karaia. (Gen. 17:1, 2, 19) Dirava ese Aberahamo ia hamaoroa: “Inai gwauhamata taravatuna ena toana, be oi bona oiemu tubuna taudia ese do umui karaia momokani: Emui tatau ibounai be kopina utua kara do idia abia. . . . Inai be gwauhamata taravatuna oi bona lau iseda huanai ena toana.” (Gen. 17:10, 11) Unai hegeregerena, Aberahamo bona iena bese tatau ibounai be kopina idia utua. (Gen. 17:24-27) Unai ese ia hahedinaraia Iehova be idia sibona ida kontraka ia karaia.

3. Edena dala ai Aberahamo ena tubudia edia namba ia bada daekau?

3 Aberahamo ena tubuna, Iakobo o Israela, be natuna tatau 12 ia havaradia. (Gen. 35:10, 22b-26) Gabeai, unai natudia be Israela ena iduhu 12 edia bese kwaradia ai idia lao. (Kara 7:8) Iakobo ena natuna Iosepa be Aigupito dekenai idia abia lao, bona gabeai Farao ese dagi badana ia henia. Hitolo bada ia vara neganai, Iakobo bona ena famili be Aigupito dekenai idia lao. (Gen. 41:39-41; 42:6) Iakobo ena tubudia edia namba ia bada daekau.—Gen. 48:4; Kara 7:17 duahia.

ENA TAUNIMANIMA IA HAMAURIA

4. Matamanai, Iakobo ena tubudia bona Aigupito taudia edia hetura karana be edena bamona?

4 Iakobo ena tubudia be lagani 200 mai kahana lalonai, Aigupito ena hanua ta ladana Gosena dekenai idia noho. (Gen. 45:9, 10) Toana be lagani 100 mai kahana lalonai Aigupito taudia ida maino ai idia noho. Israela taudia be taoni maragidia haida lalonai idia noho bona edia animal idia regudia. Farao be Iosepa ia diba bona laloa bada dainai, Israela taudia ia abia dae. (Gen. 47:1-6) Ena be Aigupito taudia ese mamoe naria taudia idia ura henia lasi, to idia ese Farao idia badinaia bona Israela taudia idia abidia dae.—Gen. 46:31-34.

5, 6. (a) Edena bamona Aigupito ai Dirava ena taunimanima edia mauri ia idau? (b) Edena dala ai Mose be beibi neganai idia hamauria, bona Iehova ese ena taunimanima totona dahaka ia karaia?

5 To, gabeai Dirava ena taunimanima edia mauri ia dika. Baibel ia gwau: “King matamata tauna ese Aigupito dekenai ia lohia karaia. Ia be Iosepa ena sivarai ia diba lasi. Iena orea taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Umui kamonai, Israela taudia be momo herea, bona mai goada danu. Ita naria namonamo, ita be goada lasi idia dekenai garina.’ Unai dainai Aigupito taudia ese Israela taudia be hesiai taudia davana lasi idia halaoa, mai dagedage danu. Israela taudia edia noho be ia dika. Gaukara metau herea idia karaia, bona raro dekena amo biriki nadi idia karaia, ma inai nadi ena semenisi bamona gauna danu idia karaia. Gaukara idauidau ibounai idia karaia, ruma haginia, bona uma gaukara ibounai danu. Aigupito taudia ese Israela taudia idia dagedage henidia dainai, hesiai gaukara idauidau ibounai karaia dekena amo idia hekwarahi momo.”—Eso. 1:8, 9, 13, 14.

6 Danu, Farao ese taravatu ia atoa, Heberu taudia edia beibi memerodia ibounai do idia hamasea. (Eso. 1:15, 16) Mose be unai nega ai ia vara. Hua toi murinai, iena sinana ese bosea ta lalonai ia udaia bona Naila Sinavaina ena siriho lalonai ia atoa. Unuseniai, Farao ena natuna kekeni ese ia davaria bona ena natuna ai ia halaoa. Ia ese gwaumaoro ia henia Mose be ena sinana korikorina, Iokebeda ese ia naria totona. Bona Mose be Iehova ia badinaia hesiai tauna ai ia lao. (Eso. 2:1-10; Heb. 11:23-25) Iehova ese ena taunimanima edia hisihisi ibounai “ia laloa,” bona abia hidi ia karaia Mose do ia gaukaralaia unai hisihisi ibounai amo idia ia ruhaia totona. (Eso. 2:24, 25; 3:9, 10) Unai dala amo, Iehova ese Israela taudia ia “hamauria.”—Eso. 15:13; Deuteronomi 15:15 duahia.

ENA TAUNIMANIMA BE BESE TA AI IDIA LAO

7, 8. Edena dala ai Iehova ena taunimanima be bese helagana ai idia lao?

7 Ena be unai negai Iehova ese Israela taudia be bese ta ai ia do halaodia lasi, to ia abidia dae idia be iena taunimanima. Unai dainai, ia ese Mose bona Arona ia hagania Farao dekenai do idia gwau: “[Iehova], Israela aiemai Dirava, inai bamona ia gwau, ‘Egu bese taudia oiemu imana dekena amo oi negea, idia ese lauegu aria dohore idia karaia, taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai.’”—Eso. 5:1.

8 Iehova ese hisihisi ten ia havaraia, bona Davara Kakakakana ai Farao bona ena tuari oreana ia hamasedia ore murinai, Israela taudia be Aigupito ena igui amo ia ruhaia. (Eso. 15:1-4) Hua rua mai kahana murinai, Iehova ese Sinai Ororona ai Israela taudia ida gwauhamata badana ta ia karaia, ia gwau: “Bema lauegu hereva do umui kamonai henia, bona lauegu taravatu do umui badinaia neganai, umui be lauegu bese korikori . . . bese helagana do umui lao.”—Eso. 19:5, 6.

9, 10. (a) Deuteronomi 4:5-8 ena hereva hegeregerena, edena dala ai Taravatu dainai Israela besena be bese ma haida amo idia idau? (b) Edena dala ai Israela taudia ese do idia hamomokania idia be Iehova ena “bese helagana”?

9 Aigupito ai, Israela taudia be hesiai taudia ai idia do lao lasi neganai, ruma bese eiava iduhu kwaradia ta ta ese idia naridia. Unai ruma bese kwaradia, be edia sene taudia gunadia bamona, idia ese lohia, diadi bona hahelaga gaukara idia karaia. (Gen. 8:20; 18:19; Iobu 1:4, 5) To, Iehova ese Mose amo Israela taudia dekenai taravatu ia henia, unai ese ia hahedinaraia Israela besena be bese ibounai amo ia idau. (Deuteronomi 4:5-8 duahia; Sal. 147:19, 20.) Taravatu hegeregerena, haida idia abia hidi Israela besena totona hahelaga gaukara do idia karaia. Danu, Taravatu ia gwau edia diba bona aonega dainai idia matauraia “elda taudia” be diadi gaukara do idia karaia. (Deu. 25:7, 8) Taravatu ese taunimanima ia hadibaia edena dala ai Iehova do idia tomadiho henia, bona edia dina ta ta mauri do idia noholaia.

10 Israela taudia be kahirakahira Gwauhamata Tanona ai idia vareai neganai, Iehova ese Mose amo ena Taravatu ia gwauraia lou. Mose ia gwau: “Hari dina dekenai danu Lohiabada ia gwauhamata vadaeni, ia gwau, umui be iena bese korikori, iena gwauhamata gunana hegeregerena. Ma ia gwau, iena taravatu ibounai do umui badinaia. Vadaeni ia ese umui do ia abia isi, ia karadia bese ibounai, be emui bese ese idia do ia hereaia. Bona umui ese Lohiabada ena ladana do umui hanamoa bona habadaia. Umui be [Iehova], emui Dirava, ena [“bese helagana,” BHḡ] do umui lao.”—Deu. 26:18, 19.

IDAU BESE TAUDIA IA ABIA DAE

11-13. (a) Israela taudia be Aigupito idia rakatania neganai, daidia be idia ida idia lao? (b) Bema idau bese tauna ta ia ura Iehova ia tomadiho henia, dahaka ia karaia be namo?

11 Ena be Iehova ese tanobada ai Israela besena ia abia hidi, to ia ese edia huanai idia noho idau bese taudia ia abia dae danu. Israela taudia be Aigupito idia rakatania neganai, “orea idauidau taudia momo herea,” Aigupito taudia danu be idia ida idia lao, bona Iehova ese idia ia koua lasi. (Eso. 12:38) Hisihisi namba seven ia vara neganai, “Farao ena hesiai taudia haida” be Iehova ena hereva idia badinaia, bona Israela taudia ida idia lao danu.—Eso. 9:20.

12 Israela taudia be Kanana idia lao totona, Ioridane Sinavaina idia do hanaia lasi neganai, Mose ese ia hamaorodia edia huanai idia noho “idau taudia do [idia] lalokau henidia.” (Deu. 10:17-19) To, Dirava ia gwau bema unai idau bese taudia be Mose ena Taravatu idia badinaia, vadaeni idia abidia dae diba. (Lev. 24:22) Idau bese taudia haida be Iehova idia tomadiho henia, Moaba hahinena Ruta bamona. Ia be Israela hahinena Naomi dekenai ia gwau: “Oiemu bese be lauegu bese do idia lao, bona oiemu Dirava be lauegu Dirava do ia lao.” (Ruta 1:16) Unai idau bese taudia be Iehova tomadiho henia taudia ai idia lao, bona tatau be edia kopina idia utua. (Eso. 12:48, 49) Iehova ese ia abidia dae ena abia hidi besena ida idia noho.—Num. 15:14, 15.

Israela taudia ese idau bese taudia idia lalokau henia (Paragraf 11-13 itaia)

13 Solomona ena dubu helaga idia hahelagaia neganai, Solomona ena guriguri ese ia hahedinaraia Iehova be idau bese taudia ia abia dae. Ia gwau: “Unai bamona danu, idau tauna ta, oiemu bese Israela tauna ta lasi, bema oiemu ladana namo herea sivarai ia kamonai dainai, bona oiemu siahu dainai tano daudau dekena amo do ia mai, bona bema inai Dubu Helaga lalonai do ia guriguri, unai neganai oiemu noho gabuna, guba dekena amo iena guriguri do oi kamonai, bona ia noinoi gauna do oi henia. Unai dekena amo tanobada bese ibounai ese oiemu Ladana do idia diba, bona oi dekenai do idia gari, oiemu bese Israela taudia ese idia karaia hegeregerena. Bona unai neganai danu bese ibounai do idia diba, inai lau ese lau haginia Dubu Helaga, be oi do idia tomadiho henia gabuna.” (2 Siv. 6:32, 33) Iesu ena negai danu, bema idau bese taudia idia ura Iehova idia tomadiho henia, iena gwauhamata besena idia bamoa diba.—Ioa. 12:20; Kara 8:27.

IENA WITNES TAUDIA

14-16. (a) Edena dala ai Israela taudia be Iehova ena witnes taudia ai idia lao? (b) Hari, Iehova ena taunimanima edia maduna be dahaka?

14 Israela taudia be edia Dirava, Iehova idia tomadiho henia, to bese ma haida be sibodia edia dirava idia tomadiho henia. Unai dainai, henanadai badana ta ia vara: Dirava momokanina be daika? Isaia ena negai Iehova ia gwau, unai henanadai haerelaia totona, kota idia karaia dalana do idia badinaia. Ia gwau bema unai idau bese edia dirava be idia mauri noho, namona be witnes taudia haida idia abia bona unai do idia hamomokania. Ia gwau: “Bese idauidau be kota totona do umui boiridia mai. Edia dirava edia huanai, daika ese gabeai do idia vara gaudia idia gwauraia diba? Edena idau bese dirava ese, harihari idia vara noho gaudia ia perovetalaia guna? Inai dirava koikoidia ese, edia uitnesi taudia do idia mailaia, bona bema idia be maoro, namona be edia maoro do idia hamomokania. To kota lalonai idia hereva diba unai edia dirava be maoro bona momokani, a? Lasi momokani.”—Isa. 43:9.

15 Unai idau bese edia dirava be idia hamomokania diba lasi idia be idia mauri noho. Badina idia be kaivakuku sibona, idia hereva diba lasi bona idia huaia loaloa. (Isa. 46:5-7) To, Iehova ese iena Israela besena ia hamaoroa: “Umui be lauegu hereva hamomokania taudia [o witnes taudia]. Lau ese umui lau abia hidi, egu hesiai gaukara do umui karaia totona, bona lau do umui diba, bona lau do umui abidadama henia totona. Bona do umui diba, lau sibona be Dirava, badina be dirava ta lasi ese lau ia gunalaia, bona lauegu murinai danu, dirava ta do ia hedinaraia lasi. . . . Umui be lauegu hereva hamomokania taudia [o witnes taudia], . . . lau be Dirava.”—Isa. 43:10-12.

16 Kota dekenai witnes taudia be diadi vairanai idia gini hegeregerena, Iehova ena taunimanima be kota vairanai idia gini bona idia hamomokania Iehova be Dirava momokani tamona. Dirava ese idia ia herevalaia, ia gwau: “Bese be unai, lau karaia vadaeni, lauegu taudia inai, bona idia ese ane dekenai, egu ladana do idia hanamoa!” (Isa. 43:21) Idia be Iehova ena ladana idia abia taudia. Danu, Iehova ese Aigupito amo ia hamauridia dainai, edia maduna be bese ibounai edia vairanai Iehova ena lohia siahuna do idia abia isi. Namona be idia ese peroveta tauna Mika ena hereva idia badinaia. Mika be hari inai negai idia noho Dirava ena taunimanima ia perovetalaia, ia gwau: “Bese ta ta ibounai ese sibodia edia dirava, edia dirava idia tomadiho henia bona kamonai henia. To ita ese [Iehova], iseda Dirava do ita tomadiho henia, bona kamonai henia, ela bona hanaihanai.”—Mika 4:5.

GWAU-EDEEDE BESENA

17. Iehova ena matanai, edena dala ai Israela besena be “vain dikana, bodaga gauna” ai ia lao?

17 To, gabeai Israela besena ese edia Dirava, Iehova idia badinaia lasi. Idia ese edia badinai idia noho besedia idia tohotohoa, bona au bona nadi amo idia karaia diravadia idia tomadiho henia matamaia. Lagani 700 B.C.E. lalodiai, peroveta tauna Hosea ia gwau: “Israela tano be rigi momo vain bamona, iena huahua momo ia atoa. . . . Iena boubou patadia danu be momo idia haginia. . . . Edia kudoudia be mai edia koikoi danu, vadaeni harihari edia kerere davana do idia huaia.” (Hos. 10:1, 2) Lagani 150 bamona murinai, Ieremia ese Iehova ena hereva be unai gwau-edeede Israela besena dekenai ia gwauraia, ia gwau: “Vain namona bamona lau ese oi lau hadoa, uhe namo herea gauna, to oi be edena bamona oi vara dika? Oi be vain dikana, bodaga gauna, oi lao vadaeni. Umui sibona ese umui karaia diravadia be edeseni? Dika be umui dekenai ia kamokau neganai, unai dirava ese umui idia hamauria be namo, ani? Idia hamauria diba, a? . . . Lauegu bese taudia ese lau idia laloaboio.”—Ier. 2:21, 28, 32.

18, 19. (a) Edena dala ai Iehova ese ia hahedinaraia tanobada ai ia ese bese matamata ma ta do ia abia hidi? (b) Wiki vaira ena stadi ai, dahaka do ita herevalaia?

18 Israela taudia be huahua dikadia idia hahedinaraia, badina dala maorona ai Iehova idia tomadiho henia lasi. Idia be iena witnes taudia lasi, to kaivakuku idia tomadiho henia. Unai dainai, Iesu ese Iuda tomadiho gunalaia taudia dikadia ia hamaoroa: “Dirava ese ena Basileia be umui amo do ia kokia bena huahua ia atoa besena dekenai do ia henia.” (Mat. 21:43) Iehova ese Ieremia amo ia herevalaia “gwauhamata taravatu matamatana” lalonai idia noho taudia sibodia be unai bese matamatana, o lauma Israela lalonai idia vareai diba. Iehova ese idia ia herevalaia, ia gwau: “Lau be edia Dirava do lau lao, bona idia be lauegu bese do idia lao.”—Ier. 31:31-33.

19 Israela bese korikorina ia gwau-edeede murinai, guna ita hereva bamona, Iehova ese aposetolo edia negai lauma Israela ia abia hidi. To hari, tanobada ai iena taunimanima be daidia? Edena dala ai kudou-maoro taudia ese Dirava idia tomadiho henia momokani taudia edia toana do idia diba? Unai be wiki vaira ena stadi ai do ita herevalaia.