Skip to content

Skip to table of contents

“Lalona Kehoa Lasi Tauna ese, Hereva Ibounai Ia Hamomokania”

“Lalona Kehoa Lasi Tauna ese, Hereva Ibounai Ia Hamomokania”

“Kavakava tauna be niuspepa ia duahia lasi; ma kavakava momokani tauna be niuspepa ai ia duahia sivarai ia abia dae badina niuspepa ai idia torea.” —August von Schlözer, German ena histori bona idia vara gaudia haida ia torea tauna (1735-1809).

LAGANI 200 gunanai, taunimanima be niuspepa ai idia torea gaudia haida idia abia dae lasi, hari danu kompiuta ai idia halasia gaudia haida ita abia dae lasi. Hari diba ia bada ia lao dainai, gau idauidau edia sivarai ita abia diba, haida be momokani, haida be koikoi, haida be mai anina bona namo, ma haida be anina lasi bona dika idia havaraia diba. Unai dainai ita duahia o itaia gaudia ita abia hidi namonamo. Kompiuta idia gaukaralaia matamaia taudia do idia laloa idia duahia o itaia sivarai be momokani, badina turana ta ese kompiuta amo ia siaia. To badina namona dainai, Baibel ia gwau: “Mai ena lalona kehoa lasi tauna ese, hereva ibounai ia hamomokania noho, to laloa kehoa tauna ese, iena raka dalana ia laloa namonamo noho.”Aon. 14:15.

Edena dala ai laloa kehoa ita gaukaralaia diba, unai amo eda kompiuta ai idia hedinarai koikoi sivaraidia o koikoi taudia ita dadaraia diba? Guna, sibona oi nanadaia: ‘Lau duahia gauna be gavamani ese ia abia dae Web sait ta amo eiava oi diba lasi gabuna ta amo ia mai? Unai sivarai be oi diba orea namona ta amo, a?’ * Vadaeni, namona be “aonega” oi gaukaralaia. (Aon. 7:7) Bema sivarai ta oi abia dae diba lasi, anina be unai be koikoi. Ma danu, bema ma haida ia hadikaia sivarai oi duahia, namona be oi laloa unai sivarai ese ma haida do ia durua o lasi, eiava ia be mai badina namona ida idia halasia o lasi.

SIVARAI IDIA SIAIA TAUDIA

Nega momo haida be idia ura ladana namona idia abia dainai, idia ura sivarai matamatadia idia halasia guna, bona edia diba taudia dekenai unai sivarai idia siaia. To idia sekea lasi unai sivarai be momokani o lasi, eiava ena dika idia laloa lasi. (2 Sam. 13:28-33) To, bema ita aonega, ena dika do ita laloa danu, hegeregere unai ese tau ta eiava orea ta ena ladana ia hadikaia diba.

Sivarai ita hamomokania totona, ita hekwarahi be namo. Unai dainai haida be sivarai idia siaia sibona, gabeai ia kamonai o duahia tauna sibona ese do ia tahua bema ia be momokani. To unai sivarai ia siaia tauna be nega do ia atoa ia laloa namonamo totona be mai anina bada. (Efe. 5:15, 16) Namo lasi ia laloa, ‘lau daradara dainai, inai sivarai do lau siaia sibona,’ to bema ia daradara, unai sivarai ia siaia lasi be namo.

Sibona oi nanadaia: ‘Lau be kompiuta ai lau abia sivarai idauidau be haida dekenai lau siaia kava, a? Nega ta lau be egu turadia dekenai sivarai koikoi ta lau siaia dainai lau sori, a? Ta ese lau ia hamaoroa haida dekenai sivarai lau siaia kava lasi totona, a?’ Laloatao, kompiuta idia gaukaralaia taudia be sibona unai sivarai idia sekea diba. Idia dekenai fani sivaraidia, eiava vidio laulaudia oi siaia be anina lasi. Idia rekodia Baibel tok ta o tok pepadia be kompiuta amo ita siaia be aonega karana lasi. * Ma danu, tahua karana amo idia abia gaudia hegeregere, Baibel stadi ena hereva haida, eiava kongrigeisen hebou ai ita henia haere haida ita siaia karana ese haida do ia durua lasi sibona edia tahua karana idia karaia totona.

Inai be . . . ma ta dekenai lau siaia be maoro, a?

Bema Iehova ena orea hadikaia herevadia be kompiuta ai oi itaia, dahaka oi karaia be namo? Namona be oi dadaraia. Haida idia laloa unai bamona sivarai be ma haida dekenai idia herevalaia be namo, to idia be sivarai koikoi idia halasia. Bema kompiuta ai ita itaia gauna ese ita ia hahekwakwanaia, namona be Iehova ita noia aonega ia henia totona bona lo tadikaka edia heduru ita tahua. (Iam. 1:5, 6; Iuda 22, 23) Taunimanima ese Iesu dekenai hereva koikoi idia gwauraia. Unai dainai ena hahediba taudia ia hadibaia ena inai taudia ese do idia dagedage henia bona ‘mai koikoi ida hereva dikadia idauidau do idia gwauraia.’ (Mat. 5:11; 11:19; Ioa. 10:19-21) “Kerere idia havaraia taudia” bona “edia kara ibounai be gagevagageva” taudia ita diba totona, namona be “laloa kehoa” ita gaukaralaia, bona “diba maoro” ita abia.Aon. 2:10-16.

MA HAIDA EDIA MAORO LALOA

Ma haida amo sivarai haida ita kamonai neganai, namona be ita laloa namonamo. Ena be sivarai haida be momokani, to nega haida taunimanima haida dekenai ita gwauraia be anina lasi. Nega haida ita be maoro lasi haida edia sivarai ita herevalaia totona. Unai be lalokau karana lasi. (Mat. 7:12) Hegeregere, sivarai ita loalaia o ita udu mauri be lalokau karana lasi bona ta ia hagoadaia lasi. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Sivarai haida be hehuni gauna, unai dainai haida edia maoro ita matauraia, bona dala maorona bona nega maorona ai idia sibona ese do idia gwauraia. Bema gau haida be nega maorona ai ita herevalaia lasi, unai ese dika ia havaraia diba.

Hari, taunimanima ese sivarai idauidau be haida dekenai idia siaia haraga diba—ena be unai sivarai be momokani o koikoi, anina bada lasi o mai anina bada, mai ena dika o mai ena namo. Laloatao, ta ese ma ta dekenai kompiuta o fon amo gau ta ia siaia neganai, tanobada ena kahana ibounai dekenai ia lao haraga diba. Unai dainai namona be gau idauidau siaia haraga karana dekenai ita naria namonamo, unai amo ta ita hadikaia lasi. Bema sivarai idauna ta ita duahia, laloatao ta ita laloa kerere o do ita gwau ia be kavakava tauna be lalokau karana lasi. Danu Iehova ena orea eiava iseda tadikaka dekenai idia gwauraia koikoi herevadia do ia abia dae lasi. Bona do ita diba unai bamona karadia idia karaia taudia be “koikoi ena tamana” Satani Diabolo ena hesiai taudia. (Ioa. 8:44; 1 Kor. 13:7) Laloa maoromaoro karana ese ita do ia durua, badina aonega taudia idia diba edena dala ai, dina ta ta ai idia halasia sivarai idauidau do ita lalohadailaia namonamo. Baibel ia gwau: “Laloa kehoa lasi taudia edia davana be kavakava, to laloa kehoa taudia ese aonega idia davaria noho.”Aon. 14:18.

^ par. 4 Namona be ita naria namonamo, guna idia gwauraia sivarai koikoidia be nega haida idia haidaua sisina bona idia gwauraia lou, unai dainai do oi laloa ia be momokani.

^ par. 8 Iseda Basileia Gaukara pepana, April 2010, “Henanadai Mauana” itaia.