Skip to content

Skip to table of contents

Sene Taudia Edia Lalohadai be—Oi Idia Biagua, A?

Sene Taudia Edia Lalohadai be—Oi Idia Biagua, A?

Sene Taudia Edia Lalohadai be​​—Oi Idia Biagua, A?

TANOBADA hegegemadai, taunimanima be sene taudia edia lalohadai idia badinaia. Haida idia gwau, unai be edia tubudia o hanua taudia edia kara dainai idia badinaia. To, ma haida idia gwau unai sene karadia be anina lasi, to taunimanima be idia gari kava. Nao hanuadia ai idia noho taudia momo be sene karadia idia laloa maragi. To, gabu ma haida​​—hegeregere Africa​—​dekenai, taunimanima be sene taudia edia lalohadai idia laloa bada.

Africa taudia edia mauri ibounai be sene taudia edia lalohadai ese idia biagua. Unai dainai edia muvi, reidio drama, bona buka momo be meamea, tubudia tomadiho henia karadia, bona lauma dikadia lulua kaivakuku idia herevalaia momo. To, dahaka dainai taunimanima be sene taudia edia lalohadai idia badinaia noho, bona unai lalohadai be edeseni amo idia mai?

Edeseni amo Idia Mai?

Taunimanima momo be mase taudia edia lauma o gau ma haida edia lauma dekenai idia gari dainai, sene taudia edia lalohadai idia badinaia. Hegeregere, bema gau ta ia vara, idia gwau reana lauma be hadikaia o hanamoa hereva ta idia halasia.

Danu, momo be sene karadia amo gorere idia hanamoa eiava sene taudia edia muramura idia gaukaralaia. Ogogami tanodia ai, hospital ai muramura be lasi eiava edia davana ia bada dainai, momo be babalau taudia edia heduru idia tahua. To, ma haida idia gwau babalau taudia be taunimanima edia sene karadia bona gado idia diba, to hospital ai doketa taudia be unai idia diba lasi. Unai dainai, momo be sene taudia edia lalohadai idia badinaia noho.

Sene taudia edia lalohadai haida be inai: Taunimanima idia laloa gorere bona aksiden be idia vara kava lasi to lauma taudia ese idia havaraia. Babalau tauna do ia gwau reana unai hekwakwanai ia vara, badina mase tauna ena lauma be gau ta dekenai ia moale lasi. Eiava ia gwau, reana ta be babalau tauna ma ta ena siahu amo ta ia hagorerea eiava aksiden ia havaraia.

Tanobada hegegemadai sene karadia be idauidau, bona edia gori o idia vara gaudia ese sene taudia edia lalohadai idia hamauria noho. To, taunimanima ese sene taudia edia lalohadai idia badinaia noho ena badina badana be inai: Idia ura lauma taudia ida maino idia karaia.

Sene Taudia Edia Lalohadai ​—Namo Eiava Dika?

Sina ta ese beibi rua o hekapa ia havaraia neganai ruma bese taudia idia moale. To, sene taudia edia lalohadai idia badinaia taudia haida idia gwau hekapa idia vara be toa ta. Hegeregere, West Africa taudia momo idia laloa hekapa be dirava bona idia tomadiho henidia. Bema hekapa ta o ruaosi idia mase, famili o hanua taudia be kaivakuku maragidia idia karaia bona famili taudia ese unai kaivakuku vairanai aniani idia bouboulaia. Gabu haida dekenai, taunimanima idia laloa hekapa idia vara be toa dikana dainai, tama sina haida be hekapa ta idia hamasea. Dahaka dainai? Idia laloa bema idia ruaosi idia mauri, gabeai idia ese edia tama sina do idia hamasea.

Unai haheitalai ese ia hahedinaraia, sene taudia edia lalohadai haida be idau herea to ma haida be dika o mase idia havaraia diba. Hegeregere, bema kara idauna ta ia vara bona taunimanima be lalohadai kererena idia abia, unai ese dika o mase ia havaraia diba.

Oibe, sene taudia edia lalohadai be tomadiho karana ta bamona. Idia haida be dika idia havaraia diba dainai, ita henanadai: Taunimanima be sene taudia edia lalohadai idia badinaia neganai, daika idia tomadiho henia?

Sene Taudia Edia Lalohadai Ena Badina

Herevana gau momo ese idia hamomokania Satani bona lauma dikadia idia noho, to taunimanima haida be unai idia abia dae lasi. Mani oi laloa: Tuari negadiai, bema tuari taudia idia laloa edia inai tauna dika rohorohona be ia noho lasi, unai ese dika bada ia havaraia diba. Unai hegeregerena, namona be ita naria namonamo badina aposetolo Paulo ia gwau: “Iseda tuari be lauma dikadia danu.”​​—Efeso 6:​12.

Ena be lauma dikadia be ita itaia lasi, to idia noho. Baibel ese ia hahedinaraia, lauma tauna ta be gaigai amo hahine ginigunana, Heva, ia koia Dirava ia gwau-edeede henia totona. (Genese 3:​1-5) Baibel ia gwau, unai lauma tauna be “idaunegai gaigaina, bona iena ladana be Diabolo bona Satani. Ia be tanobada taudia ibounai ia koia noho gauna.” (Apokalupo 12:9) Satani Diabolo be aneru ma haida danu ia koia, bena Dirava idia gwau-edeede henia. (Iuda 6) Unai aneru dikadia be Dirava idia inai henia bona demoni ai idia lao.

Iesu bona ena hahediba taudia haida be taunimanima amo demoni idia lulua. (Mareko 1:​34; Kara 16:18) Lauma taudia be mase taudia edia lauma lasi, badina “mase taudia be gau ta idia diba lasi.” (Hadibaia Tauna 9:5) To, idia be Satani ese ia biagua gwau-edeede anerudia. Unai dainai, lauma dikadia edia heduru ita tahua be aonega karana lasi, badina idia be edia tamana Satani bamona, idia ura ita idia hadikaia. (1 Petero 5:​8) Lauma dikadia idia ura lasi ita be Dirava ena Basileia​​—taunimanima edia mauri do ia hanamoa gavamani tamona​​—ita abidadama henia.

Baibel ese Satani bona ena demoni edia koikoi karana ta ia gwauraia hedinarai: “Satani sibona ese iena kara ia senisia diba, bona ia ese diari aneruna ena kopina ia atoa diba.” (2 Korinto 11:14) Satani ia ura ita ia koia, bena ita laloa ia be eda mauri dalana ia hanamoa diba. Unai dainai, toana be lauma dikadia ese idia karaia gaudia haida be nega sisina lalonai namo idia havaraia. To, lauma dikadia be taunimanima edia mauri idia hanamoa momokani lasi. (2 Petero 2:​4) Idia be ita ta ta dekenai mauri hanaihanai idia henia diba lasi, bona kahirakahira Dirava ese idia do ia haorea. (Roma 16:20) Iseda Havaraia Tauna sibona be mauri hanaihanai bona moale korikorina ia henia bona ita ia gimaia diba.​​—Iamesi 4:7.

Dirava ese babalau o unai bamona kara ma haida edia heduru tahua karana ia taravatua. (Deuteronomi 18:​10-​12; 2 King Taudia 21:6) Unai bamona ita karaia neganai, ita be Satani bona ena demoni edia turana ai ita lao unai! Bema hisiu ena toana tahua taudia o babalau tauna dekenai oi lao eiava unai bamona kara ma haida oi karaia, anina be lauma dikadia be emu mauri idia biagua noho. Unai be hegeregere Satani ita durua bena Dirava ita gwau-edeede henia.

Lauma Dikadia Ita Koua​​Edena Dala Ai?

Ade * be Niger ai ia noho, bona Iehova ena Witnes tauna ta ida ia stadi. Ade ese ena sitoa ai kaivakuku ta ia atoa ena badina be Witnes tauna dekenai ia gwauraia hedinarai. Ia gwau: “Egu inai taudia be momo.” Witnes tauna ese Ade ia hadibaia Iehova sibona be ita ia gimaia diba. Bena Salamo 34:7 ia duahia, ia gwau: “Lohiabada ena aneru ese, Dirava dekenai idia gari taudia ia naridia noho, bona dika dekena amo ia hamauridia noho.” Ade ia gwau: “Bema Iehova be lau ia gimaia diba, vadaeni egu sitoa amo kaivakuku do lau kokia.” Hari lagani 20 idia hanaia vadaeni, Ade be kongrigeisen elda ta bona haroro gaukara ia karaia. Bona iena inai tauna ta ese ia idia do hadikaia lasi.

Herevana sene taudia edia lalohadai ita badinaia o lasi, to Baibel ese ia hahedinaraia aksiden be do idia vara. (Hadibaia Tauna 9:​11) To, Iehova be dika gaudia amo ita ia dibagania lasi. (Iamesi 1:​13) Adamu ena kara dika dainai, taunimanima ibounai be idia goevadae lasi bona idia mase diba. (Roma 5:​12) Unai dainai, nega haida ita gorere o kerere ita karaia neganai, dika ita davaria diba. Bema haida idia gwau lauma dikadia be gorere o hekwakwanai ibounai idia havaraia, unai be lalohadai kererena. Unai bamona lalohadai ese ita do ia koia, bena dala do ita tahua lauma dikadia ida maino ita karaia totona. * Ita gorere neganai doketa taudia edia heduru ita tahua be maoro, to Satani Diabolo, “koikoi ibounai edia tamana,” ena heduru ita tahua lasi. (Ioane 8:​44) Ripoti haida ese idia hahedinaraia, sene taudia edia lalohadai idia badinaia taudia edia mauri lagani be lata lasi, to sene taudia edia lalohadai idia badinaia lasi taudia edia mauri lagani be ia lata sisina. Unai ese ia hahedinaraia, sene taudia edia lalohadai ese haida be edia tauanina ia hadikaia diba.

Dirava ena siahu be lauma dikadia edia siahu ia hanaia, bona Iehova be eda namo ia laloa bada. Baibel ia gwau: “Lohiabada ese, kara maoromaoro taudia ia naridia noho, bona edia guriguri ia kamonai henia noho.” (1 Petero 3:​12) Iehova ita guriguri henia, ita ia gimaia bona aonega ia henia totona. (Aonega Herevadia 15:29; 18:10) Iena Buka Helagana, Baibel ita stadilaia goadagoada, ena anina ita lalopararalaia totona. Baibel amo ita abia diba maoromaorona ese ita ia gimaia diba. Unai ese ita ia durua gau dikadia idia vara edia badina ita lalopararalaia bona Siahu Ibounai Diravana ena lalonamo ita abia dalana ita dibaia.

Dirava Ita Diba Ena Namo

Iehova bona iena ura ita diba maoromaoro karana ese ita ia gimaia diba. Benin tauna ladana, Jean ena sivarai ese unai ia hamomokania. Jean ena varavara be hanua ena sene karadia idia badinaia auka. Hegeregere, bema hahine ta be mero ta ia havaraia, unai hahine be ruma maragina ta lalonai do ia noho ela bona dina 9. To, bema kekeni ta ia havaraia, unai hahine be ruma maragina ta lalonai do ia noho ela bona dina 7.

Lagani 1975 ai, Jean ena adavana be mero namo hereana ta ia havaraia, bona ladana idia hatoa Marc. Jean bona ena adavana be Baibel amo diba maoromaoro idia abia dainai, idia ura lasi lauma dikadia idia badinaia. To, idia be varavara taudia dekenai do idia gari bona hahine be ruma maragina ta lalonai do ia noho, a? Lasi​​—idia ese unai sene karana idia dadaraia.​​—Roma 6:​16; 2 Korinto 6:​14, 15.

Lauma dikadia ese Jean bona ena famili idia hadikaia, a? Lasi, badina lagani momo idia hanaia vadaeni, bona Marc be hari Iehova ena Witnes taudia edia kongrigeisen ena hesiai tauna ta. Jean bona ena famili idia moale badina be hereva momokani lalonai idia noho bona sene taudia edia lalohadai be edia mauri ia biagua lasi.​​—1 Korinto 10:​21, 22.

Namona be Keristani taudia momokanidia be sene taudia edia dibura lalohadaidia idia negea, to hanaihanai Iehova bona ena Natuna, Iesu Keriso, edia hereva momokani ena diari idia abia dae. Unai amo do idia noho namonamo, badina idia diba idia be Dirava ena vairana ai kara maorona idia karaia.​​—Ioane 8:​32.

[Footnotes]

^ par. 20 Ladana ai haidaua.

^ par. 21 September 1, 1999, Gima Kohorona, “Diabolo ese Ita Ia Hagorerea, A?” itaia.

[Box/Picture on page 21]

Sene Taudia Edia Lalohadai Haida

• Disi maragina mai ena raisi lalonai chopstick rua oi haginia neganai, anina be ta do ia mase

• Dina ai, baimumu manu oi itaia neganai, anina be gau dikana ta do ia vara

• Aria ta ai, kandolo ia bodo kava neganai, anina be lauma dikadia be unai aria lalonai idia noho danu

• Foloa ai, damaru oi hamorua neganai, anina be unai ruma ai ala-ala karana ta do ia vara

• Bedi latanai hati oi atoa neganai, anina be gau dikana ta do ia vara

• Bele edia regerege ese demoni idia lulua

• Vara dinana ta ai, keke latanai kandolo ibounai be nega tamona oi habodoa neganai, anina be emu ura gauna be do ia guguru

• Bedi badinai brum oi haginia neganai, lauma dikadia be brum amo do idia raka-lasi bona meamea amo bedi do idia hadikaia

• Pusikasi koremana be oi raka dalana dekenai ia raka hanaia neganai, anina be gau dikana ta do ia vara

• Foka oi hamorua neganai, anina be tau ta be do ia vadivadi

• Elefant edia laulau be iduara idia vaira henia neganai, anina be gau namodia do idia vara

• Iduara ataiai hosi ena tamaka oi atoa neganai, anina be gau namodia ta do idia vara

• Tubutubu gauna ta ladana Ivy ese ruma ia koua neganai, anina be lauma dikadia be ruma do idia hadikaia lasi

• Vadavada henunai oi raka hanaia neganai, anina be gau dikana ta do ia vara

• Hevarivari oi hamakohia neganai, anina be lagani 7 lalonai gau dikadia do idia vara

Pepper oi bubua neganai, anina be oi bona emu turana namona ida do umui heai

• Damena oi bubua neganai, anina be gau dikana ta do ia vara. To damena be emu lauri pagana dekenai oi negea neganai, dika ta do ia vara lasi

Rocking chair be sibona ia marere noho neganai, anina be demoni be unai sea dekenai do idia helai

• Foloa ai tamaka oi hagiroa bona oi rakatania neganai, anina be gau dikana ta do ia vara

• Ta ia mase neganai, uindo umui kehoa be namo, unai amo mase tauna ena lauma be ruma ia rakatania diba

[Box on page 22]

Babalau Karadia Ia Rakatania

South Africa ai, Iehova ena Witnes taudia be gabu ta ai idia haroro bona ruma ta ena iduara dekenai idia pidipidi neganai, hahine ta be iduara ia kehoa. Witnes taudia idia itaia, unai hahine be Sangoma o babalau taudia edia dabua ia karaia. Unai Witnes taudia idia ura hahine idia rakatania, to unai hahine ia ura idia mailaia herevana do ia kamonai. Witnes tauna ta ese Deuteronomi 18:​10-​12 ia duahia bona ia hahedinaraia Baibel be babalau karadia ia taravatua. Unai babalau hahinena be edia hereva ia kamonai bona Baibel stadi ia abia dae. Ia gwau, bema ena stadi lalonai ia davaria babalau karadia be Iehova ena ura hegeregerena lasi, vadaeni ia be unai kara do ia hadokoa.

Unai hahine be Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai buka ena karoa 10 bona Baibel ia stadilaia murinai, ena babalau gaudia ibounai ia gabua bona Kingdom Hall heboudia dekenai ia lao matamaia. Ma danu, herevana ia bona ena adavana be lagani 17 lalonai idia noho hebou lasi, to maino idia karaia bona edia headava idia rejista. Hari, idia ruaosi idia bapatiso, bona Iehova ena Witnes taudia ai idia lao.

[Picture on page 22]

“Sangoma” taudia be turia idia negea, unai amo gorere taudia edia hekwakwanai do idia diba

[Picture on page 23]

Iehova ena diba maoromaoro sibona ese ita ia gimaia bona moale korikorina ia mailaia