Skip to content

Skip to table of contents

Inai Oi Diba, A?

Inai Oi Diba, A?

Inai Oi Diba, A?

“Dubu Helaga pulisi taudia edia lohia [o “kapten,” NW]” be daika, bona ena gaukara be dahaka?

Iuda tomadiho gunalaia taudia bona “Dubu Helaga pulisi taudia edia lohia [o “kapten,” NW]” ese aposetolo Petero bona Ioane be idia haroro noho lalonai idia dogoatao. (Kara 4:1-3) Dubu ena kapten ena gaukara be Baibel ese ia herevalaia lasi, to histori torea taudia haida ese iena gaukara idia herevalaia.

Iesu be tanobada ai ia noho neganai, toana be kapten ena gaukara be hahelaga tauna badana henunai ia gaukara hahelaga tauna ta ese ia karaia. Dubu helaga ena kapten be Ierusalema dubu ena lalona bona murimurina ai idia karaia gaukaradia ia naria. Ia be dubu ena tomadiho gaukaradia bona dubu ena pulisi taudia edia gaukara ia naria danu. Ia henunai idia gaukara kapten ma haida ese gima taudia​—dina ai dubu ena geiti idia kehoa bona hanuaboi ai idia koua taudia unai​—idia naria. Unai amo idia taravatua gabudia ai ta do ia vareai lasi, bona dubu ena moni atoa mauana idia gimaia.

Dubu lalonai idia gaukara hahelaga taudia bona Levi taudia be orea 24 ai idia hapararaia, wiki ta lalonai unai orea ta ta be ena nega ena nega ai edia gaukara idia karaia, bona lagani ta lalonai idia be nega rua unai bamona idia karaia. Unai orea ta ta be mai edia kapten.​—1 Sivarai 24:1-18.

Dubu ena kapten be mai edia siahu. Baibel ese ia hahedinaraia idia be dubu biagudia danu idia gaukara hebou bona Iesu hamasea dalana idia karaia, bona edia gaukara idia karaia taudia idia oda henia Iesu idia dogoatao totona.​—Luka 22:4, 52.

Mataio 3:4 ia gwau Ioane Bapatiso be “kwadi bona uda ena hani” ia ania. Unai nega ai kwadi be aniani badana ta, a?

Haida idia laloa Ioane be kwadi ia ania lasi, to idia gwau Mataio be au ta ladana locust tree ena huahua ta, o uda ena au huahua ta, o gwarume ta ena ladana ia gwauraia. To, Mataio ese ia gaukaralaia Greek herevana be kwadi oreana ta ena ladana, bona hari inai negai unai kwadi oreana ena ladana idia gwauraia Acrididae. Israela ena tano kaukau gabudiai be kwadi orea ta ladana Schistocerca gregaria ia noho, idia momo herea be orea badana ta bamona idia loaloa, bona uma gaudia idia hadikaia diba.​—Ioela 1:4, 7; Nahumu 3:15.

Idaunegai Asuria bona Etiopia taudia bona hari inai negai Bedouin bona Yemenite Jew taudia haida be kwadi idia ania. Israela ai, momo idia diba kwadi be ogogami taudia edia aniani ta. Kwadi ena kwarana, aena bona bogana idia kokia murinai, ena kemena kahana be kasiri ai idia ania, o lahi dekenai idia gabua, o dina ai idia hakaukaua murinai idia ania. Nega haida kwadi dekenai damena idia atoa eiava vinega ranu o hani lalonai idia atoa diho. Histori torea tauna Henri Daniel-Rops ia gwau edia mamina be pai bamona.

Ioane be taunimanima idia noho lasi gabuna ai ia haroro dainai, reana kwadi ia ania. (Mareko 1:4) Kwadi ena protein be 75 pesen, unai dainai uda ena hani ida idia mikisi neganai, aniani namona idia karaia.

[Foto rau 28 ai]

Asuria ena hesiai taudia be kwadi bona huahua audia idia dogoatao

[Credit Line]

From the book Discoveries Among the Ruins of Nineveh and Babylon (1853)