Ti israeliiter waare kexikt tas tseente teel fon was se yeetes yoer kriit hon, penutse fer ti woer aanpeetung pay xteen. Kot hot tëne kesaat: “Yeetes yoer, solst tuu tas tseente teel fon tayn ërntung kepe, fon ales was tuu im khamp seeye tuust.” (Teuteronoomyum 14:22)

 Tas kepoot fer tas tseente teel kepe waar teel fom mosayxe Kesets, woo Kot fer ti israeliiter kep hot. Ti kriste sin net unich tiise Kesets; tes weeche mise se net tas tseente teel kepe. (Koloser 2:13, 14) Xtats tas, khan yeete krist kontripuytsyoone mache tëm noo “was eyer in sayn hërts pexlos hot, net keeche sayn wile orer ketswung, wayl Kot liipt weer mit frooheet kept”. (2 Korinter 9:7)

•  Tas tseente teel in te “Alt Testament”

•  Tas tseente teel in te “Nay Testament”

 Ti Piipel xprecht ofts iwer tas tseente teel in te eyerste piicher fon te Piipel, woo ti layt ofts nëne wii “Alt Testament”. Neekst imer, hot tas se tuun mit te tsayt woo ti israeliiter unich tas mosayxe Kesets waare. Awer phaar wersikele xpreche iwer tas tseente teel eep Kot tas Kesets fer Israël kep hot.

Foer tas mosayxe Kesets

 Ti eyerst persoon in te Piipel woo tas tseente teel kep hot, waar Apraham — aach kenënt Apran. (Xeenesis 14:18-20; Hepreeyer 7:4) Es siit aus tas Apraham tas ploos een mool kemacht hot, wii eyer een kexenk fer Melkisetëk — woo kheenich un priister fon Salëm waar — kep hot. Ti Piipel saat net tas Apraham orer sayn khiner tas tseente teel noch mool kep hon.

 Ti tsweet persoon in te Piipel woo tas tseente teel kep hot, waar Yaakop — Apraham sayn enkelskhint. Tee hot ferxproch tas wën Kot tëm seechne teet, teet eyer “tas tseente teel [fer Kot] kepe fon ales” was eyer kreecht. (Xeenesis 28:20-22) Etliche tenke tas Yaakop tas tseente teel kep hot wii eyer tiere fer Kot keopfert hot. Opwool Yaakop ferxproch hat tas tseente teel kepe, waar tiise flicht ploos iwer tëm, net sayn familye.

Unich tas mosayxe Kesets

 Ti israeliiter solte tas tseente teel kepe wayl soo, khonte se Kot sayn aanpeetung pay xteen.

•   Tas tseente teel hot ti priister un ti anere lewiiter keholef. Tii hate net sayn aychne lant fer seeye un ërnte. Soo, khonte se sayn kanse tsayt penutse fer ti layt helfe Kot aan peete. (Nuumere 18:20, 21) Ti lewiiter woo net priister waare, hon tas tseente teel fon te layt kriit; un tii hon tas tseente teel fon tiise tseente teel fer ti priister kep. (Nuumere 18:26-29)

•   Ti Piipel tsaycht tas es waar een aner tseente teel woo ti layt yeetes yoer petsaale muste. Tas hot nutse keprung fer ti lewiiter un fer tii woo net lewiiter waare. (Teuteronoomyum 14:22, 23) Ti israeliitixe familye hon tiise tseente teel penutst in te feste; un in etliche yoore, waar tas fer ti aarme layt kep fer tëne helfe tas neetiches hon. (Teuteronoomyum 14:28, 29; 26:12)

 Wii fiil solte ti israeliiter kepe? Ti israeliiter hon tas tseente teel kep fon ales was sayn lant yeetes yoer kep hot. (Lewiitikus 27:30) Wën se raus kesuucht hon tas tseente teel mit kelt kepe, muste se 12% xtats 10% kepe. (Lewiitikus 27:31) Tii waare aach kexikt “tas tseente teel fon te xeef un tas rints fii” kepe. (Lewiitikus 27:32)

 Fer raus suuche was fer fiitsaych se kepe, hon ti israeliiter yeete tseente fiitsaych raus kesuucht woo aus sayn xtaal khom is. Tas Kesets hot kesaat tas tii solte tas fiitsaych kepe woo raus kesuucht waar, oone noo kuke op tas kuut orer xlecht waar. Un noch, tii thërfte net kelt im plats fom fiitsaych kepe. (Lewiitikus 27:32, 33) Awer tas tsweete tseente teel, woo in te feste penutst waar, khont kelt sin. Tas hot es laychter kelos fer ti israeliiter woo miste een lang rees mache fer tsu te feste keen. (Teuteronoomyum 14:25, 26)

 Wanee hon ti israeliiter tas tseente teel kep? Ti israeliiter hon tas yeetes yoer kemacht. (Teuteronoomyum 14:22) Awer yeete siipte yoer, waars net neetich tas tseente teel kepe, wayl tas waar een yoer fer se ruue, wën ti israeliiter niks keplantst hon. (Lewiitikus 25:4, 5) Torich tiise tsayt fon 7 yoore, hon ti israeliiter tas tsweete tseente teel kep fer ti aarme un ti lewiiter in te trite un sekste yoore. (Teuteronoomyum 14:28, 29)

 Waare ti israeliiter kextrooft wën se net tas tseente teel kep hon? Unich tas mosayxe Kesets, ti israeliiter woo net tas tseente teel petsaalt hon, waare net kextrooft. Tii solte tas mache wayl tii wolte Kot kefale. Ti israeliiter solte foer Kot saan tas se tas tseente teel kep hate un tan, Kot sayn seechen too teweeche ferlange. (Teuteronoomyum 26:12-15) Fer Kot, tas tseente teel net kepe, waar wii tëm xteele. (Malakias 3:8, 9)

 Waars tsu xweyer tas tseente teel kepe? Nee. Kot hot fer ti natsyoon ferxproch tas wën se tas tseente teel pringe teete, teet eyer tas folek iwermeesich seechne un es teet niks tëne feele. (Malakias 3:10) Awer wën ti natsyoon tas tseente teel net kep hot, hon se kelit. Kot hot noo kelos tëne seechne un ti priister un lewiiter muste sayn tsayt penutse fer se xafe un sich fersoriche, xtats ti layt helfe Kot aan peete. (Neemias 13:10; Malakias 3:7)

 Wii Yeesus uf te eyert waar, miste ti layt woo Kot aan kepeet hon noch tas tseente teel kepe. Awer noo Yeesus sayn toot, waars net mee neetich tas mache.

In Yeesus sayn taache

 Tas teel fon te Piipel woo ti layt wii “Nay Testament” nëne, tsaycht tas ti israeliiter hon wayter tas tseente teel kep, soo lang wii Yeesus uf te eyert waar. Yeesus hot kesaat tas se muste tas tseente teel kepe. Awer tee hot ti relichyeese fiirer konteniirt, wayl tii hon tas tseente teel kep, awer hon “uf sayt kelos ti wichtiche sache fom Kesets: ti kerechtichkheet, ti parmhërtslichkheet un ti troyheet”. (Matheus 23:23)

Noo Yeesus sayn toot

 Yeesus sayn toot hot een ën fer tas mosayxe Kesets keprung, too tepay tas kepoot “fer tas tseente teel fom folek se hoole”. (Hepreeyer 7:5, 18; Ëfeser 2:13-15; Koloser 2:13, 14)