Ti Piipel is een samlung fon 66 hayliche piicher. Es hot unkefeer 1.600 yoore ketauert pis ti Piipel fërtich kexrip kep is. Ti Piipel is “Kot sayn wort”, tas petayt, tii is Kot sayn pexeet fer uns. (1 Thesalooniker 2:13)

In tiise artikel:

•  Etliche fakte iwer ti Piipel

•  Iwer was xprecht ti Piipel?

•  Is ti Piipel ferënert kep?

•  Warom kepts soo fiile unerxiitliche iwersetsunge fon te Piipel?

•  Weer hot ëntxlos was in te Piipel uf kexrip wëre solt?

•  Kepts piicher woo in te Piipel feele?

•  Wii ti Piipel tekste fine

•  List fon te Piipel piicher

•   Weer hot ti Piipel kexrip? Kot is te Autoer fon te Piipel. Awer eyer hot unkefeer 40 mëner penutst fer tii uf xraype. Etliche fon tiise mëner waare Mooses, te kheenich Tawi, Matheus, Markus, Lukas un Yoohan. a Tiise mëner hon Kot sayn pexeet uf kexrip woo Eyer in tëne sayn ketanke ketuun hat. (2 Timoteus 3:16)

   Tsum payxpiil: Xtel tich mool foer tas een kexefts man ferlangt fer sayn sekretaarin tas se een pexeet xraype sol. Tee saat fer tii soo kaar iwer was tëm sayn pexeet xpreche sol. Weeche tas, te autoer fon tiise pexeet is te kexefts man. In te selwich aat, hot Kot mëner penutst fer Tëm sayn pexeet uf xraype, awer tee is te woere Autoer fon te Piipel.

•   Was petayt tas wort “Piipel”? Tas wort “Piipel” khomt fom kreekix wort biblia, woo “kleene piicher” petayt. Mit te tsayt, is tas wort biblia penutst kep fer se pexraype ti kanse samlung fon kleene piicher woo ti Piipel mache.

•   Wan is ti Piipel kexrip kep? Ti Piipel hot aan kefang kexrip kepe im yoer 1513 foer Kristus un is unkefeer 1.600 yoore xpeeter fërtich kexrip kep, unkefeer im yoer 98 noo Kristus.

•   Was is mit te orixinaale xrifte fon te Piipel pasiirt? Hayt kepts khee orixinaale xrifte fon te Piipel mee. Tas is soo wayl ti xrayper fon te Piipel hon materyaale penutst woo in tëne sayn tsayt keweent waare. Tiise materyaale, wii papirus un perkamiine, hon ploos een tsayt kehal. Awer kwape apxrayper hon fiile kenaue kopye fon te piiplixe xrifte torich hunerte yoore kemacht. Soo, hon se te pexeet fon te xrifte wayter kehal tas ti layt in te futuer tas leese khente.

•   Was is tas “Alte Testament” un tas “Naye Testament”? Tas Alte Testament, woo aach wii Hepreeyxe Xrifte kenënt is, is tas teel fon te Piipel woo hauptseechlich in hepreeyx kexrip kep is. b Un tas Naye Testament, woo aach wii Kristliche Kreekixe Xrifte kenënt is, is tas teel fon te Piipel woo in kreekix kexrip kep is. Tiise tswaay teele mitsamer mache een puuch, ti Piipel, woo aach wii Hayliche Xrifte kenënt is. c

•   Was fine mer in te Piipel? In te Piipel fine mer historixe kexichte, kesetse, profetsiie, ketichte, xpriiche, liiter un priife. (Kuk ti “ List fon te Piipel piicher”.)

 Ti Piipel fangt aan mit een khorts pexraypung iwer wii te Ale Mechtiche Kot ti himel un ti Eyert kemacht hat. In te Piipel, saat Kot tas sayn aychne naame Yeehoowa is un eyer laat ti mënxe in fer tëm khëne lërne. (Psalm 83:18)

 Ti Piipel leet aus tas liie iwer Kot uf keprung kep sin un tsaycht wii Kot sayn naame sauwer mache tuut.

 Ti Piipel tsaycht was Kot sayn wile fer ti mënxe un fer ti Eyert is. Tii tsaycht aach wii Kot im futuer ales was eelent fer ti mënxe pringt, wech xafe tuut.

 Ti Piipel kept aach praktixe aanreete fer unser leepe. Kuk etliche payxpiile:

•   Wii sich mit te anere kuut kepe. “Tes weeche, ales was teyer wolt tas ti mënxe fer aych mache solte, solt teyer aach kraat soo fer tëne mache.” (Matheus 7:12)

   Was wil tas saan? Meyer sole ti anere pehantele in te selwich aat wii meyer teete kërn pehantelt wëre.

•   Wii mit strës um keen. “Kept nii ëngstlich weeche te neekste taach, wayl te neekste taach hot sayn aychne soriche.” (Matheus 6:34)

   Was wil tas saan? Xtats uns tsu fiil soriche mache mit was in te futuer pasiire khan, is es peser een taach noom anere leepe.

•   Wii een froo hayrat hon. “Yeete eene fon aych sol sayn fraa soo wii sich selepst liipe un ti fraa sol tiife respekt fer sayne man tsayche.” (Ëfeser 5:33)

   Was wil tas saan? Fer een kuut hayrat hon, is es aarich wichtich liip un respekt tsayche.

 Nee. Xtutiirte layt hon mit acht ferklaycht ti Piipel fon hayt mit te friirixe piiplixe xrifte. Tii hon raus kriit tas te orixinaal pexeet fon te Piipel neekst kaar net ferënert kep is. Un tas macht sin. Wën Kot wolt hon tas ti layt tëm sayn pexeet leese un ferxteen solte, sicher teet eyer net lose tas sayn pexeet ferënert wëre teet, kël? d (Isayas 40:8)

 Hayt se taach, ti meyerste layt woo ti Piipel leese, ferxteen net ti orixinaale xprooche fon te Piipel. Awer ti Piipel hot ‘kuute notisye fer yeete natsyoon, xtam un xprooch’. (Apokalipsis 14:6, noote) Tes weeche, prayche ti layt een iwersetsung fon te Piipel hon in een xprooch woo se ferxteen khene. Soo, khene se Kot sayn pexeet leese un ferxteen.

 Es kept tray aate fer ti Piipel iwersetse:

•   Literaal iwersetsung: tas is een iwersetsung wort noo wort.

•   Ketanke noo ketanke iwersetsung: tiise iwersetsung fersuucht foer pringe ti itee woo hinich ti wërter fon te orixinaal xprooch sin.

•   Fray iwersetsung: tas tsiil fon tiise iwersetsung is te tekst laychter lose fer se leese. Awer, wayl tiise iwersetsung fiil frayheet hot, khan tas als mool ënere was te orixinaal tekst wërklich saan wolt.

 Een kuut iwersetsung fon te Piipel is literaal wëns meechlich is, awer tii pringt ti itee foer in een aat woo motërn is un woo ti layt ferxteen khene. Soo, tuut tiise iwersetsung Kot sayn pexeet kenau foer pringe. e

 Wayl Kot te Autoer fon te Piipel is, hot eyer ëntxlos was in te Piipel uf kexrip wëre solt. Ti Piipel saat tas Kot hot tëm sayn “hayliche ausxprechunge” eyerst fer ti friirixe natsyoon fon Israël kep. (Romaaner 3:2) Tas wil saan tas Kot hot fer ti yuute ti flicht kep ti Hepreeyxe Xrifte xitse, tas niks in te Xrifte tepay ketuun orer raus ketuun wëre solt.

 Nee. Ti Piipel is komplët un es feelt khee puuch. Etliche layt khene saan tas etliche friirixe piicher woo torich een lang tsayt ferxtekelt waare, sin aach teel fon te Piipel. f Awer, ti Piipel tsaycht tas een puuch is ploos fon Kot inspiriirt wën tas een muster noo keet. (2 Timoteus 1:13) Was fer is tiise muster? Yeetes puuch mus kenau xtime mit ale anere piicher fon Kot sayn Wort. Awer ti friirixe xrifte woo ti layt tenke tas se teel fon te Piipel sin, tuun net tiise muster noo keen. g