•  Wii tuust tuu tich selepst siin?

•  Warom weyer es kuut mee too triwer lërne?

•  Was tuu mache khanst

•  Lees mee iwer wii positiiw sin

•  Was anere yunge saan

•   Yemant woo ploos te kuute sayt siit

   “Ich fersuuche mich imer froo hale un mich khee ketanke mache mit was pasiirt. Warom weyer es ferkheert mich imer froo hale?” — Valerie.

•   Yemant woo ploos te xlechte sayt siit

   “Imer wën was kuutes mit mich pasiirt, tenke ich: tas is tsu kuut fer woer sin; etwas mus ferkheert sin.” — Rebecca.

•   Yemant woo realistix is

   “Imer ploos te kuute sayt siin khan uns als mool tesepsyoniire, un imer ploos te xlechte sayt siin, is een traurich aat fer se leepe. Realistix sin helft mich ti tinge siin soo wii se wërklich sin.” — Anna.

 Ti Piipel saat tas “weer froo im hërts is, hot imer een fest”. (Xpriiche 15:15) Es is taytlich tas ti layt woo aus wayche nekatiiwe ketanke hon, un woo fersuuche imer te kuute sayt siin, frooer sin. Eftas, tuun se aach mee fraaynte hon, wayl, nimant hot es kërn pay yemant sin woo imer sich am pexweere is.

 Toch, sin tinge woo soo kaar weer imer positiiw is, mus erkhëne. Too sin phaar payxpiile:

•   Ti notisye xpreche ti meyerst tsayt iwer kriich, terorismus un wyolënts.

•   Fiilaycht, prauchst tuu um keen mit propleeme in te familye.

•   Im xtant, prauchst tuu keeche tayn aychne xwacheete khëmpfe.

•   Es khan sin tas een fraaynt tich traurich kelos hot.

 Wii too temit um keen? Say aanmeesich — mach net tayn aue tsu fer ti propleeme, awer tuu aach net ploos aan tëne tenke, wayl tas khent tich mechtich traurich lose. Ti tinge in een realistix aat siin, helft tich mit te propleeme fom leepe um keen, un es lost net tas se tich iwerkhome.

•   Hal tich net ploos traan aan tayn feeler.

   Ti Piipel saat: “Uf te eyert kepts khee kerechte man woo macht imer was richtich is un woo nii mool sint.” (Eklesyastes 7:20) Wëns tuu feeler machst, es pewayst net tas tuu khee weyert host orer tas tuu imer tas ferkheertes machst; es pewayst ploos tas tuu een mënx pist.

   Wii realistix sin: Xtreng tich aan fer net feeler mache, awer fersuuch net perfekt sin. Een yung woo Caleb heest, saat: “Ich tuun mich net soo fiil traan hale aan mayn feeler. Xtats tas, tuun ich mich traan hale aan mit tëne lërne un siin woo ich mich ferpesere khan.”

•   Ferklaych tich net mit te anere.

   Ti Piipel saat: “Wole mer uns net kroos fine, net xtrayt uf hetse fer siin weer te pest is, un net nayt tswixich uns hon.” (Kalater 5:26) Wëns tuu ti pilter fon tayn fraaynte in te sotsyaale weepe siist, un mërkst tas tuu net in kelaat kep pist, es khan tich traurich un piterlich lose. Tuu khanst aan fange tayn peste fraaynte wii tayn xlimste faynte siin.

   Wii realistix sin: Erkhën tas tuu wërst net imer in kelaat fer al ti ewënte. Un noch, ti pilter woos tuu in te sotsyaale weepe siist tsayche ploos een teel fon te layt sayn leepe. Een yung meete woo Alexis heest, saat: “Ti layt tuun ploos ti xeenste momënte fon iire leepe in te sotsyaale weepe tsayche; ti meyerste tsayche net was wërklich yeete taach in iire leepe pasiirt.”

•   Say een friitxafer, hauptseechlich in tayn familye.

   Ti Piipel saat: “Wëns meechlich is, soo wayt wii tas fon aych ap hëngt, sayt friitlich mit ale kaar.” (Romaaner 12:18) Tuu host khee kontrol iwer ti anere sayn aanxtelung; toch, host tuu kontrol iwer tayn aanxtelung. Tuu khanst raus suuche te friit hale.

   Wii realistix sin: Wën een propleem in te familye foer khomt, say pextimt tas net xlimer lose, awer suuch te friit, soo wiis tuu mit tayn fraaynte mache teest. Melinda, een yung meete, saat: “Nimant is perfekt; tan un wan tuut yemant uns pelaytiche. Es is in unser hënt ëntxlise wii mer uns aan xtele wole: ep mer te friit suuche tuun, orer net.”

•   Tsaych petanklichkheet.

   Ti Piipel saat: “Tsaycht aych petanklich.” (Koloser 3:15) Een petanklich hërts helft uns unser acht hale aan was kuut keet ins leepe, un net aan was xlecht keet.

   Wii realistix sin: Erkhën tayn propleeme, awer mach net tayn aue tsu fer ti kuute tinge ins leepe. Een yung meete woo Rebecca heest, saat: “Ich xraype imer in mayn heftche uf, etwas kuutes woo torich te taach pasiirt is. Ich wil mich selepst traan tenke mache tas, aach wën mayn leepe propleeme hot, hon ich toch fiile kuute tinge fer triwer noo tenke.”

•   Tenk aan weer tayn fraaynte sin.

   Ti Piipel saat: “Xlechte keselxafte fersaue kuute kewoonheete.” (1 Korinter 15:33) Wëns tuu tsayt fertraypst mit layt woo sich imer am pexweere sin, woo xlecht iwer ti anere xpreche un woo piterlich sin, tas khan tich aach xlecht petrefe.

   Wii realistix sin: Wën tayn fraaynte xlime tsayte mit mache, khene se fer een tsayt traurich un nekatiiw wëre. Mach was tuu khanst fer tëne helfe, awer los net tas tëne sayn propleeme tayn kanse kraft wech hoole. Een yung meete woo Michelle heest, saat: “Es is net kuut wën mer uns samer hale ploos mit layt woo nekatiiw sin. In matematik, wëns tuu tswaay nekatiiwe numer samer rechenst, wërt te resultaat noch nekatiiwer sin.”

 Meyer leepe in te tsayt woo ti Piipel nënt wii ‘xlime tsayte, woo xweyer sin fer um se keen’. (2 Timoteus 3:1) Is es xweyer fer tich positiiw sin wëns tuu soo fiil nekatiiwe tinge uf te welt siist? Lees “Warom kepts soo fiil eelent?”.