Fayn tsaych un sich ferxmike waar ferkheert fer mich

FERTSEELT FON EILEEN BRUMBAUGH

ICH sin kroos kewakst in te Taytxlant Patist Priiter fon te Alt Ortnung a, woo ferklaycht sich mit te Amish un Menoniter relichyoone. Tiise relichyoon hot aan kefang in Taytxlant in 1708 wii een teel fon een naye aanfang fon spiritualiteet, woo kenënt is woer wii pietismus. Een ensiklopëtya leet aus tas te haupste phunkt fon pietismus is ti ferxtëntnis “tas Kristus sayn Ewankeelyum neetich is fer ti mënxheet”. (The Encyclopedia of Religion) Tiise ferxtëntnis hot kemacht tas se misyoneer aarwayt aan kefang hon woo kuut foran kang is in fiil lënter.

In 1719, een kleene krup woo kefiirt is woer fon Alexander Mack, is hin khom woo hayt Pensilwaanya is, in Nort Amërika. Fon tat aan, hot te krup sich keteelt in fiil anere krupe. Yeete eene halt sich aan sayn aychne ferxtëntnis fon Alexander Mack sayn inlërnunge. Unser kleen khërich hat unkefeer 50 mitkliiter. Meyer waare uf kemuut fer ti Piipel leese un kenau aan nëme ëntxlise fon te khërich mitkliiter.

Weenst torich tray xeneratsyoone, hot mayn familye tsu ti relichyoon keheert un tas sort leepe kehal. Wii ich 13 yoer waar, sin ich ketaaft woer un een mitkliit fon te khërich kewoer. Fon kleen aan hon se mich in kelërnt tas weyer ferkheert auto, traktoore, telefoone, ratyo un anere elëktrixe aparate penutse. Ti fraae fon te khërich tsiie keweenlich tsaych aan, thërfe net ti hoer xnayte un mise imer etwas uf te khop tuun. Ti mëner lose te paart xteen. Meyer hon ferxtan tas net teel mache fon te welt hët tsu tuun mit net motërn tsaych aan tuun, sich fërpe orer sich ferxmike, wayl tas waar aan kesiin wii sintiche hoochmuut.

Meyer sin in kelërnt woer tiife respëkt tsu ti Piipel hon: tas waar unser kaystlich esmitel. Yeete taach foer te khafe, hon mer uns fersamelt im haus un kehoricht te papa leese un aus leye eene kapitel fon te Piipel. Tan hon mer uns kekniit un te papa hot kepeet. Noo tas hot ti mama Fater Unser kepeet. Ich hon imer mit frayt tiise momënt kewaart, wayl tan waar ti kans familye paysamer un hat sich konsentriirt aan kaystliche sache.

Meyer hon uf ti kolonii, ticht aan ti xtat Delphi, Intiana, in Nort Amërika kewoont. Meyer hon fiile sorte kemiise keplantst. Mit te wan, hon mer ti ërntung tsu te xtat kenom un hon mer tas ferkhaaft ufm weech un haus tsu haus. Meyer tachte tas xweer xafe teet teel mache fon unser aarwayt tsu Kot. Tes weeche, hon mer imer fiil kexaft, ploos net am suntaach, wayl tan waar tas net erlaupt xafe. Als mool, hat unser familye soo fiil aarwayt kehat uf te kolonii, tas es xweer waar tiise spirituaale oryentiirunge in hale.

Hayrat un khiner

In 1963, wii ich 17 yoer waar, hon ich kehayrat mit James. Tee waar aach een mitkliit fon te khërich. Sayn familye, fon sayn uereltere aan, waare imer fon tiise khërich. Meyer tswaay hate een xtarke wunx fer Kot tiine un hon keklaapt tas unser weyer te eensiche woere klaape.

In 1975, hate mer xon seks khiner. Te siipte un letste fon unser khiner is kepoer in 1983. Rebecca, ti tsweet fon unser khiner, waar tas eensiche meetche. Meyer hon fiil kexaft, weenich aus kep un een keweenlich leepe kehat. Meyer hon uns aan kextrëngt fer unser khiner in lërne ti selwiche piiplixe oryentiirunge woo mer fon unser eltere un fon te mitkliiter fon te khërich kelërnt hon.

Te persoon sayn ausiin hot fiil petayt fer unser relichyoon. Meyer hon ketacht, wayl mer khente net tas hërts siin, ti aat woo een persoon sich aan tsiit teet tsayche was se inerlich hët. Soo, wën yemant in te khërich ti hoer anerst kekhëmt hot, tan waar tas aan kesiin woer wii een tsaychung fon hoochmuut. Unser klayte waare keweenlich, un wën se pluumich waare mit xtarke farpe, waar tas aach aan kesiin wii hoochmuut. Als mool hon tiise sache mee weyert kriit wii ti aychne Xrifte.

Mayne xwoocher waar inkexpërt

Am ën fon te yoore 1960, Jesse, mayne man sayn pruuter, woo aach fon unser khërich waar, is inkexpërt woer, wayl tee net aan kenom hot tas militeer tiine. Tat hot tee etliche fon Yeehoowa sayn Tsayer khëne kelërnt woo aach tenke tas teel im kriich mache sich net xteet mit te piiplixe oryentiirunge. (Isayas 2:4; Matheus 26:52) Jesse hot oft mools iwich ti Piipel mit tëne kexprooch un hot iire sayn kuute kwaliteete kemërkt. Noo tëm woo tee fiil ti Piipel xtutiirt hot, is tee ketaaft woer wii Yeehoowa sayn Tsayer — tas hot uns kaar net kefal.

Jesse hot mayne man, James, fertseelt was tee kelërnt hot. Un hot aach kesoricht tas James reekelmeesich ti piichelche A Sentinela un Despertai! kreecht. Tii leese hot sayn interes iwich ti Piipel ferkreest. James hot imer te wunx kehat fer Kot tiine, ale tëm eyer sich kans wech fon iim kexpiirt hot. Tes weeche, hat tee interes aan ales woo iim helfe khent tichter tsu Kot khome.

Unser relichyeese fiire hon uns uf kemuut fer piichelche fon anere relichyoone wii Amish, Menoniter un anere khëriche fon Alt Ortnung leese, ale tëm mer se aan kesiin hon wii teel fon te welt. Awer mayne papa waar aarich keeche Yeehoowa sayn Tsayer. Tee hot kemënt mer thërfe nii A Sentinela un Despertai! leese. Tes weeche, hon ich mich ferxrok wii ich kesiin hon tas James tiise piichelche keleest hot. Ich hat angst tee teet noom falx inlërnunge ap kelënkt wëre.

Xon fer een lang tsayt, hot James tswayfele kehat iwich etliche inlërnunge fon te Alt Ortnung, wayl tee tacht tii weyere keeche iwich was ti Piipel saat — hauptseechlich ti inlërnung woo saat tas es een sint weyer suntaachs xafe. Tsum payxpiil, tii hon in kelërnt tas mer khente waser tëm fii suntaachs kepe, awer een phutxe unkraut aus rope waar ferpoot. Ti fiire khonte net een piiplix ausleyung kepe fer tiise reekel. Mit te tsayt hon ich aach aan kefang tswayfele iwich tiise inlërnung.

Noo een lang tsayt klaape tas tas Kot sayn khërich weyer un wise was mit uns pasiire teet, waar tas net laycht raus fon te Alt Ortnung keen. Awer weeche unser kewise, khont mer net mee foran tsu een relichyoon keheere woo mer wuste woo teet net sich kans aan ti Piipel hale. Soo in 1983 hon mer een priif kexrip un aus keleet warom mer ëntxlist hate aus ti khërich keen un ferlangt tas ti priif solt keleest wëre fer ti kemaynt. Meyer sin raus kexmis woer fom krup.

Unser suuchung noo ti woere relichyoon

Fon tat aan foran, hon mer aan kefang se suuche ti woere relichyoon. Meyer wolte fine een relichyoon woo ti mitkliiter teete sich wërklich aan xtele tëm noo was tii ti anere in lërne teete. Am aanfang, hon mer raus kelos ti relichyoone woo teel mache im kriich. Ti relichyoone woo “keweenliche” waare hon uns imer te pest kefal. Wayl mer ketacht hon tas een keweenlich leepe un aankemeesich tsaych weyere een tsaycher tas ti relichyoon teet khee teel fon te welt mache. Fon 1983 pis 1985, hon mer fer een lang tsayt torich tas lant kereest un hon mer relichyoone een noo ti anert uner suucht — ti menoniter, ti quacres un anere “keweenliche” krupe.

In tiise tsayt, hon Yeehoowa sayn Tsayer uns pesuucht uf unser kolonii ticht aan te xtat Camden, Intiana. Meyer hon kehoricht was se kesaat hon awer hon ferlangt tas se solte ti iwersetsung fon te Piipel King James (Rei Jaime) penutse. Ich hon respektiirt iire mënung iwich ti kriich, awer tas waar xweer aan nëme was se kesaat hon. Wën se khente net ferxteen tas es neetich weyer keweenlich un aankemeesich tsaych aan tsiie fer sich wech hale fon te welt, tan khente se net ti woere relichyoon sin. Ich hon keklaapt tas ti layt woo sich anerst aan tsiie wii meyer weyere hoochmuutich. Ich hon ketacht tas wën ti layt kuute un tayer materyaalixe tinge hëte, weyere se aach hoochmuutich.

James hot aan kefang in te Raych Saal fon Yeehoowa sayn Tsayer keen un hot etliche fon te puupe mit kenom. Tas hot mich kaar net ketiint. Tee wolt hon tas ich solt mit keen, awer ich wolt net uf kepe. Eene taach hot tee kesaat: “Wëns tuu aach net aan nëmst ales was tii in lërne, kee mit fer kuke wii eene te anere pehantelt.” Tas waar was iim kewunert hot.

Ëntlich hon ich aan kefang mit se keen, awer ich hat khee tsu fertraung. Ich sin in te Raych Saal kang mit mayn keweenlich klayt un ti khap uf te khop. Etliche fon te puupe waare paarfuusich un iire tsaych waar aach kans keweenlich. Awer toch, sin Yeehoowa sayn Tsayer uns kriise khom un hon uns pehantelt mit liip. Ich tacht: “Meyer sin anerste wii tii, awer tii hon uns toch kuut aan kenom.”

Ale tëm woo ich mich ferwunert hon mit te liiplich aat wii se mit uns um kang sin, wolt ich imer noch ploos tiise relichyoon aan siin. Tes weeche, sin ich net uf kextii un hon aach net ti liiter kesung. Noo ti fersamlung, hon ich fiil frooche iwich fiil tings kemacht, woo ich ketacht hon tas se net richtich mache teete orer iwich was etliche piiplixe tekste petayte teete. Ale tëm woo ich mich pisye krop aan kextelt hon, yeete eene woo ich kexprooch hon, hot mich acht kep. Ich hon mich aach kewunert mit te armonii unich ti antworte woo unerxiitliche layt mich kep hon, wën ich ti selwich frooch kemacht hon. Etliche hon ti antwort uf kexrip fer mich un tas hot fiil keholef, wayl soo khont ich aleen nochter tas xtutiire.

Im somer fon 1985, is unser familye uf een konkrës fon Yeehoowa sayn Tsayer in ti xtat Memphis, Tennessee kang — ploos fer uns tas aan siin. James hot noch te paart xteen kehat un mer hon noch unser keweenlich tsaych aan ketsoo. Tswixe een sesyoon un anert, waar weeniches mool woo net yemant mit uns fertseele khom is. Tas hot uns aarich kefal ti aat wii se uns aan kenom hon mit liip, un ti acht woo se uns kep hon. Tas hat aach uns kewunert tas ekaal tas plats woo mer uf te fersamlunge kang sin, waare ti inlërnunge ti selwiche.

Weeche te perseenliche interes woo Yeehoowa sayn Tsayer James ketsaycht hon, hot tee een piiplix xtuutyum aan kenom. Tee hot kenau unersuucht yeete phunkt fer sich sicher sin iwich was tee am lërne waar. (Aphostele sayn Kexicht 17:11; 1 Thesalooniker 5:21) Mit te tsayt, hot James kemërkt tas tee ti woerheet kefun hët. Awer in mayn hërts hat ich noch tswayfele. Ich wolt mache was richtich weyer, awer ich wolt net aan nëme “motërn” tinge un aus siin wii “een mënx fon te welt”. Tas eyerste mool woo ich in een Piipel xtuutyum tepay waar, hat ich ti iwersetsung Rei Jaime uf eene knii un ti motërn Tradução do Novo Mundo uf te anert. Ich hon unersuucht yeete wërs in yeete iwersetsung fer sicher sin tas se teete mich net hiner keen.

Was hot mich ti sicherheet kep

Im Piipel xtuutyum mit Yeehoowa sayn Tsayer hon mer kelërnt tas unser himlixe Fater een eensiche Kot is, un net tray in eene, un tas meyer net een unxtërplich seel hon awer tas mer seele sin. (Xeenesis 2:7; Teuteronoomyum 6:4; Esekyël 18:4; 1 Korinter 8:5, 6) Meyer hon aach kelërnt tas, was mer nëne wii fayer hel, is in woerheet te keweenliche kraap fon te mënxheet, un net een plats woo ti layt kekweelt wëre. (Yoop 14:13; Psalm 16:10; Eklesyastes 9:5, 10; Aphostele sayn Kexicht 2:31) Lërne ti woerheet iwich tas hel, waar wichtich fer mich, wayl in te Alt Ortnung sin se net iwer eens khom iwich was tas petayte teet.

Awer ich hon mich imer noch kefroot wii khente Yeehoowa sayn Tsayer ti woere relichyoon sin wën se noch teel fon te welt mache teete, in ti aat wii ich tas aan kesiin hon. Tii hon net een “keweenlich” leepe kehat, soo wii ich tacht tas neetich weyer. Awer in ti selwich tsayt, hon ich kesiin tas se kemacht hon was Yeesus saat — ti kuute notisye preetiche fer ale layt. Tas hot mich soo konfus kelos! (Matheus 24:14; 28:19, 20)

In tiise xwiiriche tsayte, Yeehoowa sayn Tsayer sayn liip hot mich keholef foran suuche ti woerheet. Ti kans kemaynt hot sich kekhimert um unser familye. Fiil mitkliiter fon te kemaynt sin uns pesuuche khom — mit te ausret fer aaye un milich fon uns khaafe — meyer hon aan kefang tsu siin tas tii wërklich kuute layt weyere. Tii hon net noo kelos pay uns khome wayl anere Yeehoowa sayn Tsayer xon mit uns xtutiirt hon. Yeetes mool woo yemant fon te kemaynt tat langst kang is, sin se uns pesuuche khom. Tiise pesuuche waare aarich wichtich fer uns, soo khont mer se peser khëne lërne, un siin tas se sich um uns kekhimert hon un uns keliipt.

Te perseenlich interes woo Yeehoowa sayn Tsayer ketsaycht hon, waar net ploos fon te kemaynt woo ticht waar. In ti tsayt woo ich waar am mich aan xtrenge fer peser ferxteen te sache iwich ti richtich aat fer sich aan tsiie un ferxmike, is Kay Briggs, een Yeehoowa sayn Tsayer fon een kemaynt woo ticht fon hiir is, mich pesuuche khom. Tii hot raus kesuucht sich keweenlich aan tsiie un sich net fërpe. Ich hon mich fray kexpiirt fer mit iir fertseele. In een anert keleechenheet, is Lewis Flora, woo aach kroos kewakst waar in een “keweenlich” relichyoon, mich pesuuche khom. Tee khont mayn tswayfele in mayn kesicht siin. Tee hot mich een priif kexrip fon 10 pleete fer helfe mich peruyche. Tee waar soo kuut mit mich tas ich soo kaar keprilt hon. Ich hon sayne priif ofts mool torich keleest.

Ich hon te pruuter O’Dell, een superintentent, ferlangt tas tee solt mich aus leye ti tekste fon Isayas 3:18-23 un 1 Pheeter 3:3, 4. “Tsayche tiise tekste net tas es neetich is sich in een keweenlich aat aan tsiie fer Kot kefale?”, hon ich kefroot. Tan hot tee mich keholef iwerleye: “Is es ferkheert een khap uf tuun? Orer ti hoer fleeche?” In te Alt Ortnung, ti meetche hon iire hoer kefleecht un ti fraae hon khape orer mitse uf ketuun. Ich khont siin tas tas sich net kraat soo kenau kextan hot mit te tekste. Ich hon mich aach ferwunert iwich ti ketult un kuutheet woo te superintentent mit mich hat.

Lamsam hon ich tas aan kenom. Awer too waar noch etwas woo mich kaar net kefal hot — ti fraae iire hoer ap xnayte. Ti elteste hon mich aus keleet tas ti hoer fon etliche fraae net aarich wakse, un ti anere khene im xtant kans lang wëre. Meecht tas petayte tas ti hoer fon een fraa peser sin wii ti anert sayn? Tii hon mich aach keholef ferxteen tas mer sole unser kewise penutse fer raus suuche wii sich aan tsiie un ferxmike, un hon mich mee informatsyoone uf kexrip woo ich khont tehëm leese.

Meyer hon aan kewënt was mer kelërnt hon

Meyer hon kesuucht noo kuute frucht un mer hons kefun. Yeesus saat: “Torich tas, tuun al wise tas teyer mayne tisipele sayt: wën teyer liip unich aych hot.” (Yoohan 13:35) Meyer waare uns sicher tas Yeehoowa sayn Tsayer ti layt sin woo te woere liip tsayche. Awer toch, waar tas een xlime tsayt fer unser tswaay elste khiner, Nathan un Rebecca, wayl tii hon keklaapt aan ti Alt Ortnung relichyoon un waare tat ketaaft woer. Tsum ën, hon se iire mënunge keënert weeche ti piiplixe woerheete woo mer iir kuut in kelërnt hon un aach ti liip woo Yeehoowa sayn Tsayer tsayche.

Tsum payxpiil, Rebecca wolt imer een fraayntxaft mit Yeehoowa hon. Fer iir is es laychter kewoer tsu Kot peete wii se kelërnt hot tas tee net in foer raus pextimt wii ti mënxe sich aan xtele, un aach net was mit yeete eene pasiire sol. Tii hot sich aach tichter pay Kot kexpiirt, wii se ferxtan hot tas tee net een teel fon een triniteet is, awer een woere persoon woo se khent hon wii een payxpiil. (Ëfeser 5:1) Un tii hot sich aach kefrayt tas se praycht net noo mache ti friirix xprooch fon te Piipel Rei Jaime fer mit tëm xpreche. Tii hot sich tichter pay iire Kriatoer kexpiirt wii se kelërnt hot iwich was Kot waart fon tëm woo fer iim peet un aach iwich sayne wunx tas ti mënxheet solt fer imer im paratiis leepe. (Psalm 37:29; Apokalipsis 21:3, 4)

Ti priwilëje woo mer kriit hon

James, unser finef elste khiner — Nathan, Rebecca, George, Daniel un John — un ich, sin mer ketaaft woer wii Yeehoowa sayn Tsayer im somer fon 1987. Harley is ketaaft woer in 1989, un Simon in 1994. Unser kans familye xaft flaysich in te aarwayt woo Yeesus fer sayn tisipele kelos hot, tas is: ti kuute otere iwich Kot sayn Raych preetiche.

Unser finef elste puupe — Nathan, George, Daniel, John un Harley — un aach unser meetche Rebecca hon xon fon een lang tsayt ketiint in te Haupst Sets fon Yeehoowa sayn Tsayer in Nort Amërika. George is xon tat 14 yoore un Simon, woo sayn xuul xtuutyum fërtich kriit hot in 2001, is pletsich aach een mitkliit fon te Haupst Sets kewoer. Al unser puupe tiine hayt wii elteste orer ministeryaale tiiner in te kemaynte fon Yeehoowa sayn Tsayer. Mayne man tiint wii een elteste in te kemaynt Thayer, in Missouri, un ich xafe foran in te preetich aarwayt.

Yets hon mer xon tray enkelskhiner — Jessica, Latisha un Calebe — un meyer fraye uns siin tas iire eltere sich aan xtrenge fer in iire kleene hërtse liip tsu Yeehoowa in xafe. Wii familye, fraye mer uns seer tas Yeehoowa uns aan ketsoo hot tsu iim un uns keholef erkhëne sayn folek torich ti liip woo se tsayche.

Meyer khene hërtslich ferxteen wii tii woo een xtarke wunx hon fer Kot kefale sich xpiire, awer woo iire kewise kemustert hon in ti aat wii se ketsoo sin woer un net torich ti Piipel. Meyer hofe tas se khene aach fine ti frayt woo mer xpiire wën mer haus tsu haus keen, net mit kemiise, awer mit te pexeet fon Kot sayn Raych un ti wunerliche tinge woo tee wërt mache. Ich sin soo petanklich tas ich soo kaar prile wën ich tenke aan wii ketultich un liiplich ti layt woo Yeehoowa sayn naame traan mit uns waare!

[Pilt]

Wii ich unkefeer siwe yoer alt waar, un xpeeter wii auskewaksner

[Pilt]

James, George, Harley, un Simon aan ketsoo mit keweenlich tsaych

[Pilt]

Tiise pilt woo ich kemiise tsu een merkaat pringe is ketsaycht woer in te tsaytung

[Reechte]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[Pilt]

Mit unser familye hayt se taach