Yeetes mool woo teyer aych ferxëne tuut, tuu un tayn man orer fraa, tuut fiil eene te anere kritikiire. Teyer hat aych xon keweent mit wërter pelaytiche tas es yets “normaal” in ayre kexpreech is.

Wën tas in tayn hayrat am pasiire is, tuu khanst ti situatsyoon enere. Awer eyerst must tuu aan ti uersache fon ti propleeme tenke un aan ti nutse woos tuu krist wëns tuu ënerunge machst.

Ti aat wii yemant ketsoo is. Fiile mëner un fraae sin kroos kewakst in een haus woos keweent waar eene te anere mit wërter pelaytiche un tuun ti selwiche wërter penutse woo se fon sayn eltere keheert hon.

Influens fon ti ferkniichung. Filme un sekwense fon komëtya tuun kropheete in motiiw fer se lache mache, un macht tenke tas es khee xaate macht— un soo kaar lustich is.

Kultuer. In etliche kultuure, tuun ti layt lërne tas te “woerliche man” mus iwer ti anere hërxe orer tas tii fraae akresiiw miste sin fer net xwach aus siin. Wën een man un fraa sich ferxëne tuun, tii khene sich wii faynte aan siin xtats wii fraaynte un tuun wërter penutse woo wee mache.

Es is ekaal tas motiiw, wërter woo wee mache, khan mache tas tas pheyerche aus naner keet un fiil kesuntheete propleeme kriin. Etliche soo kaar saan tas wërter mee wee mache wii xlee. Tsum payxpiil, een fraa woo fiisix un in emotsyonaal aat xlecht pehantelt fon sayn man kep is, saat: “Fer mich waar tas noch xweyere ti xweyere wërter aus hale wii ti wyolënts.”

Was khan ma mache wën ayre hayrat am xwache kepe is weeche ti aat woo teyer eene mit te anere fertseelt?

Tsaych empatii. Xtel tich uf tayn man orer fraa sayn plats un fersuuch tich iwerlee wii tayn wërter khene ti anere persoon petrefe. Wëns meechlich is, tenk aan een spetsiifix situatsyoon woo tee orer tii ketenkt hot tas tuu etwas kesaat host woo tee orer tii pelayticht hot. Tuu tich net konsentriire aan was tuu kesaat host, awer in wiis tuu kesaat host woo ti anere persoon sayn xpiirunge petrof hot. Was fer kuute wërter hëst tuu khene saan uf tas plats fon ti xlechte wërter? Ti Piipel saat: “Een tsaam antwort peruycht ti peesheet, awer een krop wort tuut ti wuut aan xtichle.” — Xpriiche 15:1.

Kuk pheyerche woo respëkt tsayche. Wën tayn aat fer se xpreche fon xlechte payxpiile influentsiirt kep is, tan suuch kuute payxpiile woos tuu noo mache khanst. Kep acht fer pheyerche woo ti kewoonheet hon mit respëkt eene mit te anere fertseele un macht iire payxpiil noo.—Piiplix funtament: Filiper 3:17.

Macht ti positiiwe emotsyoone noch mool leepe. Ti xlechte wërter hon ti meyerst tsayt mee se tuun mit tas hërts wii mim munt. Tes weeche, fersuucht kuute ketanke un xpiirunge iwer tayn fraa orer man wakse lose. Erinert aych fon tinge woo teyer kërn mitsamer kemacht hon. Kuk friirixe pilter. Was fer tinge hon aych lache kemacht? Was fer kwaliteete hot eene tsu te anere ketsoo?—Piiplix funtament: Lukas 6:45.

Xtats saan “tuu” saa “ich”. Xtats tayn man orer fraa mit wërter ferxëne, saa wiis tuu tich ketanke machst un lee aus wii tas tich xaate macht. Tsum payxpiil, es is peser saan “Ich xpiire mich uf sayt kelos wëns tuu tinge pleene tuust oone mich unersuuche” wii saan “Es is imer soo— tuu pleenst ti tinge un wilst kaar net wise was ich too triwer tenke!”—Piiplix funtament: Koloser 4:6.

Wees wan noo lose. Wëns tuu siist tas teyer am pees kepe sayt un tas tas kexpreech ausm kontrol keet, es is im xtant peser in een anere momënt fertseele. Ti meyerst tsayt, es is niks ferkheert tas een kexpreech woo ausm kontrol is noo lose pis ti situatsyoon sich peruycht.—Piiplix funtament: Xpriiche 17: 14.