Tuu khanst net ferkese tayne man sayn krope wërter un sayn ketankelose atituute a. Tii sin fest in tayn ketanke keplip. Tes weeche, ti liip woos tuu iwich iim kexpiirt hast is yets ploos een piterlich xpiirung. Tas siit aus tas tas eensiches woos tuu mache khanst is aus hale een hayrat oone liip, un tas macht tas tuu noch mee piterlich mit iim wërst.

Ferliir net ti hofnung, wayl tiise situatsyoon khan sich ferpesere. Awer eyerst, kuk etliche phunkte iwich piterliche xpiirunge.

Piterliche xpiirunge khene een hayrat am ën mache. Warom? Wayl tas ferxweecht te funtament fon te hayrat, tas is ti liip, fertraung un leaaliteet. In woerheet, piterliche xpiirunge sin net te resultaat fon een propleem in te hayrat, awer te aychne propleem. Tas is net umsonst tas ti Piipel saat: “Lost im xtich ale sorte ketanke woo piter sin.” (Ëfeser 4:31)

Te mënx woo piterliche xpiirunge uf heept ferletst sich selepst. Piterliche xpiirunge uf heepe is wii sich selepst ins kesicht haue un waarte tas te aner persoon sol ti phayn xpiire. “Te persoon in te familye woos tuu piterliche xpiirunge triwer host khan in ruu sin, lustich leepe un sich kaar niks too traus mache,” hot Mark Sichel kexrip in sayn puuch Healing From Family Rifts (Wii sich ferhoole fon uneenichkheet in te familye). Te xlus is: “Piterliche xpiirunge ferletse tich mee wii te persoon mit weem tuu pees pist.”

Tuu khanst raus suuche ops tuu wilst piterliche xpiirunge uf heepe. Etliche mënxe nëme tas net aan. Tii khene saan: “Wën ich pees sin, tan hot mayne man ti xult.” Te propleem is tas tee woo soo tenkt konsentriirt sich aan etwas woo eyer net kontroliire khan — tëm anere sayn aktsyoone. Ti Piipel saat: “Yeete eene sol sayn aychne aktsyoone noo kuke.” (Kalater 6:4) Meyer khene net kontroliire was te aner persoon macht orer saat, awer mer khene kontroliire wii mer uns aan xtele. Piterliche xpiirunge uf heepe is net tas eensiche woo mer mache khene.

Erkhën tas tuu selepst must raus suuche ops tuu wilst orer net piterliche xpiirunge uf heepe. Tas is laycht ti anere ti xult kepe. Awer erinerst tich: Tuu khanst raus suuche ops tuu wilst piterliche xpiirunge hon orer net; tuu khanst aach fertsaye. Tuu khanst raus suuche aan nëme tiise piiplix aanreet: “Ti sun sol net uner keen soo lang wii teyer noch wuutich sayt.” (Ëfeser 4:26) Wëns tuu wilich pist fer fertsaye, tan khanst tuu een positiiw atituut hon fer mit te propleem in tayn hayrat um keen. (Piiplix oryentiirung: Koloser 3:13)

Tuu tich eerlich unersuuche. Ti Piipel erkhënt tas etliche layt ‘laycht pees wëre’ un ‘hon een wuutich personaliteet’. (Xpriiche 29:22) Meechts tuu soo sin? Froo tich: ‘Heepe ich piterliche xpiirunge uf? Wëre ich klaych pelayticht? Mache ich fon etwas kleenes een kroose propleem?’ Ti Piipel saat: “Awer tee woo wayter xpreche tuut iwich te selwiche sache, macht kuute fraaynte aus naner.” (Xpriiche 17:9; Eklesyastes 7:9) Tas khan aach pasiire in te hayrat. Tan, wëns tuu tich aan keweent host piterliche xpiirunge uf heepe, froo tich: ‘Meecht ich khene ketulticher sin mit mayne man?’ (Piiplix oryentiirung: 1 Pheeter 4:8)

Tenk ops wichtich is iwich ti sache xpreche. Ti Piipel saat tas too is “een tsayt fer ruych plaype un een tsayt fer se xpreche.” (Eklesyastes 3:7) Tuu prauchst net iwich yeete kleen tings woo tich ayert xpreche. Als mool is es peser niks saan un tas ferkese. (Psalm 4:4) Wëns tuu must wërklich xpreche iwich een sache, waart pis tuu tich peruycht host. Een fraa woo Beatriz heest saat: “Wën ich pees sin mit mayne man, tuun ich fersuuche mich eyerst peruyche. Als mool, xpeeter, mërke ich tas es net soo was xlimes waar, soo is es laychter mit respëkt mit iim xpreche.” (Piiplix oryentiirung: Xpriiche 19:11)

Ferxtee was “fertsaye” petayt. Tas kreekix wort woo als mool in ti Piipel iwersetst wërt wii “fertsaye” kept ti itee fon etwas wech keen lose. Tan, fertsaye petayt net tas tuu solst een pelaytichung aan siin wii etwas kleenes orer sich aan xtele als wii wën tas nii pasiirt weyer. Fertsaye hot tsu tuun mit ëntxlise een pelaytichung langst keen lose, fer net piterlich wëre. Wayl tas teet noch mee xaate mache fer ti hayrat un tayn kesuntheet.