Frooche fon te leeser

Ti Piipel xprecht net iwich een prosit mache, tan warom tuun Yeehoowa sayn Tsayer tas net mache?

Ale tëm woos khan een pisye anerst sin een plats tsum anert, een prosit mache mit een klaas wayn (orer een anert ketrenk) is een friirix aankeweenung woo pekhant is. Als mool, tii woo te prosit mache heepe iire kleeser un xtoose se aan naner. Te mënx woo te prosit macht, tuut ti meyerst tsayt winxe klik, frooheet, kesuntheet, lang leepe un soo foran. Anere woo tepay sin mache tas selwiche, tii heepe aach iire kleeser, trinke een xluk un saan ti selwiche wërter. Fer fiil, is tas ploos een fraayntlich atituut, net etwas woo khent xaate mache, awer Yeehoowa sayn Tsayer hon xtarke motiiwe fer net teel mache in een prosit.

Tas is net tas ti kriste net wole tas ti anere sole froo un kesunt sin. Eene priif woo te rechiirente khërperxaft fom eyerste yoerhunert kexrip hot fer ti kemaynte keet am ën mit te wërter woo iwersets khene wëre “halt aych munte” orer “lost aych kuut keen”. (Aphostele sayn Kexicht 15:19) Etliche woere aanpeeter hon kesaat tsu mënxliche kheeniche: “Mayn hër . . . leep fer imer” orer “lang leepe fer te kheenich.” (1 Kheeniche 1:31; Neemias 2:3)

Wii hot tas aan kefang een prosit mache? In ti A Sentinela 15^te Yuuli 1968, tsaycht was xteet in The Encyclopædia Britannica (1910), Wolum 13, sayt 121: “Een prosit mache fer te ‘kesuntheet’ fer ti lepeentiche khomt im xtant fon een friirix relichyeese rituaal woo se een prosit fer ti keeter un ti toote kemacht hon. Wën ti kreekixe un ti romaaner kes hon, hon se pisye ketrenk aus kexut fer iire keeter un uf iire fëste hon se prosit fer tëne kemacht un aach fer ti toote.” Ti ensiklopëtya saat noch: “Ti aankeweenung fer ketrenk fer ti keeter aus xite, neekst wii een opfer, hot fiil tsu tuun mit een prosit tsu ti kesuntheet fon te lepeentiche mënxe mache.”

Is tas noch soo? Te International Handbook on Alcohol and Culture (Internatsyonaal Hantpuuch iwich alkohool un kultuer) fon 1995, saat: “Een prosit mache hot woerxaynlich tsu tuun mit te friirixe trink opfer, woo haylich ketrenk ti keeter aan kepoot is woer: pluut orer wayn um ketrukt mit wunx, een khorts kepeet mit te wërter ‘lang leepe’ orer ‘tsu tayn kesuntheet’.”

Tas is net tas etwas fon friirixe falxe relichyoone khomt orer klaycht sich mit etwas woo fon tëne khomt, tas es wërklich ferkheert is fer een woere aanpeeter. Tsum payxpiil, ti kranaat epel. Een piiplix ensiklopëtya saat: “Tas siit aus tas ti kranaat epel aach penutst is woer wii een hayliche simpol in falxe relichyoone.” Noch soo, hot Kot kexikt kranaat eple aus neeye am saam fom tsaych fom Hooche Priister un aach pilter fon tiise oopst fer ti phoste fom thempel fon Salomon ferxmike. (Eeksotus 28:33; 2 Kheeniche 25:17) Un aach te hayrats ring hot xon een relichyeese petaytung kehat. Awer, fer ti meyerste layt hayt, is tas ploos een tsayche tas te mënx ferhayrat is.

Un was saan iwich te wayn woo in relichyeese rituaale penutst wërt? Tsum payxpiil, een mool hon ti pewooner fon Sikem, woo Pahal aan kepeet hon, ‘in Kot sayn haus kang, hon kes, ketrunk un kewinxt tas xlechte tinge pasiire solte tsu Apimelëk’, Kiteoon sayne soon. (Richter 9:22-28) Mënst tuu tas een persoon woo leaal tsu Yeehoowa is, teet sich samele mit soo sorte mënxe fer trinke un, im xtant, iwernatiirlich hilef ferlange fer etwas xlechtes keeche Apimelëk mache? Wii Amoos kexproch hot iwich een tsayt woo fiil fon Israël keeche Yeehoowa waare, hot eyer kesaat: “Ti xtreke sich neewich yeete altar uf ti mantele woo se kenom hon wii karantii fon tëne woo kelt keporicht hon; Un te wayn woo se trinke im haus fon iire keeter khom fon te tsinse fon te layt woo iir kelt xultich sin.” (Amoos 2:8) Meechte tii woo wërklich Kot aan peete teel mache in wayn opfer aus xite fer keeter orer wayn trinke in tiise situatsyoone? (Yeeremias 7:18) Orer meechte se iire wayn kleeser heepe fer Kotes hilef ferlange orer ferlange tas yemant sayne tsukhunft solt keseechent wëre?

Is interesant tas tii woo Yeehoowa aan kepeet hon, hon als mool iire hënt aan kehoop un kuutes ferlangt. Tii hon ti hënt aan kehoop fer te woere Kot. In 1 Kheeniche 8:22, 23, 30, xteet: “Salomon [is] foer te altar fon Yeehoowa xteen keplip, hot ti hënt tsum himel aus kextrekt un hot kepeet: ‘Oo Yeehoowa, Kot fon Israël, es kept khee Kot soo wiis tuu . . . Horich ap fom himel aan woos tuu woonst. Yaa, horich toch un ferkep.’ Soo waar tas aach wii “Ëstras hot tan Yeehoowa . . . keloopt un ti kanse layt hon keantwort: ‘Amen! Amen!’ un hon iire hënt kehoop. Tan hon se sich kepikt un sich foer Yeehoowa kepoo”. (Neemias 8:6; 1 Timoteus 2:8) Sicher, tii woo leaal tsu Yeehoowa waare hon net iire hënt tsum himel kehoop fer seechen ferlange fom kot fom kuut klik. (Isayas 65:11)

Fiil woo hayt een prosit mache tenke fiilaycht net tas se een antwort orer een seechen fer eene kot ferlange, awer tii wise aach net aus leye warom tas se iire kleeser aan heepe. Awer, wayl se net fiil too traan tenke, is es khee uersache tas ti woere kriste sich ketswung xpiire fer tas aach mache.

Tas is wayt pekhant tas aach in anere sache Yeehoowa sayn Tsayer net mache was ti anere layt mache. Tsum payxpiil, fiil mache xëste foer natsyonaale simpol orer ti faan; tii siin tas net aan wii een aanpeetung. Ti woere kriste tuun sich net rin mexe in tiise aankeweenunge, awer mache aach khee teel too mit. Fiil fon Yeehoowa sayn Tsayer, wën se tsu wise kriin tas tiise serimoonye pasiire, xtele se sich mit kexik un respekt aan fer net ti anere ayere. Awer uf khee aat kepe se tsu xëste mache woo keeche keen was ti Piipel saat. (Eeksotus 20:4, 5; 1 Yoohan 5:21) Hayt se taache, tuun fiil net een prosit aan siin wii een relichyeese rituaal. Awer toch, es kep kuute uersache fer ti kriste net teel mache in een prosit, woo ap xtame fon friirixe falxe relichyoone un woo noch hayt aan kesiin wëre fom himel een seechen ferlange orer een hilef ferlange fom een kraft woo iwernatiirlich is. (Eeksotus 23:2)