Selepst kontrol hot tsu tuun mit:

• wise waarte

• net etwas mache orer saan oone tenke

• aarwayte fërtich mache wën tas aach khee xpas macht

• eyerst aan ti anere tenke

Khiner woo wise sich kontroliire keen peser um mit fersuuchunge, ekaal wii tëne tas kefale khent. Khiner woo wise net sich kontroliire khene:

• krop sin

• tiifsinich sin

• rauche, saufe un troke penutse

• xlecht ese

Een xtuutyum tsaycht tas ti khiner woo selepst kontrol hon, khene auskewaksner wëre woo weeniche propleeme mit kesuntheet hon, peser mit kelt um keen un weeniche propleeme mit te kesetse fom lant hon. Mit tiise xtuutyum hot ti leerin Angela Duckworth, fon te Uniwersiteet fom Pensilwaanya, ëntxlist: “Selepst kontrol hon is nii tsu fiil.”

Lërn “nee” saan un hal tayn wort.

PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Wën teyer ‘yaa’ saat, tas sol ‘yaa’ petayte; un wën teyer ‘nee’ saat, tas sol ‘nee’ petayte.” (Matheus 5:37)

Wën ti eltere “nee” saan, khene ti kleene khiner aan fange tsu motse, soo kaar foer anere layt. Awer, wën ti eltere ti khiner sayne wile mache, tan lërne ti khiner tas motse is een kuut aat fer kriin was se wole.

Awer, wën ti eltere iire wort hale, lërnt tas khint een wichtich woerheet iwich tas leepe: ma kriit net imer was ma wil. “Tas is interesant tas es aus siit tas ti layt woo tiise woerheet lërne frooer sin”, hot te tokter David Walsh kexrip. “Meyer mache niks kuutes fer unser khiner wën mer se in lërne tas ti wëlt tëne ales aan piit was se wole in een silwer xisel.” a

“Nee” saan fer tayn khint yets, wërt tee helfe xpeeter “nee” saan fer ti troke, sëks foer te hayrat un anere tinge woo khente iim xaate mache.

Helef tayn khint ferxteen tas tëm noo was tee macht, khan tas kuutes orer xlechtes fer iim pringe.

PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Was te mënx seet, tas tuut eyer aach ërnte.” (Kalater 6:7)

Tayn khint mus ferxteen tas tëm noo was tee macht, khan tas was kuutes orer was xlechtes pringe. Tes weeche, khee selepst kontrol hon pringt xlechte resultaate. Tsum payxpiil, wën tayn khint imer klaych wuutich wërt wën etwas iim net tiint, wërt nimant ticht pay iim plaype wole. Awer wën tee lërnt sich kontroliire wën anere aan iim xtichle — orer lërnt sich net rin mexe wën anere fertseele — wëre ti layt tee kërn hon. Helef tayn khint siin tas sayn leepe wërt laychter sin wën eyer selepst kontrol hot.

Helef tayn khint wise was wichticher is.

PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Tas teyer aych sicher sayt iwer was fer tinge wichticher sin.” (Filiper 1:10)

Selepst kontrol is net ploos net mache was ferkheert is; tas hot aach tsu tuun mit unser flicht mache, wën tas aach net soo kroos xpas macht. Tayn khint mus lërne wise was fer aarwayte wichticher sin un tii te eyerst mache. Tsum payxpiil, tee mus eyerst sayn xuuls aarwayt mache un tan xpiile keen.

Say een kuut payxpiil.

PIIPLIX ORYENTIIRUNG: “Wayl ich aych tas payxpiil kep hon, tas soo wii ich aych tas kemacht hon, solt iir tas aach mache.” (Yoohan 13:15)

Tayn khint wërt siin wiis tuu tich aan xtelst wën etwas pasiirt woo tich ayert. Tsaycht torich tayn payxpiil, tas selepst kontrol hon is imer tas peste fer mache. Tsum payxpiil, was machst tuu wën tayn khint tayn ketult im proop xtelt? Kepst tuu klaych pees orer pis tuu ketultich?